सन्तोषी कार्की
पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड नेतृत्वको वर्तमान सरकार गठन भएको धेरै समय भएको छैन । तर पनि यो सरकारले गरेको धेरै महत्वपूर्ण कामको यति खेर जतासुकै चर्चा सुरु भएको छ । विगतका वर्षमा शैक्षिक सत्र सुरु भएको लामो समयसम्म विद्यार्थीको हात–हातमा पुस्तक पुग्न मुस्किल थियो । तर प्रचण्ड नेतृत्वको सरकार आएसँगै यो वर्ष शैक्षिक सत्र सुरु हुनु अगावै दुर्गम जिल्लाहरुमा समेत पुस्तक पुगे । गत सालहरुमा शैक्षिक सत्र शुरु भएको दुई तीन महिनापछि मात्रै किताब पाइने भए पनि यो वर्ष समयमै पाइएपछि विद्यार्थीहरुसमेत खुसी देखिएका छन् ।
पछिल्लो समय सरकारले नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा चालेको कदमलाई सबैले सकारात्मक रुपमा लिएका छन् जसको जनस्तरबाट स्वागत भैराखेको छ ।
नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा सरकारले निष्पक्ष रुपमा छानविन गरीरहेको प्रष्ट देखिन्छ । सरकार गठन भएयता वर्तमान सरकार यसबीचमा सोधानन्तर घाटा कम गर्न, विप्रेशण आप्रवाह बढाउन, विदेशी विनिमय संचिति बढाउनुको साथै राज्यका निर्देशक नीति, सिद्धान्त र दायित्वको कार्यान्वयनमा प्रखर देखिएको छ ।
प्रधानमन्त्री प्रचण्डले राष्ट्रपतिबाट शपथलिएपछि पुस ११ गतेदेखि कार्यभार सम्हालेका थिए । प्रचण्ड नेतृत्वको सरकारमा करिब २ महिना अहिलेको प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेकपा एमाले नै यो सरकारमा सामेल थियो । तर एमाले फागुन १६ गते सरकारबाट बाहिरियो । एमाले, रास्वपा र राप्रपाले सरकार छोडेपनि कांग्रेससहित जसपा, लोसपा नागरिक उन्मुक्ति पार्टीले अहिले सरकारमा सहभागी भएर सकारात्मक कामहरुलाई प्राथमिकताका साथ अगाडी बढाएका छन् । वर्तमान सरकारको कार्यशैलीले यो पटक सबैलाई खुसी बनाएको छ । हरेक मन्त्रालयले आफ्नो जिम्मेवारीलाई महत्वपूर्णका साथ निर्वाह गरेका छन् ।
यही शिलशिलामा सरकारले विदेशमा उच्च शिक्षा अध्ययनका लागि चाहिने वैदेशिक अध्ययन अनुमति पत्र–एनओसी लिन अब काठमाडौं नै धाउनु पर्ने बाध्यताबाट सबैलाई मुक्त बनाएको छ । सावर्जनिक सेवा प्रवाह छिटो–छरितो बनाउने सरकारको लक्ष्य अनुसार शिक्षा मन्त्रालयले यही जेठ १ गतेदेखि एनओसीमा अनलाइन प्रणाली लागू गरेको हो । अब विद्यार्थीले घरमै बसेर एनओसी प्राप्त गर्नसक्ने व्यवस्था मन्त्रालयले मिलाएको छ ।
उच्च शिक्षा अध्ययनका लागि विदेशमा जान चाहने विद्यार्थीले अध्ययन अनुमतिपत्र–एनओसी पत्र लिन घण्टौं लाइनमा बस्नु पर्ने बाध्यता थियो । यो अवस्था अन्त्य गर्न शिक्षा मन्त्रालयको वैदेशिक अध्ययन अनुमति पत्र शाखाले अनलाइनबाट एनओसी वितरण सुरु गरेको हो । विद्यार्थीले अनलाइन माध्यमबाट आवेदन दिएपछि कागजातहरु भेरिफिकेसन गर्ने, राजस्व दाखिला गर्ने र एनओसी आफैँ प्रिन्ट गर्नसक्ने व्यवस्था मिलाइएको छ ।
एनओसी शाखा प्रमुख वासुदेव वस्ती भन्छन, सरकारी सेवा प्रदायक संस्थामध्ये सेवाग्राहीको भिडभाड हुने संस्थामा एनओसी पनि पर्छ । विद्यार्थी कार्यालयमै उपस्थिति हुँदा झन्झट भएको, भिडभाड बढेको र टाढाटाढाबाट आउनेलाई असहज भएकाले अनलाइनबाटै सेवा प्रदान गर्न थालिएको हो ।
वस्तीका अनुसार ०७७ भदौदेखि सेमी–अनलाइन रूपमा प्रदान भइरहेको वैदेशिक अध्ययन अनुमति शाखाको सेवा प्रवाहलाई अझ सरल, सहज, प्रभावकारी र प्रविधिमैत्री बनाउन वैदेशिक अध्ययन स्वीकृतिसम्बन्धी निर्देशिका, २०७९ जारी गरिएको थियो । निर्देशिकाको दफा ७ को उपदफा (३) र (४) मा सेवाग्राहीलाई विद्युतीय प्रणालीको प्रयोग गरेर आफ्नो वैदेशिक अध्ययन स्वीकृति–पत्र डाउनलोड गर्न सकिनेछ ।
यस्तै, शिक्षा मन्त्रालयले २३ वटा विभिन्न बैंक र वित्तिय संस्थासँग सम्झौता गरी विदेशी मुद्रा सटही गर्न सकिने व्यवस्थासमेत मिलाएको छ । यसका अलावा विद्यार्थीको विवरण हेर्न राष्ट्रिय परीक्षा बोर्ड तथा अध्यागमन विभागसँग पनि जोडिइसकेको मन्त्रालयको भनाइ छ । यसबाट विद्यार्थीको समय र रकमसमेत बच्ने भएको छ । अनलाइनबाट एनओसीसँगै विदेशी मुद्रासमेत सटही गर्न पाउने भएपछि विद्यार्थी र अभिभावक खुसी छन् ।
शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधिमन्त्री अशोककुमार राईले अनलाइन प्रणालीबाट सेवा सुचारु भएपछि सेवाग्राहीलाई थप सहज भएको प्रतिक्रिया दिए ।
केही समयअघि मात्रै उच्च शिक्षा अध्ययनका लागि अष्ट्रेलिया पुगेकी बागलुङकी मेलिना कौचा मगरले आफुले पहिला एनओसी लिनका लागि घण्टौ लाइन बसेको स्मरण गर्दै अहिले सरकारले सुरु गरेको अनलाईन प्रणाली सकरात्मक र स्वागत योग्य रहेको एभरेष्ट दैनिकलाई प्रतिक्रिया दिइन् । उनले भनिन, सरकारको यो कदम उच्च शिक्षा अध्ययनका लागि विदेशी जाने विद्यार्थीहरूलाई त सहज भयो नै यसले अभिभावकलाई समेत राहत दिने काम गरेको छ ।
हालै मात्र उच्च शिक्षा अध्ययनका लागि छोरालाई अष्ट्रेलिया पठाएकी ललितपुर धापाखेल निवासी नमिता कार्कीले पनि सरकारको यो कदमको खुलेर प्रसंसा गरिन । उनले एभरेष्ट दैनिकसँगको कुराकानीमा भनिन, मेरो छोरालाई अध्ययन अनुमति पत्र लिनका लागि घण्टौ लाईन बस्नु परेको थियो । तर अहिले घरबाटै बसि बसि एनओसी लिन सकिने अनलाईन प्रणाली सुरु भएको देखेर निक्कै खुसी लागेको छ । उनले अगाडी थपिन मेरो छोराले दुःख पाए पनि अन्य अभिभाभवको छोरा–छोरीले यो सुविधाबाट झनझट व्यहोर्नु पर्ने छैन यसैमा खुसी छु म ।
शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालयले वैदेशिक अध्ययन स्वीकृति आवेदन तर्फ प्रवक्ता र सुचना अधिकारी समेत तोकेको छ । सुचना अधिकारी शंकर अधिकारीले विधार्थीको भिड र अभिभावको चिन्तालाई सरकारले डिजिटल प्रविधि मार्फत सहजता प्रदान गरेको बताए । विश्वका १ सय ६ वटा देशमा ७० भन्दा वढी विषयमा अध्ययनका लागि नेपाली विद्यार्थीहरु विदेशिने गरेका छन् । चालु आर्थिक वर्षको १० महिनामा ९१ हजार २ सय १७ जनाले एनओसी लिएका छन् भने यसअवधिमा वैदेशिक अध्ययनका नाममा ६८ अर्ब रुपैयाँ बाहिरिइसकेको छ ।
