आजबाट जन्मने पुस्तालाई भनिने छ ‘जेनेरेशन विटा अर्थात जेन बी’

आजको दिन एउटा नयाँ पुस्ता जन्मिएको छ। जेनरेशन जेड (Gen Z) र अल्फा (Alpha) जस्तै, जेनरेशन बीटा पनि एक यस्तो संसारमा हुर्किनेछ, जसमा प्रविधि र वातावरण तीव्र गतिमा परिवर्तन भइरहेका छन्। यसले नवप्रवेशी पुस्ताको जीवनमा के अर्थ राख्छ भनेर बुझ्न प्रयास गरौँ।
सन् २०२५ को पहिलो दिन जन्मेका बच्चाहरू केवल वर्षकै पहिलो मात्र होइनन्, उनीहरू नयाँ पुस्ताको पहिलो प्रतिनिधि हुन्।
२०२५ देखि २०३९ बीच जन्मिने व्यक्तिहरूलाई जेनरेशन बीटा भनिनेछ, जो हाम्रो समयको सातौँ पुस्ता हुनेछ।
जेनरेशन बीटा को विशेषता
यस पुस्ताले विश्वको १६ प्रतिशत जनसङ्ख्या ओगट्ने अपेक्षा गरिएको छ, र यसमध्ये धेरैले २२औँ शताब्दीको प्रारम्भ हेर्नेछन्।
तर, जेनरेशन जेडको तुलनामा, जसले एनालग प्रविधिबाट डिजिटलमा रुपान्तरण देख्यो, जेनरेशन बीटा एक अत्यधिक प्रविधिमा एकीकृत संसारमा हुर्कनेछन्। कृत्रिम बौद्धिकता (AI) को विकासले उनीहरूको जीवनलाई गहिरो रूपमा परिवर्तन गर्नेछ, जसको परिणामस्वरूप उनीहरूले अति उच्च प्रविधिगत दक्षता देखाउनेछन्।
तर यो पुस्ताले जलवायु परिवर्तनको प्रभाव पनि उत्तराधिकारमा पाउनेछ। मोनाश सेन्टर फर युथ पोलिसी एण्ड एजुकेशन प्राक्टिस का निर्देशक लुकस वाल्शका अनुसार, विश्वले जलवायु परिवर्तनलाई नियन्त्रण गर्न पर्याप्त कदम चाल्ने सम्भावना कम छ।
वाल्श भन्छन्, "ठूला र अस्तित्वगत चुनौतीहरू नयाँ होइनन्, तर सामुदायिक सोचको अस्वीकृतिले कुनै ठोस कार्यलाई अवरोध पुर्याउँछ।"
उनका अनुसार, "हामीले विचारधाराहरू र राजनीतिक दृष्टिकोणहरूको विखण्डन देखेका छौँ। कुनै ठूला कथानक (grand narrative) ले निर्णय प्रक्रियालाई अघि बढाउने मार्गदर्शन गरिरहेको छैन।"
सबैभन्दा ठूलो परिवर्तन के हुनेछ?
आजका युवाहरूको एउटा महत्वपूर्ण विशेषता हो—संस्थाहरू प्रतिको अविश्वास।
वाल्शले भने, "हामीले वर्षेनी देख्यौँ कि मुख्यधारको राजनीतिक संस्थाहरूलाई युवा पुस्ताले चासो र आलोचना गर्दै आइरहेका छन्।"
यो आलोचना त्यस्तो आर्थिक र सामाजिक संरचनाबाट उत्पन्न भएको हो, जसले युवाहरूलाई विस्थापित गरिरहेको छ।
उनले थपे, "पुरानो पुस्ताले बनाएको खेल भन्छ: 'तिमीले थप प्रमाणपत्र र तालिम पाउँछौ भने, राम्रो काम र घर पाउनेछौ।' तर, यो खेलको नियम कोले बनाएको भन्ने सोच्न युवाहरू बाध्य छन्।"
तर मेलबर्न विश्वविद्यालयका समाजशास्त्र प्राध्यापक ड्यान वुडम्यानका अनुसार, संस्थाहरूको अविश्वास वा अस्वीकृतिको प्रभाव अझै स्पष्ट छैन।
"जेनरेशन बीटा एउटा यस्तो संसारमा जन्मिँदै छ, जहाँ शताब्दीयौँसम्म पुस्तालाई आकार दिने संस्थाहरू प्रतिको विश्वास कमजोर हुँदै गएको छ," उनले भने।
जेनरेशन बीटाको भविष्य
वाल्शका अनुसार, "अत्यधिक परिवर्तन भइरहेका बेला भविष्यको अनुमान गर्न कठिन छ। हामीले जेनरेशन एक्स, बुमर्स वा जेनरेशन बीटा जस्ता नामहरू समयसँगै पछिसम्मै हेरेर मात्र दिने गरेका छौँ।"
वुडम्यान भन्छन्, "हामीले पछिल्लो समय मात्र यस्ता पुस्ताको भविष्यबारे अनुमान गर्न थाल्यौँ, जसको हालै जन्म मात्र भएको छ वा अझै जन्मिन बाँकी छ।"
अन्ततः, जेनरेशन बीटाले कसरी विश्वलाई रूपान्तरण गर्छ भन्ने कुरा भविष्यमै निर्भर छ। तर, यस पुस्ताले उच्च प्रविधि, जलवायु परिवर्तनको प्रभाव, र संस्थागत परिवर्तनहरूको सामना गर्दै नयाँ इतिहास लेख्ने निश्चित छ।
विदेशी मुद्राको विनिमयदर सार्वजनिक, अमेरिकी डलरको दर १३८ रुपैयाँ नाघ्यो
काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकले आज ९असार ८० का लागि विदेशी मुद्राको नयाँ विनिमयदर सार्वजनिक गरेको छ। राष्ट्र बैंकका अनुसार अमेरिकी डलर एकको खरिददर १३८ रुपैयाँ २४ पैसा र बिक्रीदर १३८ रुपैयाँ ८४ पैसा तोकिएको छ। युरोपियन युरोको खरिददर १५९ रुपैयाँ २० पैसा र बिक्रीदर १५९ रुपैयाँ ८९ पैसा कायम गरिएको छ भने बेलायती पाउन्ड स्ट्रलिङको खरिददर १८६ रुपैयाँ ५१ पैसा र बिक्रीदर १८७ रुपैयाँ ३२ पैसा तोकिएको छ। अन्य प्रमुख मुद्राहरूको दर यसप्रकार छ: स्वीस फ्र्यांक: खरिददर १६९.०७, बिक्रीदर १६९.८० अस्ट्रेलियन डलर: खरिददर ८९.६४, बिक्रीदर ९०.०३ क्यानेडियन डलर: खरिददर १००.८६, बिक्रीदर १०१.३० सिंगापुर डलर: खरिददर १०७.५८, बिक्रीदर १०८.०५ जापानी येन (१० यन): खरिददर ९.५०, बिक्रीदर ९.५४ चिनियाँ युआन: खरिददर १९.२५, बिक्रीदर १९.३४ साउदी रियाल: खरिददर ३६.८४, बिक्रीदर ३७.०० कतारी रियाल: खरिददर ३७.९२, बिक्रीदर ३८.०९ यूएई दिराम: खरिददर ३७.६४, बिक्रीदर ३७.८१ मलेसियन रिंगेट: खरिददर ३२.५१, बिक्रीदर ३२.६५ त्यस्तै, भारतीय रुपैयाँ १०० को विनिमयदर १६० रुपैयाँ खरिददर र १६० रुपैयाँ १५ पैसा बिक्रीदरमा कायम गरिएको छ। राष्ट्र बैंकले यो विनिमयदर आवश्यकता अनुसार जुनसुकै बेला परिवर्तन गर्न सकिने जनाएको छ। साथै, वाणिज्य बैंकहरूले तोक्ने दर राष्ट्र बैंकको दरभन्दा केही फरक हुन सक्ने पनि जानकारी दिएको छ।
आज रातिदेखि देशभर भारी वर्षाको सम्भावना, सचेत रहन मौसमविद् र विभागकाे आग्रह
काठमाडौं । शनिबार रातिदेखि देशका धेरै स्थानमा भारी वर्षा हुने सम्भावना रहेको भन्दै मौसमविद्हरूले सतर्कता अपनाउन आग्रह गरेका छन्। त्रिभुवन विश्वविद्यालयको जल तथा मौसम विज्ञान केन्द्रीय विभागका सहप्राध्यापक डा.विनोद पोखरेलका अनुसार झापाबाट भारी वर्षा सुरु भइसकेको छ। उनले शनिबार बेलुका सामाजिक सञ्जालमार्फत जानकारी दिँदै दुईवटा मौसमी मोडेलले फरक स्थानहरूमा वर्षाको सम्भावना देखाए पनि तराई र चुरे क्षेत्रहरू बढी जोखिममा रहेको उल्लेख गरेका छन्। “दुईवटा मोडेलले भारी वर्षाको ठाउँ फरक देखाएको छ, तर सम्भावना धेरै तराई र चुरे भागमा बढी छ,” पोखरेलले लेखेका छन्। देशका विभिन्न भूभागमा अहिले पनि वर्षा भइरहेको छ। जल तथा मौसम पूर्वानुमान महाशाखाले पनि आउँदो तीन दिन देशभर वर्षा जारी रहने पूर्वानुमान गरेको छ। महाशाखाले शनिबार बेलुका जारी गरेको बुलेटिनमा सबै प्रदेशका केही स्थानहरूमा मेघगर्जन र चट्याङसहित हल्कादेखि मध्यम वर्षाको सम्भावना रहेको जनाएको छ। बुलेटिनअनुसार कोसी, मधेस, वाग्मती, गण्डकी, लुम्बिनी र सुदूरपश्चिम प्रदेशका एक–दुई स्थानमा भारी वर्षा हुन सक्छ। त्यस्तै, उच्च पहाडी तथा हिमाली क्षेत्रमा हल्कादेखि मध्यम वर्षा वा हिमपातको सम्भावना पनि रहेको महाशाखाले जनाएको छ। महाशाखाले वर्षाका कारण नदीहरूको जलसतह बढ्न सक्ने, गेग्रान बहाव, बाढी, पहिरो र भूक्षय जस्ता विपद् आउन सक्ने भन्दै जनस्वास्थ्य, कृषि, दैनिक जनजीवन, यातायात र हवाई सेवा प्रभावित हुन सक्ने चेतावनी दिएको छ। यस्ता सम्भावित जोखिमबाट जोगिन आवश्यक सतर्कता अपनाउन सबैलाई अनुरोध गरिएको छ। मुख्य सुझावहरू बाढी तथा पहिरोको जोखिम भएका स्थानमा विशेष सतर्कता अपनाउन अनुरोध यात्राअघि मौसम पूर्वानुमानको जानकारी लिनु आवश्यक स्थानीय निकाय र प्रशासनको सूचना तथा निर्देशन पालना गर्न सुझाव
विश्व योग दिवस २०८२: अध्यक्ष प्रचण्डद्वारा शुभकामना व्यक्त
काठमाडौं । नेकपा (माओवादी केन्द्र) का अध्यक्ष एवं पूर्वप्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले आज विश्व योग दिवस २०८२ को अवसरमा सम्पूर्ण नेपाली जनसमुदाय, योग साधकहरू र विश्वभरिका योगप्रेमीहरूलाई शुभकामना व्यक्त गर्नुभएको छ। उहाँले सामाजिक सञ्जाल फेसबुक मार्फत शुभकामना दिँदै योगलाई "हाम्रो प्राचीन सभ्यताको अमूल्य निधि" भन्नुभएको छ । जसले शारीरिक तथा मानसिक स्वास्थ्यलाई सँगसँगै समृद्ध बनाउने उल्लेख गर्नुभएको छ। "यस वर्षको विश्व योग दिवसको नारा 'Yoga for One Earth, One Health' ले हामीलाई व्यक्तिगत स्वास्थ्य र सामाजिक चेतनाको विकाससँगै आत्मानुशासन, सन्तुलन र शान्तिको मार्गमा डोर्याउन प्रेरित गरेको छ," उहाँले सन्देशमा उल्लेख गर्नुभएको छ। अध्यक्ष प्रचण्डले योगको उत्पत्ति र विकास भएको ऐतिहासिक पृष्ठभूमि रहेको नेपाललाई विश्वभरिका योग साधकहरूका लागि एक आदर्श गन्तव्यका रूपमा स्थापित गर्न सकिने विश्वाससमेत व्यक्त गर्नुभएको छ। विश्वभर हरेक वर्ष जुन २१ तारिखमा मनाइने योग दिवसका अवसरमा नेपालमा पनि विभिन्न कार्यक्रमहरू आयोजना भइरहेका छन्।
नेपालमा विपद्को अवस्था र पूर्वतयारी विषयक अन्तरक्रिया गर्दै माओवादी
काठमाडौं । नेकपा (माओवादी केन्द्र) ले आज नेपालमा विपद्को अवस्था र पूर्वतयारी विषयक अन्तरक्रिया कार्यक्रम आयोजना गर्ने भएको छ। उक्त अन्तरक्रियामा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष एवं पूर्वप्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ ले नेपालमा विपद्को अवस्था र पूर्वतयारी सम्बन्धी धारणा राख्ने कार्यक्रम रहेको बताइएको छ। विपद् व्यवस्थापन केन्द्रीय विभाग, नेकपा (माओवादी केन्द्र) को आयोजनामा हुने सो अन्तरक्रिया कार्यक्रम आज दिउँसो १:०० बजे ताज ब्यांक्वेट, तिनकुनेमा आयोजना गरिएको हो। कार्यक्रममा विपद्को हालको अवस्था, तयारीका उपायहरू, सरकार र राजनीतिक दलहरूको भूमिका लगायतका विषयमा विस्तृत छलफल हुने आयोजकले जनाएको छ। उक्त कार्यक्रममा विपद् व्यवस्थापनमा संलग्न विज्ञ, सरोकारवाला निकायका प्रतिनिधि, सुरक्षाकर्मी, जनप्रतिनिधि तथा माओवादी केन्द्रका नेताहरूको सहभागिता रहने जनाइएको छ।