उन्नत बीउप्रति किसानको आकर्षण बढ्दै

उन्नत बीउप्रति किसानको आकर्षण बढ्दै

फोटो क्याप्सन: उन्नत धानको बीउ खरिद गर्नका लागि एग्रोभेट पसल पुगेका किसान 

कैलाली, वैशाख ७ । उन्नत जातको धानको बीउ प्रयोगप्रति कैलालीका किसानको आकर्षण बढ्न थालेको छ । उन्नत तथा हाईब्रेड धानको बीउबाट उत्पादन राम्रो हुने भएकोले यसको प्रयोगतर्फ किसानको आकर्षण बढेको हो । विगतमा घरमै बीउ उत्पादन गरेर राख्दै आएका कृषक पनि अहिले बजारबाट उन्नत धानको बीउ किनेर छर्ने गरेका छन् । बर्खे धानको बीउ राख्ने कार्य सुरु भएसंगै उन्नत जातको धानको बीउ बिक्री हुने पसलमा किसानको भीडभाड बढ्न थालेको छ ।

हाईब्रेड र उन्नत जातको धानको बीउबाट उत्पादन बढी लिन सकिने किसानहरुको भनाई छ । उनीहरुले घरमै उत्पादन हुने बीउ भन्दा उन्नत जातको बीउ फाइदाजनक रहेको बताएका छन् । धानको बीउ किन्न धनगढी पुगेका रामपुरका किसान चुन्कुराम चौधरीले उन्नत जातको धानको बीउबाट राम्रो उत्पादन हुने गरेको बताए ।

एउटै जमिनमा धेरै वर्षसम्म एकै किसिमको धान लगाउँदा उत्पादन घट्दै जान्छ । राम्रो उत्पादनका लागि हरेक वर्ष नयाँ बीउको प्रयोग गर्न आवश्यक रहेको कृषि प्राविधिकहरु बताउँछन् । तर, उन्नत र हाईब्रेड धान खेतीबारे किसानमा अझै पर्याप्त चेतना आउन सकेको छैन । कस्तो जमिनमा कुन धान लगाउने भनेर किसानमा जानकारीको अभाव देखिएको छ ।

हाईब्रेड धान लगाए पनि उत्पादन नहुँदा कतिपयले घरकै बीउ लगाउने गरेको धनगढी उपमहानगरपालिका–१२, जुगेडाकी हर्कमती चन्दले बताइन् ।

लगाउने प्रविधिबारे जानकारी नभएकाले यस्तो भएको हुनसक्ने उनले बताइन । हाईब्रेड धानको बीउबाट अरुले राम्रो उत्पादन लिए पनि आफूले नोक्सान व्यहोरेको चन्दको भनाइ छ । धानको बीउ छर्ने समय भएपछि उन्नत जातको बीउ पाइने एग्रोभेट, बीउबिजन पसलहरुमा किसानको भीड बढ्न थालेको छ । अहिले बढीजसो किसानको रोजाईमा डीवाई ६९, १८ हाईब्रेड धान रहेको किसान एग्रोभेटका सञ्चालक शिवकुमारी बुर्लाकोटीले बताइन् ।

उनले अधिकांश किसानले अझै पनि सर्जु–५२ धानको बीउ खोज्ने गरेको उल्लेख गरिन् । सरकारले सर्जु–५२ को सट्टा सुख्खा–३ जातको धान सिफारिस गरेको छ । ‘कतिपय किसानको माग अझै पुरानै धानको बीउ रहेको छ ।’ बुर्लाकोटीले भनिन्–‘उनीहरुले माग गरेपछि हामी पनि पुरानै धानको बीउ उत्पादन गर्न बाध्य छौं’

पछिल्ला वर्षहरुमा उन्नत जातको बीउको प्रयोग गर्ने किसानको संख्या बढ्दै गए पनि उन्नत बीउको प्रयोग उल्लेख्य रुपमा बढ्न नसकेको बताइन्छ । कृषि विकास कार्यालयले उन्नत बीउको प्रयोग बढाउनका लागि सहुलियतमा बीउ उपलब्ध गराउने, उन्नत जातको बीउको प्रयोग गर्दा हुने फाईदाबारे किसानलाई जानकारी गराउने गरेको जनाएको छ । कृषि विकास कार्यालयका कृषि प्रसार अधिकृत गौरीशंकर गुप्ताले उन्नत जातको बीउ प्रयोग गर्ने किसानको संख्या बढ्दै गएको बताए । यद्यपि धेरैजसो किसानले अहिले पनि सर्जुलगायत पुरानै जातको बीउ प्रयोग गर्ने गरेका उनको भनाई छ । उन्नत बीउको प्रयोग गर्ने किसानको संख्या बढेसंगै धान उत्पादन पनि बढ्दै गएको गुप्ताले बताए ।

धान खेतीको लागि उर्वरभूमि मानिने कैलालीमा विभिन्न खाले जमिन रहेको छ । तर, उत्पादन बढी लिनका लागि माटो अनुसारको धानको खेती गर्न आवश्यक रहेको जिल्ला कृषि विकास कार्यालय कैलालीले जनाएको छ । धानको उत्पादकत्व वृद्धिका लागि हरेक वर्ष नयाँ उन्नत जातका धानको बीउ राख्न अनिवार्य रहेको कृषि प्राविधिकले बताएका छन् । लामो समयसम्म एउटै धानको बीउ प्रयोग गरेमा उत्पादन घट्ने गरेको उल्लेख गर्दै कृषि प्रसार अधिकृत गुप्ताले उत्पादकत्व बढाउन नयाँ बीउको प्रयोग जरुरी रहेको बताए । ‘माटोको स्वरुप अनुसार फरक–फरक जातका धानको नयाँ बीउ प्रयोग गर्न आवश्यक रहेका उनले बताए ।

कैलालीमा ७४ हजार हेक्टर जमिनमा धान खेती हुने गर्दछ । यो जिल्लाका अधिकांश व्यक्ति कृषि पेशामै निर्भर रहेका छन् । तर, अझै पनि कतिपय किसानले घरमै बीउ उत्पादन गरेर एउटै जातको धान तीन÷चार वर्षसम्म लगाउने गरेका छन् । धानको उत्पादकत्व बढाउनका लागि उन्नत तथा हाईब्रेड धानको खेती गर्न आवश्यक रहेको गुप्ताले बताए । सबै किसानले उन्नत जातको बीउको प्रयोग र आधुनिक प्रविधि अपनाउन सके कैलालीमा धानको उत्पादकत्व अहिलेको भन्दा निकै बढाउन सकिने कृषि प्राविधिकहरुको भनाई छ ।

यस्तो छ, आजको विदेशी मुद्राको विनिमय दर

काठमाडौं । नेपाल राष्ट्र बैंकले आजका लागि विदेशी मुद्राको विनिमय दर निर्धारण गरेको छ । राष्ट्र बैंकका अनुसार अमेरिकी डलरको मूल्य आज घटबढ भएको छैन ।  अमेरिकी डलर एकको खरिददर एक सय ३३ रुपैयाँ ९३ पैसा र बिक्रीदर एक सय ३४ रुपैयाँ ५३ पैसा कायम भएको छ । आइतबार पनि यही मूल्य कायम भएको थियो ।     आजका लागि युरोपियन युरो एकको खरिददर एक सय ४८ रुपैया ३५ पैसा र बिक्रीदर एक सय ४९ रुपैयाँ एक पैसा कायम गरिएको छ। आइतबार भने युरोपियन युरो एकको खरिददर एक सय ४८ रुपैयाँ ४९ पैसा र बिक्रीदर एक सय ४९ रुपैयाँ १६ पैसा कायम गरिएको थियो। यस्तो छ आजको विदेशी मुद्राको विनिमय दर

पाल्पाली ढाकालाई आधुनिकीकरण र ब्रान्डिङ गर्न अध्यक्ष ढकालको प्रस्ताव

पाल्पा ।उद्योग वाणिज्य संघको ७० औँ वार्षिक साधारणसभाको आज उद्घाटन गर्दै अध्यक्ष ढकालले नेपालको निर्यात बजारलाई प्रवद्र्धन गर्न सकिने नेपालका यस्ता कैयौँ मौलिक उत्पादनहरु भए पनि तिनको बजारीकरणमा राज्य पछि परेको धारणा राख्नुभयो ।  पाल्पा उद्योग वाणिज्य संघको ७० औँ वार्षिक साधारणसभाको आज उद्घाटन गर्दै अध्यक्ष ढकालले नेपालको निर्यात बजारलाई प्रवद्र्धन गर्न सकिने नेपालका यस्ता कैयौँ मौलिक उत्पादनहरु भए पनि तिनको बजारीकरणमा राज्य पछि परेको धारणा राख्नुभयो ।  अध्यक्ष ढकालले भन्नुभयो ‘पाल्पाले बेच्न सक्ने त पर्यटन हो तर पनि पाल्पाको ढाका र करुवाले राष्ट्रिय पहिचान नै बनाएकाले यी उत्पादनको ब्रान्डिङ र बजारीकरणमा के गर्न सकिन्छ यहाँका व्यवसायीहरु योजना बनाएर आउनुस्, हामी के गर्न सक्छौँ गर्छौँ ।’ अध्यक्ष ढकालले अहिले बैंकको ब्याज पनि सस्तो भएको र देशमा लगानीको वातावरण पनि सहज बन्दै गएको अवस्थामा यस्ता राष्ट्रिय पहिचान बनाइसकेका उत्पादनमा लगानी गरी मुनाफा लिने कामबाट पछि पर्न नहुने पनि बताउनुभयो ।  उहाँले पाल्पा पर्यटनमा पनि देशको एक प्रख्यात ठाउँ भएकाले पर्यटकीय पूर्वाधारको निर्माण गरी स्वदेश र विदेशका बढी भन्दा बढी पर्यटक भित्र्याउने काममा लाग्नुपर्ने पनि बताउनुभयो ।  उहाँले भन्नुभयो ‘पाल्पामा रहेको रानीमहल एक ऐतिहासिक सम्पदा हो र योसँग नेपालको एक शताब्दि भन्दा लामो इतिहास छ । यसको विकास गरेर पर्यटक आकर्षण गर्नसक्ने सम्भावनाको खोजी गर्नुपर्छ । यी सम्पादहरुको संरक्षण, प्रवद्र्धन र प्रचारप्रसारबाट पर्यटकीय क्रियालकलापहरुमा बढावा दिन सक्नुपर्छ ।’  आफू सानो छँदा पनि बागलुङका नागरिकहरु स्वास्थ्य उपचारदेखि स्थानीय बजारसम्मका लागि पाल्पा आउने गरेको आफूलाई थाहा भएको प्रसंग उल्लेख गर्दै पाल्पासँग आफ्नो पनि भावनात्मक सम्बन्ध रहेको बताउनुभयो । सोही अनुसार अहिलेको पाल्पाले पनि बजार होस् या अन्य काममा पनि अगुवा भइ अघि बढ्न सक्ने उहाँको भनाई थियो ।

यस्तो छ सोमबारको विदेशी मुद्राको विनिमय दर

काठमाडौं । आज २०८१ साल भदौ २४ गते सोमबार सन् २०२४ सेप्टेम्बर ९ तारिखका लागि नेपाल राष्ट्र बैंकले विदेशी मुद्राको विनिमय दर तोकेको छ। अमेरिकी डलर एकको खरिद दर १३४ रुपैयाँ ०२ पैसा र बिक्री दर १३४ रुपैयाँ ६२ पैसा पुगेको छ। युरो एकको खरिद दर १४८ रुपैयाँ ५६ पैसा र बिक्री दर १४९ रुपैयाँ २३ पैसा रहेको छ। बेलायती पाउण्ड एकको खरिद दर १७५ रुपैयाँ ९१ पैसा र बिक्री दर १७६ रुपैयाँ ७० पैसा पुगेको छ। कतारी रियालको मूल्य एकको खरिद दर ३६ रुपैयाँ ७७ पैसा र बिक्री दर ३६ रुपैयाँ ९३ पैसा रहेको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ। आजको विदेशी मुद्राको विनिमय दर

दसैँका सामान बोकेका कन्टेनर खासा र न्यालम क्षेत्रमा अलपत्र

काठमाडौं । दसैँ लक्षित सामान बोकेर चीनबाट तातोपानी आउन लागेका ९३ वटा कन्टेनरहरू खासा र न्यालम क्षेत्रमा तीन सातादेखि अलपत्र अवस्थामा रोकिएका छन्। चीनले खासा बजारकोबीच भागमा सुरङ निर्माण गरिरहेकाले नेपाली व्यापारीले काठमाडौँ ल्याउन लागेका फलफूल र लत्ताकपडा लगायतका सामान खासा र न्यालम क्षेत्रमा नै रोकिएको तातोपानी सुख्खा बन्दरगाह भन्सार कार्यालयका प्रमुख कमलकुमार भट्टराईले बताउनुभयो। सुरुङ निर्माण कहिले सकिन्छ र सामान तातोपानी भित्राउला भन्ने चिन्तामा व्यापारीहरू रहेका छन् । फलफूल बोकेका २३ वटा र ७० वटा दसैँका लत्ताकपडा, जुक्ता लगायतका सामान बोकेका गाडीहरू चिनियाँ क्षेत्रमै रोकिएपछि व्यापारीहरू चिन्तित भएका हुन्। चीन सरकारले खासालाई स्मार्ट सिटी बनाउनका लागि सुरुङ, सडक लगायत निर्माणका काम गरिरहेको छ। उसले ५० प्रतिशत पुराना भवनहरू भत्काएर पुनर्निर्माण गरिरहेको छ। अगस्ट ३० देखि सेप्टेम्बर ३ सम्म सुरुङको ढलान गर्ने कामका कारण पनि अझै केही दिन रोकिएका कन्टेनर खासासम्म पनि आउन पाउने छैनन्। सुरुङ र सडक निर्माणका समयभन्दा बिहान र बेलुकीको समयमा रोकिएका कन्टेनर छाडिदिन चिनियाँ पक्षसँग पहल भइरहेको नेपाल हिमालय सीमापार वाणिज्य सङ्घका अध्यक्ष रामहरि कार्कीले जानकारी दिनुभएको छ। चिनियाँ भूमिमा रोकिएका कन्टेनर तातोपानी नाका भित्राउन नेपाल सरकार, सम्बन्धित मन्त्रालय, सरोकारवाला निकाय, नाका आबद्ध व्यापारिक सङ्घसंस्थाहरू लागिरहेको उहाँले बताउनुभएको छ। चिनियाँ क्षेत्रमा रोकिएका एक कन्टेनर बराबर नेपाली तीन कन्टेनर सामान हुन्छ। स्याउ, सुन्तला, अनार लगायतका फलफूल बोकेका गाडीहरूमा फलफूल कुहिने अवस्थामा पुगेका छन्। अन्य सामानहरूमा ढुसी लाग्ने अवस्थामा पुगेका छन्। लामो समय कन्टेनर अड्किएपछि लागत रकम पनि महँगो हुने भएको छ। सामान राजधानी आइपुग्न ढिला हुँदाको बैङ्कको ब्याज, खाना बस्न, पार्किङ शुल्क लगायतका रकम जोडिँदा उपभोक्ताले महँगोमा खरिद गर्नु पर्ने समस्या देखिन्छ।

लोकप्रिय