बैंकबाट ओडी लिएर जग्गाको वैना कारोबार गर्नेहरू बेघर हुँदै

बैंकबाट ओडी लिएर जग्गाको वैना कारोबार गर्नेहरू बेघर हुँदै

काठमाडौं । पोखराकी अन्जु लामगाडेले दुई महिना अघि बैंकसँग ऋणको कुरा गरेर ८० लाख रुपैयाँ पर्ने घर किन्न २४ लाख रुपैयाँ वैना दिइन्।

पोखरामा निर्माणाधिन अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल छेउको घर किन्न लाग्नुको कारण थियो- केहि समय पछि बेचेर राम्रो नाफा कमाउने। तर, उनले सोचेजस्तो भइ दिएन। बैंकिङ क्षेत्रमा ‘क्रेडिट क्रन्च’ चर्किएपछि कबुले बमोजिम कर्जा दिन नसक्ने भन्दै बैंक टक्टकिए।
‘बैंकले ऋण दिन्छु भनेकैले ४५ दिनको भाका राखेर घरको वैना दिएँ, लामगाडेले बिजमाण्डू सँग भनिन्- पछि बैंकले ऋण दिन नसक्ने जवाफ दिए पछि घर नकिन्ने मनसाय बनाएकी थिएँ।’ उनले वैना दिएको २४ लाख रुपैयाँ फिर्ता गरिदिन घरधनी सँग आग्रह गरिन्। तर, घरधनिले ‘बरु केही समय पर्खिने तर पैसा फिर्ता दिन नसक्ने’ जवाफ दिए। ‘घरधनीले जहिले हुन्छ बेचेर बाँकी पैसा देउ तर वैना फिर्ता गर्न सक्दिन भनेपछि घर बेच्ने निर्णयमा पुगेकी हुँ’ उनले भनिन्।
घर बिक्रीका लागि लामगाडेले मंगलबार फेसबुकमा सूचना नै पोष्ट गरिन्। अहिले तत्काल ५० लाख रुपैयाँ दिनेलाई घर पास गरिदने र बाँकी पैसा बिस्तारै दिँदा हुने उनको भनाइ छ।
‘अव मलाई दुई/चार लाख घाटा त हुने नै भयो’ उनले सुनाइन्- ७०/७५ लाख आए पनि बेचिदिन्छु।’ बैना दिएको २४ लाख रुपैयाँ पनि ऋण सापटी खोजेको हुँदा जसरी पनि घर बेच्ने बाध्यता आएको उनले बताइन्।
पर्वतका रामचन्द्र पौडेलले पनि केहि समय अघि थानकोटमा प्लटिङ गरेका तीन वटा घडेरी किने। उनको उद्येश्य पनि दुई तीन महिनामा राम्रो नाफा खाएर बेच्ने नै थियो। तर, बैंकले ऋण लगानी नगरे पछि घरजग्गाको कारोबार सुस्त भयो। अहिले उनी घरजग्गा हैन शेयर बजारमा लगानी गर्ने भन्दै जग्गा बिक्रिको प्रयासमा छन्।
बानियाटार काठमाडौंकी लक्ष्मी उपाध्यायले ८ कोठाको दुई तले घर बिक्रीका लागि सूचना नै प्रकाशित गरेकी छिन्। चार आनामा बनेको घर एक करोड १५ लाख रुपैयाँमा बेच्न तयार भएको उनले उल्लेख गरेकी छिन्। बैंकबाट लिएको ४० लाख रुपैयाँ ऋण चुक्ता गर्न समस्या भएपछि घर बेच्ने निर्णयमा पुगेको उनले बताईन्। उनी किन्न आउने ग्राहकलाई ‘मिलाएर’ घर दिन तयार छिन्।
सिन्धुपाल्चोकका लक्ष्मण श्रेष्ठले पनि डेढ महिना अघि काठमाडौं थलीमा १५ कोठाको घर किने। तर, ‘फाइनान्सिङ’कै समस्या आएपछि मासिक ४०/५० हजार रुपैयाँ भाडा आउँदा आउँदै पनि घर बेच्ने निर्णयमा पुगेको उनको भनाइ छ। जति सक्दो चाँडो बैंकको लफडा सल्ट्याउन श्रेष्ठ दौडधुपमा लागेका छन्। एक करोड २० लाख मूल्य तोकेको घर मिलाएर दिन उनी पनि तयार छन्। ‘नाफाको त कुरै भएन सावाँ आउने बित्तीकै बेचिदिने हो’ उनले भने।
ईमाडोलका विवेश श्रेष्ठ भने जग्गा बेच्न आतुर छन्। उनीसँगै सिमा जोडिएको जग्गा दुई महिना अघि आनाको ४५ लाख रुपैयाँ दरले बिक्री भयो। अहिले उनले आनाको २९ लाखमा बेच्ने भनेर सूचना निकालेका छन्।
‘आनाको २७ लाख रुपैयाँ आए पनि बेच्ने हो, ल आउनुस, ग्राहकको रुपमा बिजमाण्डूले कुरा गर्दा उनले भने- मेरो धेरै ठाउँमा जग्गा छ दाई विदेश जान लागेकोले बेच्नु पर्ने बाध्यता छ, आउनुस अझै मिलाउनु पर्छ भने पनि मिलाउँला’।

बैंक तथा वित्तिय संस्थाले लगानी रोकेसँगै घर/घडेरी मूल्य घटाएर बेच्ने सूचना दिनहुँ प्रकाशित हुन थालेका छन्। जसले आफ्नै प्रयोजनका लागि घर जग्गा किनेका थिए उनीहरुलाई समस्या नभए पनि कमाउने उध्येश्यले लगानी गर्नेहरु भने समस्या पर्न थालेको व्यवसायीले बताएका छन्।

‘जसले आफ्नै गोजीको रुपैयाँ हालेर घरै बनाउने उद्येश्यले किनेका थिए उनिहरुलाई समस्या छैन, अनलाईनको माध्यमबाट घरजग्गा किनबेचको मध्यस्थता गरिरहेका अर्जुन छत्कुली भन्छन्- तर जसले बैंकबाट ओभरड्राफ्ट ऋण निकालेर नाफाका लागि जग्गा कारोबार गरिरहेका थिए उनिहरुलाई समस्या भैसकेको छ।’ अचेल विगत भन्दा दोब्बर संख्यामा घरजग्गा बेच्नेहरुले सम्पर्क गरि रहेको उनी सुनाउँछन्। पत्रिका देखि डीजिटल मिडिया घरजग्गा बिक्रिका विज्ञापनले भरिन थालेका उनको अनुभव छ।

बैंकमा क्रेडिट क्रन्चसँगै राष्ट्र बैंकले ओभरड्राफ्ट कर्जामा गरेको कडाइले घरजग्गा कारोवार ८ वर्ष अघिकै दृश्य देखिन थालेका छन्। त्यसबेला पनि बित्तिय क्षेत्र तरलता संकटमा परेपछि धेरै घरजग्गा ब्यवसायी डुबेका थिए। सर्वसाधारणको पैसा डुबाएपछि सुधिर बस्नेत लगायत ‘ठूला’ रियलस्टेट ब्यवसायी अझै पनि जेलमा छन्।
बिजमाण्डूबाट साभार

हेर्नुहोस्, आइतबारको विदेशी मुद्राको विनिमय दर

काठमाडौँ  । नेपाल राष्ट्र बैंकले आजका लागि विदेशी मुद्राको विनिमय दर निर्धारण गरेको छ। राष्ट्र बैंकका अनुसार अमेरिकी डलर एकको खरिद दर एक सय ३३ रुपैयाँ ४१ पैसा र बिक्री दर एक सय ३४ रुपैयाँ ०१ पैसा कायम भएको छ। युरोपियन युरो एकको खरिद दर एक सय ४८ रुपैयाँ ८७ पैसा र बिक्री दर एक सय ४९ रुपैयाँ ५४ पैसा, युके पाउण्ड स्ट्रलिङ एकको खरिद दर एक सय ७७ रुपैयाँ ३२ पैसा र बिक्री दर एक सय ७८ रुपैयाँ १२ पैसा, स्वीस फ्रयाङ्क एकको खरिद दर एक सय ५७ रुपैयाँ ०२ पैसा र बिक्री दर एक सय ५७ रुपैयाँ ७२ पैसा कायम गरिएको छ।  

चिया निर्यात ५२ प्रतिशतले बृद्धि

झापा । मेची भन्सार कार्यालयबाट चालु आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को पहिलो दुई महिनामा चियाको निर्यात ५२ प्रतिशतले बढेको छ । कार्यालयको तथ्याङ्कअनुसार चालु आर्थिक वर्षको साउन र भदौमा चार हजार ४१२ मेट्रिक टन चिया निर्यात भएको छ । जुन गत आर्थिक वर्षको सोही अवधिको तुलनामा ५२ प्रतिशतले बढी हो । गत आर्थिक वर्षको पहिलो दुई महिनामा नेपालबाट दुई हजार ९०२ मेट्रिक टन चिया निर्यात भएको थियो ।  प्राप्त तथ्याङ्कअनुसार चिया निर्यातको परिणामसँगै यसको मूल्य पनि बढेको छ । चालु आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को दुई महिनामा एक अर्ब १३ करोड ३४ लाख १७ हजार रुपैयाँ बराबरको निर्यात भएको छ । जुन गत आर्थिक वर्ष २०८०/८१ को सोही अवधिको तुलनामा ६२ प्रतिशतले बढी हो । गत आर्थिक वर्षमा सो अवधिमा ६९ करोड ९३ लाख ६४ हजार रुपैयाँ बराबरको चिया निर्यात गरिएको थियो ।   दक्षिण भारतमा चिया उत्पादनमा कमी आएसँगै नेपालबाट चियाको निर्यात बढेको नेपाल चिया उत्पादक संघका अध्यक्ष आदित्य पराजुलीले बताए । भारतबाट अझै माग बढेकाले चियाको निर्यात यो वर्ष थप बढ्ने उनको दाबी छ । गत आर्थिक वर्ष २०८०/८१ मा १३ हजार ४३३ मेट्रिक टन अर्थात् तीन अर्ब १६ करोड ३८ लाख ३६ हजार रुपैयाँ बराबरको चिया भारत निर्यात भएको थियो । जुन अघिल्लो आर्थिक वर्षको तुलनामा सात दशमलव ६८ प्रतिशले घटेको थियो । 

उद्योग वाणिज्य संघ गुलरिया बर्दियाको कार्यसमिति निर्विरोध

बर्दिया । उद्योग वाणिज्य संघ गुलरिया बर्दियाको दशौं अधिवेशनबाट अध्यक्षमा पुनः देवेन्द्र पाण्डे निर्विरोध निर्वाचित भएका छन् । दशौं अधिवेशनले पान्डेसहित सम्पूर्ण पदका लागि निर्विरोध नयाँ कार्यसमिति निर्वाचित गरेको हो ।   भाईटल पोष्टमा ईन्द्रकुमार श्रेष्ठ प्रथम उपाध्यक्ष, सुरेन्द्र बगाले द्वितीय उपाध्यक्ष, बिष्णुकुमार सुनार तृतीय उपाध्यक्ष, मोहित पौडेल महा–सचिव, श्रीकृष्ण थारु सचिव, केशवप्रसाद रिजाल कोषाध्यक्ष, लिलाबहादुर सुनार सह–कोषाध्यक्षमा निर्विरोध निर्वाचित भएका छन् । निर्वाचन समितिले तोकेको मनोनयनको समयमा सबैपदमा एकल उम्मेदवारी परेको हो ।   यस्तै, घनश्याम लोध, वसी अहमद इद्रिसी, पिताम्बर घिमिरे, जाकिर हुसैन मनिहार, सुमित्रा चौधरी, अशोककुमार के.सी., सुरेन्द्र गौतम, रमेश रावल, सर्दिप ढुंगाना, नविन चौधरी, महमद मैहमुद रजामिनार र अशोक राज पौडेल सदस्यमा निर्विरोध निर्वाचित भएका हुन् । 

महासंघको सक्रियताले अर्थतन्त्रमा आशा जागेको छ : अध्यक्ष ढकाल

ललितपुर । नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका अध्यक्ष चन्द्रप्रसाद ढकालले महासंघकै सक्रियता र निरन्तरको लगावका कारण मुलुकको अर्थतन्त्रमा सकारात्मक आशा जागेको बताउनुभएको छ । ललितपुर उद्योग वाणिज्य संघको ४५ औँ वार्षिक साधारणसभालाई आज ललितपुरमा सम्बोधन गर्दै उहाँले भन्नुभयो– “कोभिड महामारी र रुस युक्रेन युद्धपछि विश्वका अन्य देशहरुजस्तै नेपालको अर्थतन्त्र पनि के कसो हुने हो भन्ने त्रास सबै नागरिकमा थियो । त्यतिनै बेला फेरि यहाँ पनि श्रीलंकाको हावा छिराइयो । हामी नेतृत्वमा आएपछिको करिब डेढ बर्ष हामीले यसरी काम गर्यौँ कि अहिले भने आशा जागेको अवस्था छ । अर्थतन्त्र सुधारका संकेत देखिएका छन् ।” महासंघले नै आम मानिसमा देखिएको निराशाको अवस्था चिर्नका लागि सरकारसँगको सहकार्यमा कामको थालनी गरेको, अर्थतन्त्रलाई थप बिग्रन नदिन र कोभिडपछि त्यसअघिकै अवस्थाको पुनर्स्थापना गर्न सुधारका कामहरुको सुरुआत गरेर  सरकारलाई दबाब दिएको र त्यसैको परिणामस्वरूप अहिले सकारात्मक परिणामहरु देखिएको अध्यक्ष ढकालको दाबी थियो ।   महासंघकै कारण नेपाल सरकारले गरेको पछिल्लो लगानी सम्मेलन पहिलेका भन्दा फरक रहेको पनि उहाँको भनाई थियो । उहाँले भन्नुभयो– “पहिले दाताले प्रतिबद्धता गरे बमोजिमको लगानी आएन । किन आएन भनेर यसपटक हामीले त्यसको कारण खोज्यौँ । कतिपय कानुनहरु नै बाधक देखिए र तिनको संशोधनका लागि हामीले पहल गर्यौँ । सरकारलाई दबाब पनि दियौँ । हाम्रो समेत सहभागितामा एक कार्यदल बन्यो र लगानी सम्मेलनको मुखैमा आठओटा कानुन संशोधन पनि भए । हामीलाई लाग्छ अब दातालाई प्रतिबद्धता अनुसारको लगानी ल्याउन सहजीकरण हुनेछ ।” यी कानुन संशोधनका क्रममा नेपालका राजनीतिक पार्टीहरुमा आर्थिक मुद्दामा एकमत देखिनु सकारात्मक रहेको उहाँले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो– “यसअघि हामीले आर्थिक मुद्दा अर्थात् मुलुकको अर्थतन्त्रका विषयमा एकमत हुन दलहरुलाई पटक पटक आग्रह गरेका थियौँ । त्यसैले मलाई लाग्छ लगानी सम्मेलनकैदिन बिहान एकै पटक आठ ओटा कानुन अध्यादेशबाट ल्याउँदा पनि सबै दलको सहमति थियो, सबैले स्वागत नै गरे । हामीले पहिलेपहिले कुनै एक अध्यादेश जारी गर्दा पनि विपक्षी दलहरुले विरोध गरेको देखेकै थियौँ । यसरी महासंघको सक्रियता र एड्भोकेसीका कारण देशका सबै शक्ति विस्तारै एउटै मुद्दामा आएका छन् र लगानीको वातावरण पनि विस्तारै बन्दै गएको छ ।” यतिखेर जिल्ला जिल्लामा जाँदा साना व्यवसायीहरुले लौन हाम्रो सानोतिनो पुजी लगानी गर्ने ठाउँ बनाइदिनुपर्यो भन्ने गरेका प्रसंग उल्लेख गर्दै अध्यक्ष ढकालले देशले वैदेशिक लगानी मात्र नहेरेर देशभित्रै छरिएर रहेको पुँजीलाई पनि एकतृत गरी ठूला लगानीमा लगाउन सक्ने बताउनुभयो । यस्तै पुँजीलाई बटुलेर राष्ट्रिय स्तरको लगानीमा लगाउन सकियोस् भन्ने उद्देश्यले निजी क्षेत्र सबैको सहभागितामा १० अर्ब को नेपाल डेभलपमेन्ट पब्लिक लिमिटेड कम्पनी स्थापाना भइसकेको जानकरी पनि उहाँले दिनुभयो । यो कम्पनीमार्फत् जहाँ जसलाई काम गर्नका लागि पुँजी पुगेको छैन उसले पनि इक्वीटीका रुपमा प्रयोग गर्न सक्ने तथा देशैभरि छरिएर रहेको पुजीलाई एकतृत गरी लगानी गर्न सकिने वातावरण यो कम्पनीमार्फत् सिर्जना हुने उहाँको भनाई थियो । देशमा लगानीको वातावरण निर्माण गर्न र खस्कँदो अवस्थामा रहेको अर्थतन्त्रमा सुधार ल्याउन महासंघले गएको डेढ बर्षमा धेरै काम गरेको उदाहरण पेश गर्दै अध्यक्ष ढकालले यो समय लगानीका लागि उचित सयम भएकाले लगानी गरी लाभ लिन सबैसँग आग्रह पनि गर्नुभयो ।

लोकप्रिय