ट्रम्पको रणनीति: अमेरिका कता जाँदैछ?

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको पछिल्ला निर्णयहरू हेर्दा अमेरिका एउटा नयाँ विश्व व्यवस्था बनाउने दिशामा अघि बढिरहेको देखिन्छ। गाजालाई नियन्त्रणमा लिने प्रस्ताव, इजरायलसँगको बलियो गठबन्धन, भारतलाई दोस्रो महत्वपूर्ण साझेदार बनाउने नीति, चीनविरुद्धको आर्थिक र सैन्य दबाब, र युरोपमाथिको अमेरिकी प्रभाव कम गर्दै हिन्द-प्रशान्त क्षेत्रमा केन्द्रित रणनीति—यी सबै कदमहरूले विश्व राजनीति, अर्थतन्त्र, र शक्ति सन्तुलनमा गहिरो असर पार्नेछन्।

ट्रम्पको नेतृत्वमा अमेरिका अब "वैश्विक प्रहरी" को भूमिकाबाट हट्दै आफ्नो रणनीतिक हितका क्षेत्रमा बढी सक्रिय देखिन्छ। यो नीति तीन प्रमुख आधारमा अडिएको छ:

–मध्यपूर्वमा अमेरिकाको प्रभुत्व पुनर्स्थापना

–चीनविरुद्धको आर्थिक तथा सैन्य मोर्चाबन्दी

–भारतसँगको गठबन्धन र दक्षिण एसियाको शक्ति सन्तुलन परिवर्तन

मध्यपूर्वमा अमेरिकी प्रभुत्वको नयाँ खेल

गाजा पट्टीलाई "मध्यपूर्वको रिभिएरा" बनाउने ट्रम्पको योजना केवल पुनर्निर्माण परियोजना मात्र होइन, यो इजरायलको दीर्घकालीन सुरक्षा रणनीति, इरानविरुद्धको रणनीतिक चाल, र अमेरिकी सैन्य तथा आर्थिक प्रभाव विस्तार गर्ने नीतिको हिस्सा हो।

गाजा कब्जा गर्ने योजना

ट्रम्पले गाजा पुनर्निर्माण गर्ने प्रस्ताव राखे पनि, फिलिस्तिनी पक्षले यसलाई "नयाँ अमेरिकी उपनिवेश" को संज्ञा दिएको छ।

यदि अमेरिका गाजामा स्थायी रूपमा उपस्थित भयो भने, यसले इरान, हमास, र अन्य इस्लामिक शक्तिहरूसँगको तनाव झन् चर्काउनेछ।

यो रणनीति सफल भएमा अमेरिका-इजरायल गठबन्धन बलियो हुनेछ, तर असफल भएमा नयाँ युद्ध चर्किन सक्छ।

तेल बजारमा अस्थिरता

यदि इरानले गाजामा अमेरिकी प्रभाव बढ्न नदिने रणनीति अपनायो भने, यसले ओपेक राष्ट्रहरूलाई अमेरिकी नीतिविरुद्ध उभ्याउन सक्छ।

साउदी अरब, कतार, र युएईजस्ता देशहरूले तेल उत्पादन नियन्त्रण गर्दै अमेरिका र युरोपमाथि दबाब बढाउन सक्छन्।

रूस-इरान सम्बन्धको प्रभाव

यदि अमेरिका मध्यपूर्वमा सिधै संलग्न भयो भने, रूस र इरानले रणनीतिक साझेदारी बलियो बनाउन सक्छन्।

यसले युक्रेन युद्धमा रूसलाई थप फाइदा पुग्ने सम्भावना छ।

चीनविरुद्ध अमेरिका: नयाँ शीतयुद्धको संकेत?

अमेरिका-चीन प्रतिस्पर्धा अब केवल व्यापारिक मात्र नभई सैन्य, प्रविधि, र वित्तीय प्रणाली सम्म फैलिएको छ।

व्यापार युद्ध पुनः चर्किने सम्भावना

ट्रम्प प्रशासनले चीनमाथि नयाँ शुल्क लगाउने योजना बनाइरहेको छ।

यदि अमेरिका-चीन व्यापार युद्ध चर्कियो भने, विश्व अर्थतन्त्रमा मन्दी आउने सम्भावना बढ्नेछ।

चीनले अमेरिकाको प्रभाव कम गर्न रूस, इरान, र पाकिस्तानसँगको आर्थिक तथा सैन्य सहकार्य बढाउनेछ।

हिन्द-प्रशान्त क्षेत्रमा तनाव

अमेरिका, भारत, जापान, र अष्ट्रेलियाबीचको QUAD गठबन्धन अझ बलियो हुन सक्छ।

चीनले यसलाई रोक्न दक्षिण चीन सागरमा आफ्नो सैन्य उपस्थिति बढाउने सम्भावना छ, जसले नयाँ सैन्य तनाव निम्त्याउन सक्छ।

डिजिटल मुद्रा र वित्तीय शक्ति संघर्ष

अमेरिका-चीन व्यापार युद्धले अन्तर्राष्ट्रिय वित्तीय प्रणालीमा अस्थिरता ल्याउनेछ।

यदि चीनले डिजिटल युआनलाई अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारमा प्रवर्द्धन गर्‍यो भने, अमेरिकी डलरको प्रभुत्व कमजोर हुन सक्छ।

दक्षिण एसियाको शक्ति सन्तुलन: भारतको भूमिका बलियो हुँदै

ट्रम्पले मोदीलाई नेतन्याहूपछि दोस्रो प्रमुख विश्व नेता रूपमा भेट्नु भारत-अमेरिका सम्बन्धको रणनीतिक महत्व दर्शाउँछ।

चीनविरुद्ध भारत-अमेरिका गठबन्धन

अमेरिका भारतलाई सेमिकन्डक्टर, कृत्रिम बुद्धिमत्ता, र सैन्य प्रविधिमा सहयोग गर्नेछ।

यसले भारतलाई चीनको आर्थिक तथा सैन्य विकल्प बनाउनेछ।

पाकिस्तानमाथि कूटनीतिक दबाब

यदि भारत-अमेरिका सम्बन्ध बलियो भयो भने, पाकिस्तान झन् चीनतर्फ ढल्कनेछ।

ट्रम्पले पाकिस्तानलाई "अमेरिकी सैन्य सहायता" घटाउने संकेत गरिसकेका छन्।

रूस-भारत सम्बन्धमा असर

यदि भारत अमेरिकी सैन्य प्रविधिमा बढी निर्भर भयो भने, रूससँगको परम्परागत सम्बन्ध कमजोर हुन सक्छ।

युरोप र रुसमाथिको प्रभाव

ट्रम्प प्रशासनले युरोपलाई प्राथमिकता दिन कम गरिरहेको छ।

यदि अमेरिका युक्रेनलाई कम सैन्य सहयोग दिन थाल्यो भने, रुसको प्रभाव बढ्नेछ।

युरोपियन युनियन (EU) ले आफ्नो सुरक्षा नीति पुनः परिभाषित गर्नुपर्नेछ।

जर्मनी, फ्रान्स, र बेलायतले चीनसँग नजिकिन सक्ने सम्भावना छ।

विश्व अर्थतन्त्रमा असर: को फाइदामा, को घाटामा?

अमेरिका-भारत व्यापार सम्बन्ध बढ्नेछ → भारतलाई लाभ

चीनमाथि व्यापार प्रतिबन्ध बढ्नेछ → चीनलाई घाटा

तेल बजार अस्थिर हुने सम्भावना छ → मध्यपूर्व र युरोपलाई असर

रूस-इरान-चीन गठबन्धन बलियो हुन सक्छ → अमेरिकालाई चुनौती

निष्कर्ष: विश्व व्यवस्था पुनःसंरचनाको दिशामा

ट्रम्पको पछिल्लो कूटनीतिक चालहरू हेर्दा, अमेरिका अब युरोपमा भन्दा एसिया र मध्यपूर्वमा बढी ध्यान केन्द्रित गर्दैछ।

इजरायललाई समर्थन गर्दै गाजा नियन्त्रण गर्ने रणनीति

चीनविरुद्ध भारत, जापान, र अष्ट्रेलियासँग गठबन्धन बलियो बनाउने योजना

युरोपमाथिको प्रभाव कम गर्दै आफ्ना राष्ट्रिय आर्थिक हितलाई प्राथमिकता दिने नीति

यी सबै निर्णयहरूले २०२५ मा विश्व राजनीति, व्यापार, र सुरक्षा रणनीतिमा ठूला परिवर्तन ल्याउनेछन्।

अब प्रश्न उठ्छ:

के अमेरिका मध्यपूर्वमा स्थायी रूपमा फसेर नयाँ युद्धमा तानिन्छ?

के चीन-अमेरिका प्रतिस्पर्धा नयाँ शीतयुद्धमा बदलिन्छ?

के भारत अब अमेरिका र चीनबीच "वैश्विक खेलाडी" बन्न सक्दछ?

उत्तरहरू आउने महिनाहरूमा स्पष्ट हुनेछन्, तर यो निश्चय छ कि विश्व व्यवस्था पुनःसंरचना हुँदैछ।