सिफारिसअनुसार केन्द्र नभएको भन्दै विरोध
प्रेम रौले
बाजुरा,चैत ३ । बाजुराको साबिकको बाँधु, रुविन र बिच्छ्या गाविस मिलाएर हिमाली गाउँपालिका बनाउन स्थानीय सहमति गरिएको थियो । गाउँपालिका बनाउने सहमतिसँगै गाउँमै गएर प्राविधिक समितिले केन्द्रको टुङ्गो लगाएको थियो ।
साबिक तीन गाविसबीचको स्थान भट्टेचौर केन्द्र बनाउने सहमतिसहित आयोगमा नामसहित प्रस्ताव गरियो । तर आयोगको सिफारिसअनुसार राजपत्रमा प्रस्ताव गरिएको स्थानमा नपरेको भन्दै स्थानीयबासीले विरोध जनाएका छन् ।
राज्यको पुरानो संरचना नै भएको स्थानमा केन्द्र बनाउनुपर्ने दाबीसहित बाँधु गाविस कार्यालय रहेको स्थानमा केन्द्र राख्न भनिएको छ । सरकारको निर्णयले बिच्छ्या र रुगिनका जनताका लागि विकेन्द्रीकरणले न्याय नभई अन्याय थपिएको स्थानीयको भनाई छ ।
बिच्छ्याबाट बाँधु पुग्न एकदेखि दुई दिनसम्म लाग्छ । भौगोलिक सीमा र अवस्थालाई ख्यालै नगरिएको बिच्छ्यावासीको आक्रोश छ । गाउँमा सेवा दिने भनेर सङ्घीय संरचना निर्माण गरियो । हाम्रा लागि न्याय होइन अन्याय भयो, बिच्छ्याका धर्मलाल सुनारले बताउनुभयो ।
जिल्लामा नौवटा स्थानीय तह निर्माण भएका छन् । तीमध्ये पाँचवटा स्थानीय तहका केन्द्र प्रस्ताव गरिएअनुसार छैनन्् जसले स्थानीयबीच गाउँमै आपसी विवाद बढेको छ । सर्वपक्षीय सहमतिमा एक निर्णय गरेर पठाइयो, माथिबाट अर्कै निर्णय भएर आयो, जनतालाई झगडाउने काम भयो, साविक दहकोट गाविसका देवबहादुर रोकायाले बताउनुभयो ।
साबिक दहकोट, मानाकोट र बडिमालिका नगरपालिका–१ मिलाएर बनाइएको गौमुल गाउँपालिकाको केन्द्र पनि मानाकोट राख्न भनिएको छ । घटमुनाको प्रस्ताव गरिएको थियो, माथिबाट अलग निर्णय आएपछि कुन स्थानमा कार्यालय राख्ने अन्यौल भएको रोकायाले बताउनुभयो ।
ब्रह्मतोला, बाह्विस र कुल्देवमाडौँ गाविसको केन्द्र फालासैन प्रस्ताव गरिएकामा टाँटे सारेदेउ भएर आएपछि विवाद उत्पन्न भएको छ । एक पक्षले सरकारले पठाएको परिपत्रअनुसार नै कार्यालय हुनुपर्ने भन्दै कार्यालय स्थापना गरिसकेका छन् भने अन्य स्थानीय आन्दोलित बनेका छन् । बाह्रविस र ब्रह्मतोलाका स्थानीयवासीले कुल्देवमाडौँको पुरानै गाविस भवनमा कार्यालय आफूहरुका लागि अस्वीकार्य भएको दाबी गरेका छन् ।
मङ्गलबार निमित्त कार्यकारी अधिकृत लिएर केही व्यक्तिले सारेदेउमा कार्यालय स्थापना गरिसकेका छन् । फालासैनमै केन्द्र राखिनुपर्ने माग गर्ने पक्ष भने कार्यालयमा तालाबन्दी गर्ने र कामकाज सञ्चालन हुन नदिने चेतावनीसहित आन्दोलित बनेको छ । सर्वपक्षीय सहमतिअनुसार नै काम हुनुपर्ने मागसहित आन्दोलन सुरु गरेको डम्मर थापाले बताउनुभयो ।
त्यस्तै, जगन्नाथ र गोत्री गाविस मिलेर बनेको पाण्डव गुफा गाउँपालिकाको केन्द्र जुड्डी प्रस्ताव गरिएपनि जगन्नाथ गाविस कार्यालय केन्द्र तोकिएर आएको छ । हाल जगन्नाथमै कार्यालय स्थापना भएको छ, बहुमतले निर्णय गरेर पछि जुड्डीमै सार्ने तयारी भएको बताइएको छ । वाई, जुकोट र साप्पाटाको केन्द्र सुइजिउला प्रस्ताव गरिएको वाई भएर आएको छ जहाँ पुग्न साप्पाटाबाट एक दिनको पैदल दूरी पर्छ ।
स्थानीयवासीले सरकारले गाउँ तथा नगरपालिकाको केन्द्र तोक्ने विषयमा जनभावनालाई समेट्न नसकेकोप्रति स्थानीयवासीले विरोध जनाएका छन् । जिल्लाबाट प्रस्तावित निर्णयको बेवास्ता गर्दै पुरानै इलाका र गाविस कार्यालयलाई केन्द्र तोकिएको प्रति स्थानीयवासीले विरोध जनाएका हुन् ।
राज्यले गर्ने निर्णय जनताको भावना सम्बोधन हुने गरी गर्नुपर्नेमा प्रस्तावित निर्णयलाई समेत उल्टाएर पठाएको स्थानीयवासीको आरोप छ । सर्वपक्षीय सहमतिबाट जिल्लास्तरबाट गरिएको प्रस्तावलाई बेवास्ता गर्दै मनोमानीरुपमा जनभावना विपरीत भौगोलिक दूरीको आङ्कलन नगरी केन्द्र तोकेर पठाएको प्रति स्थानीयवासीले निर्णय सच्याउन मागसहित जिल्ला समन्वय समितिलाई ज्ञापनपत्रसमेत बुझाएका छन् ।
राजपत्रमा नै उल्लेख भइसकेकाले त्यो निर्णय सच्याउन समस्या हुने जिल्ला समन्वय समितिले प्रतिक्रिया दिने गरेको छ । सरकारले गरेको निर्णयमा समन्वय समितिले बोल्न नमिल्ने समन्वय समिति बाजुराका सूचना अधिकारी प्रेमबहादुर सिंहले बताउनुभयो ।
केन्द्रका विषयमा बढेको विवाद थपिँदै गएको छ । दलका नेताहरुले समेत जिल्ला समन्वय समितिका कर्मचारीलाई आफू अनुकूल गर्न दबाब दिने गरेको एक स्रोतको दाबी छ ।
आज त्रिविका १४ हजार बढी विद्यार्थी दीक्षित हुँदै
काठमाडौं । त्रिभुवन विश्वविद्यालय (त्रिवि)ले आज ५०औँ दीक्षान्त समारोह आयोजना गर्दै छ । त्रिपुरेश्वरस्थित दशरथ रङ्गशालामा त्रिविले आज ५०औँ दीक्षान्त समारोह आयोजना गर्न लागेको हो । यस वर्ष दीक्षान्त समारोहको ५० वर्ष पुगेकाले स्वर्ण महोत्सवका रूपमा मनाइने समारोहका उपाध्यक्ष एवं त्रिवि परीक्षा नियन्त्रण कार्यालयका परीक्षा नियन्त्रक पुष्पराज जोशीले बताए । परीक्षा नियन्त्रक जोशीले गत वर्षभन्दा यसपटक दुई हजारभन्दा बढी विद्यार्थी दीक्षित हुन लागेका जानकारी दिए । उनका अनुसार समारोहमा यसपटक १४ हजार तीन सय आठ विद्यार्थी दीक्षित हुँदैछन् ।
आधा महिनामा पश्चिम नेपालमा सात वटा परकम्प
काठमाडौं । यो महिना लागेपछि मात्रै पश्चिम नेपालमा सात वटा भूकम्प गएको छ । राष्ट्रिय भूकम्प मापन केन्द्रका अनुसार पुस महिना लागेपछि मात्रै पश्चिम नेपालमा भूकम्पको धक्का महसुस भएको छ । सोही क्रममा शुक्रबार राति ११ बजेर ३७ मिनेटमा कालिकोटको लाली आसपास केन्द्रबिन्दु बनाएर तीन दशमलव सात म्याग्निच्यूडको भूकम्प गएको छ । राष्ट्रिय भूकम्प मापन केन्द्रका अनुसार पुस २ गते बझाङको धामेना आसपास केन्द्रबिन्दु बनाएर चार दशमलव तीन, पुस ३ गते बझाङको धामेना मै चार दशमलव एक म्याग्निच्यूडको भूकम्प गएको थियो । यस्तै, पुस ४ गते मनाङको नेस्याङ केन्द्रबिन्दु भएर चार दशमलव सात म्याग्निच्यूडको भूकम्प गयो । पुस छ गते बाजुरामा पाँच दशमलव दुई म्याग्निच्यूडको भूकम्प जाँदा पुस नौ गते ९ बजेर २५ मिनेटमा दार्चुलाको अपि हिमाल आसपास केन्द्रबिन्दु बनाएर चार म्याग्नेचुड र पुस ११ गते जाजरकोट नायकवाडा केन्द्रबिन्दु बनाएर चार दशमलव दुई म्याग्निच्यूडको भूकम्प गएको विभागले जनाएको छ । विभागका अनुसार, शुक्रबार ११ बजेर ३७ मिनेटमा कालिकोटको लाली आसपास केन्द्रबिन्दु बनाएर तीन दशमलव सात म्याग्निच्यूडको भूकम्प गएको हो । विभागका अनुसार, २०८० कात्तिक १७ गते जाजरकोटको रामीडाँडालाई केन्द्रबिन्दु बनाएर छ दशमलव चार म्याग्निच्यूडको भूकम्प गएको थियो । सो भूकम्पपछि मात्रै पश्चिम नेपालमा पाँच परकम्प गएको हो ।
माओवादी केन्द्रको ठहर– सरकार निजामति ऐनमा ढिलाई गर्न चाहन्छ
काठमाडौं । नेकपा माओवादी केन्द्रले संघीय निजामती सेवाको गठन, सञ्चालन र सेवाका सर्त सम्बन्धमा व्यवस्था गर्न बनेको विधेयक पारित गर्न सरकारले ढिलो गर्न खोजेको आरोप लगाएको छ। शुक्रबार सिंहदरबारमा बसेको राज्य व्यवस्था तथा सुशासन समितिको बैठकमा माओवादीका प्रमुख सचेतक हितराज पाण्डेले सरकारले निजामती विधेयकमा ढिलाइ गरिरहेको आरोप लगाएका हुन्। उनले समितिको बैठकमा संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालयका कर्मचारीहरू मात्रै आउने र मन्त्री नआउने गरेको गुनासोसमेत गरे। मन्त्रालयले आफ्ना धारणा नराख्ने र सांसदहरूलाई मात्रै बोल्न लगाउने गर्दा सार्थक छलफल नहुने उनको भनाइ थियो। उनले भने, ‘संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालय, त्यहाँ बस्ने हाम्रा कर्मचारीहरू सबैभन्दा बढी आउनुपर्ने हो। जसले डे टु डे कर्मचारीलाई परेका समस्या केके हुन्, राष्ट्रलाई परेका समस्या केके हुन्, विकास गर्नलाई र अझ यसलाई राम्रो बनाउन केके गर्नुपर्छ भनेर त्यो मन्त्रालयसँग सम्बन्धित छलफल, धारणा, कहिले बुझ्ने हो? मलाई लाग्छ, सबैभन्दा महत्त्वपूर्णवस्तु यो हो। सामान्य प्रशासन हेर्ने मन्त्रीज्यू नै नआउने, त्यसपछि हामी छलफल अघि बढाइरहने? आफ्नो कुरा नराख्ने, टिमले टिप्ने मात्रै। यो विधेयकलाई कतै ढिलो गर्न खोजेको पो हो कि? यो विधेयक त संघीयतासँग सम्बन्धित विधेयक हो। यो विधेयकले त प्रदेशमा असर गरेको छ। यसले त संघीयता कार्यान्वयनलाई असजिलो बनाएको छ।’ बैठकमा एमाले सांसद ठाकुरप्रसाद गैरेले निजामती क्षेत्रमा प्रवेशको प्रक्रियालाई निष्पक्ष, पारदर्शी हुने व्यवस्था गर्नुपर्ने बताए। जागिरको समग्र आवधिक र समग्र मूल्यांकनको लागि ऐनले निश्चित दिशानिर्देश गर्नुपर्ने उनको धारणा थियो। दण्ड सजाय र पुरस्कारको प्रबन्धका बारेमा यसले स्पष्ट दिशानिर्देश गर्नुपर्ने पनि उनको धारणा थियो।
गाउँपालिका, नगरपालिका र जिसस महासङ्घद्वारा प्रधानमन्त्रीलाई ध्यानाकर्षण
काठमाडौं । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीलाई गाउँपालिका राष्ट्रिय महासङ्घ नेपाल, नेपाल नगरपालिका सङ्घ र जिल्ला समन्वय समिति महासङ्घले कार्यविस्तृतीकरण प्रतिवेदन परिमार्जनजस्ता विषयमा छलफल गर्न राष्ट्रिय समन्वय परिषद्को तेस्रो बैठक बस्नुपर्ने लगायत विभिन्न सात सूत्रीय ध्यानाकर्षणपत्र बुझाएको छ । प्रधानमन्त्री तथा मन्त्रिपरिषद्को कार्यालय, सिंहदरबारमा गाउँपालिका राष्ट्रिय महासङ्घका अध्यक्ष लक्ष्मीदेवी पाण्डे, नगरपालिका सङ्घका अध्यक्ष भीमप्रसाद ढुङ्गाना, जिल्ला समन्वय समिति महासङ्घका अध्यक्ष अशोककुमार घिमिरेसहितले ध्यानाकर्षणपत्र बुझाउनुभएको हो । प्रधानमन्त्रीको अध्यक्षतामा रहेको समन्वय परिषद्को दोस्रो बैठक गत २०८० माघ २४ गते पश्चात् नबसेकाले अघिल्लो बैठकमा पेस भइ निर्णय हुन बाँकी रहेका विषयवस्तुमा छलफल हुनुपर्ने माग गरिएको छ । यस्तै समानीकरण अनुदान कटौती नगर्न, स्थानीय सरकारलाई वित्तीय हस्तान्तरणको आरका वृद्धि गर्न, राष्ट्रिय भूमि आयोगका काम छिटो सम्पादन गराउन र जिल्ला समन्वय समितिलाई स्रोतसाधन सम्पन्न बनाउन पनि प्रधानमन्त्रीलाई आग्रह गरिएको छ । प्रधानमन्त्री ओलीले संविधानबमोजिम स्थानीय सरकारलाई अधिकार दिन र स्रोतले भ्याएसम्म बजेटको उचित प्रबन्ध गर्न सरकार प्रतिबद्ध रहेको बताउनुभएको थियो ।