स्थानीय तह निर्वाचन: नमुना शहर सबै उम्मेदवारको ‘एजेण्डा’ !
लोकेश धामी
कैलाली । प्रदेश नम्बर सातको प्रमुख व्यापारिक केन्द्र र एकमात्र उपमहानगरपालिका धनगढीमा स्थानीय तहको चुनावको सरगर्मी बढेको छ । राजनीतिक रुपमा निकै अर्थ राख्ने धनगढीको मेयर कसले जित्ला भन्ने चर्चाले चर्को गर्मीको वातावरण अझै तातेको महसुस हुन्छ । निर्वाचन आउन करिब साढे दुई हप्ता बाँकी रहँदा ठूला सबै दलले मेयर र उपमेयरको उम्मेदवार घोषणा गर्दै चुनावी अभियानलाई तीव्रता दिएका छन् । निकै रस्साकस्सीका बीच शनिबारमात्र काँग्रेसले उम्मेदवारको औपचारिक घोषणा गरेपछि धनगढीमा कसले जित्छ भन्ने चर्चा र आँकलन शुरु भएको छ । नेपाली काँग्रेस र नेकपा माओवादी केन्द्रबीच चुनावी तालमेल हुने चर्चा पनि काँग्रेसको उम्मेदवारी घोषणासंगै सेलाएको छ र दलहरु आआफ्ना चुनावी कार्यक्रमहरुमा व्यस्त छन् । बिहानदेखि रातिसम्म चुनाव लक्षित कार्यक्रमहरु भईरहेका छन् ।
उम्मेदवार र उम्मेदवारका योजना नभई पार्टी हेर्ने प्रवृति भन्दा योग्य र सक्षम नेतृत्व चुन्नुपर्ने चर्चा मतदातामा रहँदा अहिले धनगढीलाई नमुना शहरको रुपमा विकास गर्ने सबैजसो उम्मेदवारहरुको साझा एजेण्डाजस्तै बनेको छ । उपमहानगरपालिकाको प्रमुखमा उम्मेदवारी घोषणा गरेका सबैजसो उम्मेदवारहरुले धनगढीलाई नमुना शहर बनाउने एजेण्डा अघि सारेका छन् । उम्मेदवारहरुका प्रतिवद्धता पत्रमा योजनावद्ध विकासमार्फत धनगढीलाई प्रदेश नम्बर सात र देशकै नमुना शहरको रुपमा विकास गर्ने उल्लेख गरिएको छ र उम्मेदवारहरु मतदातामाझ धनगढीको समुन्नत विकासमार्फत नमुना शहर बनाउने प्रतिवद्धता गरिरहेका छन् । नेपाली काँग्रेसबाट मेयरका उम्मेदवार नृपबहादुर ओडले धनगढीलाई स्मार्ट सिटीका रुपमा विकास गर्ने आफ्नो योजना रहेको बताए । धनगढीको विकासका थुपै्र संभावना र श्रोतहरु रहेको उल्लेख गर्दै सही नेतृत्व चयन हुन सके यसलाई नमुना शहर बनाउन सकिने बताए ।
यहाँको श्रोत र केन्द्रबाट आउने बजेटको सदुपयोग तथा हालै लागू भएका ठूला योजनाहरुको सफलतापूर्वक कार्यान्वयन गर्न सके विकासका दृष्ट्रिले धनगढी नमुना शहर बन्ने उनको भनाई छ । आफू मेयरमा विजयी भए एसियाली विकास बैंकको सहयोगमा लागू भएको क्षेत्रीय सहरी विकास आयोजना र नेपाल सरकारले लागू गरेको सघन शहरी विकास कार्यक्रम कार्यान्वयनमा विशेष ध्यान दिने उल्लेख गर्दै उनले पूर्वाधार विकासले सम्पन्न शहरको रुपमा विकास गर्ने आफ्नो योजना रहेको वडले बताए ।
नेकपा एमालेबाट मेयरका उम्मेदवार दुर्गाप्रसाद जोशीले धनगढीको गुरुयोजनासहितको विकास आफ्नो प्राथमिकतामा रहने बताए । उनले आफू मेयरमा विजयी भए प्रत्येक वडालाई फरक–फरक विकासको नमुनाका रुपमा अगाडि बढाइने प्रतिवद्धता जनाए । ‘प्रत्येक वडाको समस्या र विकासको आवश्यकता वर्गीकरण गरेर त्यहींअनुसार विकासका काम संचालन गर्ने छु ।’ जोशीले भने । उनले ५, १०, १५ वर्षे योजना बनाएर विकास गर्नु आवश्यक रहेको औंल्याउँदै देश विदेशमा रहेका यहाँका वुद्धिजिवीहरुको समेत सुझाव लिएर आफूले गुरुयोजना निर्माण गर्ने बताए । माओवादी केन्द्रबाट मेयरका उम्मेदवार रामसमझ राना पनि अहिलेको अव्यवस्थित विकासको सट्टा व्यवस्थित र गुरुयोजनासहितको विकास आवश्यक रहेको उल्लेख गर्दै विकासमा धनगढीलाई उदाहरणीय शहर बनाउने आफ्नो योजना रहेको बताए । कृषकहरुलाई सहुलियतसंगै नगरका ग्रामीण क्षेत्रमा पनि खानेपानी, विद्युत, सडकजस्ता न्यूनतम पूर्वाधारहरुको विकासमा आफूले ध्यान दिने रानाले बताएका छन् । धनगढीमा डुवान, ढल निकास, अतिक्रमणजस्ता समस्याको समाधान पनि आफ्नो प्राथमिकतामा रहेको बताए । उनले उपमहानगरपालिकाले लिंदै आएको कर प्रणालीमा सुधार गरि करको वर्गीकरण गरिनु पर्ने बताए । मेयरमा स्वतन्त्र उम्मेदवारी घोषणा गरेका व्यवसायी गोपाल हमालले आफू मेयरमा विजयी भए धनगढी उपमहानगरपालिकालाई समुन्नत, आकर्षक, सुन्दर र नमुना सहरका रुपमा विकास गर्ने बताएका छन् । उनले आफ्नो चुनावी प्रतिवद्धता पत्रमा भ्रष्टाचारमुक्त र शून्य सहनशीलताको नीति अबलम्बन गर्ने, धनगढीसंग जोडिएका ग्रामीण क्षेत्रको पूर्वाधार निर्माणलाई प्राथमिकता दिने, धनगढीलाई डुवानमुक्त बनाउने योजनाहरु उल्लेख गरेका छन् ।
यस्तै युवाहरुका लागि स्वरोजगारका कार्यक्रम संचालन गर्ने, आधुनिक सुविधा सम्पन्न बसपार्क निर्माण, यातायात, बिजुली, ढल, खानेपानीजस्ता पूर्वाधार पुगेपछि मात्र जग्गाको प्लटि· गर्ने व्यवस्था, धनगढीसंग जोडिएको भारतीय गौरीफण्टा नाकाको स्तरोन्नतिलाई हमालले आफ्ना प्राथमिकताका योजनामा राखेका छन् । उम्मेदवारी घोषणा गरेका अन्य दलहरुले पनि नमुना शहरलाई चुनावी एजेण्डा बनाएका छन् । धनगढीमा ठूला तीन दल र स्वतन्त्र उम्मेदवारबीच नै नेतृत्वका लागि मुख्य प्रतिस्पर्धा हुने आँकलन गरिएको छ ।
एनपीएल उद्घाटन खेल : विराटनगरविरुद्ध जनकपुरको विजयी सुरुवात
काठमाडौं । नेपाल प्रिमियर लिग (एनपीएल)मा जनकपुर बोल्ट्सले विजयी सुरुआत गरेको छ । कीर्तिपूरमा भएको उद्घाटन खेलमा जनकपुरले विराटनगर किंग्सलाई ८ विकेटले पराजित गर्दै सुखद् सुरुआत गरेको हो ।
पीडामा रहेकाहरुलाई सहयोग गर्ने संस्कृति बढाएर लैजानुपर्छः प्रचण्ड
काठमाडौं। नेकपा (माओवादी केन्द्र)का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले समाजमा दुःख पीडामा रहेकाहरुलाई सहयोग गर्नु नेपाली समाजको संस्कृति भएको उल्लेख गर्दै यसलाई बढाएर लैजानुपर्ने बताउनुभएको छ । गत कात्तिक २८ गते झाँक्री प्रकाश भुजेलले चलाएको गाडिको ठक्करबाट ज्यान गुमाएका नारायण नगरकोटी र श्रीमती सानुमाया नगरकोटीका दुई छोरीलाई शैक्षिक सामग्री सहयोग घोषणा तथा हस्तान्तरण कार्यक्रममा उहाँले यस्तो धारणा राख्नुभएको हो । दुर्घटनालगत्तै अध्यक्ष प्रचण्ड कागेश्वरी मनोहरा नगरपालिका २ आलापोटस्थित नगरकोटी निवास पुगेर बाबुआमा गुमाएका दुई छोरी गरिमा र अनु नगरकोटीको अभिभावकत्व लिने घोषणा गर्नुभएको थियो । उहाँको घोषणालाई समथर्न गर्दै उद्धव नेपालले गरिमा र अनुलाई कक्षा १२ सम्म अध्ययन गर्दा आवश्यक पाठ्यपुस्तकलगायतका शैक्षिक सामग्री र पोशाक सहयोग गर्ने घोषणा गर्नुभएको छ । सहयोग घोषणा कार्यक्रममा अध्यक्ष प्रचण्डले शैक्षिक सामग्री सहयोग गर्ने नेपाल, घटनालगत्तै एकताबद्ध भएर यो पीडालाई उजागर गर्दै सहयोग सङ्कलन गर्ने आलापोटबासी र निःशुल्क अध्ययनको व्यवस्था मिलाउने विद्यालयलाई धन्यवाद दिनुभयो । उहाँले भन्नुभयो– ‘समाजमा पीडामा भएका र सेवा आवश्यक रहेका व्यक्तिहरुलाई सहयोग गर्ने भावना नेपाली समाजको संस्कृति नै हो, यसलाई बढाएर लैजानुपर्छ ।’ समाजमा पीडामा रहेकाहरुको अभिभाकत्व सरकारले लिनुपर्ने भए पनि अहिले सरकार एउटा भन्ने र अर्को गर्ने अवस्थामा रहेको टिप्पणी गर्दै सकेसम्म समाजका पीडाहरुलाई नदेखेजस्तो गर्ने र गरे पनि आफ्नाहरुलाई मात्र गर्ने अवस्था रहेको बताउनुभयो । यो बेलामा असक्त र पीडितहरुको पक्षमा समाजले नै बढी जिम्मेवारी लिनुपर्ने आवश्कयता रहेको उहाँले बताउनुभयो । आफूले दुर्घटनामा नगरकोटी दम्पत्तिको ज्यान गएको खबर सुनेपछि आलाकोटमै पुगेर पीडित परिवारलाई भेटेको र स्थानीयबासीलाई पनि संक्षिप्त सम्बोधन गरेको स्मरण गर्दै अध्यक्ष प्रचण्डले भन्नुभयो– ‘मेरो घोषणालाई सुनेर सहयोग गर्ने भावना पैदा हुनु महत्वपूर्ण छ, यो एउटा घटना विशेष सहयोग भए पनि दुःखपीडामा परेकाहरुलाई सबैले हातेमालो गरेर सहयोग गर्नुपर्छ भन्ने यो देशैभरिका जनताका लागि एउटा सन्देश पनि हो ।’ पार्टीले बालिकाहरुको अभिभावकत्व लिने प्रतिबद्धता व्यक्त गरिसकेको उल्लेख गर्दै उहाँले त्यसलाई पूरा गर्ने र कक्षा १२ सम्म पार्टीले नै अभिभावकत्व लिएर बुवाआमा गुमाएका दुई छोरी गरिमा र अनु नगरकोटीलाई राम्रो वातावरणमा पठनपाठनको व्यवस्था मिलाउने बताउनुभयो । सो क्रममा सहयोगी उद्धव नेपालले बालिकाका परिवारलाई शैक्षिक सामग्री पनि हस्तान्तरण गर्नुभएको थियो । कार्यक्रम सहजीकरण माओवादी केन्द्रका काठमाडौं जिल्ला सचिव महेश्वर फुयाँलले गर्नुभएको थियो ।
नेपालले विश्व शिक्षा प्रणालीमा आफूलाई प्रस्तुत गर्ने समय आएको छः प्रचण्ड
काठमाडौं। पूर्वप्रधानमन्त्री एवं नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले नेपालले विश्व शिक्षा प्रणालीमा आफूलाई प्रस्तुत गर्ने समय आएको बताउनुभएको छ । निजी तथा आवासीय विद्यालयहरूको छाता संगठन (प्याब्सन) को आयोजनामा आजदेखि काठमाडौंमा सुरु भएको तेस्रो अन्तर्राष्ट्रिय शैक्षिक सम्मेलन उद्घाटन गर्दै उहाँले यस्तो धारणा राख्नुभएको हो । ‘नेपालले विश्व शिक्षा प्रणालीमा आफूलाई प्रस्तुत गर्ने समय आएको छ । अहिले शिक्षाको खोजी बर्षेनी अर्बौं रूपैयाँ बिदेशिएको छ । यो लगानी स्वदेशमै रोक्न गुणस्तरीय र विश्वस्तरीय शिक्षा प्रणाली विकास गर्नुपर्छ’– अध्यक्ष प्रचण्डले भन्नुभयो– ‘विदेशी विद्यार्थीलाई आकर्षित गर्दै नेपाललाई शैक्षिक गन्तव्यको रूपमा स्थापित गर्न सकिन्छ । त्यसका निम्ति व्यवस्थित अनुसन्धान, वैज्ञानिक नीति र सार्थक पहल आवश्यक हुन्छ ।’ निजी क्षेत्रको प्रयासले प्रतिस्पर्धात्मक शिक्षाको विकास एवं राष्ट्रिय र अन्तर्राष्ट्रिय मञ्चमा प्रतिस्पर्धा गर्न सक्षम जनशक्तिको विकासमा महत्वपूर्ण योगदान पुगेको उल्लेख गर्दै उहाँले सरकारी र निजी क्षेत्रले एक–अर्काको बलियो पक्षलाई सदुपयोग गर्दै सहकार्य गर्नुपर्ने बताउनुभयो । ‘साझेदारीले शिक्षाको गुणस्तर सुधार्न, सबैलाई समान अवसर उपलब्ध गराउन र देशको समग्र शैक्षिक विकासमा ठूलो भूमिका खेल्छ । शिक्षासम्बन्धी संविधानप्रदत्त व्यवस्था र अधिकारसहित दुवै क्षेत्रको साझा प्रयासले मात्र नेपाललाई शिक्षित र समृद्ध समाजतर्फ अघि बढाउन सम्भव हुनेछ’– उहाँले भन्नुभयो– ‘यसका निम्ति सदाझैँ यहाँहरूको सहकार्य र सहयोगात्मक भूमिका रहने मैले विश्वास लिएको छु ।’ शिक्षामा लगानी भनेको भविष्यमा देशलाई सक्षम बनाउने बाटो भएको उल्लेख गर्दै उहाँले उच्च नैतिक संस्कारयुक्त, राष्ट्रिय आवश्यकताको बोध गर्न सक्ने, सीपमूलक, उद्यमशीलतामुखी, देशभक्तिपूर्ण भावनाद्वारा अभिप्रेरित, नवप्रवर्तनमा आधारित शिक्षाले मात्र आजको कार्यभार पूरा गर्नसक्ने बताउनुभयो । ‘नेपालको शिक्षा विकासमा विविध चुनौतीहरू छन्, जुन गहन र बहुआयामिक छन् । यी चुनौतीहरू नीतिगत, प्राविधिक, सामाजिक र आर्थिक पक्षहरूसँग सम्बन्धित छन् । शिक्षा क्षेत्रमा पर्याप्त नीतिहरू बनेका छन् तर तिनको कार्यान्वयन कमजोर छ’– अध्यक्ष प्रचण्डले भन्नुभयो– ‘बढ्दो शहरीकरण र बसाइसराइ, घट्दो जनसंख्या दर, शैक्षिक जनशक्तिको विदेश पलायन, परनिर्भरमुखी सोँच, पाश्चात्य शिक्षा एवं संस्कृतिको बढ्दो प्रभाव, विश्वव्यापीकरण जस्ता विषयहरूले हाम्रो शिक्षा नीति र संरचनामा गुणात्मक सुधार अनिवार्य छ । बौद्धिक पलायन नेपालको ठूलो समस्या बन्दै आएको छ । यसलाई रोक्न विद्यालय तहदेखि नै एकातिर सिपमूलक र व्यवहारिक शिक्षा दिएर बौद्धिक जनशक्तिलाई देशभित्रै उत्पादनमा केन्द्रित गर्ने गरी कार्यक्रम बनाउन आवश्यक छ भने अर्कोतिर उनीहरुमा स्वाभीमानी, सिर्जनशील र आत्मनिर्भर सोंचको विकास गराउन आवश्यक छ ।’ संविधानले परिकल्पना गरेको समाजवादउन्मुख आर्थिक सामाजिक व्यवस्थाको जग बसाल्न नयाँ पुस्तामा देशप्रति मायाँ गर्ने, श्रमप्रति सम्मान गर्ने र नवप्रवर्तनमा आधारित उत्पादितमा केन्द्रित हुने सोंचको विकास विद्यालय तहदेखि नै गराउन आवश्यक रहेकोमा जोड दिंदै उहाँले आफ्नो नेतृत्वको सरकारले शिक्षा क्षेत्रको सुधारका लागि महत्वपूर्ण थालनी गरेको बताउनुभयो । संघीय शिक्षा ऐन संसदसम्म पुर्याएको उल्लेख गर्दै उहाँले संसदको आगामी अधिवेशनबाट यसलाई पारित गर्न जोड गरिने र ऐनले निजी विद्यालयहरूको सञ्चालन, शुल्क निर्धारण र व्यवस्थापनमा स्पष्ट र कानुनी दिशानिर्देश गर्ने बताउनुभयो । आफ्नो नेतृत्वको सरकारले विश्वविद्यालय लगायतका शैक्षिक संस्थामा मेरिटोक्रेसी लागू गर्ने घोषणा मात्र नगरी लागु गरेर देखाएको उल्लेख गर्दै उहाँले अहिलेको सरकारले ती प्रयासहरूमाथि आक्रमण थालेको बताउनुभयो । ‘सरकारको नेतृत्वले विश्वविद्यालयमाथि हस्तक्षेप बढाएको छ । मेरिटोक्रेसीबाट आएको शैक्षिक नेतृत्वको मानमर्दन गर्ने, शैक्षिक संस्थाहरूको नियमित प्रक्रिया रोक्ने, सुशासनका प्रयासहरूमाथि हमला गर्ने लगायतका अवान्छित क्रियाकलाप भइरहेका छन्’– उहाँले भन्नुभयो– ‘यी सबै घटनाक्रमलाई मैले गम्भीरतापूर्वक हेरेको छु । म यही मञ्चबाट भन्न चाहन्छु– देशको शिक्षा क्षेत्रलाई तहसनहस पार्ने यो गतिविधि सचेत नेपालीहरूका निम्ति सैह्य हुने छैन । सुशासन, सामाजिक न्याय र समृद्धिको यात्रामा हाम्रो लडाइँ जारी रहनेछ । भ्रष्टाचार र बेथितिका विरूद्ध नयाँ शिराबाट सङ्घर्षको झण्डा उठ्नेछ ।’
प्रचण्ड सचिवालयले भन्यो- 'गगनको अभिव्यक्तिमा ओरालो बाटोको मनोदशा राम्रैसँग छचल्कियो'
काठमाडौं । सत्तारुढ नेपाली कांग्रेसका महामन्त्री गगन थापाको अभिव्यक्तिलाई प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेकपा (माओवादी केन्द्र)का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डको सचिवालयले खण्डन गरेको छ। कांग्रेस महामन्त्री गगन थापाको अभिव्यक्ति गगन थापाको ओरालो बाटोको मनोदशाबाट ग्रसित भएर आएको टिप्पणी गरेका हुन् । आज (बिहीबार) काठमाडौँको कीर्तिपुरमा कांग्रेसको चुनावी सभालाई सम्बोधन गर्दै महामन्त्री थापाले ‘प्रचण्ड’ले प्रधानमन्त्री भइदिनुपर्यो भनेर हप्तामा एकपटक खबर पठाउने गरेको दाबी गरेका थिए। यसैको खण्डन गर्दै प्रचण्डको सचिवालयले वक्तव्य जारी गरेको हो। प्रचण्डका स्वकीय सचिव रमेश मल्लले लेखेका छन्, ‘महामन्त्रीजी ! कीर्तिपुरको निर्वाचनमा नेका (नेपाली कांग्रेस) को ओरालो बाटो तपाईंको मनोदशाबाट राम्रैसँग छचल्किएछ। यति कुरा हेक्का राख्नुस्, माओवादी अब कसैलाई प्रधानमन्त्री बनिदिनुस् भनेर हिँड्दैन, माओवादी नयाँ जनादेशसहित आफैँ प्रधानमन्त्री बन्ने हैसियत बनाउँछ।’