सूचना प्रविधि आर्थिक समृद्धिको नयाँ र उदीयमान क्षेत्रः मन्त्री शर्मा

सूचना प्रविधि आर्थिक समृद्धिको नयाँ र उदीयमान क्षेत्रः मन्त्री शर्मा

काठमाडौं। सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्री रेखा शर्माले नेपालमा आर्थिक समृद्धिको आधारको रुपमा लामो समयदेखि कृषि, जलस्रोत र पर्यटनलाई लिंइदै आएकोमा अब नयाँ आधारको रुपमा सूचना प्रविधि थप भएको बताएकी छिन् ।

तेस्रो लगानी सम्मेलनअन्तर्गत सोमवार भएको ‘आईसिटीः भाइव्रेसन इन्भेष्टमेन्ट प्लेटफर्म’ विषयक सत्रलाई सम्वोधन गर्दै उनले अब सूचना प्रविधि आर्थिक समृद्धिको नवीनतम र उदीयमान आधारको रुपमा स्थापित भएको बताएकी हुन्। 

‘हामीले लामो समयदेखि नेपालमा कृषि, जलस्रोत र पर्यटनलाई आर्थिक समृद्धिको आधार मान्दै आएका छौं र यसकै आधारमा गरिने उत्पादन र उत्पादकत्व वृद्धिलाई आर्थिक विकासको सूचकको रुपमा हेर्दै आएका छौं’– मन्त्री शर्माले भनिन्– ‘अब हामीले आर्थिक विकासको थप आधारको रुपमा सूचना प्रविधिलाई जोडेर लैजाने नीति अख्तियार गर्नु जरुरी छ । सरकार डिजिटल नेपाल फ्रेमवर्क कार्यान्वयनमार्फत कृषि, उर्जा, पर्यटन, शिक्षा, स्वास्थ्य, वित्त, सहरी पूर्वाधारलगायत सबै क्षेत्रलाई डिजिटलाइजेसन गर्दै डिजिटल रुपान्तरणमार्फत आर्थिक समृद्धि हासिल गर्न चाहन्छ ।’

उनले संसारकै उच्च हिमाली मलुक नेपाललाई सूचना प्रविधिको अन्तर्राष्ट्रिय हब बनाउने महाअभियानमा साथ दिन आव्हान गरिन् । ‘मुनाफा आर्जनको वातावरण बनाएर लगानी र लगानीकर्ताको सुरक्षा गदै संसारकै उँचो हिमाली मुलुक नेपाललाई सूचना प्रविधिको अन्तर्राष्ट्रिय हब बनाउन सरकार दृढ संकल्पित र प्रतिबद्ध छ’– उनले भनिन्– ‘सूचना प्रविधि क्षेत्रको लगानीमार्फत हुने डिजिटल रुपान्तरण र समृद्धिको यो महाअभियानमा सहभागी हुन र यसबाट मनग्य लाभ लिन म देशभित्र तथा बाहिरका सम्पूर्ण लगानीकर्ताहरुलाई आह्वान गर्न चाहन्छु ।’

सूचना प्रविधि क्षेत्रमा भएको विकास र विस्तारसँगै नेपालमा पनि यसको प्रयोगमा उल्लेख्य रुपमा बढोत्तरी आएको उल्लेख गर्दै उनले सरकारले यो क्षेत्रलाई आधारभूत आवश्यकता र राष्ट्रिय प्राथमिकताको रुपमा स्वीकार गरेर सबै विकास नीतिलाई तद्अनुकूल अघि बढाउने संकल्प गरेको स्पष्ट गरिन्। मन्त्री शर्माले भनिन्– ‘सूचना प्रविधि उद्योगमा लगानी गर्न नेपाली मात्र होइन, बिदेशी लगानीकर्ताका लागि पनि नेपाल धेरै हिसाबले उपयुक्त स्थल हो । हामीसँग सूचना प्रविधि उद्योगका लागि अनुकूल भौगोलिक हावापानी त छँदैछ, दक्ष जनशक्तिको उपलब्धताका कारण कम लागतमा आइटी उद्योगहरु सञ्चालन गर्न सकिने प्रचुर संभावना रहेको छ  ।’

प्रत्येक वर्ष १० हजारभन्दा बढी नेपाली युवा सूचना प्रविधिको क्षेत्रमा थप भइरहेको र अहिले पनि झण्डै एक लाख युवाहरु सूचना प्रविधि सेवा निर्यात क्षेत्रमा क्रियाशील रहेकाले यहाँ दक्ष जनशक्तिको अभाव नभएको स्पष्ट गर्दै मन्त्री शर्माले सूचना प्रविधिको क्षेत्रमा लगानी वृद्धि गर्ने गरी आवश्यक नीति, कानुन र पूर्वाधार विकासका लागि सरकार लागिरहेको बताइन्। सोहीअनुसार पहिलोपटक राष्ट्रिय साइबर सुरक्षा नीति, २०८० जारी गरिएको, राष्ट्रिय साइबर सुरक्षा केन्द्र स्थापना गरिएको, सूचना प्रविधि तथा साइबर सुरक्षा विधेयक तर्जुमाको काम अघि बढेको र दूरसञ्चार क्षेत्रलाई समयानुकूल व्यवस्थित गर्न दूरसञ्चार ऐनको पुनरावलोकन गर्ने काम भइरहेको पनि जानकारी दिइन्। 

दूरसञ्चार पूर्वाधारको क्षेत्रमा भइरहेको दोहोरो लगानीको अन्त्य गर्न पूर्वाधार सहप्रयोगको नीतिलाई आवश्यक पुनरावलोकन गरी प्रभावकारी कार्यान्वयन ल्याइने उल्लेख गर्दै उनले दूरसञ्चार क्षेत्रमा फाइभजी लगायत नवीतम प्रविधि र नवप्रवर्तनलाई प्रोत्साहन गर्ने गरी दूरसञ्चार सेवाको रेडियो फ्रिक्वेन्सी नीति लागु गरिएको जानकारी दिइन्। निजी क्षेत्रबाट डाटा सेन्टर सञ्चालन गर्न उपयुक्त वातवारण सिर्जना गर्न कानुन तथा मापदण्डको तत्काल तर्जुमा गरिने प्रतिबद्धता पनि उनले व्यक्त गरिन् । 

नेपालमा बढ्दै गइरहेको सूचना प्रविधि सम्बन्धी सेवा निर्यातलाई प्रवर्धन गर्न सूचना प्रविधि उद्योग र स्टार्टअपहरुलाई एकै थलोबाट सञ्चालन गर्ने गरी आवश्यक पूर्वाधारको अभाव रहेकाले चाँडो भन्दा चाँडो आइटी हब स्थापना गरिने पनि मन्त्री शर्माले स्पष्ट गरिन् । त्यसका साथ विश्वस्तरमा भएका एआई, क्लाउड कम्प्युटिङ, आइओटी, ब्लकचेन जस्ता नयाँ तथा परिवर्तनकारी प्रविधिहरुको विकास र विस्तारबाट नेपालले कसरी लाभ लिने भनेर पनि हामीले तयारी गरिरहेका पनि उनले जानकारी दिइन्। 

लगानी सम्मेलनमार्फत सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालयको तर्फबाट डाटा सेन्टर, आईटी÷टेक्नोपार्क, कम्प्युटर हार्डवेयर एसेम्बली प्लान्ट, आइसिटी ट्रेनिङ सेन्टर, डिजिटल सर्भिस सेन्टर, स्मार्ट फोन म्यानुफ्याक्चर तथा एसेम्बली प्लान्ट, इन्कुवेशन सेन्टर र फिल्म सिटी गरी महत्वपूर्ण आठ वटा परियोजना अघि सारेको उल्लेख गर्दै उनले सोकेस गरिएकाबाहेक डिजिटल रुपान्तरणका लागि सहयोग हुने अन्य कुनै आवश्यक परियोजना पहिचान गरेर लगानी गर्न सकिने स्पष्ट गरिन् । 

बैदेशिक लगानीकर्ताहरुलाई आकर्षित गर्न आवश्यक परियोजनाहरुको पहिचान र लगानीका नयाँ मोडलहरुको खोजीमा पनि सरकारले ध्यान दिने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्दै उनले नेपालले अंगिकार गरेको सार्वजनिक–निजी साझेदारीलाई प्राथमिकतामा राखेर अन्य देशहरुले गरेका सफल प्रयोगबाट समेत लाभ लिने गरी लगानीका मोडलहरु तयार गर्दै लैजान सकिने बताइन् ।

प्रज्ञा स्मृति राष्ट्रिय खुला शारीरिक सुगठन प्रतियोगिता गर्ने

काठमाडौं । प्रज्ञा स्मृति प्रतिष्ठानको आयोजनामा प्रज्ञा स्मृति प्रथम महिला तथा पुरुष राष्ट्रिय खुला शारीरिक सुगठन प्रतियोगिता जेठ २४ गते काठमाडौंको नेपाल पुलिस क्लब हल, भृकुटीमण्डपमा हुने भएको छ। प्रतिष्ठानकी निर्देशक गंगा दाहालले शनिबार आयोजित पत्रकार सम्मेलनमा यसअघि तीन संस्करण साइक्लिङ प्रतियोगिता आयोजना गरिसकेपछि पहिलोपटक शारीरिक सुगठन प्रतियोगिता गर्न लागिएको जानकारी दिइन्। राष्ट्रिय तथा प्रदेश खेलकुद परिषद्को सहयोगमा आयोजना हुने प्रतियोगितामा पुरुषतर्फ ५ वटा तौल समूह (६०, ६५, ७०, ७५, ७५ केजीभन्दा माथि) र महिलातर्फ खुला तौल समूहमा प्रतिस्पर्धा हुनेछ। देशभरका जिल्लाबाट करिब १०० जना खेलाडीको सहभागिता रहनेछ। प्रतियोगितामा राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय खेलाडीले समेत प्रतिस्पर्धा गर्न पाउने छन्। पुरुष ओभरअल विजेताले “प्रथम मिस्टर प्रज्ञा स्मृति” उपाधिसहित रू। २।५ लाख प्राप्त गर्नेछ भने महिलातर्फ प्रथम हुनेले रू.१ लाख पाउनेछ। प्रतियोगिताको कुल पुरस्कार राशि १२ लाख १० हजार र अनुमानित खर्च ३५ लाख ३५ हजार रहेको आयोजकले जनाएको छ। स्व. प्रकाश र स्व. ज्ञानु दाहालको स्मृतिमा स्थापना गरिएको प्रतिष्ठानले शिक्षा, स्वास्थ्य, खेलकुद र युवानेतृत्व विकासजस्ता क्षेत्रमा सक्रिय भूमिका खेल्दै आएको छ।

प्रेस चौतारीका संस्थापक अध्यक्ष चालिसेको निधन

काठमाडौं । प्रेस चौतारी नेपालका संस्थापक अध्यक्ष विजय चालिसेको निधन भएको छ ।  संस्थापक अध्यक्ष चालिसेको शुक्रबार बिहान साढे ९ बजे ७४ वर्षको उमेरमा निधन भएको हो । चालिसे गोरखापत्र दैनिकका पूर्वसम्पादक पनि हुन् ।

रूकुम पूर्वमा अध्यक्ष प्रचण्ड, स्थानीय उत्पादनको अवलोकन

रूकुम पूर्व, जेठ ८ नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (माओवादी केन्द्र) का अध्यक्ष तथा गणतन्त्र नेपालको प्रथम जननिर्वाचित प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ नेतृत्वको मध्यपहाडी लोकमार्ग अभियान टोलीले रूकुम पूर्वको भुमे गाउँपालिकामा सञ्चालित मारिन बहुउद्देश्यीय सहकारी संस्था अन्तर्गतको अर्गानिक सहकारी मार्टको अवलोकन गर्नुभएको छ। उक्त सहकारीले स्थानीय उत्पादनको बजारिकरण तथा कृषकलाई उत्पादनमुखी बनाउन सहयोग पुर्‍याउँदै आएको छ। अवलोकनको अवसरमा सहकारीका अध्यक्ष रामेश्वर बुढा मगरले सहकारीले सञ्चालन गरेका कार्यक्रमहरू र गतिविधिबारे जानकारी दिनुभयो। उहाँले स्थानीय रूपमा उत्पादन हुने अर्गानिक वस्तुको माग उच्च रहेको उल्लेख गर्दै त्यसअनुसार उत्पादन बढाउन आवश्यक रहेको धारणा व्यक्त गर्नुभयो। कार्यक्रमको अन्त्यमा अध्यक्ष बुढा मगरले अध्यक्ष प्रचण्डलाई सहकारीका अर्गानिक उत्पादनहरू उपहारस्वरूप प्रदान गर्नुभयो।

छत्तीसगढ़मा महासचिव बसवराजूसहित २७ माओवादी विद्रोही मारिएको दावी

भारतको छत्तीसगढ़मा रहेको बस्तर क्षेत्रअन्तर्गत नारायणपुर, बीजापुर र दन्तेवाडा जिल्लाको सीमाक्षेत्रमा भारतीय सुरक्षाफलद्वारा सञ्चालन गरिएको अपरेसनमा सीपीआई (माओवादी) का महासचिव नम्बाल्ला केशव राव उर्फ बसवराजू सहित २७ जना माओवादी विद्रोही मारिएका छन्।  जनयुद्ध सञ्चालन गर्दै आएको भाकपा (माओवादीविरूद्ध)  यो कारबाही इतिहासमा नै हालसम्मकै सबैभन्दा ठूलो सफलता मानिएको छ। मुठभेड़को पृष्ठभूमि र कारबाही यो अपरेसन २१ मे बिहान सुराकीका आधारमा सुरु गरिएको थियो, जुन 'ब्ल्याक फरेस्ट' नाम दिइएको विशेष अभियान अन्तर्गत सञ्चालन भएको हो। कारबाहीमा CRPF, कोबरा बटालियन, STF, DRG र राज्य प्रहरीको संयुक्त टोलीले भाग लिएको थियो। जंगलमा बसवराजूसहित शीर्ष माओवादी नेताहरूको रणनीतिक बैठक भैरहेको सूचनाको आधारमा घेराबन्दी गर्दै गरिएको अपरेसनमा करिब ८ घण्टा लामो मुठभेड़ भएको बताइएको छ। घटनास्थलबाट दर्जनौं अत्याधुनिक हतियार, संचार उपकरण, दस्तावेज र विस्फोटक सामग्री बरामद गरिएको छ। केन्द्रिय गृहमन्त्री अमित शाहको प्रतिक्रिया अमित शाहले सामाजिक सञ्जाल X (पूर्व ट्विटर) मा पोस्ट गर्दै भनेका छन्: “नक्सलवाद अन्त्यको दिशामा यो ऐतिहासिक उपलब्धि हो। नारायणपुरमा भएको अपरेसनमा २७ कुख्यात माओवादी मारिएका छन्, जसमा सीपीआई माओवादीका महासचिव बसवराजू पनि छन्। ३० वर्ष लामो नक्सलविरोधी संघर्षमा पहिलो पटक महासचिव स्तरको नेता ढलेका छन्। म सुरक्षाफल र गुप्तचर निकायहरूलाई यो ठूलो सफलताका लागि बधाई दिन्छु।” शाहले थप जानकारी दिँदै अपरेसन ‘ब्ल्याक फरेस्ट’ को समाप्तिपछि छत्तीसगढ़, तेलंगाना र महाराष्ट्र राज्यहरूमा ५४ जना नक्सलीहरू पक्राउ परेका छन् भने ८४ जनाले आत्मसमर्पण गरेको दावी गरेका छन्। बसवराजू : एक युगको अन्त्य नम्बाल्ला केशव राव, उर्फ बसवराजू, सन् १९५४ मा आन्ध्रप्रदेशको वारंगल नजिकैको जियान्नापेट गाउँमा जन्मिएका थिए। उनी मेकानिकल इन्जिनियरिङ अध्ययन गरिरहेका बेला वामपन्थी विद्यार्थी आन्दोलनमा आबद्ध भए र 'रेडिकल स्टुडेन्ट्स युनियन' को सदस्य बने। त्यही बेलादेखि भूमिगत जीवन सुरु गरे। राजनीतिक यात्रा: बसवराजूले आफ्नो भूमिगत राजनीतिक जीवन १९८० को दशकमा सुरु गरे। सन् १९९२ मा तत्कालीन 'पीपुल्स वार ग्रुप' को केन्द्रीय समिति सदस्य भए। २००० मा PLGA (People’s Liberation Guerrilla Army) गठन भएपश्चात उनी सैन्य कमाण्डर बने। २०१८ मा संस्थापक महासचिव गणपति हटाइएपछि उनी संगठनको महासचिवमा नियुक्त भए। यो पद संगठनको सर्वोच्च नेतृत्व हो। उनी रणनीतिक गुरु मानिन्थे, जसले 'गुरिल्ला युद्ध' नीति निर्माण गरे। भूमिका र योगदान: • भारतका १० भन्दा बढी राज्यहरूमा माओवादी गतिविधिहरूको योजना बनाउन बसवराजूको भूमिका थियो। • जन अदालत, जनमुक्ति सरकार, गाउँपालिका समानान्तर संरचनाहरू निर्माण गर्ने योजना बसवराजूले नै अघि सारे। • उनले PLGA को प्रशिक्षण, हतियार व्यवस्थापन, र जंगल युद्धमा दक्षता वृद्धि गर्न धेरै काम गरे। राजनीतिक सन्दर्भ र विशेषज्ञहरूको टिप्पणी यद्यपि केन्द्र सरकार र सुरक्षाफलले यस कारबाहीलाई ऐतिहासिक सफलता मानेका छन्, माओवादी गतिविधिमा निगरानी राख्ने केही पत्रकार र सुरक्षा विश्लेषकहरूले "माओवादी आन्दोलन समाप्त भएको घोषणा गर्न अझै छिटो हुने" बताएका छन्। उनीहरूको भनाइ छ: “बसवराजूको मृत्युले संगठनलाई ठूलो आघात पुर्याएको छ, तर माओवादी आन्दोलन केवल व्यक्तिमा निर्भर छैन। जबसम्म संरचनात्मक कारणहरू – जस्तै सामाजिक असमानता, आदिवासी अधिकारको उपेक्षा, विकासको अभाव – समाधान हुँदैनन्, विद्रोहको बीउ बाँकी रहन्छ।” दीर्घकालीन प्रभाव र निष्कर्ष • नेतृत्व संकट: बसवराजूको मृत्युपछि सीपीआई (माओवादी) को रणनीतिक र वैचारिक निर्देशनमा संकट आउने देखिन्छ। बिबिसीमा प्रकाशित समाचारका आधारमा

लोकप्रिय