जिल्ला राजनीतिको प्रयोगशाला मात्रै बनेकोप्रित प्यूठानीको दुखेसो

जिल्ला राजनीतिको प्रयोगशाला मात्रै बनेकोप्रित प्यूठानीको दुखेसो

प्यूठान, कात्तिक २२ । केन्द्र र बाहिरबाट झट्ट हेर्दा प्यूठान वामपन्थीको उर्वर भूमिको रुपमा चिनिन्छ तर विकासमा सधैँ पछि छ । यहाँ नेकपा मसालका महामन्त्री मोहनविक्रम सिंहदेखि शुरु भएको वामपन्थी राजनीति मोहन वैद्य, बामदेव गौतम, लीलामणि पोख्रेल, मणि थापासम्म आउँदा पनि सधैँ प्रयोगशालाका रुपमा मात्रै जिल्ला रहन पुगेको गुनासो सुनिन्छ ।

त्यति मात्रै होइन दुर्गा पौडेल, रेखा शर्मा, नवराज सुवेदी, सूर्य थापा, कृष्णध्वज खड्कासम्म आउँदै गर्दा जिल्ला सधैँ केन्द्रको राजनीति र यो वा त्यो वादको प्रयोगशालाका रुपमा लगातार परीक्षण हुँदै आयो तर यहाँका जनताले सडक, शिक्षा र स्वास्थ्य जस्ता आधारभूत सुविधा पनि पाउन सकेका छैनन् ।

वामपन्थीको उर्वर भूमि मानिने यो जिल्लामा विसं २०४७/४८ मा नेपाली काँग्रेस विजयी भयो । तत्कालीन समयको अवस्था सम्झँदै प्यूठानका पुराना राजनीतिज्ञ मुक्ति सुवेदी भन्छन्, “जिल्लामा सामान्य विकासको खाका बनाउन खोजेका थियौँ । तर जिल्ला र केन्द्रको माहोल फरक हुँदा गर्न पाएनौँ । हाम्रो समयमा पनि जिल्ला राजनीतिक प्रयोगशालाका रुपमा मात्रै प्रयोग भएको देखियो ।” तत्कालीन समयमा प्यूठानबाट काँग्रेसका शिवराज सुवेदी र मुक्ति शर्माले चुनाव जिते । तर पनि उनीहरुले सोचे अनुसारको काम गर्न पाएनन् । जिल्लाको विकास सुस्त भयो ।

विसं २०५१ को निर्वाचनमा क्षेत्र नं १ मा शिवराज सुवेदी र २ मा नेकपा मसालका नवराज सुवेदीले चुनाव जिते । विसं २०४७/४८ मा जस्तै यस पटक पनि जिल्लालाई राजनीतिक प्रयोगशालाका रुपमा मात्रै लिइयो । जिल्लामा आउने विकास योजना कम हुँदै गए । विसं २०५६ मा केन्द्रको राजनीतिमा काँग्रेसको हालिमुहाली हुँदै गर्दा प्यूठानका दुवै क्षेत्रमा काँग्रेसले हार बेहोर्न प¥यो । नेकपा मसालका हरि आचार्य र नवराज सुवेदीले चुनाव जिते ।

“जिल्लाको विकासमा आचार्य र सुवेदीले चुनाव जितेपछि केही होला भन्ने सोचेका जिल्लावासी यो पटक झन् चपेटामा परे, कारण थियो गिरिजाप्रसाद कोइराला माथिको आक्रमण,” पूर्वसांसद मुक्ति शर्माले ती दिन सम्झँदै भन्छन्, “जिल्लामा मेरो समयमा पनि वामपन्थी आन्दोलनले चाहे जति काम गर्न दिएनन् ।”

प्यूठानले हालसम्म लोकतान्त्रिक शक्तिका रुपमा काँग्रेसका सांसद, वामपन्थी आन्दोलनका रुपमा नेकपा मसाल, नेकपा माओवादी केन्द्र र नेकपा एमालेका सांसद पाइसकेको छ । यी जननिर्वाचितबाट जिल्लालाई केही उपलब्धि भएन । विसं २०५६ पछि प्यूठानमा लगातार वामपन्थीले नेतृत्व गर्ने अवसर आए पनि जिल्लाको अवस्था राजनीतिमा सधैँको प्रयोगशाला मात्रै हुन पुग्यो ।

एमालेका उपाध्यक्षसमेत रहेका वामदेव गौतम र हीराबहादुर केसीलाई २०७० सालको दोस्रो संविधानसभा निर्वाचनमा प्यूठानीले जिताएर पठाए । विकासको आश्वासन दिएका गौतमले पनि जिल्लामा केही गर्न सकेनन् ।

द्वन्द्वकालीन समयमा प्यूठानमा विकासको गति झन् सुस्त भयो । रोल्पा र रुकुमसँग मिल्दो जिल्ला भएकाले पनि यो समयमा प्यूठानको विकास भएन । पछि काँग्रेस र मसाललाई चुनाव जिताएका जिल्लावासीले विकास हुन्छ कि भन्दै नयाँ जनादेश दिए । त्यो थियो द्वन्द्वको नेतृत्व गरेको नेकपा माओवादी केन्द्रलाई जिताउनु । काँग्रेस र मसाललाई चुनाव जिताएका प्यूठानीले २०६४ सालमा नेकपा माओवादी केन्द्रका नारायण अधिकारी र दीपकबहादुर केसीलाई चुनावमा जिताइदिए । तत्कालीन समयलाई सम्झँदै वाम बुद्धिजीवी झपेन्द्र वैद्य भन्छन्, “जिल्लावासीको आश थियो द्वन्द्वबाट आएको पार्टीले त जिल्लाका लागि केही गर्छ भन्ने । तर माओवादी आन्दोलनले फरक रुप लिँदा केही हुन सकेन ।”

पहिलो संविधानसभा निर्वाचनसम्ममा आउँदै गर्दा प्यूठानले काँग्रेस, मसाल र माओवादी केन्द्रलाई परीक्षण गरेको थियो । जिल्लामा त्यसपछि नेतृत्व लिन एमाले आयो । एमालेका उपाध्यक्षसमेत रहेका वामदेव गौतम र हीराबहादुर केसीलाई २०७० सालको दोस्रो संविधानसभा निर्वाचनमा प्यूठानीले जिताएर पठाए । विकासको आश्वासन दिएका गौतमले पनि जिल्लामा केही गर्न सकेनन् ।

यसपटक निर्वाचन आउँदै गर्दा प्यूठानवासीले दलहरुलाई खबरदारी गर्न थालेका छन् । द्वन्द्वसँगै साहित्य क्षेत्रमा सक्रिय रहेका प्रेस स्वतन्त्रता सेनानी झपेन्द्र वैद्य भन्छन्, “जिल्लालाई सधैँ राजनीतिक प्रयोगशाला बनाएर ध्यान दिइएन ।”

चुनावी मैदानमा काँग्रेसका तर्फबाट प्रतिनिधि सभामा राष्ट्रिय योजना आयोगका पूर्वउपाध्यक्ष तथा राष्ट्रिय पुनःनिर्माण प्राधिकरणका पूर्व कार्यकारी प्रमुख डा गोविन्दराज पोख्रेल र वाम गठबन्धनका तर्फबाट नेकपा मसालका महामन्त्री मोहनविक्रम सिंहकी श्रीमती दुर्गा पौडेल मैदानमा छन् । नेपाल बार एशोसिएशन प्यूठानका अध्यक्ष डा शिवराज पण्डितले भन्छन्, “वादको हिसाबले दुर्गा पौडेल भए पनि जिल्लालाई आवश्यक पर्ने व्यक्ति गोविन्द भएकाले दुई बीचको प्रतिस्पर्धा रोचक भएको छ ।”

जिल्लामा हालसम्म लगातार नेतृत्व गर्दै राष्ट्रिय जनमोर्चा शक्तिमा आए पनि केन्द्रमा पहुँच नहुँदा खासै केही गर्न नसकेको आरोप लागेको राजमोले चुनावी मैदानमा पौडेललाई उतार्दा अधिकाशंले परिवारवाद भएको भन्दै आलोचनासमेत गरेका छन् ।
प्रजातन्त्रवादी प्रध्यापक संघका केन्द्रीय सचिव डा विष्णु पोख्रेल यस पटक विकास दिन सक्ने उम्मेदवार विजय हुने संकेत आएको बताउँछन् ।

शेखर कोइरालाको प्रश्न– मन्त्री निवासनजिकै नागरिकले बचाउ बचाउ भन्दा नसुन्ने सरकार कहाँ छ ?

काठमाडौं । सत्तारुढ दल नेपाली कांग्रेसका नेता डा शेखर कोइरालाले विपद् व्यवस्थापन र नागरिकको जिउधनको सुरक्षा गर्ने कुरामा सरकार उदासिन देखिएको बताउनुभएको छ । कांग्रेसको सल्यान–काठमाडौं सम्पर्क समितिले शनिवार काठमाडौंमा आयोजना गरेको शुभकामना आदानप्रदान कार्यक्रममा उहाँले देशका प्रायः सबै राजमार्ग बन्द भएको प्रसङ्ग उल्लेख गर्दै सरकारको आलोचना गर्नुभएको हो । ‘राजधानी काठमाडौं उपत्यका र बाहिरी जिल्लाको सडक सम्पर्क टुटेको छ । जिल्ला सदरमुकामहरू सडक सम्पर्कबाट विच्छेद छन् । बस्तीहरू डुबानमा छन् । नागरिकहरू चरम सङ्कटमा छन् । तर सरकार कहाँ छ ?’  नेता कोइरालाले हेर्दाहेर्दै र देख्दादेख्दै राजधानीमै मान्छे बगाएको घटनालाई समेत सरकारले बेवास्ता गरेको आरोप लगाए । सरकार भनेको केवल कुर्सी र पदमात्रै नभएको बताउँदै उनले प्रश्न गर्नुभयो– ‘मन्त्री क्वार्टरकै छेउबाट नागरिकले बचाउ बचाउ भन्दै बगेको घटनाले राज्यलाई अलिकति पनि छोएन ?’ मौसम पूर्वानुमान महाशाखाले मिति नै तोकेर भारी वर्षा हुन्छ भनेपनि सरकार सजग नहुँदा ठूलो मानवीय क्षति भएको कोइरालाको भनाइ छ । सरकारको यो चरम लापरबाही रहेको उनले दाबी गरे ।  कोइरालाले यस विपत्तिको घडीमा उद्धारमा जुट्न पार्टीका हरेक तहका नेताहरूलाई आग्रहसमेत गर्नुभयो । अविरल वर्षासँगै आएको बाढीपहिरोमा परेर शनिवार साँझसम्म देशभर ६६ जनाको मृत्यु भएको छ । बिहीवारदेखि परेको अविरल वर्षापछि आएको बाढीपहिरोमा परेर ६९ जना बेपत्ता भएका छन् । सबैभन्दा बढी मानवीय क्षति काठमाडौं उपत्यकामा भएको छ । उपत्यकामा ३४ जनाको मृत्यु भएको छ भने २१ जना बेपत्ता भएका छन् ।

बेपत्ताको खोजी र पुनर्स्थापनाको काम युद्धस्तरमा अघि बढाउन प्रचण्डको आग्रह

नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले विपत् व्यवस्थापनमा सरकार उदासिन देखिएको भन्दै बेपत्ताको खोजी, घाइतेको उपचार, पुनर्स्थापना र पुनर्निर्माणको कामलाई युद्धस्तरमा अघि बढाउन सरकारलाई आग्रह गर्नुभएको छ ।  उहाँले आज प्रेस वक्तव्यमार्फत यस्तो आग्रह गर्नुभएको हो ।  प्रस्तुत छ, वक्तव्यको पूर्ण पाठ केही दिनयताको अविरल वर्षाको कारण ठूलो जनधनको क्षति भएको छ । पछिल्लो विपद्मा मात्रै झण्डै एक सय बढी नागरिकको ज्यान गएको छ भने ठूलो संख्यामा बेपत्ता र घाइते भएका छन् । हजारौं नागरिक घरवारविहीन भएका छन् । बाढी र पहिरोका कारण व्यक्तिका निजी सम्पत्तिदेखि सार्वजनिक पूर्वाधारको क्षेत्रमा ठूलो क्षति भएको छ । राष्ट्र र जनताले भोग्नुपरेको यो क्षति र पीडाप्रति गहिरो दुःख व्यक्त गर्दछु । मृतकहरुप्रति भावपूर्ण श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्दै घाइतेहरुको शीघ्र स्वास्थ्यलाभको कामना गर्दछु ।  अहिले पनि ठूलो संख्यामा नागरिक बेपत्ता भएकाले उनीहरुको खोजी गर्नु, घाइतेहरुको उपचार गर्नु, घरबारविहीन भएकाहरुलाई सुरक्षित गर्दै पुनस्र्थापनाको काम सुरु गर्नु पहिलो कर्तव्य हुनेछ । तत्काल बेपत्ता नागरिकको खोजी, घाइतेहरुको निःशुल्क उपचार र विस्थापितहरुलाई पुनस्र्थापनाका लागि सरकारको गम्भीर ध्यानाकर्षण गराउँदछु । भारी वर्षाको पूर्वाअनुमान हुँदाहुँदै पनि संभावित जोखिम पहिचान गरेर क्षति न्यूनीकरणका लागि सरकारले तत्काल पहलकदमी लिन नसकेकोप्रति दुःख व्यक्त गर्दछु । राजधानीमै उद्धारका लागि लामो समय प्रतिक्षा गर्दागर्दै बाढीमा बग्नुपर्ने जुन पीडादायी अवस्था देखियो, यसले जनताप्रति सरकारको चरम उदासीनता पुष्टि गर्दछ ।  अहिले पनि विभिन्न स्थानमा मुख्य राजमार्गसहित सडक, सञ्चार र विद्युतका पूर्वाधार क्षतिग्रस्त अवस्थामा छन् । नेपालीहरुका मुख्य पर्व दशैं तिहार नजिकिएकाले युद्धस्तरमा पुनर्निर्माणका काम थालेर सबै आधारभूत सेवा पूर्ववतरुपमा सञ्चालनका लागि तत्काल पहल अघि बढाउन सरकारको गम्भीर ध्यानाकर्षण गराउँदछु । हाम्रो पार्टीका सम्बन्धित क्षेत्रमा रहनुभएका सबै नेता कार्यकर्ता साथीहरु उद्धार र पुनस्र्थापनाको काममा लागिरहनुभएको छ । उहाँहरु सबैलाई धन्यवाद दिंदै बेपत्ता नगारिकको खोजी, बिस्थापितहरुको पुनस्र्थापना, क्षतिग्रस्त संरचनाको पुनर्निर्माण लगायतका कार्यमा निरन्तर लाग्न पुनः निर्देशित गर्दछु ।  

कुन कुन राजमार्ग अवरुद्ध छन् ? (सूचिसहित)

काठमाडौं । वर्षासँगै आएको बाढी पहिरोका कारण विभिन्न राजमार्गहरू अझै अवरुद्ध छन् । साना सडकदेखि मुख्य राजमार्ग समेत विभिन्न ठाउँमा अवरुद्ध रहेको नेपाल प्रहरीले जानकारी दिएको छ। नेपाल प्रहरीले सार्वजनिक सूची अनुसार पृथ्वी राजमार्ग, सिस्नेरी सडकखण्ड, मध्य पहाडी लोकमार्गलगायत पूर्ण रूपमा अवरुद्ध छ ।

झ्याप्लेखोलामा पुरिएका दुई बस निकालिदै, अर्को बस पनि भेटियो

काठमाडौं । धादिङको धुनिबेशि नगरपालिका-९ झ्याप्लेखोलाको पहिरोमा पुरिएको अवस्थामा अर्को पनि बस फेला परेको छ। पुरिएरका दुईवटा बस निकालेर बाटो सफा गर्ने क्रममा अर्को पनि बस पुरिएको अवस्थामा फेला परेको प्रहरीले जनाएको छ। स्काभेटरले खन्ने क्रममा अहिलेसम्म बसको थोरै भागमात्रै देखिएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय धादिङका प्रहरी निरीक्षक प्रल्हाद सिलवालले जानकारी दिए। ‘बसको पूरै भाग नदेखिएकोले कहाँको लागि छुटेको बस हो भन्ने पत्ता लागेको छैन,’  सिलवालले भने। यसअघि शुक्रबार गोरखाको लापुबेँसीबाट काठमाडौँका लागि छुटेको एउटा बस खानीखाेलाबाट सम्पर्कविहीन भएको थियो। लापुबेँसीबाट शुक्रबार बिहान छुटेको ना ४ ख२२७० नम्बरको बस हराएको हो। बसमा रहेका यात्रुका आफन्तले खोजबिन गरिदिन आग्रह गरिरहेका छन्। बसका चालक र सहचालक समेत सम्पर्कमा नरहेपछि बस पहिरोमा परेको हुन सक्ने आशङ्का गरिएको छ। यद्यपि पहिरोले पुरिएको बस त्यही हो अथवा अरु नै हो भन्ने बिषय खुल्न बाँकी रहेको प्रहरीले जनाएको छ। पहिरो पन्छाएर बस निकाल्ने काम भैरहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय धादिङले जनाएको छ।

लोकप्रिय