समुद्रमुनिको सहर

समुद्रमुनिको सहर

हिमाली जिल्लामा जन्मे–हुर्केकाले समुद्रको स्पर्श एउटा सपनाजस्तै थियो । नेदरल्यान्ड्सको आम्स्टर्डम पुगेपछि त्यो सपना पूरा भयो । पृथ्वीको वल्लो छेउबाट पल्लो छेउमा पुगेर बेग्लै भूआकृतिसँग त साक्षात्कार भयो नै, समुद्री छालसँग जिस्किएर बस्दा अर्कै आनन्द पनि । समुद्रको छाल उचालिएर हामीलाई छोप्न आउँथ्यो । निकै बेरसम्म हाम्रो लुकामारी चल्यो । हावाको झोक्काले ल्याउने बालुवासँग पनि डर लागेन, लडीबुडी नै खेल्यौँ ।

समुद्री सतहभन्दा करिब सात मिटरमुनि रहेको सहर । समुद्रलाई बार लगाएर जोगाइराखिएको यो सहरमा पुग्दा मनुष्य पौरखमा गौरव गर्न मन लाग्यो । अत्याधुनिकता चरमोत्कर्षमा पुगेर पनि इतिहासलाई जिउँदोजाग्दो रुपमा राखिएको छ, मौलिक वास्तुकलाको अनुपम नमुनाका साथ । हरेक टोलमा बग्ने नदी÷नहरहरु, नदीकिनारमा दायाँबायाँ सडक, सडकमा पनि साइकललाई छुट्टै लेन छन् । यहाँजस्तो साइकलयात्रीलाई हेप्नेहरुको त्यहाँ कुनै स्थान छैन । चिल्ला बाटामा सानसँग साइकल चढ्नु नै त्यहाँको मज्जा रहेछ ।

यौनबजार त्यहाँको अर्को आकर्षण हो । सुन्दरीहरु आफ्नो खुसीले यौवन बेच्छन् । औसत ५० युरोमा शरीर बेच्न तयार हुने ती सुन्दरीको यौवन त्यहाँको अर्थतन्त्रका प्रमुख आधारमध्ये रहेछ ।

नेदरल्यान्ड्सको अर्थतन्त्रमा वार्षिक साढे दुई अर्ब युरो अर्थात् तीन खर्ब रुपियाँ बराबरको योगदान रहेछ । हुन त दृश्यपान र स्पर्श सुखका निम्ति १० देखि २० युरोको मेनु पनि नभएको होइन । यौनपारखीहरु बियर र कफीको चुस्कीसँगै प्रत्यक्ष यौनक्रीडा अवलोकन गर्न त्यहाँ पुग्दा रहेछन् । संसारभरिका पर्यटकको पहिलो रोजाइ नै नखरावाली युवती रहेछन् । अझ लालबत्ती बजारका आसपासमा रहेका यौनजन्य खेलौना, पुरुष र स्त्रीका गर्भनिरोधक सामग्रीका पसलहरु, ती पसलमा स्त्री–पुरुषको उत्तिकै संख्याको भीड, समलिंगी जोडीहरुका निष्फिक्री आलिंगनहरुले हाम्रो बन्द समाजको आँखालाई पचाउनै गाह्रो पर्ने । तैपनि, नेपालका कतिपय बहालवाला मन्त्रीदेखि सुरक्षा निकायका उपल्ला अधिकारीहरुले समेत त्यहाँका लालबत्ती चहार्दै लालझन्डा गाडेको प्रसंग स्थानीय नेपाली सहजकर्ताहरुले विनोदप्रिय शैलीमा सुनाए ।

स्खलित विकास सपना
नेपाललाई स्वीट्जरल्यान्ड बनाउने नारा दिनेहरु हाम्रो राजनीतिका हरेक पुस्तामा देखिए, देखिन छाडेका छैनन् । स्वीट्जरल्यान्ड बनाउने सपनाले नै तानेर होला, यहाँ संविधान बनाउन नेता र विकासे बिचौलियाहरुको एक हुल जेनेभा पुगेकै हो । त्यसअघि विद्रोही माओवादी नेतालाई नक्कली पासपोर्ट बनाइदिएर, जहाज चढाएर शान्तिवार्ता नै स्वीट्जरल्यान्डमा गर्ने तयारी ‘एयरपोर्ट टाइम’मा पुगेर रद्द भएको थियो । अन्ततस् दिल्लीमा पुगेर शान्ति वार्ता अवतरण भयो । संविधान बनाउने क्रममा त हाम्रा नेतारसभासदहरु चन्द्रमामा मात्र पुग्न भ्याएनन् भनेर तत्कालीन संविधानसभाका अध्यक्ष सुवास नेम्वाङले नै टिप्पणी गरिसके ।

हाम्रा प्रमुख नीति निर्माता, प्रशासकहरुमा देखिएको विदेशमोह हेर्ने हो भने संसारको जुनकुनै भूभागमा भएका विकासका नमुना नेपालमा ठडिनुपर्ने हो । एउटै कार्यक्रममा दर्जनौँ मन्त्री र सचिव जान तयार हुन्छन् । आर्थिक वर्षको अन्त्यतिर त एकपटक सिंहदरबार पूरै सुनसान हुन्छ र उच्चपदस्थहरु जहाज चढेर समुद्रपार गर्छन् । प्रत्यक्षदर्शीरसहजकर्ता दाबी गर्ने नेपालीहरुका भनाइमा युरोप भ्रमणमा जाने प्रायः नीति निर्माता त्यहाँको बियर र विलासलाई अन्तिम गन्तव्य ठान्छन् । यो कुरा नपत्याउनु पनि कसरी ? किनभने, वास्तविक रुपमा विकासको गुह्य थाहा पाएर फर्किन्थे भने नेपालमा त्यसको अभ्यास पक्कै गर्दा हुन् । अत्युक्ति नै सही, भन्न मन लाग्छ– कतै हाम्रो विकासको सपना युरोपका लालबत्ती क्षेत्रमै स्खलित हुँदै आएको त छैन ?

युरोप र नेपाल
युरोपको हरेक भूमिसँग कठोर र निर्मम इतिहास छ । मानव इतिहासका कठोरतम युद्ध र नरसंहार पटक–पटक युरोपले बेहोरेको छ । ती युद्ध विभीषिका हेरी हामीले त के नै बेहोर्‍यौँ भन्न सकिन्छ । तैपनि, त्यहाँको विकास, संस्कार, सभ्यता र राज्यले आफ्ना नागरिकलाई प्रत्याभूत गरेको सामाजिक सुरक्षाका व्यवस्था हेर्दा हामीले हीनताबोध गर्ने र आफ्नो सरकारलाई सराप्नेबाहेक अर्को ठाउँ छैन ।

नेपालीकै बीचमा तुलना गर्दा पनि देखिने भिन्नता के हो भने नेपालमा उद्यममा हात हाल्नु नै जोखिमपूर्ण मानिन्छ । तर, जर्मनी, फ्रान्स, बेल्जियम, नेदरल्यान्ड्स, स्वीट्जरल्यान्ड, लक्जम्बर्ग जहाँजहाँ पुगियो, प्रायस् सहरमा नेपालीले गरेका उद्यम लोभलाग्दो रहेको पाइयो । व्यक्तिगत रुपमा स्थापित हुन उनीहरुले जेजस्तो संघर्ष गरे पनि उद्यममा हात हालिसकेपछि प्रायस् नेपालीले तारे होटल, महँगा रेस्टुराँ र स्टोर चलाएका छन् । उनीहरुको वृद्धि र समृद्धि हेर्दै लोभलाग्दो छ । तर, मनमा उठिरहने एउटा प्रश्न, नेपालमै चाहिँ किन गर्न सक्दैनन् तिनले रु एनआरएन राजनीतिसँगै चिनिएका धनाढ्य उपेन्द्र महतो, जीवा लामिछाने, कुमार पन्तहरुको कुरा छाडौँ । तीबाहेक पनि कैयौँ नेपाली उद्यममा जमेको पाइयो । अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाका उच्च र प्रतिष्ठाजनक ओहोदामा पुगेका नेपाली भेटिए ।

लक्जम्बर्गको केन्द्र भागमै रेस्टुराँ र डेपार्टमेन्टल स्टोर सञ्चालन गरिरहेका गुल्मीका हरिबहादुर खत्रीले यही प्रश्न गरे, तिनै नेपाली विदेशमा उद्यम–व्यवसायबाटै यति सहजै प्रगति गर्ने, विदेशीलाई रोजगारी दिने तर नेपालमा किन त्यो सम्भव नहुने रु प्रश्न यहीँका नीति निर्माताहरुलाई । नेपालबाट

आगामी स्थानीय निर्वाचनमा २५० पालिका जितेर माओवादी पहिलो पार्टी बन्छः प्रचण्ड

ग्रामथान (मोरङ) । नेकपा (माओवादी केन्द्र)का अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले आगामी स्थानीय तहको निर्वाचनमा कम्तीमा २५० पालिका जितेर माओवादी केन्द्रलाई पहिलो पार्टी बनाउने बताउनुभएको छ । नेकपा माओवादी केन्द्रले मोरङको ग्रामथान गाउँपालिका ५ तेतेरियामा गरेको धन्यवाद ज्ञापन कार्यक्रम तथा खबरदारी सभालाई सम्बोधन गर्दै उहाँले यस्तो उद्घोष गर्नुभएको हो । २०७९ को स्थानीय तह निर्वाचनमा तेस्रो बनेको माओवादीलाई यस पटक ग्रामथानवासीले पहिलो बनाएर पालिका अध्यक्षमा जिताउनु रणनैतिक महत्वको विषय भएको उल्लेख गर्दै अध्यक्ष प्रचण्डले भन्नुभयो– ‘हामीले २०७९ को निर्वाचनमा १२२ पालिकामा प्रमुख तथा अध्यक्ष जितेका थियौं, अब ग्रामथान थपिएपछि यो संख्या १२३ पुगेको छ । आगामी स्थानीय तह निर्वाचनमा २५० भन्दा बढी पालिकामा जीत हात पारेर माओवादी पहिलो पार्टी बन्छ, यो हामीलाई उपनिर्वाचनले दिएको महत्वपूर्ण सन्देश हो ।’ गत मंसिर १६ गतेको स्थानीय तहको निर्वाचनबाट पूर्वले माओवादी केन्द्रलाई नयाँ उचाइँमा उठाउने सन्देश दिएको उल्लेख गर्दै उहाँले मोरङको ग्रामथान गाउँपालिका र उदयपुरका दुई वटा जिताउनुका साथै अन्य वडामा पनि मत संख्या बढाएर पूर्वले बिरोधीहरुलाई ठूलै जवाफ दिएको बताउनुभयो । ‘बिरोधीहरुले अब माओवादी कमजोर भयो, एक्लै चुनाव लड्न सक्दैन भनेर अफवाह फैलाइरहेको बेला पूर्वले माओवादीलाई संख्या र लोकप्रिय मत दुबैमा पहिलो पार्टी बनाएको छ’– ‘उहाँले भन्नुभयो– ‘यो एउटा पालिकाको मात्रै विजय होइन, यो देशैभरि विशेष सन्देश दिने रणनैतिक महत्वको जीत हो ।’ उहाँले ग्रामथानबासीले माओवादीलाई ठूलो गुण लगाएको उल्लेख गर्दै यहाँका जनताका लागि आफ्नो निवास खुला रहने र जनताको समस्या समाधानका लागि प्रतिबद्ध भएर लाग्ने बताउनुभयो । केन्द्रीय समिति बैठकको दस्तावेजमा आफूले ग्रामथानको नामै उल्लेख गरेर देशभरि विजयको सन्देश प्रवाह गरिएको जानकारी पनि उहाँले गराउनुभयो । उहाँले आफ्नो पार्टी ओरालो यात्रामा लागेका बेला कहिले कांग्रेस र कहिले एमालेसँग सहकार्य गर्दै केही कमजोरी पनि गरेको उल्लेख गर्दै अब आफ्नै बलबुतामा अघि बढ्ने बताउनुभयो । देशमा माओवादी केन्द्रकै कारण आम उत्पीडित जनताले अधिकार पाएको उल्लेख गर्दै अध्यक्ष प्रचण्डले अब यसलाई कार्यान्वयन गर्दै देशबाट भ्रष्टाचारको जरा उखेलेर भ्रष्टाचारीलाई लखेट्नका लागि फेरि एक माओवादी केन्द्रलाई बहुमत दिन आग्रह गर्नुभयो । ‘हामीले २०६४ मा जनताको मत पाएर पनि पार्टीलाई एकताबद्ध राख्न सकेनौं, जनताको विश्वास कायम राख्न नसकेकै हौं’– उहाँले भन्नुभयो– ‘त्यतिबेलाको जनमत र आजको जस्तो हाम्रो सुझबुझपूर्ण चेतना र शैली मिल्यो भने अब हामी नेपाललाई राजनीतिक परिवर्तनको पूर्ण अनुभूति गराउने छौं, हामी धेरै कुरा सम्झेर तपाइँहरुसमक्ष आएका छौं, तपाईहरुलाई पनि २०६४ साल सम्झिदिन अपिल गर्दछु ।  आफूले गणतन्त्र नेपालको पहिलो सरकारको नेतृत्व गर्दा मध्यपहाडी लोकमार्गलगायतका केही पूर्वाधार विकासको क्षेत्रमा महत्वपूर्ण थालनी र गरिब किसानको पक्षमा ऋण मोचनजस्ता काम गरिएको उल्लेख गर्दैे– ‘दोस्रोपटक सरकारको नेतृत्व गर्दा हामीले राष्ट्रिय एकता कायम गर्दै संविधान कार्यान्वयन गर्न सक्यौं भने नेपाललाई लोडसेडिङमुक्त बनाउने अभियानको नेतृत्व पनि ग¥यौं ।’ आफूले कुलमान घिसिङलाई विद्युत प्राधिकरणको प्रमुख बनाएपछि नेपाल लोडसेडिङमुक्त भएको उल्लेख गर्दै अहिले ‘चोरलाई चौतारो, साधुलाई सुली’ भनेजस्तै सरकारले उनै कुलमानलाई निकाल्न खोजेको भन्दै आपत्ति व्यक्त गर्नुभयो । उहाँले सुशासन, सामाजिक न्याय र समृद्धिको अभियानमार्फत सरकारको तेस्रो कार्यकाललाई नयाँ ढंगले बढाउँदा पार्टी र आन्दोलनमा नै पुनर्जागरण सुरु भएको स्पष्ट गर्नुभयो । आफ्नो नेतृत्वको सरकारले विभिन्न क्षेत्रमा सुधारको थालनी गरेको उल्लेख गर्दै अध्यक्ष प्रचण्डले विश्वविद्यालयमा योग्यताका आधारमा जिम्मेवारी दिने मेरिटोक्रेसीको थालनी, कर्मचारीतन्त्रमा हाम्रो होइन राम्रो मान्छेलाई जिम्मेवारी दिने र बेथिति गर्नेमाथि दण्डित गर्ने प्रक्रियाको सुरुवात, वर्षौदेखि रोकिएका शिक्षा ऐन, निजामति ऐन जस्ता कानुन निर्माणलाई अगाडि बढाउने लगायतका महत्वपूपूर्ण काम अघि बढाइएको बताउनुभयो । ‘सुशासनलाई उच्च प्राथमिकता दिएर भ्रष्टाचारमा संलग्न जोकोही भए पनि कारवाही गर्ने प्रक्रियाको थालनी गरियो, यो नै आम जनताका लागि आशाको दियो बन्न पुग्यो’– उहाँले भन्नुभयो– ‘माथिल्लो तहका नेताहरु, कर्मचारी र बिचौलियामाथिको कारवाहीले सुशासनको जग कायम गर्न मात्रै सहयोग गरेन्, जनतामा पुनः आशा र विश्वास पनि पलाउन थाल्यो । यसले नै पार्टी र आन्दोलनलाई नयाँ शिराबाट अघि बढाउन पनि आधार तयार गरेको छ।’ सुशासन, सामाजिक न्याय र समृद्धिको अभियान कदम कदममा अगाडि बढ्न थालेपछि बिचौलियाहरु तर्सेर रातारात षड्यन्त्र गरेर सरकार ढाल्न थालेको उल्लेख गर्दै अध्यक्ष प्रचण्डले अहिलेको सरकार सत्तारुढ दलहरुले होइन बिचौलियाले चलाइरहेको र सरकारमा रहेकाहरु उनीहरुका मुखौटा मात्रै भएको टिप्पणी गर्नुभयो । सरकारबाट बाहिरिएपछि आफूहरुले थालेका राम्रा काम लिएर जनताको बीचमा जाने प्रक्रिया सुरु गरेको जानकारी दिंदै उहाँले जनताको तागतबाट नै समाजवाद निर्माणको अभियान अघि बढाउने प्रण गरेको बताउनुभयो । ‘अहिले यहाँसम्म आउँदा पार्टीमा अभूतपूर्वक एकता कायम भएको छ । परामर्श बैठकपछि देशभरिका नेता कार्यकर्ताले विचार र नेतृत्वको केन्द्रिकरणमा जोड दिएका छन्’– अध्यक्ष प्रचण्डले भन्नुभयो– ‘जनताले पनि हामीले गरेका र गर्न खोजेका राम्रा काम तथा अहिलेको एमालेले गरेको नराम्रा कामलाई हेरेर जनताको आशा र भरोसा हामीतिर बढेको छ । भर्खरैको उपनिर्वाचनले प्रष्टरुपमा यो नतिजा दिइ पनि सकेको छ ।’ उहाँले माओवादीनिकटका कर्मचारीहरुलाई माओवादीपन देखाउन आग्रह गर्दै भन्नुभयो– ‘अन्यायमा नझुक्ने, अन्याय नगर्ने, आफूले भ्रष्टाचार नगर्ने र भ्रष्टाचारका विरुद्ध कठोर रुपमा प्रस्तुत हुने, पार्टीले अघि सारेको सुशासन, सामाजिक न्याय र समृद्धिको एजेण्डालाई बल पुर्याउँदै समाजवादको भ्रुण रोप्ने फौजको रुपमा तपाइँहरु अघि बढ्नुपर्छ । यसमा दृढतापूर्वक अघि बढ्नुहोला ।’ गत मंसिर १६ गते भएको स्थानीय तह उपनिर्वाचनमा यो पालिकाको अध्यक्ष माओवादी केन्द्रले जितेको थियो । गत भदौ २९ गते अध्यक्ष प्रचण्डले नै ग्रामथान पुगेर पहिलो चुनावी सभालाई सम्बोधन गर्नुभएको थियो । उपनिर्वाचनमा माओवादी केन्द्रले पालिका अध्यक्ष जितेपछि मतदातालाई धन्यवाद ज्ञापन गर्न अध्यक्ष प्रचण्ड दोस्रो पटक यो पालिकामा आउनुभएको हो ।

मोरङको ग्रामथानमा माओवादी केन्द्रको जनसभा सुरु (तस्विरहरु)

ग्रामथान (मोरङ), ५ माघ । मोरङको ग्रामथान गाउँपालिका ५ तेतेरियामा वृहत जनसभा सुरु भएको छ ।  नेकपा माओवादी केन्द्र ग्रामथान गाउँपालिका समितिको आयोजनामा धन्यवाद ज्ञापन कार्यक्रम तथा खबरदारी सभामा सुरु भएको हो ।  सभालाई नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले सम्बोधन गर्ने कार्यक्रम छ । गत मंसिर १६ गते भएको स्थानीय तह उपनिर्वाचनमा यो पालिकाको अध्यक्ष माओवादी केन्द्रले जितेको थियो । गत भदौ २९ गते अध्यक्ष प्रचण्डले नै ग्रामथान पुगेर पहिलो चुनावी सभालाई सम्बोधन गर्नुभएको थियो ।  २०७९ को स्थानीय तह निर्वाचनमा तेस्रो बनेको माओवादीलाई यसपटक ग्रामथानबासीले पहिलो बनाएपछि मतदातालाई धन्यवाद ज्ञापन गर्न अध्यक्ष प्रचण्ड दोस्रोपटक यो पालिकामा आउनुभएको हो । 

विपक्षी दलको पत्रकार सम्मेलन, यस्तो छ संयुक्त वक्तव्य (पूर्णपाठसहित)

काठमाडौं । प्रतिपक्ष ल र सरकारमा रहेका सात राजनीतिक दलले संयुक्त वक्तव्य जारी गरेका छन् । माओवादी केन्द्र, एकीकृत समाजवादी, रास्वपा, राप्रपा, नेपाल समाजवादी पार्टी, राष्ट्रिय जनमोर्चा र आमजनता पार्टीले संयुक्त वक्तव्य जारी गरेका हुन् । वक्तव्यमा अध्यादेश, विद्युत् महसुल उठाउन ढिलाइ, संसद् छल्नेलगायत सरकारका कामप्रति गम्भीर ध्यानाकर्षण गराइएको छ । वक्तव्यमा भनिएको छ, ‘संसदीय प्रणालीमा बहुमतले अल्पमतको कदर गर्नुपर्छ । सरकार टिकाउन बहुमत छ भन्दै राज्यका निकायहरूलाई आफू अनुकूल दुरूपयोग गर्ने, संसद् छल्ने र राजनीतिक निर्णय तथा काम कारवाहीहरू पूर्वाग्रही ढङ्गले गर्दै जाने प्रवृत्तिले अन्ततः लोकतन्त्र र विधिको शासनमाथि नै सङ्कट ल्याउने हाम्रो ठहर छ । तसर्थ, हामी प्रतिपक्षी राजनीतिक दलहरु संसद्‌को मर्यादा र गरिमाको सम्मान गर्दै तत्काल संसद्‌को हिउँदे अधिवेशन आह्वान गर्न सरकारसमक्ष माग गर्दछौँ । सरकारले तत्काल हिउँदे अधिवेशन आह्वानको प्रक्रिया थालनी नगरे विशेष अधिवेशनको माग गर्ने जानकारी दिँदै स्वेच्छाचारी र जनविरोधी काम निरन्तर जारी राखेमा हामी कडा सङ्घर्षमा उत्रिने चेतावनी समेत दिन चाहन्छौँ ।’ विगतमा अघि बढाइएका गिरीबन्धु टी(स्टेट, नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरण, बालमन्दिर तथा स्काउटका जग्गा लगायतका भ्रष्टाचारका फाइलहरू सरकारले बन्द गरेको सात दलको आरोप छ ।

आज विपक्षी दलहरुको बैठक, लगत्तै संयुक्त पत्रकार सम्मेलन

काठमाडौं ।  विपक्षी दलको बैठक आज बस्ने भएको छ । बैठक दिउँसो २ बजे प्रमुख प्रतिपक्षी दलका नेता तथा नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’को कार्यालय नयाँ बानेश्वरमा बस्ने भएको हो ।  बैठकपछि विपक्षी दलले नयाँ बानेश्वरस्थित संसद् भवनको ल्होत्से हलमा पत्रकार सम्मेलनको आयोजना गर्ने छ ।  दिउसो ३ बजे संयुक्त पत्रकार सम्मेलन गर्न लागिएको हो ।  यसअघि बुधबार सिंहदरबारस्थित माओवादी संसदीय दलको कार्यालयमा विपक्षी दलको बैठक बसेको थियो ।  यो बैठकले सरकारले ल्याएको अध्यादेशको विरोध गर्ने र संसद् बैठक आह्वानको लागि दबाब दिने निर्णय गरेको थियो । 

लोकप्रिय