भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीलाई मातृशोक

बाकु । स्पेनमा घातक बाढी र अमेरिकामा आएको ठूलो आँधीको याद अझै ताजा रहेको अवस्थामा, साथै २०२४ को गर्मी अहिलेसम्मकै उच्च तापक्रम भएको वर्ष बनेपछि, विश्व नेताहरू, वैज्ञानिकहरू र उद्योगका प्रतिनिधिहरू जलवायु परिवर्तनको सामना गर्नका लागि संयुक्त प्रयासबारे छलफल गर्न COP29 को लागि अजरबैजानको बाकुमा भेला भएका छन्। तर, अन्तर्राष्ट्रिय परिदृश्यमा आएको पछिल्लो परिवर्तन, जसमा डोनाल्ड ट्रम्प पुनः अमेरिकी राष्ट्रपति निर्वाचित हुनु (पहिलो कार्यकालमा उनले पेरिस सम्झौताबाट अमेरिका फिर्ता ल्याएका थिए), र हरित प्रविधिमा बढ्दो संरक्षणवादले यस घटनामा अनिश्चितता ल्याएको छ। चीनका विश्लेषकहरूले यस वर्ष उत्सर्जन घटाउने योजनाहरू र जलवायु वित्तीय व्यवस्थापनलाई मुख्य एजेन्डामा राखिएको बताएका छन्। तिनीहरूले जलवायु परिवर्तनले मानवजातिलाई प्रस्तुत गरेको आसन्न खतरालाई मध्यनजर गर्दै देशहरूलाई थप सक्रिय कदम चाल्नुपर्नेमा जोड दिएका छन्, र विकसित देशहरूले आफ्नो प्रतिबद्धता पूरा गर्नुपर्छ, जिम्मेवारीबाट टाढा बस्न हुँदैन भनी भनेका छन्। COP29, जुन औपचारिक रूपमा जलवायु परिवर्तनसम्बन्धी संयुक्त राष्ट्र फ्रेमवर्क सम्मेलन (UNFCCC) को २९औं सम्मेलन सत्रको रूपमा चिनिन्छ, नोभेम्बर ११ देखि नोभेम्बर २२ सम्म बाकुमा आयोजना गरिँदैछ। समाचार वेबसाइटहरूमा हेर्दा, चरम मौसमबाट पीडितहरू र जलवायु शरणार्थीहरूको उदाहरणहरू प्रचुर मात्रामा पाइन्छ। सोमबारको COP29 उद्घाटनमा UNFCCC का कार्यकारी सचिव साइमन स्टीलले भने, "यो संकटले संसारका हरेक व्यक्तिलाई कुनै न कुनै रूपमा असर गरिरहेको छ।" स्टीलले जलवायु वित्तलाई परोपकार भन्ने विचार त्याग्न सबै पक्षलाई आग्रह गरे। "एक महत्त्वाकांक्षी नयाँ जलवायु वित्त लक्ष्य सबै राष्ट्रको, विशेषगरी ठूला र धनी राष्ट्रहरूको आत्म-हितमा हुन्छ।" संयुक्त राष्ट्रसंघको अन्तरसरकारी प्यानल अन क्लाइमेट चेन्ज (IPCC) अनुसार, तापक्रम १.५ डिग्री सेल्सियस वरिपरि सीमित राख्न, २०२५ भन्दा अघि विश्वव्यापी हरितगृह ग्यास उत्सर्जन उच्चतम विन्दुमा पुग्नुपर्दछ र २०३० सम्म ४३ प्रतिशतले घट्नुपर्दछ ताकि अपूरणीय क्षति रोक्न सकियोस्। समय सीमा नजिकै आइरहेको छ। द गार्जियनसँगको अन्तर्वार्तामा, संयुक्त राष्ट्र महासचिव एन्टोनियो गुटेर्रेसले विश्वले विनाशकारी जलवायु विघटन र पारिस्थितिकी प्रणालीको पतनको जोखिमलाई अझै कम आँकिरहेको बताए। गुटेर्रेसले भने, मानवता सम्भावित अपरिवर्तनीय टिपिङ पोइन्टहरू, जस्तै अमेजन वर्षा वन र ग्रिनल्याण्ड हिमनदीको पतन नजिक आइपुगेको छ, तापक्रम वृद्धि भइरहँदा सरकारहरूले तापक्रमलाई सुरक्षित स्तरमा सीमित गर्न हरितगृह ग्यास उत्सर्जनलाई आवश्यक रूपमा घटाइरहेका छैनन्।

काठमाडौं । अरब र इस्लामिक देशहरुले गाजा र लेबनानमा इजरायलले ‘नरसंहार’ गरेको भन्दै निन्दा गरेका छन् । साउदी अरबको रियादमा सोमबार भएको अरब र इस्लामिक देशहरुको आपतकालीन शिखर सम्मेलनमा सहभागीहरुले इजरायलको निन्दा गर्दै आक्रमण रोक्नुपर्नेमा जोड दिएका हुन् । उनीहरुले मध्यपूर्वमा शान्ति स्थापनाका लागि अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलाई पहल गर्न आह्वान समेत गरेका छन् । सम्मेलनमा युएईसहित इराक, सिरिया, इजिप्ट, जोर्डन, कतार र पाकिस्तान लगायत देशका सरकार र राष्ट्रप्रमुखहरुको सहभागिता थियो । सम्मेलनलाई सुरुमा सम्बोधन गर्दै साउदी अरबका राजकुमार मोहम्मद बिन सलमानले इजरायलको अत्याचारको सीमा नाघेको भन्दै निन्दा गरे र तुरुन्त युद्धविराम गर्न आग्रह गरे । साथै उनले इरानमाथिको इरानको सम्प्रभुताको सम्मान गर्न पनि अपिल गरे ।  

वाशिङ्टन डिसी । झन्डै एक महिना अघि, कमला ह्यारिस एबीसीको द भ्यु कार्यक्रममा देखा परिन्, जुन अन्तरवार्ता अमेरिकीहरूलाई आफूप्रति आकर्षित गर्ने उद्देश्यले मैत्रीपूर्ण हुनेछ भन्ने अपेक्षा गरिएको थियो। तर, उक्त अन्तरवार्ता चाँडै नै एक प्रश्नको उत्तरले ओझेलमा पर्यो - उनलाई हालको राष्ट्रपति जो बाइडेनसँग फरक गर्न के गर्न सक्थिन् भनेर सोधिएकोमा, उनले भनेकी थिइन्, "केही पनि दिमागमा आउँदैन।" ह्यारिसको यो उत्तर - जुन रिपब्लिकनहरूको आक्रमणको विज्ञापनको रूपमा दोहोर्याइयो - उनको अभियानको असफलतालाई झल्कायो, जसले मंगलबार डोनाल्ड ट्रम्पसँगको निर्णायक हारमा विजय हासिल गर्न असफल रह्यो। सार्वजनिक रूपमा, उनले बुधबार दिउँसो ढिलो आफ्ना समर्थकहरूलाई "निराश नहुनुहोस्" भन्दै पराजय स्वीकार गरिन्। तर उनले कहाँ गल्ती गरिन् र उनले अरु के गर्न सक्थिन् भन्ने आत्ममूल्यांकनमा समय लाग्नेछ, किनकि डेमोक्र्याटहरूले पार्टीको भविष्यबारे प्रश्न उठाउँदै एक-अर्कामा दोषारोपण गर्न थालिरहेका छन्। बुधबारको प्रारम्भिक समयमा ह्यारिसको अभियानका अधिकारीहरू मौन रहे, जब कि केही सहायकहरूले अपेक्षाभन्दा निकै नजिकको प्रतिस्पर्धा हुने आशा गरेका थिए र आश्चर्यमा आँसु खसालिरहेका थिए। "हार्नु अकल्पनीय रूपमा दुखदायी हुन्छ। यो गाह्रो छ," ह्यारिसको अभियान व्यवस्थापक जेन् ओ’माली डिलनले बुधबार स्टाफलाई इमेलमा लेखिन्। "यसलाई आत्मसात गर्न लामो समय लाग्नेछ।" हालकी उपराष्ट्रपति रहेको हैसियतले, ह्यारिस एक अलोकप्रिय राष्ट्रपतिबाट आफूलाई छुटाउन असमर्थ रहिन् र व्यापक आर्थिक चिन्ताबीच मतदाताहरूलाई उनीहरूले खोजिरहेको परिवर्तन प्रदान गर्न सक्नेछिन् भन्नेमा विश्वास गराउन सकिनन्। बाइडेनको भार बाइडेनले एक विनाशकारी बहस प्रदर्शनपछि चुनावबाट बाहिरिनु पर्दा, ह्यारिसलाई टिकटको शीर्ष स्थानमा राखियो, कुनै भोट नहालिएको प्राथमिक चुनावको समीक्षाबाट पर राख्दै। उनले "नेतृत्वको नयाँ पुस्ता" को वाचा गर्दै आफ्नो १००-दिनको अभियान सुरु गरिन्, गर्भपतन अधिकारको पक्षमा महिलाहरूलाई एकत्रित गरिन्, र आर्थिक मुद्दाहरूमा ध्यान दिँदै, बढ्दो खर्च र आवास पहुँचजस्ता विषय उठाएर कामदार वर्गका मतदाताहरूलाई फिर्ता ल्याउने प्रतिबद्धता जनाइन्। चुनाव दिनसम्म जम्मा तीन महिना बाँकी रहँदा, उनले प्रारम्भिक गतिमा एउटा लहर उत्पन्न गरिन्, जसमा सामाजिक सञ्जालमा विभिन्न मीमहरू, टेलर स्विफ्ट लगायत चर्चित हस्तीहरूको समर्थन, र अभूतपूर्व चन्दाको प्रवाह समावेश थियो। तर ह्यारिसले मतदाताहरूको धेरैमा विद्यमान बाइडेनविरोधी भावना हटाउन सकिनन्। राष्ट्रपतिको अनुमोदन रेटिङ उनको चार वर्षको कार्यकालभरि लगातार ४० प्रतिशतको हाराहारीमै रह्यो, जबकि झन्डै दुई तिहाइ मतदाताहरूले अमेरिका गलत दिशामा गइरहेको विश्वास गर्छन्। केही सहयोगीहरूले गोप्य रूपमा प्रश्न गरेका छन् कि ह्यारिसले बाइडेनप्रति धेरै वफादारी देखाइन् कि भन्ने। तर उपराष्ट्रपतिकी पूर्व सञ्चार निर्देशक जमाल सिमन्सले यसलाई "फन्दामा पर्ने" कुरा भन्दै तर्क गरे कि कुनै पनि दूरीले रिपब्लिकनहरूलाई उनीमाथि विश्वासघातको अर्को आक्रमणको लाइन दिन्थ्यो। "तपाईंले तपाईंलाई रोज्ने राष्ट्रपतिबाट वास्तवमा भाग्न सक्नुहुन्न," उनले भने। ह्यारिसले प्रशासनको रेकर्डलाई सम्बोधन गर्दै आफ्नो प्रमुखमाथि आलोचना नगर्ने प्रयास गरिन्, बाइडेनका कुनै पनि नीतिबाट अलग नहुन चाहिँ अनिच्छा देखाइन्, तर तिनलाई प्रचारमा खुला समर्थन पनि दिइनन्। तर उनले देशको नेतृत्व किन आफूले गर्नुपर्छ र आर्थिक चिन्ता र आप्रवासनको व्यापक समस्याहरू कसरी सम्हाल्ने भन्नेमा विश्वास दिलाउन सक्ने तर्क दिन असफल रहिन्। शिकागो विश्वविद्यालयको NORC द्वारा आयोजित १२०,००० भन्दा बढी अमेरिकी मतदाताहरूको सर्वेक्षण एपी भोटकास्ट का अनुसार करिब ३ मध्ये १ मतदाताले आफ्नो परिवारको आर्थिक अवस्था पछाडि परेको बताएका छन्, जुन चार वर्षअघि करिब २ मध्ये १ को तुलनामा बढेको हो। १० मध्ये ९ मतदाता खाद्यान्नको मूल्यबारे निकै वा केही चिन्तित थिए। त्यही सर्वेक्षणमा १० मध्ये ४ मतदाताले अमेरिका अवैध रूपमा बसिरहेका आप्रवासीहरूलाई उनीहरूको उत्पत्तिको देशमा फिर्ता पठाइनु पर्ने बताए, जुन २०२० मा त्यस्तै भनाइ राख्ने १० मध्ये ३ जनाबाट बढेको हो। र ह्यारिसले आफ्नो अभियानको अन्तिम चरणमा आफ्नै प्रशासन बाइडेनको निरन्तरता नहुने कुरा जोड दिन खोजे तापनि, उनले आफ्ना नीतिहरू स्पष्ट रूपमा परिभाषित गर्न असफल भइन्, अक्सर समस्याहरूलाई सिधा सम्बोधन गर्नुको सट्टा तिनबाट बच्न खोजिन्। ह्यारिसको अभियानले बाइडेनको २०२० को जितलाई सम्भव बनाउने आधारभूत मतदाता समूहलाई पुनः संगठित गर्ने आशा गरेको थियो, जसमा मुख्यतया अफ्रिकी-अमेरिकी, ल्याटिनो र युवा मतदाता थिए, साथै कलेज-शिक्षित उपनगरीय मतदातासँग थप समर्थन प्राप्त गर्ने लक्ष्य राखिएको थियो। तर उनी यी प्रमुख मतदान समूहमा अपेक्षा अनुरूप सफल हुन सकिनन्। प्रारम्भिक मतदान परिणामहरू अनुसार, ल्याटिनो मतदातासँग १३ अङ्क, कालो मतदातासँग २ अङ्क, र ३० वर्ष मुनिका मतदातासँग ६ अङ्क गुमाइन्, जुन मतगणनासँगै परिवर्तन हुन सक्छ तर प्रवृत्तिलाई प्रतिनिधित्व गर्छ। वर्मोन्टका स्वतन्त्र सिनेटर बर्नी स्यान्डर्सले भने कि "कामदार वर्गका मतदाताहरूले पार्टीलाई छोड्नु कुनै ठूलो आश्चर्यको कुरा थिएन।" "पहिले यो गोरा कामदार वर्ग थियो, र अब ल्याटिनो र कालो कामदारहरू पनि हुन्। डेमोक्र्याटिक नेतृत्वले वर्तमान अवस्थालाई जोगाउँदा, अमेरिकी जनता क्रोधित छन् र परिवर्तन चाहन्छन्," उनले भने। "र उनीहरू सहि छन्।" यद्यपि महिलाहरूले ह्यारिसलाई ट्रम्पमाथि समर्थन गरेका थिए, उपराष्ट्रपतिको अग्रता त्यो सीमा नाघ्न सकेन जुन उनकी ऐतिहासिक उम्मेदवारीले आशा गरेकी थिइन्। साथै, उपनगरीय रिपब्लिकन महिलाहरूलाई जित्ने आफ्नो उद्देश्य पूरा गर्न नसक्दा, उनले ५३% श्वेत महिलासँग समर्थन गुमाइन्। सर्वोच्च अदालतले गर्भपतनको संवैधानिक अधिकार उल्टाएपछि भएको यो पहिलो राष्ट्रपतीय चुनावमा, डेमोक्र्याटहरूले प्रजनन अधिकारको संघर्षमा ह्यारिसको ध्यान केन्द्रित गराउँदा निर्णायक जितको आशा गरेका थिए। यद्यपि करिब ५४% महिला मतदाताले ह्यारिसलाई मतदान गरे, यो २०२० मा बाइडेनलाई समर्थन गर्ने ५७% महिलाको तुलनामा कम रह्यो। ट्रम्पमा ध्यान केन्द्रित गर्दा उल्टो प्रभाव ह्यारिसले टिकटको शीर्ष स्थानमा पुग्नुअघि नै यो चुनाव ट्रम्पको सन्दर्भमा हेर्न चाहन्थिन्, बाइडेनको होइन। पूर्व क्यालिफोर्निया अभियोजकले ट्रम्पविरुद्ध मुद्दा बनाउने प्रयासमा आफ्नो कानूनी अनुभवलाई प्रयोग गरिन्। तर उनको प्रारम्भिक अभियानले बाइडेनको मुख्य तर्कलाई छाडेर ट्रम्पले लोकतन्त्रमा खतरा पुर्‍याउने धारणा, व्यक्तिगत स्वतन्त्रता र मध्यम वर्गको संरक्षणमा केन्द्रित "खुसीको" सन्देशलाई प्राथमिकता दियो। तर अन्तिम चरणमा, ह्यारिसले दोस्रो ट्रम्प शासनको खतराहरूलाई फेरि उजागर गर्ने रणनीतिक निर्णय गरिन्, ट्रम्पलाई "फासीवादी" भनिन् र उनको अभिव्यक्तिबाट निराश भएका रिपब्लिकनहरूसँग अभियान चलाइन्। जब ट्रम्पका पूर्व ह्वाइट हाउसका प्रमुख जोन केलीले न्यूयोर्क टाइम्समा ट्रम्पले एडोल्फ हिटलरलाई मन पराएको कुरा बताएका थिए, ह्यारिसले आफ्नो आधिकारिक निवासबाहिर बोल्दै ट्रम्पलाई "अनियन्त्रित र अस्थिर" भनिन्। "खुसी" बाट "ट्रम्पलाई फासीवादी भन्ने" दिशामा ह्यारिस किन सरेकी? "कमला ह्यारिसले यो चुनाव गुमाइन जब उनले लगभग विशेष रूपमा ट्रम्पमाथि आक्रमण गर्न ध्यान केन्द्रित गरिन्," भूतपूर्व रिपब्लिकन सर्वेक्षक फ्रैंक लुन्ट्जले मंगलबार राति भने। "मतदाताहरूलाई ट्रम्पबारे सबै कुरा थाहा छ - तर उनीहरू अझै पनि ह्यारिसको पहिलो घण्टा, पहिलो दिन, पहिलो महिना र उनको प्रशासनको पहिलो वर्षका योजनाबारे थप जान्न चाहन्थे।" "उनको अभियानको लागि ह्यारिसको आफ्नै विचारहरूभन्दा ट्रम्पलाई बढी ध्यान दिने निर्णय एक ठुलो असफलता थियो," उनले थपे। अन्ततः, ह्यारिसले ट्रम्पलाई हराउन आवश्यक रहेको गठबन्धन कहिल्यै बनाउन सकिनन्, र डेमोक्र्याटहरूको अस्वीकृतिले देखायो कि पार्टीसँग केवल अलोकप्रिय राष्ट्रपतिभन्दा गहिरो समस्या छ। स्रोतः बिबिसी

काठमाडौं ।  अमेरिकी राष्ट्रपतिमा रिपब्लिकन उम्मेदवार डोनाल्ड ट्रम्प विजयी भएपछि विश्वभरबाट बधाई र प्रतिक्रिया आउने क्रम जारी छ । यसै क्रममा अमेरिकाको प्रतिद्वन्द्वीका रूपमा परिचित इरानले समेत प्रतिक्रिया दिएको छ । इरानी सरकारका प्रवक्ता फतेमेह मोहजेरानीले सरकारी टेलिभिजन आईआईबीमा प्रतिक्रिया दिँदै ट्रम्पको जितले केही नबदलिने बताएकी छिन् । पछिल्लो समय इरान र इजरायलबीच टकराव बढिरहेका बेला पनि इरानको प्रतिक्रियालाई महत्त्वका साथ हेरिएको छ । प्रवक्ता मोहजेरानीले भनेकी छिन्, 'अमेरिकी राष्ट्रपति चुनावले हामीलाई कुनै अर्थ राख्दैन । अमेरिका र इरानमा सरकार बदलिँदैमा केही फरक हुनेवाला छैन । ह्वाइटहाउसमा जोसुकै बसून्, यसले हाम्रा नागरिकको जीवनमा कुनै प्रभाव पर्दैन ।' पहिलो कार्यकालमा सन् २०१८ मा राष्ट्रपति ट्रम्पले इरानसँगको परमाणु सम्झौता खारेज गरेका थिए । तत्कालीन राष्ट्रपति बाराक ओबामाको पालामा दुई मुलुकबीच परमाणु सम्झौता भएको थियो ।