मेघराज सापकोटा/युएई । विदेशमा रहेका नेपाली कामदारहरुको बीमालगायतका विषयमा प्रधानमन्त्री प्रचण्डले गरेको घोषणाको खाडी देशमा रहेका नेपालीहरुले भव्य स्वागत गरेका छन् । विदेशमा रहेका नेपाली कामदारहरुको बीमा तथा मृत्यु भएपछि पाउने क्षतिपूर्ति रकमका बारेमा सरकारले गरेको ऐतिहासिक निर्णयले विदेशमा रहेका नेपालीहरुमा सरकारप्रति आशा जागेको उनीहरुको प्रतिक्रिया थियो । युइएमा रहेका बिभिन्न नेपाली संगठनहरुले प्रधानमन्त्री प्रचण्डको घोषणाको मुक्त कण्ठले प्रशंसा गरे । “घोषणाले ठूलो आश जगाएको छ, अबको आवश्यकता यसको सफल कार्यान्वयनको हो”, उनीहरुको भनाई थियो । कतिपय अबस्थामा शब नेपाल लैजान समेत आर्थिक ब्यबस्था नहुदा परिवारले शब पाउन ढिलो हरने, मृतकलाइ मात्रै होइन दुर्घटना वा अन्य कारणले अपांग भइ जीविकोपार्जन गर्न नसक्ने गरी फर्किनेको संख्या बढेकोले मृतकको परिवारलाई भन्दा बढी मर्का अपाङ्ग र अशक्त व्यक्तिका परिवारलाई परेको अवस्थालाई यो घोषणाले सम्बोधन गर्न खोजेको संगठनका प्रतिनिधिहरुले बताए । घोषणासंगै कार्यन्वयन पनि भयो भने फागुनबाट ५० लाख भन्दा धेरै आप्रबासी कामदारहरूले पक्कै राहत पाउने उनीहरुले टिप्पणी गरे । घोषणाका बारेमा बिभिन्न टिकाटिप्पणी उठेकोप्रति लक्षित गर्दै प्रवासी नेताहरुले यो घोषणाकलाई राजनीतिक रंग दिएर विरोध गर्नु भन्दा पहिले ती बिधवा पत्नीको पीड़ा र अनाथ, अबोध बालबालिकाको भबिस्यलाई पनि स्मरण गर्ने कि भन्दै प्रश्न समेत गरेका छन् । “एक किसिमले बैदेशिक रोजगारीमा प्रबासमा रहेका नेपालीहरु त नेपालको अन्नदाता नै हुन । यस्तो अवस्थामा उनिहरुलाई सरकारले जुन दृष्टिदकोणले हेर्ने प्रयास गरेको छ एकदम सर्हानिय छ ।” उनीहरुको भनाई छ । पढ्नुस प्रवासी नेताहरुको भनाई श्याम कंडेल अध्यक्ष प्रबासी नेपाली मँच (नेकपा एमाले) प्रधानमन्त्रीज्युले घोषणा गर्नु भएको बैदेशिक रोजगार बिमा रकम बढाउने योजना सर्हानिय छ । तर बिमा रकम बढाउने बहानामा बिमा शुल्क बढाउने काम चाहिँ नहोस र घोसणाको कार्यन्वयन पक्ष राम्रो होस् । मृतकका परिवारले सजिलै बिमित रकम पाउन सक्ने गरी अहिलेको झन्झटिलो नियमावली सुधार गरियोस । अहिले पनि धेरै मृतकका परिवार बिमा रकमको लागी हिड्दा हिड्दै बीमा बापतको पाउनु पर्ने रकम बराबर नै खर्च भैसक्दा पनि क्षतिपूर्ति पाउन नसकेको यथार्थतालाई मध्य नजर गरी नियमावलीमा आवस्यक सुधार गरियोस । कतिपय अबस्थामा शब नेपाल लैजान समेत आर्थिक ब्यबस्था नहुदा परिवारले शब पाउन ढिलो भएको देखिन्छ । हुनत शब नेपाल पुर्याउन ढिलो हुनुमा धेरै कारणहरु पनि छन तर अबस्था हेरी यदि रकमको अभाबमा हो भने दुताबासबाट रकम उपलब्ध गराई जति सक्दो छिट्टो परिवारलाई शब दिने ब्यबस्था गरियोस । मृतकलाइ मात्रै होइन दुर्घटना वा अन्य कारणले अपांग भइ जीविकोपार्जन गर्न नसक्ने गरी फर्किनेको संख्या बढेकोले मृतकको परिवारलाई भन्दा बढी मर्का अपाङ्ग र अशक्त व्यक्तिका परिवारलाई परेको छ । कतिपय व्यक्तिको अबस्था यस्तो छ कि अपाङ्ग व्यक्तिलाई हेरचाह गर्दा दैनिक जीवन यापन गर्न समेत धेरै समस्या परेको छ । त्यस्ता अपाङ्ग व्यक्तिको अबस्था हेरेर मृतक सरह नै क्षतिपुर्तिको ब्यबस्था गर्न सरकार सँग माग गर्दछु । बिमा रकम बढाएर बैदेशिक रोजगारीमा प्रोत्साहन गर्नु भन्दा स्वदेशमै रोजगारी सृजना गर्न तर्फ पनि सरकारको ध्यान जाओस भन्ने जोडदार माग गर्दछु । ________________________________________ राम तामाङ महासचिब अन्तरास्ट्रिय नेपाली कलाकार समाज, युएई प्रबासमा विभिन्न दुर्घटनामा कामदारको अकालमा मृत्यु हुँदा बीस लाख र थप सात लाख गरेर सत्ताईस लाख बिमा बापत पहिले भन्दा दोब्बर र बिमा अवधि पनि पहिले भन्दा १ बर्ष ज्यादा गरेर दोब्बर क्षतिपूर्ति दिने घोषणा जुन अहिलेको सरकारले गर्यो यो एकदम स्वागतयोग्य छ । यसले पक्कै पनि प्रवासमा गम्भिर दुर्घटना भएर चन्दा उठाउनुपर्ने अवस्था आएका निर्मल लामा जस्ता होस् वा जीवन राना मगर जस्ता होस् सबैको कल्याण हुनेछ । मुलुकको व्यापार घाटा दिन प्रतिदिन ओरालो लागिरहेको अवस्थामा मुलुकको अर्थ व्यवस्था धानेकै प्रबासी कामदारहरूले पठाउने विप्रेषणले गर्दा हो । विप्रेषणको सहि सदुपयोगबाट देश चल्छ भन्ने प्रष्ट उदाहरण हेर्न हामी धेरै टाढा जानै पर्दैन, पूर्वी एशियाली देश फिलिपिन्सलाई हेर्दा पुग्छ जहाँ अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा प्रबासी कामदार छुट्टिमा फर्कदा होस् वा जीवनमरणको दोसाँधमा घाईते भएर फर्कदा होस् वा करार अवधी सकेर फर्कदा होस्, विमान स्थलको ढोकैमा ठूलो अक्षरले लेखिएको होर्डिङ बोर्डले मृत्युको मुखबाट जोगिएर फर्किएका कामदारको हौसलामात्र बढाउँदैन देश प्रतिको अथाह मोह र जिम्मेवारी पनि बढाउँछ । होर्डिङ बोर्डमा लेखिएको शब्दः “वेलकम् होम टु द हिरोज् अफ द नेशन” अर्थात “राष्ट्रका नायकहरूलाइ हार्दिक स्वागत”। यो वाक्यले पक्कै पनि एउटा श्रमशिल प्रबासी मजदुर, विप्रेषणका सिपाहीको मन कटक्क पगाल्छ नै । यति मात्रै हैन सरकारको प्रत्यक्ष सहभागितामा कामदारको सुरक्षा, हकहित र आयआर्जनमा प्रत्यक्ष वकालत गर्दा वैदेशिक रोजगार एउटा सुन्दर गन्तब्य बन्न सक्छ भन्ने कुरा हामीले फिलिपिन्सबाट सिक्न जरूरी छ जहाँ कानूनतः कामदारको दुर्घटना, अंगभंग वा रोजगारी बिमा गर्नमा जोड दिइन्छ जुन कुरा हाम्रो हालको सरकारले घोषणा त गर्यो । घोषणासंगै कार्यन्वयन पनि भयो भने फागुनबाट ५० लाख भन्दा धेरै आप्रबासी कामदारहरूले पक्कै राहत पाउने छ । ________________________________________ भुपराज बस्याल अध्यक्ष नेपाल पत्रकार महासंघ युएई शाखा एक नेपाली आफू मात्र जिउन होइन, घर परिवारको पालन पोषण र लालनपालनको लागि बिदेशीएको हुन्छ । घरपरिवारको आशाको धरोहर बिदेशी भुमिमा बिभिन्न कारणवस मृत्यु हुदा परीवारमा आउने ठुलै भूइचालोलाई केही हद सम्म भए पनि आर्थिक हिसाबले राहत महसूस गर्ने गरी सरकारले चालेको यो क़दम अत्यंत प्रशंसनीय छ । सरकारको यो निर्णय पछी बजारमा आएका केही टिका टिप्पणीहरू पनि छन । तर यसलाई राजनीतिक रंग दिएर विरोध गर्नु भन्दा पहिले ती बिधवा पत्नीको पीड़ा र अनाथ, अबोध बालबालिकाको भबिस्यलाई पनि स्मरण गर्ने की ? वैदेशिक रोजगारीमा रहेका नेपालीहरुको समस्या सामाधानमा चासोसंगै उल्लेखनीय काम गर्दै गरेको सरकारले नेपालकै एक मात्र अन्तराष्ट्रीय एयरपोर्टमा हुने गरेका बिभिन्न खाले अवैध सुन तस्करी र मानब तस्करी जस्ता जघन्य आपराधिक क्रियाकलापको बिरुद्दमा पनि तत्कालै सकारात्मक निर्णय गरी अन्त्य गर्ने बाटो तर्फ़ सरकार लाग़्ने छ भन्ने आम नेपालीको अपेक्षा पनि रहेको छ । ________________________________________ सुदिप कार्की अध्यक्ष एनआरएनए, युएई नेपाल सरकारद्वारा बैदेशिक रोजगारीमा गएकाहरुको बिमा रकम दोब्बर गर्ने घोषणा गरिएको कार्यको हामी मुक्तकण्ठले प्रशँसा गर्दछौ । घाइते र बिरामीहरुले पनि बिमा बापतको रकम पाउने घोषणाले प्रबासीहरुमा सरकार प्रती आशा पक्कै पनि पलाएको छ । बिदेशमा बसेर काम गर्दा बिभिन्न किसिमका बिमारहरुले ग्रसित हुने सम्भावना धेरै हुन्छ । बर्षौ बिदेशमा बसेर रोग लिएर फर्कनु र बिदेशमा कमाएको पैसा उपचार गर्नमै खर्चिनु पर्ने बाध्यतालाई नेपाल सरकारले सम्बोधन गरेको छ । बिदेशमा मृत्यु र घाइते भएकाहरुको उद्दारमा सरल र सहज तरिकाले छिटो उद्दार गर्नको लागि सरकारले बेग्लै सन्यन्त्र बनाओस । एअरपोर्टमा खाडी र मलेसियामा काम गर्ने कामदारहरुलाई गरिने ब्यवहारमा परिवर्तन गरी सम्मानजनक ब्यवहार गर्नको लागि अझै थप कदम चालोस । अर्को तिर भारतमा रोजगारीको लागि जाने कामदारहरुले पनि अनिबार्य बिमा गर्नु पर्ने जुन नयाँ नियम सरकारले घोषणा गरेको छ यसले अब देखी भारतमा रोजगारिको लागि जानेहरुलाई पनि बैदेशिक रोजगार अन्तर्गत राखेको छ । भारतले नेपाललाई हेर्ने दृष्टिनकोणलाई लिएर राजनैतीक बृत्तमा जुन किसिमको राजनीति गरिन्थ्यो यसलाई पनि यो घोषणाले जवाफ दिएको छ भने भारतमा रोजगारीमा जानेहरुको जीबन सुरक्षामा सरकार जिम्मेवार बनेको महशुस गरेका छौ । बर्तमान सरकार बैदेशिक रोजगारमा गएकाहरु प्रती हेर्ने दृष्टिहकोण एकदम सकारात्मक हुनले हामी एक दम खुशी छौ । एनआरएन युएई सरकारको यो घोषणालाई स्वागत गर्दछ । ________________________________________ चित्र केसी अध्यक्ष नेपाली जनसंपर्क समिती (नेपाली काङ्रेस) प्रधानमन्त्री पुष्प कमल दाहालले बैदेशिक रोजगारमा जाने नेपालीहरुको बिमाको रकम २० लाख भनेर घोषणा गर्नु भएको छ यो एक किसिमले भन्दा नराम्रो त हैन । तर हाम्रो चाहना भनेको आफ्नो देशमा फर्केर आफ्नै मातृभुमीमा रोजगारी गरौ भन्ने हो । सरकारले यो निर्णय गरेर प्रबासमा रहेका नेपालीहरुको भोट् बैंक सुरक्षित गर्न खोजेको त हैन भन्ने आशंका उब्जेको छ यस्तो अवस्था सिर्जना नहोस् । नेपाल सरकारले बैदेशिक रोजगारमा जाने प्रवासी नेपालीहरूलाई उनिहरुको अंगभंग र मृत्युलाई प्राथमिकतामा राखेर योजना बनाउने होईंन।उनिहरुलाई जति सक्दो चाडो स्वदेश फ़र्काएर रोज़गार देओस यदि सक्छ भने । होईंन भने आफ्नो पार्टी र स्वार्थको लागि प्रवासी नेपालीलाईं भोट् बैंक बनाउने कोशिष नगरौ । प्रधानमन्त्रीको आज आएको घोषणाले यही कुरा प्रति इंकित गरेको छ। प्रवासी नेपालीको प्राथमिकता र चाहना २० लाखको होईन स्वदेस फ़र्केर आफ़नो परिवार संग बस्ने र देशमा नै क़ेहि गरेर बस्ने हो । ________________________________________ हेमन्त पौड्याल अध्यक्ष नेपाली जनप्रगतिशिल मँच (माओवादी केन्द्र) नेपाल सरकारको यो कदम एकदम प्रशँसा योग्य छ । घरको एकमात्र कमाउने मुली मृत्यु़ भएमा वा घाइते भई अङभङग भएमा उसको परिवारलाई पर्ने बज्रपात जसलाई परेको छ उसलाई मात्र बढी थाहा हुन्छ बिमाको महत्व । बैदेशिक रोजगारमा गएर मृत्यु भएकाहरुको बिमा रकम दोब्बर बनाएर सरकारले राम्रो काम गरेको छ । घाइते र बिमारी भएर स्वदेश फिर्दा पनि केही रकम पाइने भो जसले गर्दा बिदेशमा कमाएको रकम उपचारमै खर्च गर्नु परेन । भारतमा रोजगारी गर्नेलाई पनि बैदेशिक रोजगारी अन्तर्गत राखेर बिमा गर्नु पर्ने काम गरेको छ । नेपालको कुल ग्राहस्थ उत्पादनको झण्डै ३२ प्रतिशत रेमिटेन्सले धानेको छ । एक किसिमले बैदेशिक रोजगारीमा प्रबासमा रहेका नेपालीहरु त नेपालको अन्नदाता नै हुन । यस्तो अवस्थामा उनिहरुलाई सरकारले जुन दृष्टिाकोणले हेर्ने प्रयास गरेको छ एकदम सर्हानिय छ । सुधार गर्नु पर्ने अझै धेरै छन । संचय कोश देखी एअरपोर्टमा गरिने कर्मचारीको ब्यवहारमा सुधार ल्याओस । जे जती भएका छन, हुँदै छन एक दम ठीक र राम्रो काम भएको छ । नेपाल सरकारलाई धन्यवाद ।