रुखको कथा
चौतारीमा एउटा रुख थियो । हरियो रुखले झपक्कै चौतारी ढाकेको थियो । बटुवाहरु यहि चौतारीमा बिसाएर सितल ताप्थे र आनन्द मान्थे । माथि हाँगामा विभिन्न प्रजातीका चराहरुले गुँड बनाए, बचेरा कोरले । रंगीचंगी चराहरुको आवाजले परसम्मको वातावरण सुमधुर बनाउँथ्यो ।
यो वातावरण देखेर गिद्धहरुपनि त्यहि अग्लो रुखमा आएर बास बस्न थाले । त्यहिं गुँड बनाए । साना चराहरुलाई ठुँग्ने, लखेट्ने, बचेरा मारिदिने गर्न थाले । बाँदरहरु पनि त्यहि रुखमा आए । फल खाए, झारे । फूल चुँडेर नष्ट गरे । रुखका हाँगा जथाभावि उफ्रिएर भाँचिदिन थाले ।
रुखको फेदमा सित्तल चौतारी थियो । बटुवाहरु भारी बिसाउँथे, एक निन्द्रा मस्त निदाउँथे । यो आनन्दको वातावरण देखेर केही लोभीपापीहरुले चौतारीलाई नै बासस्थान बनाए । तिनै रुखका हाँगा छिमोले, लहलहाउँदा स्याउला काटेर घर पो बनाए । रुख लोपी पापीहरुको अड्डा भयो, सक्दो फाईदा लिए । विस्तारै चौतारी सुनसान हुन थाल्यो ।
एकातिर रुखको जरैदेखि आवादी बढ्दै थियो, अर्कातिर चर्को घामले ओइलाउँदै गयो । केही सचेत नागरिकले रुख बनाउन अतिक्रमण बन्द गराउने र मलजल गर्ने अभियान पनि नचलाएका होईनन् तर घाम झनै चर्कियो । एकदिन घामले मात्र रुख सुकाउन नसकेपछि हँसिया र हथौडालाई साथी बनायो । त्यसपछि माथिबाट घामले ताप फ्याक्ने र तलबाट हँसिया र हथौडा मिलेर रुखका बोक्रा उक्काउन थाले ।
रुख सुक्दै गयो तर पहिला रुखबाट फाईदा लिन तम्सिनेहरु टुलुटुलु हेरिबसे । विचरा केही चराहरु अहिलेपनि रुख फेरि पहिला जस्तै हरियो हुने आशामा हाँगामै गुँड बनाएर बसिरहेका छन् । गाउँलेहरु भन्न थाले अब यो रुख बुढो भयो, काटेर दाउरा बाल्नु पर्छ, काठ चिर्नु पर्छ र त्यो चौतारीमा नयाँ विरुवा रोप्नुपर्छ । (copy)
तर थाहा छैन, कसले गर्ने हो यो काम ।
प्रधानमन्त्रीद्वारा पुरानो मेडिकल कलेजको निरीक्षण, बिरामीको स्वास्थ्य अवस्थाबारे जानकारी
भरतपुर । प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले चितवनको भरतपुरस्थित कलेज अफ मेडिकल साइन्सेस शिक्षण अस्पताल (पुरानो मेडिकल कलेज)भरतपुरबाट प्रवाह हुँदै आएको स्वास्थ्य सेवाबारे जानकारी लिएका छन् । सो अवसरमा प्रधानमन्त्रीले मेडिकल कलेजमा उपचाररत पूर्वमन्त्री घनश्याम दाहाल एवं सर्वसाधारणको स्वास्थ्य अवस्थाबारे जानकारी लिएका हुन् । उनले अस्पतालमा कार्यरत स्वास्थकर्मीसँग अन्तरक्रिया गर्नुका साथै त्यहाँबाट प्रवाह हुँदै आएको सेवाबारे जानकारी लिए। सामान्य र विशेषमा गरी यस अस्पतालबाट दैनिक एक हजारभन्दा बढी बिरामीले ओपिडी सेवा लिँदै आएको अस्पतालले जनाएको छ। प्रधानमन्त्री प्रचण्ड आजै चितवन आएका हुन् ।
भारत, अमेरिका र बेलायतसहित ८ देशका लागि नेपाली राजदूत सिफारिस
काठमाडौँ । सरकारले भारत, अमेरिका र बेलायतसहित ८ देशका लागि नेपाली राजदूत सिफारिस गरेको छ । मन्त्रिपरिषद्को शुक्रबार बसेको बैठकले सत्तारुढ दलहरूको भागबन्डाअनुसार राजदूत सिफारिस गरेको हो। एक मन्त्रीका अनुसार भारतका लागि नेपाली राजदूतमा पूर्वमुख्यसचिव लोकदर्शन रेग्मीको नाम सिफारिस भएको छ । यस्तै अमेरिकाका लागि नेपाली राजदूतमा पूर्वसचिव चन्द्र घिमिरे र बेलायतका लागि डा. विजय पन्त सिफारिस भएका छन् । दक्षिण कोरियाका लागि सुशील प्याकुरेल, डेनमार्कका लागि सुम्निमा तुलाधर, स्पेनका लागि पुष्पराज रञ्जितकार, मलेसियाका लागि नेत्रप्रसाद तिमल्सिना र साउदी अरबका लागि नेपाली राजदूतमा अबुसुफ्यान खान सिफारिस भएका छन् । यस्ता छन् मन्त्रिपरिषद् बैठकका निर्णय – आठ देशको राजदूत नियुक्तिका लागि सिफारिस गर्ने । जसअनुसार अमेरिकामा चन्द्रकुमार घिमिरे, भारतका लागि लोकदर्शन रेग्मी, दक्षिण कोरियाका लागि सुशील प्याकुरेल, डेनमार्कको लागि सुम्निमा तुलाधर, मलेसियाको लागि नेत्रप्रसाद तिमल्सिना, बेलायतका लागि डा।विजन पन्त, स्पेनका लागि डा। पुष्पराज राजकर्णिकार, साउदी अरबका लागि अबुसुफ्यान खान मुसलमानलाई सिफारिस गर्ने । – विश्व बैंकबाट उपलब्ध हुने ८० मिलियन अमेरिकी डलर बराबरको सहुलियतपूर्ण ऋण सहायता स्वीकार गर्ने । – स्थानीय पूर्वाधार सहयोग कार्यक्रम कर्णाली प्रदेशमा गएको पछिल्लो भूकम्पका काराण भएको क्षतिको पुनःनिर्माण र पुनःस्थापनाका लागि बेलायत सरकारबाट प्राप्त हुने थप ८।१ मिलियन पाउन्ड स्टर्लिङ बराबरको अनुदान सहायता स्वीकार गर्ने । न्यिदब िक्ष्mभ दबलप – राष्ट्रिय दुग्ध विकास बोर्डको कार्यकारी निर्देशक पदमा डा। राजेन्द्रप्रासद यादवलाई नियुक्त गर्ने । – अष्ट्रेलियाको न्यु साउथ वेल्स राज्य कार्यक्षेत्र रहने गरी सञ्जीवकुमार शर्मा, अस्टे«लियाको भिक्टोरिया राज्इ कार्यक्षेत्र रहने गरी निराजन गौडेललाई नियुक्त गर्ने । – प्रतिलिपि अधिकार सम्बन्धी विधेयक तर्जुमा गर्न सैद्धान्तिक स्वीकृति दिने । – विद्युत् नियमन आयोगको अध्यक्षमा डा। रामप्रसाद धिताल, सदस्यहरुमा डा। मधुसुदन अधिकारी र झमकप्रसाद शर्मालाई नियुक्ति गर्ने ।
इन्स्पेक्टरको डीएसपीमा १९ जना बढुवा सिफारिस, को–को परे ? यस्तो छ सूची
काठमाडौ । नेपाल प्रहरी प्रधान कार्यालयले १९ जना प्रहरी निरीक्षक (इन्स्पेक्टर)लाई नायब उपरीक्षक (डीएसपी)मा बढुवा सिफारिस गरेको छ । बुधबार राती बसेको बढुवा समितिको बैठकले उनीहरूको बढुवा सिफारिस गरेको हो । बढुवा हुनेहरूमा २०७० सालका प्रहरी निरीक्षकमा भर्ना भएका हुन् । सो समूहमा ९८ जना प्रतिस्पर्धामा थिए ।
साउन १ देखि ड्राइभिङ लाइसेन्स लिएकाले राष्ट्रिय परिचयपत्र देखाए हुने
काठमाडौं । ड्राइभिङ लाइसेन्स लिएकाले साउन १ देखि राष्ट्रिय परिचयपत्र देखाए हुने भएको छ । ड्राइभिङ लाइसेन्सको विवरणलाई राष्ट्रिय परिचयपत्रमा समावेश गरी कार्यान्वयनमा ल्याउने र छुट्टै ड्राइभिङ लाइसेन्स नचाहिने गरी काम भइरहेको यातायात व्यवस्था विभागले जानकारी दिएको हो । यातायात व्यवस्था विभागका महानिर्देशक उद्धवप्रसाद रिजालले अहिले सवारीचालक अनुमतिपत्रको विवरण राष्ट्रिय परिचयपत्रमा जोड्ने प्राविधिक काम भइरहेको र १/२ दिनमा नै टुङ्गिने बताए । राज्यको खर्च कटौती र सवारी चालकलाई सहज हिसाबले अनुमतिपत्र वितरण गर्न सो कार्यको थालनी गरिएको रिजालले बताए । उनका अनुसार सरकारले आउँदो साउन १ देखि सवारीचालक अनुमतिपत्र (ड्राइभिङ लाइसेन्स) नै छापिने छैन । ‘हामीले अहिले ३/४ हजार लाइसेन्स प्रिन्ट गर्छौं, अर्को पाटो खोजिरहेका छौं, अब हामी सवारी लाइसेन्सलाई राष्ट्रिय परिचयपत्रमा आवद्ध गर्छौं, राष्ट्रिय परिचयपत्र या नम्बर साथमा राखेका नागरिकहरूले लाइसेन्सको मान्यता पाउँछन्’, महानिर्देशक रिजालले भने । उनले लाइसेन्स छापिरहन खर्च गर्नुभन्दा राष्ट्रिय परिचयपत्रलाई नै उचित विकल्पको रूपमा प्रयोग गर्ने तयारी भएको बताए । ‘हामीसँग राष्ट्रिय परिचयपत्र छँदैछ, त्यसमा क्यूआर कोड छँदैछ, त्यसमा भएको फोटोपनि उस्तै हो, जन्म मिति सबै मिलिहाल्छ’, रिजालले भने, ‘नमिल्ने भनेको ड्राइभिङ लाइसेन्स कहिले लिएको हो र त्यसको म्याद कहिलेसम्म हो, त्यो विषय क्यूआर कोडमार्फत् ट्राफिक प्रहरीले हेर्न सक्ने प्रणाली विकास गरिएको छ ।’ महानिर्देशक रिजालले राष्ट्रिय परिचयपत्रमा सवारीचालक अनुमतिपत्रलाई जोड्ने विषयमा मन्त्रिपरिषद्ले निर्णय गरिसकेको र साउन १ गतेबाट व्यवहारिक रूपमै कार्यान्वयनमा ल्याउनेगरी काम भइरहेको बताए । राष्ट्रिय परिचयपत्रमा सवारीचालक अनुमतिपत्रको विवरण जोडेपछि स्मार्ट लाइसेन्स प्रिन्ट गर्नुनपर्ने मान्यताका साथ काम भइरहेको महानिर्देशक रिजालले खबरहबलाई बताए । ‘अहिले हामीले ५५ लाख व्यक्तिहरुलाई स्मार्ट लाइसेन्स दिनुपर्नेमा नयाँ र नवीकरण समेत गरी २० लाख जतिलाई दिन सकेका छैनौं, यो विषय सहज हुनुपर्छ भनेर राष्ट्रिय परिचयपत्रमा जोडिएको हो’, रिजालले भने ।
यस्तो छ बुधबारको विदेशी मुद्राको विनिमय दर
काठमाडौं । आज २०८१ साल असार २६ गते बुधबार सन् २०२४ जुलाई १० तारिखका लागि नेपाल राष्ट्र बैंकले विदेशी मुद्राको विनिमय दर तोकेको छ। राष्ट्र बैंकका अनुसार बुधबार अमेरिकी डलर, युरो र बेलायती पाउण्डको मूल्य घटेको छ। कतारी रियालको खरिद दर स्थिर रहँदा बिक्रीदर भने घटेको छ। अमेरिकी डलर एकको खरिद दर १३३ रुपैयाँ २८ पैसा र बिक्री दर १३३ रुपैयाँ ८८ पैसा पुगेको छ।युरो एकको खरिद दर १४४ रुपैयाँ १७ पैसा र बिक्री दर १४४ रुपैयाँ ८२ पैसा रहेको छ। बेलायती पाउण्ड एकको खरिद दर १७० रुपैयाँ ६५ पैसा र बिक्री दर १७१ रुपैयाँ ४२ पैसा पुगेको छ।कतारी रियालको मूल्य एकको खरिद दर ३६ रुपैयाँ ५५ पैसा र बिक्री दर ३६ रुपैयाँ ७१ पैसा रहेको राष्ट्र बैंकले जनाएको छ। आजको विदेशी मुद्राको विनिमय दर
बक्सिङ टोली उज्वेकिस्तान प्रस्थान
काठमाडौं। एएसबीसी यू–२२ एसियाली बक्सिङ च्याम्पियनसिपमा सहभागी हुन तीन खेलाडीसहित पाँच सदस्यीय नेपाली टोली बुधबार उज्वेकिस्तानको अस्ताना प्रस्थान गरेको छ। अप्रिल २७ देखि मे ८ सम्म हुने प्रतियोगितामा एक पुरुष र दुई महिला खेलाडीले नेपालको चुनौती प्रस्तुत गर्ने छन्। पुरुषको ४८ केजीमा लालप्रसाद उप्रेतीले प्रतिस्पर्धा गर्ने छन्। महिलाको ४८ केजीमा सुष्मा तामाङ तथा ५० केजीमा रमिशा श्रेष्ठले खेल्ने नेपाल बक्सिङ महासंघका महासचिव मनबहादुर भण्डारीले जनाएका छन्। सुष्माले थाइल्यान्डमा भएको गत संस्करणमा रजत जित्दै इतिहास रचेकी थिइन् । नेपाल बक्सिङको इतिहासमा सुष्माले जितेको रजत एसियालीस्तरमा नेपालले प्राप्त गरेको एक मात्र पदक हो । प्रशिक्षकमा आइबा वान स्टार सुजित पुन मगर तथा निर्णायकमा आइबा दुई स्टार आरजे धनकुमार मैनाली छन्। टोलीलाई राष्ट्रिय खेलकुद परिषद्का सदस्य–सचिव टंकलाल घिसिङ, नेपाल बक्सिङ महासंघका अध्यक्ष राम अवाले लगायतले बुधबार एक कार्यक्रमबीच बिदाइ गरे ।
सुरक्षा प्रमुखहरूसहित गृह सचिव चितवन प्रस्थान
काठमाडौँ । तीनवटै सुरक्षा प्रमुखहरूसहित गृह सचिव एकनारायण अर्याल चितवनतर्फ प्रस्थान गरेका छन्। चितवनको सिमलतालमा भएको दुई वटा बस र तिनमा सवार यात्रुहरूको खोजी कार्य जारी रहँदा गृह सचिव सुरक्षा प्रमुखसहित अवलोकनका लागि त्यसतर्फ लागेका हुन्। दुर्घटना स्थलमा भइरहेको खोजी कार्यको निरीक्षण गर्न गृह सचिव अर्यालसहित नेपाल प्रहरीका प्रहरी महानिरीक्षक बसन्त बहादुर कुँवर, सशस्त्र प्रहरी बल, नेपालका सशस्त्र प्रहरी महानिरीक्षक राजु अर्याल, राष्ट्रिय अनुसन्धान विभागका प्रमुख हुत्तराज थापा, राष्ट्रिय विपद् जोखिम न्यूनीकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणका कार्यकारी प्रमुख अनिल पोखरेल तथा गृह मन्त्रालयको विपद् तथा द्वन्द्व व्यवस्थापन महाशाखा प्रमुख सहसचिव डा. भीष्मकुमार भूसाल र नेपाली सेनाका अधिकारीसहित त्यतातर्फ लागेको हो । शुक्रबार बिहान वीरगन्जबाट काठमाडौं जाँदै गरेको बागमती प्रदेश ०३–००६ ख १५१६ नम्बरको एन्जल डिलक्स लेखेको बस र काठमाडौँबाट रौतहटको गौर जाँदै गरेको बागमती प्रदेश ०३२४९५ ख ००१ नम्बरको गणपति डिलक्स बस मुग्लिन–नारायणगढ सडक खण्डमा खसेको पहिरोले बगाउँदा त्रिशूलीमा खसेर बेपत्ता भएका थिए । ५० जना बढी भन्दा बढी यात्रु रहेको अनुमान गरिएको सो बसमा सवार तीन जना पौडिएर बाच्न सफल भएका थिए । हराएका मध्ये ५ जनाको शव भेटिएको छ भने अन्यको खोजी कार्य जारी छ । गत शुक्रबारदेखि हराइरहेका बस र ती बसमा सवार यात्रुहरूको खोजीका लागि ५०० भन्दा बढी सुरक्षाकर्मी र २८ जना गोताखोर परिचालन गरिएका छन् ।
ताप्लेजुङको फक्ताङ्लुङ पहिरोमा परेर गाउँपालिका उपाध्यक्षका बावु, आमा र दुई बहिनीको निधन
ताप्लेजुङ । जिल्लाको फक्ताङलुङ गाउँपालिका–२ खेजिनिममा गएराति पहिरोमा पुरिएर एकै परिवारका चारजनाको मृत्यु भएको छ । दुईजना घाइते भएका छन् । बाढीले घर बगाउँदा गाउँपालिका उपाध्यक्ष रविन साम्रा लिम्बुका बुवा ७० वर्षीय रामबहादुर लिम्बु, आमा ५० वर्षीया जसमाया र दुई जुम्ल्याहा बहिनी ९ वर्षीया गंगा र जमुनाको निधन भएको हो। पहिरोले घर बगाउँदा ५० वटा बाख्रा र ३० वटा कुखुरासमेत मरहेको प्रहरी कार्यालय ताप्लेजुङले जानकारी गराएको छ । प्रहरीलाई प्रारम्भिक जानकारी ४० वर्षीय युगेन र उनकी तीन वर्षीया छोरी गम्भीर घाइते भएका छन् । गत बुधबार रातिदेखिको अविरल वर्षासँगै आएको बाढीले फक्ताङलुङ गाउँपालिका क्षेत्रमा छवटा पुल बगाएको छ । पुल बगेपछि यातायातका साधन सञ्चालनमा समस्या भएको जिल्ला प्रहरी कार्यालयले जनाएको छ ।
आज नेपाललगायत अरू कुन कुन देशमा मनाइदैछ नयाँ वर्ष ?
नेपालको साँस्कृतिक र राजकीय नयाँ वर्ष आज अर्थात् वैशाख १ गते धुमधामका साथ मनाइंदैछ। देशका विभिन्न भागमा यसलाई फरक फरक सांस्कृतिक महत्वका साथ मनाइने गरिन्छ । सुदूरपश्चिम नेपालमा आजको दिनलाई बिसु पर्वको रुपमा मनाइने गरिन्छ । यसका अतिरिक्त नेपालमा विभिन्न समुदायहरूले फरक फरक तरिकाले फरक फरक दिनमा नयाँ वर्ष मनाउने गर्दछन्। वैशाख १ का अतिरिक्त नेपालमा राई, लिम्बू र तामाङहरूले मनाउने भिन्नाभिन्नै ल्होसार, नेवारहरूको नेपाल संवत, थारुहरूको माघी या मुस्लिम नयाँवर्ष पनि नयाँ वर्षका उदाहरणहरू हुन्। यी मध्ये वैशाख १ गतेलाई नेपालको सरकारी नयाँ वर्षका रूपमा पनि मान्यता प्राप्त रहेको छ। यस दिन सूर्य मीन राशिबाट मेष राशिमा प्रवेश गर्ने भएकाले ज्योतिषीय दृष्टिले समेत यस दिनलाई महत्वपूर्ण मानिन्छ। यस दिनलाई मेष सङ्क्रान्ति समेत भनिन्छ। आजका दिन एक आपसमा शुभकामना आदान–प्रदान गरेर तथा जीवनमा केही नौलो काम गर्ने संकल्प गरेर मनाउने चलन रहेको छ। वैशाख १ गते नेपालको मात्र नयाँ वर्ष भने होइन। यस दिन नेपालका अतिरिक्त एनी धेरै देशहरूमा समेत नयाँ वर्षको रुपमा मनाइने गरिन्छ। बंगलादेश आज नेपाल नेपालका अतिरिक्त बंगलादेशमा समेत आज नयाँ वर्ष मनाइने गरिन्छ । ‘पोहेला बोइसाख’ भनिने यस दिनलाई बंगलादेशमा पारम्परिक नयाँ वर्षको रूपमा मनाइन्छ। यस दिन मानिसहरू ‘एसो बोइसाख एसो एसो..’ अर्थात ‘आऊ बैसाख आऊ आऊ..’ भन्ने गीत गाउँदै उत्सव मनाउने गर्दछन् । बंगलादेशमा जस्तै भारतको पश्चिम बङ्गाल राज्यमा यसलाई ‘पोहेला बोइसाख’ भन्ने गरिन्छ । बंगालीहरू यस दिन आफ्नो मन पर्नेखाना माछा-भात खाएर रमाइलो गर्ने गर्दछन्। भारत भारतका विभिन्न ठाउँमा बैसाख महिनाको पहिलो दिनलाई स्वागत गर्ने फरक फरक तरिका रहेको छ । उत्तर-पश्चिमी राज्य पन्जाब तथा हरियाणामा बसोबास गर्ने सिख समुदायको लागि यो सबै भन्दा ठुलो चाड हो। उनीहरूले यसलाई वैशाखी भन्ने गर्दछन्। सिखहरूका धर्मगुरु गुरु गोविन्द सिंहले खालसा मतको सुरुवात गरेको स्मृतिमा यो दिन मनाइने गरिन्छ। उनीहरू आजको दिन रमाइलो गर्ने, भाँगडा नृत्य नाच्ने र मिठो मिठो परिकार खाने गर्दछन्। आज पन्जाब र हरियाणाका धेरै जसो भागमा ठुलो मेला लाग्ने गर्दछ। त्यस्तै भारतकै हिमांचल प्रदेश तथा उत्तराखण्डका धेरै जसो ठाउँहरूमा आजका दिन बिशुको मेला लाग्ने गर्दछ। यस दिनलाई दक्षिण भारतको तेलगु एवं तमिल संस्कृति मान्नेहरूले पनि बिशुको रूपमा मनाउने गर्दछन्। त्यस्तै भारतको आसाम राज्यमा आजको दिन बिहु पर्व मनाइने गरिन्छ भने अरुणाञ्चल प्रदेशमा सान्गकेन पर्वका रूपमा नयाँ वर्ष मनाइन्छ। श्रीलंका त्यस्तै श्रीलंकाका तमिल र सिंहलहरूले पनि आजको दिनाई धुमधामका साथ नयाँ वर्षका रूपमा मनाउने गर्दछन्। ‘आलुथ अवरुधु’ भनिने यस पर्वमा श्रीलंकालीहरू मिठो खाना खाने र मान्यजनको आशिर्वाद लिने गर्दछन् । त्यस्तै उनीहरू राबना भनिने ढोलक जस्तो बाजा बजाएर उत्सव मनाउने गर्दछन् । पाकिस्तान उता पाकिस्तानमा यस दिन त्यहाँका अल्पसंख्यक हिन्दुहरूले पनि वैशाख १ गतेलाई पर्वका रूपमा मनाउने गर्दछन्। विशेष गरेर पन्जाब प्रान्तमा बैसाखीको रौनक रहन्छ भने सिन्ध र बलुचिस्तानमा बसोबास गर्ने हिन्दूहरुले समेत यस दिन उत्सव मनाउंने गर्दछन् । दक्षिण पूर्व दक्षिण एसियाका अतिरिक्त म्यान्मार, थाइल्याण्ड, कम्बोडिया, लाओस, चीन, भियतनाम र इन्डोनेसियाको बाली द्वीपमा समेत वैशाख १ लाई साँस्कृतिक नयाँ वर्षका रूपमा मनाइने गरिन्छ। थाईल्याण्डमा बैसाख एक गतेको दिन सरकारी विदा दिइने गरिन्छ । सोंक्रण भनिने यस दिनलाई सन् १८८८ सम्म आधिकारिक नयाँ वर्षको रूपमा मनाइने गरिन्थ्यो । त्यसपछि ग्रेगोरियन क्यालेन्डर अनुसार सरकारी नयाँ वर्ष मनाइने गरेको भए पनि यस दिनको महत्व घटेको छैन । सोंक्रण संस्कृत शब्द ‘संक्रान्ति’को स्थानीकृत रुप हो । बौद्धमार्गीहरूको मुलुक म्यान्मारमा बैसाख १ गते थिन्ज्ञान पर्व मनाइन्छ । यसलाई त्यहाँ संग्करण पनि भन्ने गरिन्छ । यो त्यहाँको संस्क्रित्तिक नयाँ वर्षको दिन हो । त्यस्तै लाओसमा पनि नयाँ वर्षको उत्सव सुरु भइसकेको छ । मानिसहरू आजको दिनलाई ‘पि माई’ या ‘सोंक्रण’ मनाउने गर्छ्न् । कम्बोडियामा आजदेखि तीन दिनको नयाँ वर्षको उत्सव मनाइंदैछ । त्यहाँ बैसाख १ गतेको दिनलाई ‘महा संक्रण’भन्ने गरिन्छ । भोलि र पर्सि समेत मनाइने यस माहाउत्सवमा विभिन्न पूजा अनुष्ठान गरिने गरेको छ । सिङ्गापुर र मलेसिया लगायत मरिससको तमिल समुदायमा बैसाख एक गतेको दिनलाई नयाँ वर्षको रूपमा मनाउने गरिन्छ । यस दिनलाई ‘पुथांदु’ भन्ने गर्दछन् । चीन बैसाख एक गते नै चीनमा जल उत्सव मनाइने गरिन्छ । यस दिनलाई अल्पसंख्यक ‘दाई समुदायको नयाँ वर्षको रुपमा मनाइन्छ ।
सत्यनिरुपण तथा बेपत्ता आयोग बनाउने तयारी
काठमाडौं । सत्य निरूपण तथा मेलमिलाप आयोग र बेपत्ता पारिएका व्यक्तिको छानबिन आयोगमा पदाधिकारी नियुक्तिका लागि दरखास्त आह्वान गर्ने तयारी भएको छ । ‘इच्छुक र योग्य व्यक्तिलाई दरखास्त दिनका लागि आह्वान गर्ने अन्तिम चरणमा पुगेका छौं,’ दुवै आयोगका पदाधिकारीका लागि सिफारिस समितिका अध्यक्ष पूर्वप्रधानन्यायाधीश ओमप्रकाश मिश्रले भने, ‘छनोट प्रक्रियाको मस्यौदा पनि तयार पारेका छौं, त्यसकै आधारमा सार्वजनिक आह्वान गर्ने तयारी छ ।’ दुई वर्षदेखि रिक्त दुवै आयोगमा पदाधिकारी दुई महिनाभित्र नियुक्त गर्न सर्वोच्च अदालतले गत माघमै सरकारलाई आदेश गरेपछि मन्त्रिपरिषद्ले मिश्रको अध्यक्षतामा सिफारिस समिति गत चैतमै गठन गरेको थियो । तर आठ वर्ष बितिसक्दा पनि सर्वोच्चको आदेशअनुसार ऐन संशोधन नभएकाले आफू सिफारिस समितिमा जान नसक्ने अडान समितिको पदेन सदस्य रहेको संवैधानिक निकाय राष्ट्रिय मानवअधिकार आयोगले लिएपछि पदाधिकारी नियुक्ति प्रक्रिया सुरु हुन सकेको थिएन । गत भदौमा ऐन संशोधन भएपछि सरकारले पुनः मिश्रकै संयोजकत्वमा सिफारिस समिति गठन गरेको थियो, जसमा मानवअधिकार आयोगले आयुक्त मनोज दवाडीलाई आफ्नो प्रतिनिधित्व गर्न समितिमा पठाएको छ । अध्यक्षसहितको पाँच सदस्यीय समितिमा तीन सदस्यहरू अमेरिकाका लागि पूर्वराजदूत अर्जुनबहादुर कार्की, आदिवादी जनजाति महिला महासंघकी संस्थापक अध्यक्ष स्टेला तामाङ र सर्वोच्चका पूर्वन्यायाधीश जगदीश शर्मा अघिल्लो समितिमा थिए । तर, यस पटक भने सरकारले कार्की र तामाङलाई यथावतै राखेर शर्माको ठाउँमा पूर्वमहान्यायाधिवक्ता खम्बबहादुर खातीलाई राखेको छ ।
बाढीपहिरो अपडेटः २१७ जनाको मृत्यु, २८ अझै बेपत्ता
काठमाडौं । केही दिनअघिको अविरल वर्षाका कारण भएको बाढीपहिरो र डुबानका कारण अहिलेसम्म २१७ जनाको मृत्यु भएको छ । विपदमा परि २८ जना बेपत्ता छन् । प्राकृतिक विपदमा १४३ जना घाइते भएको गृह मन्त्रालयका प्रवक्ता ऋषिराम तिवारीले जानकारी दिए । विपदमा परि काभ्रेमा सबैभन्दा बढीको मृत्यु भएको छ । काभ्रेमा ६५ जनाको मृत्यु भएको छ । यस्तै, काठमाडौंमा ३९, धादिङमा ३९, ललितपुरमा १७, सिन्धुपाल्चोकमा १०, दोलखामा र मकवानपुरमा ७–७, पाँचथरमा ६, भक्तपुर र सोलुखुम्बुमा ५–५, झापा, धनकुटा, महोत्तरी, रौतहट, सिन्धुली र रुपन्देशीमा २–२ तथा उदयपुर, इलाम, ओखलढुंगा, सप्तरी र रामेछापमा १–१ जना गरी २१७ जनाको ज्यान गएको छ । बाढी, पहिरोपछिको खोज, उद्धार र राहतका लागि सबै सुरक्षा निकाय परिचालित भइरहेको पनि उनले जानकारी दिए । उनले अहिलेसम्म ४ हजार ३३१ जनाको उद्धार गरिएको बताए । बाढी प्रभावितलाई खाद्यान्नलगायत आपतकालीन राहत सामग्री उपलब्ध गराइएको तथा घाइतेको निःशुल्क उपचार भइरहेको प्रवक्ता तिवारीको भनाइ छ । सरकारले खोज, उद्धार र राहतलाई उच्च प्राथमिकता दिएको र यातायात सञ्चालन गर्न अवरुद्ध राजमार्ग खोल्न पहल भइरहेको प्रवक्ता तिवारीले बताए ।
सरकार फेरिए पनि नीतिगत स्थिरता हुनुपर्छ : अर्थमन्त्री पुन
काठमाडौं । अर्थमन्त्री वर्षमान पुन अनन्तले सत्ता परिवर्तन भए पनि मुलुकको अर्थ र विकास नीतिमा परिवर्तन गर्न नहुने बताएका छन्।राजधानीमा शुक्रबार आयोजित एक कार्यक्रममा मन्त्री पुनले विकासका लागि नीतिगत स्थायित्व आवश्यक रहेकामा जोड दिए। ‘राजनीतिक नेतृत्व फेरिन सक्छ । मन्त्रीहरू परिवर्तन हुन सक्छन्,’ पुनले भने, ‘तर, आर्थिक विकासका लागि नीतिगत स्थिरता चाहिन्छ।’ वर्तमान प्रचण्ड नेतृत्वको सरकारले विगत सरकारका सकारात्मक नीतिलाई निरन्तरता दिएको स्मरण गर्दै उनले नयाँ बन्ने सरकारले पनि त्यसलाई ध्यान दिने विश्वास व्यक्त गरे। उनले लगानी वृद्धि र बजार व्यवस्थापनजस्ता विषयमा राजनीतिक र प्रशासनिक नेतृत्वको साथै नीति–निर्माताहरूले ध्यान दिनुपर्नेमा जोड दिए। विकास नीति बनाउँदा भौगोलिक अवस्थिति र मुलुकको वास्तविकतामा आधारित हुनुपर्ने उनको भनाइ थियो। सिंगापुर, दक्षिण कोरिया, युरोपियन मुलुक र नेपालका दुई छिमेकी भारत र चीनले वस्तुगत अवस्थामा आधारित योजना निर्माण गरेका कारण विकास गरेको चर्चा उनले गरे।मन्त्री पुनले आगामी आर्थिक वर्षको बजेटमार्फत कृषि क्षेत्रलाई संरक्षण गरी प्रतिस्पर्धी र व्यावसायिक बनाउने नीति अख्तियार गरिएको बताए। त्यसका लागि आलु र प्याजजस्ता दैनिक उपभोग्य वस्तुमा चालू आर्थिक वर्षमा लगाइएको कर हटाइएको उनको भनाइ थियो। यस्तै, आन्तरिक उत्पादनलाई प्रोत्साहन गर्ने नीतिअन्तर्गत बाहिरबाट आयात हुने वस्तुमा अग्रिम कर लगाइएको प्रस्टीकरण मन्त्री पुनले दिए। यस्तै, सरकारले बजेटमार्फत ०८१ देखि ०९१ सम्म कृषि दशक घोषणा गरिएको जानकारी दिए। फरक प्रसंगमा उनले नेपालले कृषिसँगै पर्यटन, ऊर्जा र सूचना प्रविधि क्षेत्रमा क्षेत्रीय र विश्व बजारमा प्रतिस्पर्धा गर्ने वातावरण बनेको चर्चा गरे। ‘अर्थतन्त्रमा संकुचन हुँदाहुँदै पनि चालू आर्थिक वर्षमा पर्यटनमा २० प्रतिशत र जलविद्युतमा १९ प्रतिशतको वृद्धि देखियो,’ उनले भने, ‘चिया, कफी, अलैँची, अदुवा र जडीबुटीसहित १९ वटा कृषि उत्पादन र आइटीमा हामी विश्वबजारमा प्रतिस्पर्धा गर्न सक्ने अवस्थामा छौँ ।’
दैलेख केन्द्रबिन्दु भएर भूकम्प
काठमाडौं। दैलेखको नेपा आसपास केन्द्रबिन्दु भएर आज ४.१ रेक्टर स्केलको भूकम्प गएको छ । राष्ट्रिय भूकम्प मापन तथा अनुसन्धान केन्द्र लैनचौरले आज (मंगलबार) बिहान १०ः३० बजे भूकम्प गएको जनाएको । भूकम्पले के कति क्षति पुर्याएको छ भन्ने अहिलेसम्म खुल्न सकेको छैन । दैलेख आसपासका जिल्लाहरुमा पनि भूकम्पको धक्का महसुस गरिएको थियो ।
ओलीसँग भिडेकैले गोदावरीमा निषेध गरियो, राजनीतिको घुम्ती फेर्छु : भीम रावल
काठमाडौँ । नेकपा एमालेका नेता भीम रावलले आफू १० औँ महाधिवेशनमा अध्यक्षमा केपी ओलीसँग प्रतिस्पर्धा गरेकै कारण महाधिवेशन प्रतिनिधि परिषद्को बैठकमा आफूलाई निषेध गरेको आरोप लगाएका छन्। एमाले नेतृत्वले बैठकमा निषेध गरेको विषयलाई आफुले गम्भीर रूपमा लिएको बताउँदै भिम रावले रिपोर्टस क्लबमा आयोजित पत्रकार सम्मेलन गरेका छन् । उनले भने, ‘म एमालेको महाधिवेशन प्रतिनिधि परिषद्को सदस्य हुँ। म त्यहाँ जाने मनस्थितिमै थिए। पार्टी त धेरै मानिसहरूको त्याग र पसिनाबाट बनेको हुन्छ नि। त्यो कुनै कम्पनी वा निजी हुँदैन। नेतृत्व परिवर्तन हुन्छ। महाधिवेशनमा प्रत्येक व्यक्तिको चुन्ने र चुनिने अधिकार हुन्छ। कसैले टिका लगाइने, कुनै जिल्ला अधिवेशन भयो त्यसका लागि यहीबाट आदेश दिने।’ एमालेको गोदावरी बैठकमा जबज र एमालेको परम्परा विपरीत भएको समेत बताए। उनले भने, ‘म बैठकमा जान इच्छुक थिए तर मेरो त परिचयपत्र नै बनेको रहेछ, अनि कोही कोही मान्छेले तर्क गरेको सुनेँ सबैलाई पठाएको छ हेर्नुपर्छ। को हो भीम रावल छुट्टै पठाउनुपर्ने ? त्यो बेनामी यापबाट महाधिवेशन यति गते हुन्छ भन्ने जानकारी दिँदा केपी ओली जी मेरो ठाउँमा भएको भए जानुहुन्थ्यो। एमालेको गोदावरी बैठकमा जबज र एमालेको परम्परा विपरीत कसैलाई निषेध गर्ने, र महाधिवेशनमा उम्मेदवार बनेको कारणले प्रतिशोध साध्नेबाहेक केही पनि होइन। त्यसलाई मैले गम्भीर रूपमा लिएको छु।’ रावलले एमालेका नेताहरूको व्यवहारका कारण आफू राजनीतिको घुम्ती परिवर्तन गर्ने सोचमा पुगेको बताए।जस्तोसुकै परिस्थिति आए पनि आफू एमालेमा रहनुपर्छ भन्ने मान्यताका साथ अघि बढे पनि गोदावरी अधिवेशनपछि राजनीतिक जीवनको मोडमा ढकेलिएको महसुस भएको उनले बताए ।
लगानीकर्तालाई सहजीकरण गर्न सरकार तयार छ : प्रधानमन्त्री
काठमाडौं । प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल प्रचण्डले नेपालमा लगानी गर्न इच्छुक विदेशी लगानीकर्तालाई सहजीकरण गर्न सरकार तयार रहेको बताएका छन् । भारतीय उद्योग परिसंघका प्रेसिडेन्ट देजिग्नेट सञ्जीव पुरी र भारतीय प्रतिनिधिमण्डलसँगको भेटमा उनले यस्तो बताएका हुन् । सीआईआईको प्रतिनिधिमण्डलले बुधबार प्रधानमन्त्री प्रचण्ड, अर्थमन्त्री वर्षमान पुन र उद्योग, वाणिज्य तथा आपूर्तिमन्त्री दामोदर भण्डारीसँग भेटवार्ता गरेको थियो । भेटमा नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका अध्यक्ष चन्द्रप्रसाद ढकाललगायत महासंघका पधादिकारीहरु र कार्यकारी सदस्यहरुको समेत उपस्थिति रहेको थियो । भेटमा प्रधानमन्त्री प्रचण्डले विदेशी लगानीकर्तालाई सहज बनाउन सरकार नीतिगत सुधार गर्न इच्छुक रहेको पनि बताए । उनले विदेशी लगानीकर्तालाई सरकारले लजिस्टिक पनि सहयोग गर्ने बताए । उनले सीआईआई प्रतिनिधिमण्डललाई नेपालमा लगानी गर्न आग्रह गरे । यसैबीच अर्थमन्त्री पुनले नेपालको अर्थतन्त्रमा पनि भारतीय अर्थतन्त्रको ठूलो भूमिका रहेको बताए । उनले नेपाल र भारतबीचको व्यापार र लगानी प्रवद्र्धनका लागि आफूले आफ्नो क्षमताले सक्दो प्रयास गर्ने सीआईआई प्रतिनिधिमण्डललाई आश्वासन दिए । त्यसैगरी, उद्योगमन्त्री भण्डारीले नेपालमा विदेशी लगानीकर्ताले स्थापना गर्ने उद्योगलाई सहजीकरण गर्न आवश्यक सबै सहयोग गर्ने बताए । यसैबीच, महासंघका अध्यक्ष ढकालले महासंघमा रहेको हेल्प डेस्क मार्फत महासंघले आवश्यक सबै सहयोग उपलब्ध गराउने बताए । उनले आवश्यक नीतिगत सुधारका लागि सरकारसँग पैरवी गर्न महासंघले अग्रणी भूमिका खेल्ने बताए । नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघ र भारतीय उद्योग परिसंघबीच लामो समयदेखिको साझेदारी रहेको छ।दुई संस्थाले सन् १९९४ मा सहकार्यका लागि समझदारी पत्रमा हस्ताक्षर गरेका छन्। गत वर्ष महासंघ र सीआईआईले संयुक्त रुपमा भारतमा नेपाल इन्डिया बिजनेस समिट आयोजना गरिसकेका छन् ।