मृगौला रोगको लक्ष्यणहरु: मृगौला पुरानो रोग भएकाले धेरै मानिसलाई थाहा हुदैन किनकी शुरुको अवस्थामा केहि लक्ष्यण देखिदैन । कुनै पनिअवस्थाको मृगौला रोगीको लागि शिक्षा नै शक्ति हो। मृगौला रोगको लक्ष्यण हामीलाई थाहा भएमा यसको छिटो रराम्रो उपचार गर्न मद्दत पुग्दछ । यदि तपाइलाई वा तपाईले चिनेको कसैलाई एक वा एक भन्दा बढी यी मृगौलारोगका लक्ष्यणहरु वा तपाई आफ्नो मृगौलाको समस्याबाट चिन्तित हुनुहुन्छ भने तुरुन्तै चिकित्सक सँग भेटेर रगतर पिसावको जाँच गराउनुहोस । यी मध्ये धेरै लक्ष्यणहरु मृगौला रोगको कारणले नभई अरु रोगको कारणले पनि हुनसक्छ । यो थाहा पाउन एउटै मात्र बाटो भनेको डाक्टर को सल्लाह हो । लक्ष्यण १ (पिसावमा परिर्वतन ) मृगौलाले पिसाव बनाउने काम गर्छ त्यसैले जब मृगौलाले काम गर्न छोड्छ तब पिसावमा परिर्वतन हुन्छ । कसरी ? रातीमा पिसाव फेर्न उठ्न पर्ने । फिज जस्तो पिसाव आउने, छिन छिनमा पिसाव लाग्ने अथवा धेरै मात्रामा पहेलो पिसाव हुने । पिसाव कम लाग्न सक्छ अथवा थोरै मात्रामा धमिलो पिसाव आउने । पिसावमा रगत देखिने । पिसाव फेर्न बल लगाउनु पर्ने अथवा पिसाव फेर्न गाह्रो हुने । लक्ष्यण २ (सुनिने ) बिग्रेको मृगौलाले हाम्रो शरिरमा भएको बढी पानी र फोहर फाल्न सक्दैन जसले गर्दा हाम्रो खुट्टा, घुडा, पैतला, अनुहारर हात सुनिने हुन्छ । लक्ष्यण ३ (थकाई लाग्छ) स्वास्थ्य मृगौलाले एक प्रकारको हरर्माेन उत्पादन गर्छ जसलाई इराथ्रोपोइटिन (Erythropoieitn) भनिन्छ ।यसले हाम्रो शरिरमा अक्सीजन लाने र रातो रक्त कोशिका बनाउन मद्दत गर्छ । यदि मृगौला बिग्रेमा यसले कममात्रामा इराथ्रोपोइटिन उत्पादन गर्छ । जसले गर्दा मासु र मष्तिस्क धेरै छिटो थाक्छ । यो अवस्था लाई रक्तअलपता भनिन्छ र यसको उपचार गर्न सकिन्छ । लक्ष्यण ४ ( छाला चिलाउने / दाना आउने ) मृगौलाले हाम्रो रगतमा भएको फोहर पदार्थ छानेर पिसावद्धारा फाल्छ तर मृगौला बिग्रेमा रगतमा फोहर पदार्थकोमात्रा बढी हुन्छ जसले गर्दा धेरै चिलाउने र छालाको रंग परिर्वतन हुन्छ । लक्ष्यण ५ (भोक नलाग्नु वा मुख तितो हुनु ) हाम्रो शरीरमा फोहर कुरा जस्तै युरिया (urea) रगतमा धेरै भएमा खानामा रुची घट्ने र साँस गन्हाउने हुन सक्छ ।यसले गर्दा मासु खान मन नलाग्ने र तौल पनि घट्दै जान्छ । लक्ष्यण ६ (वाक वाक र बान्ता ) रगतमा युरिया जस्ता फोहर पदार्थको मात्रा धेरै भएमा वाक वाक लाग्ने र वान्ता आउने हुन सक्छ । जसले गर्दाखान मन नलाग्ने र तौल घट्दै जान्छ । लक्ष्यण ७ (स्याँ स्याँ हुनु ) सास फेर्न अपठ्यारो हुनुको मुख्य २ वटा कारण छन्: –        शरीरमा बढी भएको पानी फोक्सोमा जम्मा भएमा –        रक्त अल्पता भएमा (शरीरमा अक्सीजनको मात्रा कम भएमा) लक्ष्यण ८ ( जाडो हुनु ) शरीरमा रगत को मात्रा कम भएमा न्यानो कोठामा पनि बढी जाडो हुन्छ । लक्ष्यण ९ ( टाउको रिंगाउने र ध्यान केन्द्रित गर्न नसक्नु ) मृगौला बिग्रेमा रगतको मात्रा कम हुन्छ जसले गर्दा दिमागमा पुग्ने रगत र अक्सीजनको मात्रा कम हुन्छ । साथैशरीरमा धेरै फोहर भएमा पनि दिमागले राम्ररी काम गर्देन जस्तै: स्मरण शक्ति कम हुनु, ध्यान केन्द्रित नहुनु रहोस हराउने जस्ता लक्ष्यण देखिन्छन् । लक्ष्यण १० ( खुट्टा / कोखाको पछाडी दुख्नु ) केहि मानिसहरुमा मृगौलाको समस्या भयो भने पछाडी को ढाड दुख्न सक्छ जस्तै: मृगौलामा पप्थरी भएमा वापिसाव मार्गमा अवरोध भएमा खुट्टा वा ढाडको पछाडी दुख्न सक्छ । यी मध्य कुनै पनि लक्ष्यण तपाईमा देखिएमा वा तपाई आफ्नो मृगौलाको अवस्था थाहा पाउन इच्छुकहुनुहुन्छ भने चरक हस्पिटलमा जाँच गराई समयमै स्वास्थ्य लाभ लिनु होस् ।