काठमाडौं, भदौ १५ । नेपाल ईन्जिनियरिङ कलेजमा अध्ययनरत विद्यार्थीले नेपाल इन्जिनियरिङ् कलेज सामुदायिक रहेकाले यसलाई निजीकरण गर्न नपाईने धर्ना दिएका छन् । राजधानीको माइतीघर मण्डलामा धर्ना दिएका हुन् । धर्नामा सहभागीले नेपाल इन्जिनियरिङ् कलेजको सम्वन्धन पोखरा विश्वविद्यालयमै कायम हुनुपर्ने भन्दै सरकारको ध्यानाकर्षण गराएका छन् । विद्यार्थीहरुले सामुदायिक कलेजलाई कुनै हालतमा निजीकरण गर्न नपाइने माग गरे । धर्नामा सहभागी विद्यार्थीले शिक्षामा हुँदै आएको राजनीतीकरण बन्द गरी शैक्षिक वातावरण कायम राख्न अनुरोध गरेका थिए । माग पूरा नभए लगातार आन्दोलनमा उत्रने चेतावनी उनीहरुको छ ।

काठमाडौं, भदौ १५ । १० औं पुस्तकालय दिवस विभिन्न कार्यक्रम गरी मनाईँदै छ । ‘जीवनपर्यन्त शिक्षाका लागि एक स्थानीय तहः एक नमूना पुस्तकालय’ भन्ने नाराका साथ पुस्तकालय दिवस मनाइएको हो । पठन संस्कृति बढाउनका साथै हरेक स्थानीय तहमा पुस्तकालयको स्थापना गराउन प्रवद्र्धन गर्र्दै सामुदायिक र निजी क्षेत्रका पुस्तकालयले विभिन्न कार्यक्रम गरिरहेका छन् । दशौं पुस्तकालय दिवस मूल समारोह समितिले पनि काठमाडौंमा एक कार्यक्रम गरेको छ । समितिले काठमाडौं उपत्यका सार्वजनिक पुस्तकालय परिसरबाट प्रभातफेरी ग¥यो । प्रभातफेरी शहरका विभिन्न ठाउँको परिक्रमा गरी रुसी सांस्कृतिक केन्द्रमा आयोजित कार्यक्रममा परिणत भएको थियो । कार्यक्रममा उत्कृष्ट ३ वटा पुस्तकालयलाई सम्मान गरिएको थियो । १८६९ सालमा तत्कालीन राजा गिर्वाणयुद्धविक्रम शाहले दरबार र अन्य क्षेत्रमा रहेका पुस्तकको संरक्षण गर्न पण्डित केदारनाथ झालाई जिम्मेवारी दिएको दिनको स्मरण गर्दै २०६५ साल भदौ १५ गतेदेखि मुलुकमा पुस्तकालय दिवस मनाउन थालिएको हो ।

नवलपरासी, भदौ १५ । बैंकिङ क्षेत्रका कर्मचारी एवं लेखक सुरोज टण्डनले ‘आधूनिक बैंकिङ व्यवस्थापन र अर्थव्यवस्था’ नामक पुस्तक बजारमा ल्याउनुभएको छ । बैंक तथा वित्तीय क्षेत्रमा कार्यरत कर्मचारीको आवश्यकता परिपूर्ति गर्ने उद्देश्यले टण्डनले आफ्नो चौथो प्रकाशनका रुपमा सो पुस्तक बजारमा ल्याउनुभएको हो । नेपाली बजारमा विभिन्न विधाका पुस्तक प्रशस्त रहे पनि अर्थतन्त्र, बैंक तथा वित्तीय क्षेत्रसँग सम्बन्धित पुस्तक पाठकको माग र आवश्यकताअनुरुप पाउन कठिन रहेकाले सो पुस्तक प्रकाशन गरेको लेखक टण्डनको भनाइ छ । पुस्तकमा नेपालको आर्थिक क्षेत्र, वित्तीय क्षेत्र, बैंकिङ क्षेत्र, आधुनिक व्यवस्थापन, पूँजी बजारलगायत ऐन, नियम र संविधानका विषय वस्तु समेट्ने प्रयास गरिएको छ । राजनीतिमा सकारात्मक अवस्था देखिनुले पनि अर्थतन्त्रमा मुद्रास्फीति न्यून र आर्थिक वृद्धि बढ्न गएको विषय वस्तुसमेत पुस्तकमा समावेश गर्न खोजिएको छ। लेखक टण्डनका अनुसार बैंकिङ र गैरबैंकिङ क्षेत्रमा कार्यरत कर्मचारी र मानिसका लागि सो क्षेत्रलाई शिक्षा र जानकारी गराउन पुस्तक कोसेढुंगा बन्ने अपेक्षा गरिएको छ । लेखक टण्डन कृषि विकास बंैक मुख्य कार्यालय काठमाडाँैमा शाखा प्रमुख पदमा कार्यरत हुनुहुन्छ । यसअगावै टण्डनले नेपालबाहेक जर्मनबाट समेत यस्ता पुस्तक प्रकाशन गरिसक्नुभएको छ ।

लमजुङ, भदौ १४ । जिल्ला कारागार लमजुङमा कैदीहरुलाई पढाइ सुरु गरिएको छ । १० औं पुस्तकालय दिवसको पूर्वसन्ध्यामा सदरमुकाम बेसीशहरमा रहेको लक्ष्मीनारायण सामुदायिक पुस्तकालयको बुधबार कारागारहका लागि घुम्ती पुस्तकालय स्थापना गरेको हो । कैदी÷बन्दीलाई लक्षित गरी कारागारभित्र पुस्तकालय स्थापना गरिएको लक्ष्मीनारायण सामुदायिक पुस्तकालयका अध्यक्ष नाराइन सुयेलले जानकारी दिए । पुस्तकालयमा कानुन, साहित्य, धार्मिक, राजनीतिक लगायतका पुस्तक, राष्ट्रिय तथा स्थानीय पत्रपत्रिका राखिएको छ । कैदीबन्दीमा पठन संस्कृतिको विकासका साथै त्यसबाट उनीहरुको व्यवहार परिवर्तनसमेत हुने भएकाले कारागारमा पुस्तकालय स्थापना राम्रो काम रहेको जिल्ला समन्वय समितिका प्रमुख लोकराज पाण्डेले बताए । १५÷१५ दिनमा नयाँ नयाँ पुस्तकहरु परिवर्तन गरि घुम्ती सेवा दिइनेछ । ३५ जनाको क्षमता रहेको कारागारमा सात महिला र ६० पुरुष गरि ६७ जना कैदीबन्दी छन् ।

काठमाडौं, भदौं १० । शिक्षा मन्त्रालयले हरेक स्थानीय तहमा एउटा/एउटा पुस्तकालय स्थापना गर्ने भएको छ । स्थानीय तहमा पठन संस्कृतिको विकास गर्नका लागि ७५३ स्थानीय तहमा एउटा पुस्तकालय स्थापना गर्ने मन्त्रालयका सहसचिव बैकुण्ठ अर्यालले जानकारी दिए । उनले आगामी ३ वर्षमा सबै स्थानीय तहमा सुविधासम्पन्न पुस्तकालय स्थापना गर्ने बताए । यसै आर्थिक वर्षदेखि पुस्तकालय बनाउने काम शुरु गर्ने उन बताए । उनका अनुसार यस आर्थिक वर्षमा ३५० स्थानीय तहमा पुस्तकालय बनाउने मन्त्रालयको योजना रहेको छ । जसका लागि मन्त्रालयले बजेटसमेत विनियोजन गरिसकेको छ । एउटा पुस्तकालयका लागि रु ६ लाख बजेट विनियोजन गरिएको छ । यसैगरी सातवटा प्रदेशमा पनि प्रादेशिक पुस्तकालय बनाउने उनले बताए ।

महोत्तरी, साउन २९ । स्वास्थ मन्त्री गिरिराजमणि पोखरेलले महोत्तरी जिल्लालाई शैक्षिक जिल्ला बनाउने उद्घोष गरेका छन् । बर्दिबास ३ पाटुमा रहेको जनजागृती उच्चमावि निरीक्षणको क्रममा आयोजित कार्यक्रममा मन्त्री पोखरेले महोत्तरी जिल्लालाई देशकै नमुना शैक्षिक जिल्ला बनाउनु पर्ने बताएका छन् । स्वास्थ मन्त्री पोखरेलले शिक्षामा महोत्तरी जिल्ला कमजोर भएकोले अब शैक्षिक जिल्ला बनाउने अभियानमा जुट्न सबैमा आग्रह गरेका छन् । मन्त्री पोखरेलले बिधालयको शैक्षिक स्तर सुधार गर्न र शैक्षिक कार्य योजना बनाएर काम गर्न सुझाव पनि दिए । उक्त विद्यालयमा निम्न आर्थिक अवस्था भएकाहरुले अध्ययन गर्ने भएकाले शैक्षिक गुणस्तरमा ध्यान दिनु आवस्यक रहेको मन्त्री पोखरेलको भनाइ थियो । गत २०७३ फागुन २२ गते बिधुत सर्ट भएर आगलागी भएपछि पुनः पुनर्निर्माण गरिएको यस विद्यालय तत्कालीन शिक्षा मन्त्री गिरिराजमणि पोखरेलको कार्यकालमा ३२ लाख अनुदान पाएपछि निर्माण गरिएको व्यवस्थापन समिति अध्यक्ष कुमार घिमिरेले जानकारी दिए ।

काठमाडौं, साउन २९ । राजधानीको एक मात्रै कृषि क्याम्पस हिमालयन कलेज अफ एग्रीकल्चर साईन्स एन्ड टेक्नोलोजी (हिकास्ट) मा मनपरी शुल्क वृद्धि गरेपछि राप्रविसंले तालाबन्दी गरेको छ। कलंकीस्थित उक्त क्याम्पसमा क्याम्पस प्रशासनले विगतका सहमती कार्यान्वयनमा अटेर गर्दै भर्ना प्रकृया अपार्दर्शी र अव्यवस्थीत गरेको तथा शैक्षिक घुणस्तर घटेक र मनोमानी ढङ्गले भारी शुल्क बृद्धी गरेको भन्दै यही बुधबारदेखि सङ्गठनले तालाबन्दी गरेको राप्रविसं महासचिव राज बस्नेतले जानकारी दिएका छन् । मनोमानीपुर्ण ढंगबाट क्याम्पस प्रशासनले गरेको भारी शुल्क वृद्धिलाई तत्काल रोक्नुपर्ने भन्दै आन्दोलनरत विद्यार्थीहरूको बटमलाईन रहेको आन्दोलनका अगुवा एवम् राप्रविसं नेता जनक फडेराले बताए । क्याम्पसले भारी शुल्क बृद्धी फिर्ता नगरे बन्द कालान्तर सम्म चल्न सक्ने र आगामी दिनमा क्याम्पसले अनेपेक्षित घाटा ब्योहोर्नुपर्ने चेतावनी सङ्गठनले दिएको छ। साथै यति लामो बन्द हुँदा पनि क्याम्पसले क्याम्पसकै हितमा रहेको विद्यार्थीको माग सम्बोधन गर्न तर्फ भन्दानि आन्दोलन तुहाउन लागेको भन्दै राप्रवासं हिकास्ट इकाई अध्यक्ष सचिन अधिकारीले आपत्ती जनाएका छन्। शुल्क बृद्धी अबैधानिक र मनोमानी ढङ्गले गरिएकोले यसले प्राविधिक शिक्षामा जनताका छोराछोरीलाई पहुँच भन्दा टाढा राख्न खोजिएको पनि सङ्गठनले आपत्ती जनाएको छ। क्याम्पसको मनोमानी विरूद्ध राप्रविसंको, नयाँ शक्ती विद्यार्थी युनियन र नेविसंघ आन्दोलनमा रहेका छन।

नवलपरासी, साउन २८ । कक्षा सञ्चालनको अनुमति नदिदाँ नवलपरासी सुस्ताका गरिब तथा विपन्न विद्यार्थीले कक्षा ६ भन्दा माथिको शिक्षा लिनबाट वञ्चित भएका छन् । जिल्ला शिक्षा कार्यालयले यस वर्षबाट सुस्तास्थित जनता दलित प्राथमिक विद्यालयमा आधारभूत तहअन्तर्गत कक्षा ६ सम्मको मात्र पठनपाठन गराउन पाउने अनुमति दिएको छ । जसकारण गरिब, विपन्न र पिछडिएका समुदायका विद्यार्थी कक्षा ६ भन्दा भन्दा माथिको शिक्षा लिनबाट वञ्चित हुन पुुगेका छन् । आर्थिक हिसाबले सम्पन्न विद्यार्र्थी त्रिवेणीतिर बसेर अध्ययन गर्छन् जिल्ला शिक्षा अधिकारी मानबहादुर घिमिरेले भन्नुभयो, “नजिकको भारतीय विद्यालयमा पनि राम्रो पढाइ नहुने हुँदा त्यहाँका केही विद्यार्थी घरै बस्न बाध्य भएका छन् ।” सुस्तामै माध्यमिक विद्यालय नहुँदा यहाँका ४० देखि ५० जना विद्यार्थी कक्षा ६ भन्दा माथिल्लो तहको अध्ययन गर्नबाट वञ्चित हुन पुुगेको बताइएको छ । विसं २०६५ मा सुस्तामा स्थापना भएको एक मात्र यो विद्यालयमा हाल करिब २६० जना बालबालिका अध्ययनरत् छन् । विद्यालयमा यसै वर्षबाट बल्ल ६ कक्षा सञ्चालनमा आएको छ । यसअगावै लामो समयसम्म कक्षा ५ सम्मको मात्र यहाँ पठनपाठन हुने गरेका थिए । कक्षा ६ भन्दा माथिल्लो तहको अध्ययन गर्नका लागि यहाँ विद्यार्थीलाई अर्को नजिकको विद्यालयमा जादाँ नारायणी नदीका कारण तीन घण्टाको समय लाग्ने गरेका छन् । जसकारण यहाँका कतिपय विद्यार्थीले कक्षा ६ भन्दा माथिल्लो शिक्षा आर्जन गर्नबाट वञ्चित भएका छन् ।

म्याग्दी, साउन २८ । बेनी नगरपालिका–३ भकिम्लीमा निर्माणाधीन विद्यालय भवनका लागि स्पेनमा रहेका भकिम्लीवासीले रु नौ लाख ३७ हजार सहयोग गरेका छन् । जयन्ती माविको निर्माणाधीन ३० कोठे भवनका लागि स्पेनको बार्सिलोनामा रहनुभएका भकिम्लीका सन्तबहादुर क्षेत्रीको संयोजकत्वमा सो रकम संकलन गरिएको हो । विद्यालय निर्माणका लागि स्पेनमा रहेका भकिम्लीवासी तथा अन्य नेपालीले पनि आर्थिक सहयोग गरेका संयोजक क्षेत्रीलाई उदद्धृत गर्दै जयन्ती मावि विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष पदम पुनले जानकारी दिनुभयो । करिब रु तीन करोडको लागत लाग्ने निर्माणाधीन विद्यालय भवनका लागि जिल्ला शिक्षा कार्यालय म्याग्दीले रु १९ लाख ५० हजार आर्थिक सहयोग गरेको छ । जिल्ला शिक्षाले उपलब्ध गराएको रकमबाहेक अपुग रकम स्थानीयवासीको श्रमदान, चन्दा संकलन र अन्य कार्यक्रम गरेर जुटाउने प्रयास भइरहेको विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष पुनले बताउनुभयो ।

चितवन, साउन २७ । अष्ट्रेलियन एजुकेशन डे २०१७ अन्तर्गत शनिबार चितवनको होटल रोयल सेन्चुरीमा यो सेसनको अन्तिम कार्यक्रमको सम्पन्न भएको छ । लामो समयदेखि एईसीसीले विद्यार्थीहरुको उज्वल भविष्यका लागि कोर्ष, विश्वविद्यालय र अध्यनका लागि उपयुक्त देश छनोट गर्ने लगायत कार्यमा उचित मार्गदर्शन उपलब्ध गराउँदै आइरहेको छ । विद्यार्थीहरुको मार्ग दर्शन र तिनको लक्ष्य प्राप्तिका लागि अग्रणी संस्थाका रुपमा एईसीसी ग्लोबल परिचित छ । स्थापनाकालदेखि नै आफ्नो निरन्तर क्रियाकलापका रुपमा आयोजना भइरहेको अष्ट्रेलियन एजुकेशन डे संस्थाले कमतीमा वर्षको दुई पटक यस्ता कार्यक्रमको आयोजना गरिरहेको छ । सोही कार्यक्रमलाई निरन्तर्ता दिँदै संस्थाले यस पटक ‘अष्ट्रेलियन एजुकेशन डे २०१७’ ११ अगष्टमा शुक्रबार चितवनमा आयोजना गरेको छ । यसअघि बुधबार काठमाडौंमा र बिहीबार पोखरामा कार्यक्रम गरिएको थिया । कार्यक्रम विहान ११ बजेदेखि बेलुकी ५ः३० सम्म आयोजना गरिएको थियो । अष्ट्रेलियका विश्वविद्यालयका प्रतिनिधीसंग प्रत्य्क्ष भेटी विद्यार्थी तथा अभिभावकमा भर्ना, छात्रबृत्ति र भिषा डक्यूमेण्टेशन लगायतका बारेमा रहेका जिज्ञासा तथा दुविधा हटाउने उद्देश्यका साथ हामीले बर्षमा दूई पटक यस्ता कार्यक्रमको आयोजना गर्ने गरेका छौँ । विद्यार्थीहरुले विश्वविद्यालयको भ्रमण गर्न नसक्ने अवस्थालाई समेतलाइ दृष्टिगत गरी हामीले विश्वविद्याल नै तिनका सामु उपस्थित गर्ने जमर्को उठाएका हौँ ’, एईसीसी ग्लोबलका डेष्टिनेशन हेड सैलेश कुमार झाले भने । यसले तिनका समग्र समस्याको समाधान एकै स्थानमा सल्ट्याउन सघाव पु¥याउर्ने हामीले अपेक्षा गरेका छौँ ।’

काठमाडौं, साउन २४ । आन्दोलनरत अस्थायी शिक्षकहरुले उठाएका अधिकांश माग पुरा हुने भएका छन् । शिक्षक सेवा आयोगको परीक्षामा फेल भएकालाई पनि सुविधा दिन अर्थमन्त्रालयले सहमति जनाएको हो । अर्थको सहमतिसँगै शिक्षा ऐनमा नवौं संशोधन हुने भएको छ । यस अन्तर्गत यसअघि देखि विवादमा रहेको परीक्षामा असफल हुनेलाई सुविधा दिने विषय समेत समेटिने सहमति भएको छ । यही विषयमा अस्थायी शिक्षक संघर्ष समितिले आमरण अनसन लगायतका आन्दोलनका कार्यक्रम गर्दै आएको छ । ‘ऐन संशोधन प्रक्रिया तत्काल अघि बढाउन नेपाल शिक्षक महासंघ र आन्दोलनरत संघर्ष समितिसँग निर्णायक छलफल टुंगोमा पुग्ने देखिन्छ । यसअघि शिक्षाले सुविधा दिनेबारे राय माग्दा अर्थले दिन नसकिने जवाफ दिएपछि ऐन संशोधन अन्योलमा परेको थियो । आन्दोलनरत अस्थायी शिक्षकका माग सम्बोधन गर्ने उद्देश्यले परीक्षा दिने वा ह्याण्डसेकसहित विदाई हुने विकल्प सरकारले अघि सारेको छ । सुरुमा परीक्षामा सहभागी हुनेहरुले फेल भए ह्याण्डसेकको सुविधा नपाउने व्यवस्था गरिएको थियो । तर, पछि फेरि फेल हुनेहरुले पनि सुविधा पाउनुपर्ने माग शिक्षकहरुले राखेका छन् । सुविधा लिएर सेवाबाट विदा लिने भन्दै परीक्षा फारम नभरेकाहरु पनि अहिले नयाँ व्यवस्थापछि पुनः परीक्षा फारम भर्न पाउनुपर्ने माग गर्दै आएका छन् । त्यसैले आगामी भदौ ३ गतेलाई तोकिएको शिक्षक सेवा आयोगको परीक्षा सार्नुपर्ने प्रमुख माग शिक्षकहरुको छ ।

काठमाडौ, साउन २० । राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डले गत वैशाखमा लिइएको कक्षा १२ को बिज्ञान संकायको परीक्षाफल शुक्रबार प्रकाशन गरेको छ । परीक्षा बोर्डका अनुसार अन्य संकायको नतिजा पनि भदौ १५ गतेभित्रै सार्वजनिक गर्ने तयारी भइरहेको छ । शुक्रबार बिहान बसेको बोर्डको बैठकले नतिजा प्रकाशन गर्ने निर्णय गरेको हो । परीक्षामा सहभागीमध्ये ७९.४४ प्रतिशत बिद्यार्थी उत्तिर्ण भएका छन् । गत बैशाखमा सञ्चालन भएको परीक्षामा सहभागी ४४ हजार ८९७ बिद्यार्थीमध्ये ३५ हजार ६६८ परीक्षार्थी उत्तिर्ण भएका छन् । त्यस्तै १७ जनाको परीक्षा रद्ध गरिएको छ । त्यस्तै आंशिकतर्फ सहभागी ९ हजार ४८९मध्ये ४ हजार १३७ बिद्यार्थी पास भएका छन् । ३ जनाको परीक्षा रद्ध गरिएको राष्ट्रिय परीक्षा बोर्डले जनाएको छ । आंशिकतर्फ ४३.५९ बिद्यार्थी उत्तिर्ण भएका छन् । रासस

हुम्ला, साउन ४ । शैक्षिक सत्र सुरु भएको ६ महिना पुग्न लाग्दासमेत हुम्लाको उत्तरी क्षेत्रमा प्राथमिक तहकै पाठ्यपुस्तक पुग्न सकेका छैनन् । सदरमुकाम सिमकोटदेखि ७ कोस टाढा कर्णाली माध्यमिक बिद्यालयमा कक्षा ४ को एक सेट पनि पाठ्यपुस्तक पुगेका छैनन् । ३४ जना बिद्यार्थी रहेको त्यस कक्षाका सबैले च्यातिएका पुराका पुस्तक पढ्न बाध्य छन् ।सरकारले निःशुल्क उपलब्ध गराउँदै आएका पाठ्यपुस्तक नपुगेपछि सदरमुकाम सिमकोटदेखि उत्तरका बिद्यालयमा अध्ययनरन बिद्यार्थीले पुराना पाठ्यपुस्तकबाट काम चलाउने गरेको अन्नपूर्ण पोस्टमा खबर छ । नयाँ पुस्तक जिल्लाबाट नआएपछि पुराना पुस्तककै शैक्षिक सत्र गुजार्न बाध्य भएको प्राचार्य जयरुद्र ढकालले जानकारी दिए ।

जनकपुरधाम,साउन ४ । अवैध निजी विद्यालयलई कारबाही किन गरेको भन्दै जिल्ला शिक्षा कार्यालय धनुषाका उपजिल्ला शिक्षा अधिकारीलाई कार्यालयकै नयाब सुब्बाले चप्पल प्रहार गरेका छन् । उपजिल्ला शिक्षा अधिकारी मेहीलाल यादवलार्य सोही कार्याल्यमा विद्यालय प्रशासन फाँटमा कार्यरत नासु अनिलकुमार रायले बिनादर्ता सञ्चालमा रहेका विद्यालयलार्य भन्दै कार्यकक्षमै सोमबार झापड र चप्पल हानेका , अन्नपुर्णपोष्टमा खबर छ ।

काठमाडौं, साउन ४ । एक वर्षमा ५० हजारभन्दा बढी नेपाली बिद्यार्थीले बिदेशमा अध्ययन गर्न शिक्षा मन्त्रालयबाट ‘नो अब्जेसन लेटर’ लिएका छन् । गत वर्ष ३२ हजार ४८९ नेपाली बिद्यार्थीले बैदेशिक अध्ययनका लागि आवेदन दिएकोमा यस वर्ष त्यस भन्दा १८ हजार १७० बढी बिद्यार्थीले आवेदन दिएका छन् । अध्ययनका लागि भिषा आवेदन गर्दा आर्थिक वर्ष २०७३/७४ मा मात्र डेढ अर्ब रुपैयाँ बिदेशिएको नयाँ पत्रिकामा खबर छ । शिक्षा मन्त्रालयबाट नो अब्जेसन लेटर लिने ५० हजार ६५९ बिद्यार्थीमध्ये २४ हजार २३३ बिद्यार्थीले अष्ट्रेलियाका लागि आवेदन दिएका छन् । अष्ट्रेलियाको भिषा आवेदनका लागि करिव ४५ हजार नेपाली रुपैयाँ पर्छ । नेपाली बिद्यार्थीको बिदेश मोहबारे शिक्षा मन्त्रालयले कुनै अध्ययन गरेको छैन । यसबारे अनौपचारिक बिश्लेषणमात्र हुने गरेको छ ।