त्यसो त एकै दिन हजारौं मानिसहरु जन्मिने गर्दछन् । त्यसैले संसारभरिका मानिसहरुको स्वभाव र भाग्य बारका आधारमा थाहा हुन्छ भन्ने कुरा पत्याउन गारो पर्छ । तर ज्योतिषशास्त्रले भने मानिसको स्वभाव र जन्मबारका बीच आपसी सम्बन्ध रहेको बताउँछ । तपाई कुन बार जन्मिनुभयो त ? भन्ने कुराले तपाईको मूल स्वभाव थाहा हुने ज्योतिषशास्त्रको दावी छ । यहाँ पढ्नुस र तपाईका लागि त्यो कुरा मिल्यो या मिलेन जान्नुस् । आइतबार १. आइतबार जन्मेका व्यक्ति सकारात्मक सोच र निकै विश्वसनीय हुन्छन् । २. अन्तर्मुखी हुने भएका कारण थोरै साथीहरु हुन्छन् । ३. निकै संवेदनशील र कसैले भनेको कुरालाई धेरै दिनसम्म मनमा लिइरहने खालका हुन्छन् । ४. चिन्तन शक्ति निकै धेरै हुने भएका कारण लेखन अथवा वकालतको क्षेत्रमा अत्याधिक हुन्छन् । ५. अरुलाई सहयोग गर्न सधैँ तत्पर त हुन्छन् नै तर चाँडै रिसाउने बानीले सहयोग गर्ने व्यक्तिहरु रिसाउने गर्दछन् । ६. पैसावाल हुन्छन् र आफ्नो बलबुतामा नै पैसा कमाउने कोसिस गर्छन् । ७. कनै पनि कुरामा सम्झौता गर्दैनन् । ८. सौन्दर्यलाई मन पराउँछन्, त्यसकारण आइतबार जन्मेका व्यक्तिहरु धेरैजसो प्रेम विवाह गर्ने गर्दछन् । ९. अाइतबार जन्मनेहरुले रुपरंगमा आफूले आफैलाई भाग्यमानी नै सम्झनुपर्नेछ । १०.आफ्नो सम्बन्धलाई निकै सम्मान गर्छन्, त्यसकारण झनक्क रिसाउने बानी भइकन पनि मानिससहरु छोड्न चाहन्नन् । सोमबार १. सोमबार जन्मेका व्यक्तिहरुको स्मरण शक्ति निकै तेज हुन्छ । २. मृदुभाषी हुन्छन् तर निकै मुडी हुन्छन् । ३. निकै संवेदनशील हुन्छन्, त्यसकारण निकै छिटाे निराश हुन्छन् । ४. आफ्नो परिवारसँग समय बिताउन निकै रमाइलो लाग्छ । ५. सम्बन्धहरुले निकै महत्व राख्नेछ । ६. पढाईमा तिक्ष्ण हुन्छन् र आफ्नो करियरमा निकै माथि पुग्नेछन् । ७. सोमबार जन्मने महिलाहरु भविष्यमा निकै माया र हेरचाहा गर्ने श्रीमतीको रुपमा परिचित हुन्छिन् । ८. सोमबार जन्मेका पुरुषहरु निकै माया गर्ने स्वभावका हुन्छन् तर अलि लोभी हुने भएका कारण उनीहरुले प्रायजसो आफ्नी श्रीमतीको गाली सुन्नुपर्ने हुन्छ । ९. आफ्नो सौन्दर्यमा निकै ध्यान दिन्छन् र साेमबार जन्मने मान्छेकाे सुन्दरताले धेरैजसोलाई आकर्षित पनि गरेको हुन्छ । १०. हुन त सबैलाई सम्मान गर्छन् तर मुडी स्वभावले तनाव दिने गर्दछ । मंगलबार १. मंगलबार जन्मेका व्यक्तिहरु निकै बहादुर, स्मार्ट र क्रियाशील हुने गर्दछन् । २. यी व्यक्तिहरु अरु मानिसहरुलाई सहयोग गर्न सधैँ तत्पर रहन्छन्, उनीहरुको स्वभाव परोपकारी किसिमको हुने गर्दछ । ३. यी व्यक्तिहरु आफ्नो हरेक काम निकै गम्भीरताका साथ गर्ने गर्दछन् । ४. मंगलबार जन्मने व्यक्तिहरु गलत कुराहरु सहन नसक्ने भएका कारण उनीहरुलाई रिस पनि धेरै नै उठ्ने गर्दछ । ५. उनीहरुलाई विलासिताको जीवन बाँच्न मनपर्ने हुँदा यी व्यक्तिहरुसँग निकै धेरै लुगा, गाडी, घरलगायत विलासिताका सबै सामग्रीहरु हुने गर्दछ । ६. यस्ता व्यक्तिहरु इमान्दार हुने गर्दछन् र साँचो कुरा बोल्ने गर्दछन्, जसकारण आफ्नो बलबुतामा नै सफलता हाँसिल गर्ने गर्दछन् । ७. सामाजिक हुँदैनन् र भगवानमाथि विश्वास राख्ने गर्दछन् । ८. यस्ता व्यक्तिहरुले सजिलैसँग कसैलाई माफी दिँदैनन् । ९. निकै खर्चिला हुने गर्दछन् र आफ्नो निर्णय आफैँ लिने गर्दछन् । १०. उनीहरुको वैवाहिक जीवन निकै सुखमय तरिकाले व्यतीत हुने गर्दछ र उनीहरुले निकै राम्रो जीवनसाथी पाउने गर्दछन् । ११. कुनै पनि कुरामा छिट्टै मन भरिने कुरा यी व्यक्तिहरुको नकारात्मक पक्ष हो । १२. एकाेहाेराे हुने भएका कारण धेरैजसो मानिसहरुले उनीहरुको बारेमा गलत धारणा बनाउने गर्दछन्, तर यी व्यक्तिहरुको मन निकै कोमल हुने गर्दछ । बुधबार १. बुधबार जन्मेका व्यक्तिहरु शान्त, विदुषी र विजनेश माइन्डका हुने गर्दछन् । २. जीवनमा योजनाहरुको कुनै स्थान नभए पनि निकै सुव्यवस्थित तरिकाले काम गर्न चाहन्छन् । ३. यिनीहरु सफा र स्वच्छ विचारधाराका मालिक हुन्छन् । ४. नयाँ–नयाँ कुराहरु जान्न निकै मन लाग्छ । ५. कुरा गर्ने तरिका निकै प्रभावशाली छ । ६. कुनै पनि कुरामा त्यति तनावमा नहुने भएका कारण यिनीहरुकाे जीवन निकै सन्तुष्ट हुन्छ । ७. सकारात्मक सोचसँगै जीवनमा अघि बढ्ने गर्नाले निकै सफलता हात पार्छन् । ८. धेरै रिस त उठ्दैन तर एकचोटी रिसाइसकेपछि रिस शान्त हुन निकै समय लाग्ने गर्दछ । ९. कसैलाई पनि सजिलै माफी दिदैनन् । कुनै पनि व्यक्ति एक पटक मन नपरेमा ती व्यक्तिहरुले जे गरे पनि प्रभावित तुल्याउन सक्दैनन् । १०. खर्चिलो स्वाभावको हुन्छन र आफ्नो निर्णय आफैँ लिन्छन् । ११. वैवाहिक जीवन निकै सुखी हुन्छ किनभने आफ्नो पार्टनरको निकै हेरविचार गर्छन् । १२. तीब्र बुद्धि हुने भएकाकारण बुधबार जन्मिएका मानिसहरु प्रायः शैक्षिक क्षेत्रमा देखिन्छन् । बिहीबार १. बिहीबार जन्मेका व्यक्ति निकै मेधावी, शान्त र निकै समझदार हुने गर्दछन् । २. मानिसहरुलाई निकै इज्जत गर्छन्, त्यसकारण मानिसहरुका लागि आदर्श पनि हुन्छन् । ३. सफा र स्वच्छ विचारधाराका हुन्छन् । ४. भित्र नेतृत्व गर्ने गुण हुन्छ, त्यसकारण जुन क्षेत्रमा काम गर्छन्, त्यहाँको उच्च पद अवश्य हाँसिल गर्छन् । ५. निकै मेहनत गर्छन् र आफ्ना सामान हरु अाफैले भनेकाे ठाउँमा हाेस् भन्ने चहान्छन् । ६. स्वतन्त्रता मन पर्ने भएका कारण बन्धनमा बस्न चाहन्छन् । ७. चाँडै नै मानिसहरुलाई विश्वास गर्छन् जसकाे प्रतिफल भोग्न पर्छ । ८. धेरै साथी हुन्छन् तर साँचो मित्र निकै कम हुन्छन् । ९. स्टेट फरवार्ड हुन्छन् र सुन्दरताको प्रिय हुन्छन् । १०. बिहिबार जन्मेका व्यक्ति आकर्षक र अन्टेन्सन प्रिय हुने भएका कारण धेरैजसो यिनीहरु प्रेम विवाह गर्छन् । उनीहरुको वैवाहिक जीवन सुखमय हुनेछ । ११. स्वास्थ्यको दृष्टिकोणले बिहिबार जन्मेका व्यक्तिहरु धेरैजसो सानो–तिनो रोगको शिकार हुने गर्दछन्, जस्तै ज्वरो, पेट दुखाई अथवा टाउको दुखाई । १२. बिहिबार जन्मेका व्यक्तिहरु धेरै पैसा कमाउने गर्दछन् र मन खोलेर खर्च पनि गर्छन् । शुक्रबार १. शुक्रबार जन्मेका व्यक्तिको मन, दिमाग र शरिर निकै राम्रो हुने गर्दछ । २. धेरैजसो रचनात्मक क्षेत्रमा देखिन्छन् । ३. संगीत, फिल्मी क्षेत्र, मिडिया, खेलजस्ता कुराहरुले आकर्षित गर्ने गर्दछ । ४. मधुर स्वरमा बाेल्छन् र मनमोहक मुस्कानका मालिक हुनेगर्छ । ५. निकै भावुक हुन्छन् जसकाकारण कहिलेकाँही तपाईं दुखी पनि हुनुहुनेछ । ६. यदि पुरुष भए महिलाहरुमा र महिला भए पुरुषहरुमा लोकप्रिय हुन्छन् । ७. आफ्नो सम्बन्धमा निकै सजक हुन्छन् तर कहिलेकाँही यहि सजकता नै सम्बन्धमा भारी पर्ने गर्दछ । ८. निकै धेरै साथी हुन्छन् तर साँचो मित्र निकै कम हुन्छन् । ९. रिस निकै कम आउँछ, तर जब आउँछ नजिक भएका व्यक्तिको हालत खराब हुन्छ । १०. राम्रा गुणहरु नै यिनीहरुका लागि नराम्रो साबित हुन्छ । ११. धनको कमी हुँदैन तर तपाईं त्यसलाई वचत गर्न सक्दैनन् । १२. प्रत्येक कुराहरुमा सफलता निकै ढिलाे पाउँछन् तर जब पाउँछन् स्थायी रुपकाे हुन्छ, अर्को शब्दमा भन्नुपर्दा मेहनती र लगनशील हुन्छन् । शनिबार १. शनिबार जन्मेका व्यक्ति निकै गम्भीर र जिम्मेवार हुने गर्दछन् । २. निकै मेधावी, बुद्धिमान र बिजनेस माइन्डका हुन्छन् । अर्को शब्दमा भन्ने हो भने हरेक कुरामा परफेक्ट हुन्छन् । ३. हाइक्लास वस्तुहरु मनपराउँछन् । लगाउने लुगादेखि जुत्तासम्मले हाईक्लास पर्सनालिटी झल्काउँछ । ४. हुन त सफा मनको हुन्छन् तर कहिले काँही स्पष्ट वक्ताको रुपमा आलोचना पनि हुने गर्दछ । ५. कुनै पनि सम्बन्ध निकै महत्वपूर्ण हुने गर्दछ र साथीहरुको लागि जे पनि गर्न तयार हुने स्वभाव हुन्छ। ६. पैसावाला हुन्छन्, तर छिट्टै पैसा खर्च गर्दैनन् । ७. संगीत र खेलमा रुची हुन्छ । ८. रिस उठेपछि नराम्रो सँग उठ्छ, भने गलत कुराहरुलाई सहन सक्दैनन् । ९. जिद्दि गर्छन् र आफूले भनेकोजस्तै हुनुपर्छ भन्ने विचार राख्छन् । १०. कसैलाई पनि ठेस पुर्याउन चाहदैनन् । ११. वैवाहिक जीवन सुखमय हुन्छ ।

सोलुखुम्बु, असोज १० । दशैं शुरु भएसँगै सोलुखुम्बुको अधिकांश सरकारी कार्यालय प्रमुखविहीन बनेका छन् । दशैँ बिदा हुनु तीन दिन बाँकी हुँदादेखि नै कार्यालय प्रमुख बिदामा बस्दा कार्यालयहरु प्रमुखविहीन बनेका हुन् । कतिपय कार्यालय प्रमुखले निमित्त दिएर गएका छन् भने कतिपय कार्यालय कार्यालय सहयोगीले खोल्ने र बन्द गर्ने गरेका छन् । कार्यालय प्रमुखविहीन भएका कार्यालयमा जिल्ला समन्वय समिति, जिल्ला हुलाक कार्यालय, महिला तथा बालबालिका कार्यालय, सिँचाइ विकास सव–डिभिजन कार्यालय, जिल्ला निर्वाचन कार्यालय, खाद्य संस्थान कार्यालय, साल्ट ट्रेडिङ कर्पोरेशन, खानेपानी तथा सरसफाइ सव–डिभिजन कार्यालय रहेका छन् । जिल्ला निर्वाचन कार्यालय, साल्ट ट्रेडिङ कर्पोरेशन सहयोगीको भरमा सञ्चालनमा रहेको पाइएको छ । बिदामा गएका कार्यालय प्रमुखले कमैले मात्र दशैँको बिदा लिएको पाइएको छ । धेरैले व्यक्तिगत तथा विभागीय काम देखाएर बिदामा गएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी भूपेन्द्र थापाले बताए । जिल्लास्थित सरकारी कार्यालयका प्रमुख बिदामा जाँदा प्रमुख जिल्ला अधिकारीसँग लिखितरुपमा स्वीकृति गराएर मात्र बिदामा बस्न प्रमुख जिल्ला अधिकारीले निर्देशन दिइसकेको भए पनि कतिपय कार्यालय प्रमुखले निर्देशनको पालना गरेका छैनन् । केही कार्यालय प्रमुखले मौखिकरुपमा जानकारी गराएका छन् । कतिपयले भने जानकारी समेत नगराई बिदामा बसेको प्रजिअ थापाले बताए । निर्देशनको अवज्ञा गर्ने कार्यालय प्रमुखलाई आवश्यक स्पष्टीकरण सोधिने प्रजिअ थापाले बताए ।

काठमाडौं, असोज १० । नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका महानिर्देशक सञ्जीव गौतमलाई पदबाट हटाइएको छ । पर्यटनमन्त्री जितेन्द्र नारायण देवले गौतमलाई मन्त्रालयमा फिर्ता बोलाएका हुन । हवाई माफिया र बिचौलियाको दबावमा पर्यटन मन्त्री देवले महानिर्देशक गौतमलाई पदबाट हटाएको बताइएको छ । महानिर्देशक गौतमले सोमबार दोस्रो पटक पर्यटन सचिव महेश्वर न्यौपानेद्वारा सोधिएको २४ घन्टे स्पष्टीकरणको लिखित जवाफ पठाएका थिए । जवाफ पाए लगतै महानिर्देशक गौतमलाई महानिर्देशकबाट हटाइएको हो । मन्त्रालयले गौतमलाई दुई पटकसम्म स्पष्टीकरण सोधेको थियो । सोमबार स्पष्टीकरण पत्र बुझाएलगत्तै गौतमलाई मन्त्रीलाई सघाउने गरी मन्त्रालयमा तानिएको व्यहोराको पत्र थमाइएको थियो । पर्यटन मन्त्रालयले २७ महिनाअघि गौतमलाई चार वर्षका लागि महानिर्देशक पदमा नियुक्त गरेको थियो । उनी सोमबारदेखि नै विदामा बसेका छन् ।

काठमाडौं, असोज १० । काठमाडौं उपत्यकाबाट दशैं मनाउन अहिलेसम्म १९ लाख यात्रु बाहिरिएका छन् । महानगरीय ट्राफिक प्रहरी महाशाखाका प्रवक्ता उमेश रञ्जितकारका अनुसार गत भदौ २० गतेदेखि उपत्यकाबाट बाहिरिएका यात्रुको संख्यालाई दशैँका लागि बाहिरिनेको सूचीमा राखिएको छ । उपत्यकाबाट बाहिरिनेको संख्याभन्दा भित्रिनेको संख्या भने निकै न्यून छ । बडादशैँका मुख्य दिन नजिकिँदै गर्दा उपत्यकाका चार नाका थानकोट, साँगा, दक्षिणकाली र बालाजुबाट दिनहुँ राजधानीमा पेशा, व्यवसाय र अध्ययनका लागि बसेकाका साथै विदेशबाट फर्किएकाहरु धमाधम बाहिरिरहेका छन् । विशेषगरी थानकोट नाका हुँदै बाहिरिने यात्रुले लामो समय ट्राफिक जामको समस्या भोग्नु परिरहेको छ । प्रवक्ता रञ्जितकारले सडक विस्तारका क्रममा भत्काइएको संरचनाको कारण सो क्षेत्रमा जाम भइरहेको बताए । उहाँले भन्नुभयो, “सम्झौताको काम शुरु नहुँदै हामीले आग्रह गरेर ठेकेदारलाई कलंकीबाट थानकोटसम्मको सडकका खाल्डाखुल्डी पुर्न लगार्यौँ, अझै सडक सफा नभएकाले केही समस्या परेको छ ।” दशैँमा बाहिरिने यात्रुलाई ध्यानमा राखी उपत्काका १२ ठाउँमा ट्राफिक प्रहरीले नागरिक सहायता कक्ष सञ्चालन गरेको छ । सो कक्षबाट यात्रुलाई कुनै समस्या परे सहयोग गर्ने, जानकारी दिने, सवारी भाडा अनुगमन गर्ने लगायत काम भइरहेको छ । त्यस्तै सवारी साधनको बढी चाप हुने नयाँसडक, बसपार्क, कलंकीलगायत स्थानमा थप जनशक्ति परिचालन गरिएको प्रहरीको भनाइ छ । चाडपर्वमा मादकपदार्थ सेवन (मापसे) गरी सवारी साधन चलाउनेको संख्या बढ्ने भएकाले मापसे जाँचलाई तीव्रता दिइएको छ । वरिष्ठ उपरीक्षक रञ्जितकारले अरु समयमा साँझ मात्रै हुने मापसे जाँच चाडपर्वको अवधिभर दिनभर पनि हुने जानकारी दिनुभयो । यस वर्ष यही असोज १४ गते विजयादशमी परेको छ । कालोबजारी गर्ने ३० पक्राउ टिकटको कालोबजारी गर्ने र तोकिएकोभन्दा बढी भाडा लिने ३० सवारी साधनलाई कारबाही गरिएको छ । बढी रकम लिनेलाई लिएको रकम यात्रुलाई फिर्ता गर्न लगाई आवश्यक कानुनी कारबाही गरिएको रञ्जितकारले बताउनुभयो । चाडपर्वमा यात्रुबाट बढी भाडा असुल्ने र टिकटको कालोबजारी गर्नेलाई निगरानीमा राखिएको ट्राफिक प्रहरीको भनाइ छ । रासस

उदयपुर, असोज १० । पन्ध्र दिन यतादेखि निरन्तर विद्युत् भार कटौतीका कारण नियमित उद्योग सञ्चालन नहुँदा नाफामा रहेको उदयपुर सिमेन्ट उद्योग फेरि घाटामा जान थालेको छ । शुरुका दिनमा नियमित विद्युत् आपूर्तिका कारण नाफामा रहेका सिमेन्ट उद्योग असोजको पहिलो हप्ता विद्युत् आपूर्ति नियमित नभएपछि १५ दिनमा मात्र झण्डै रु दुई करोडभन्दा बढी घाटा ब्यहोर्नुपरेको उद्योगको सिमेन्ट उत्पादन प्लान्ट विभाग प्रमुख नवलकिशोर साहले बताउनुभयो । गत वर्षमात्र उद्योगले रु २५ करोड मुनाफा गरेको र यस वर्ष पनि झण्डै रु १० करोडभन्दा माथि नाफा गरिरहेका बेला अहिले निरन्तर विद्युत् भार कटौतीका कारण रु दुई करोडभन्दा माथि घाटा भइसकेको उद्योग प्रशासनको भनाइ छ । नियमित विद्युत् आपूर्तिका लागि आफूहरुले सम्बन्धित निकायमा पटकपटक अनुरोध गरे पनि अझै दैनिक विद्युत् भार कटौती हुन नछाडेपछि अब उद्योग ओरालो लाग्ने अवस्थामा आएको समेत उद्योगका कर्मचारी बताउँछन् ।

भद्रपुर, असोज १० । भद्रपुर नगरपालिका क्षेत्रमा ३१.५ किमी कालोपत्रे सडक सञ्जाल विस्तार हुने भएको छ । लुम्बिनी गजुरमुखी–एपेक्स(जेभी) का निर्देशक प्रकाशमान कडरियाका अनुसार भद्रपुर नगर क्षेत्रमा सडक तथा ढल निकासका लागि सडकको दुवैतर्फ पक्की नालाका साथै जनता चोकको कल्भर्टबाट मेची नदीसम्म तीन मिटर चौडाइको १.५ किमी लामो पक्की नालासमेतका लागि भ्याटबाहेक रु ६६ करोडको ठेक्का भइसकेको र दुई वर्षमा काम सम्पन्न गर्नुपर्ने कुरा उल्लेख छ । भद्रपुर साइट अफिसका इञ्जिनियर सुदर्शन थापाकाअनुसार भद्रपुर नगरपालिकाको नयाँ बजार–अमलडांगी–तारानगर–डांगीबारी–पाण्डेचोक–आँपगाछी चोकबाट किचकबध हुँदै भैसाबाडीसम्म १४.६ किमी, धनुषमोडबाट चन्द्रगढी टी–स्टेट हुँदै देउनियासम्म ३.६ किमी, साईमार्गबाट कौवाखाडीको ५१७ मिटर, देवीबस्तीबाट धुलाबारी जोड्ने सडक दुई किमी, मेची हस्पिटल चोकबाट घोडमारा पैनीसम्म १.१ किमी र शिवमन्दिर–चैतुबारी–डांफे चोकसम्म २.८ किमी सडकखण्डमा नौ मिटर चौडा सडकको भागबीच चार मिटरको कालोपत्रे हुने र दुवैतर्फ १.३ मिटर चौडाइको पक्की नाला बन्ने सम्झौता भएको छ । यस्तै चारआली सामुदायिक वन कार्यालय दक्षिणबाट देउनियासम्मको चार किमी पक्की नालासहित कालोपत्रे सडक बन्ने बताइएको छ । यसबाहेक दक्षिण–पूर्वी झापको पाठामारीबाट बनियानी हुँदै बालवाडीसम्म ३.१७ किमी कालोपत्रे सडक बन्ने भएको छ । दमकडिभिजन सडक कार्यालयबाट स्वीकृत भएको सो निर्माण कार्य गजुरमुखी निर्माण कम्पनीले इञ्जिनियर थापाले बताउनुभयो ।

चरीकोट, असोज १० । करेन्ट लागेर दोलखाको गौरीशङ्कर गाउँपालिका–१ जगमा ४५ वर्षीय भूपबहादुर खत्रीको मृत्यु भएको छ । यही असोज १ गते नेपाल विद्युत् प्राधिकरण दोलखाले राखेको टान्सफर्मर पड्केर जलेपछि आज अर्काे टान्सफर्मर राख्न खोज्दा करेन्ट लागेर उनको मृत्यु भएको र पाँच जना घाइते भएको जिल्ला प्रहरी कार्यालय दोलखाका प्रहरी नायब उपरीक्षक रामेश्वर कार्कीले बताउनुभयो । घटनाको विस्तृत विवरण आउन बाँकी छ । अहिले घटनास्थलमा प्रहरी गएको छ ।

धादिङ, असोज १०  । नगरपालिकाकी खिनकुमारी लम्सालको दशैँ खल्लो भएको १२ वर्ष भयो । विदेशबाट धन कमाएर ल्याई परिवारलाई सुख दिन्छु भनेर विदेश गएका लम्सालको छोरो कृष्णप्रसाद १२ वर्षदेखि मलेसियामा बेपत्ता छ । सिद्धलेक गाउँपालिका–६ की देवकी पण्डितका छोरा दामोदर विदेश गएको लामो समय भयो कहाँ भन्ने अत्तोपत्तो नभएपछि यस वर्षको दशैँ पनि अरु वर्षमा जस्तै बाटो हेरेर बित्ने भएको छ । “छोरा घर आउला र छिमेकीको घरमा जस्तै रमाइलो गरुँला” भन्ने उनको आशा निराशामा परिणत भएको छ । सदरमुकाम रहेको नीलकण्ठ नगरपालिका–२ की अस्मिता पौडेल “घर आउँछु” भन्ने छोराको यादमै बित्ने पक्का भएको छ । चार वर्षअघि कुवेत गएका उनका छोरा सम्पर्कमा छैनन् । दशैँमा आउँछु भनेर फोन गरे पनि केही वर्षदेखि उनी कता हराए भन्ने कसैलाई थाहा छैन । साथीभाइले पनि पत्ता लगाउन सकेका छैनन् । आर्थिक अवस्था सुधार गर्नका लागि विदेशिएका व्यक्ति धमाधम बेपत्ता हुनु र चाडबाडमा समेत सम्पर्कमा नआउँदा घरमा रहेका परिवार आत्तिने गरेको मनोसामाजिक परामर्शकर्ता रामकुमार थापाले बताउनुभयो । वैदेशिक रोजगारीमा सुरक्षित तरिकाले जाने लगायतको सूचना तथा परामर्श उपलब्ध गराउँदै आएको सिर्ड्स धादिङले विदेश जाँदा अपनाउनुपर्ने विषय र अन्य सुरक्षित वैदेशिक रोजगारसम्बन्धी विविध विषयमा जानकारी उपलब्ध गराउँदै आए पनि विदेश गएर बेपत्ता भएकाको संख्या कम छैन । सिड्र्स धादिङका कार्यक्रम संयोजक गंगा सुवेदीले विदेश गएर बेपत्ता भएकाको खोजी गरिदिनका लागि निवेदन दिनेको संख्या धादिङ जिल्लामा ४५ जना रहेको जानकारी दिनुभयो । धादिङबाट विदेश गएकामध्ये मलेसियामा २५, कतारमा तीन, साउदी अरब र युएइमा चार चार, भारत र कुवेतमा तीन तीन, जर्जियामा दुई र इराकमा एक जना बेपत्ता भएको सूचना तथा परामर्श केन्द्र धादिङले जनाएको छ । जिल्लाको उत्तरी भागबाट बढी मानिस विदेशमा बेपत्ता छन् । झार्लाङ, तिप्लिङ, सेर्तुङ, रि, कुम्पुर, त्रिपुरेश्वर, बसेरी, जोगीमारा, थाँक्रे, नलाङ, धुवाँकोट, तसर्पु, सल्यानटारलगायत क्षेत्रबाट धेरै मानिस हराएको सूचना प्राप्त भएको छ । बेपत्ता हुनेको हकमा खोजी गर्नका लागि सरकारबाट कुनै पनि निश्चित संयन्त्र नहँुदा विदेशमा बेपत्ता भएकालाई खोजी गर्न अप्ठ्यारो परिरहेको छ । यद्यपि सूचना तथा परामर्श केन्द्रले विभिन्न छापा र अनलाइनमार्फत सूचना सार्वजनिक गरेर खोजी गरिरहेको छ । यही कारण यस वर्ष ४५ बेपत्तामध्ये १४ जना सम्पर्कमा आएको सुवेदीले जानकारी दिनुभयो ।

बागलुङ, असोज १० । दशैंँको नवरात्र शुरु भएसँगै प्रसिद्ध शक्तिपीठ बागलुङ कालिका भगवती मन्दिरमा भक्तजनको भीड लागेको छ । मनोकांक्षा पूरा हुने विश्वासमा पूजाआजाका लागि देशका विभिन्न भूभागबाट भक्तजन यहाँ आउने गरेका छन् । मन्दिर गुठी व्यवस्थापन समितिका अनुसार दशैँं अवधिभर हजारौँ भक्तजनले मन्दिरको दर्शन गर्छन् । समितिका अध्यक्ष राजु खड्काले घटस्थापनादेखि नै भक्तजनको संख्या बढेको बताउनुभयो । दशैंँको पाँचौँं दिन सोमबारसम्म भक्तजनले चढाएको भेटीबाट रु पाँच लाखभन्दा बढी संकलन भएको उहाँको भनाइ छ । देशमै पवित्र धार्मिकस्थलका रुपमा परिचित सो मन्दिरमा बडादशैँं र चैतेदशैँंका बेला विशेष मेला लाग्ने गरेको छ । मन्दिरको मुख्य आम्दानी हुने समय पनि यिनै हुन् । बडादशैँंलाई लक्ष्य गरी पूजाआजालाई विशेष रुपमा व्यवस्थापन गरिएको अध्यक्ष खड्काले बताए । मन्दिरको सुरक्षार्थ खटिएका प्रहरीसहित अतिरिक्त प्रहरी खटाइएको छ । स्वयंसेवक र मन्दिर व्यवस्थापनका कर्मचारी अहोरात्र खटिएका छन् । ‘पूजाआजा कार्यलाई सहज बनाउन सबै उपाय अपनाइएको छ’, खड्काले भने, “दशैँंको बेला मन्दिरका तीन वटै ढोकाबाट पूजा गर्न सकिने व्यवस्था मिलाइएको छ।” सुरक्षा, खानेपानी, शौचालयदेखि अन्य व्यवस्थापकीय काममा पनि कुनै कमी हुन नदिएको उहाँको भनाइ छ । पाँच सय वर्ष पुरानो सो मन्दिरमा महाकाली, महालक्ष्मी, महासरस्वतीलगायत देवीको पूजा आराधना गरिन्छ । काठमाडौँं, पोखरादेखि विभिन्न ठाउँबाट मन्दिर दर्शनका लागि वर्षेनी भक्तजन आउने गरेका छन् । पछिल्लो समय कालिकाको दर्शनका लागि भारतबाट समेत दर्शनार्थी आउन थालेका छन् । बडादशैँ विशेषगरी नवरात्रभर बिहान ३ बजेदेखि नै भक्तजन मन्दिरमा लाम लाग्ने गरेका छन् । सो मन्दिरमा पूजाआजा गर्नाले शक्ति प्राप्त हुने र मनोकांक्षा पूरा हुने जनविश्वास छ । “बागलुङ कालिकालाई देशकै प्रसिद्ध शक्तिपीठको रुपमा लिइन्छ” संस्कृतिकर्मी प्राज्ञ प्रेम छोटाले भने, “दशैँंको नवरात्रमा महाकाली, महालक्ष्मी र महासरस्वतीको धूमधाम पूजा गरिन्छ ।” पछिल्लो समय मन्दिरको गरिमा झन् बढ्दै गएको उनको बुझाइ छ । महाष्टमी र महानवमीको दिन विशेष प्रकारले बलि दिएर पूजा गर्ने चलन छ । मन्दिरमा कुखुरा, हाँस, सुँगुर, बोका र राँगोसमेत बलि दिइन्छ । पछिल्लो समय परेवा बलिमा भने रोक लगाइएको छ । मन्दिरको समग्र विकासका लागि गुठी व्यवस्थापन समितिले पञ्चवर्षीय योजना बनाएर काम गरिरहेको छ ।

बुटवल, असोज १० । बुटवल उपमहानगरपालिकाले नगरभित्र बसोबास गर्ने ज्येष्ठ नागरिक, एकल महिला र अपांग नागरिकलाई सम्मानस्वरुप चाडपर्व खर्च उपलब्ध गराएको छ । उपमहानगरपालिकाको आन्तरिक स्रोतबाट व्यवस्थापन हुने गरी प्रतिव्यक्ति रु दुई हजारका दरले उक्त रकम उपलब्ध गराइएको हो । नेपाल सरकारबाट सामाजिक सुरक्षा भत्ता पाउँदै आएका ७५ वर्ष पुगेका ज्येष्ठ नागरिक, एकल महिला र अपांग नागरिकलाई यस किसिमको रकम उपलब्ध गराउने निर्णयबमोजिम रकम वितरण कार्य शुरु गरिएको कार्यबाहक प्रमुख गुमादेवी आचार्यले जानकारी दिए । उक्त रकम उपमहानगरका १९ वटै वडा कार्यालयबाट वितरण गरिएको र वडा कार्यालयमा आउन नसक्ने व्यक्तिलाई घरमै पुगेर रकम उपलब्ध गराउने व्यवस्थासमेत गरिएको उनले बताए । बुटवल उपमहानगरपालिकाभित्र सामाजिक सुरक्षा भत्ता प्राप्त गर्दै आएका सात हजार २७४ जनामध्ये नगरभित्र ३५२ एकल महिला, २५६ अपांग र पाँच हजार ९६६ जना ७५ वर्ष उमेर पुगेका ज्येष्ठ नागरिक रहेको नगरपालिकाको सामाजिक शाखाले जनाएको छ । यही तथ्यांकका आधारमा बुटवल उपमहानगरपालिकाले आन्तरिक स्रोतबाट बजेट विनियोजन गरेर चाडपर्व खर्च वितरण गरेको हो । यसका लागि उपमहानगरपालिकाको साउन ३२ गतेको प्रथम नगरसभाले रु एक करोड ४५ लाख ४८ हजार बजेट विनियोजन गरेको थियो । उपमहानगरपालिकाले यसरी चाडपर्वको बेला रकम उपलब्ध गराएकामा उक्त समूहका जनता निकै खुशी भएको बुटवल उपमहानगरपालिकाका प्रवक्ता तथा वडा नं १७ का अध्यक्ष रामप्रसाद रेग्मीले बताए । उनले जनताका प्रतिनिधिले ज्येष्ठ नागरिक, अपांग र एकल महिलाको सम्मानस्वरुप चाडपर्वका बेलामा सम्झनास्वरूप सो रकम दिइएको बताए । अहिले रकम बुझ्न नआएकालाई पनि दशैँपछिसम्म रकम दिइनेसमेत वडाध्यक्ष रेग्मीले जानकारी दिए ।

उदयपुर, असोज १० । सिमसिमे पानीको कुनै प्रवाह नगरी त्रियुगा नगरपालिका वडानं ११ का वडाध्यक्ष विश्वराज भट्टराई सोमबार झण्डै तीन घण्टा, उदयपुरको सदरमुकाम गाईघाट बजारमा झाडु बोकेर बढार्दै हिडे । नगरपालिकाको अगुवाईमा सुरु भएको ‘त्रियुगाको रहर, स्वच्छ, सफा र सुन्दर नगर’ अभियानमा वडाध्यक्ष भट्टराईले बजारबासीले फालेको कागज, पलाष्टिक टिप्दै झाडुले फोहोर बढारे । नगर प्रमुख बलदेव चौधरी नै उपस्थिति हुने यो कार्यक्रममा नगरप्रमुख काठमाण्डौँ जानु परेपछि वडाध्यक्ष भट्टराईले कार्यक्रमको नेतृत्व गरेका थिए । आफ्नै वडा भएर पनि होला भट्टराईले तीन घण्टासम्म कहिले झाडु त कहिले वेल्चा लिएर सरसफाइमा जुटे । वडाध्यक्षको त्यो काम प्रनि बजारबासी कोही पसल त कोही घरको झ्याल र छतबाट रमित हेर्दै थिए केही सरसफाइ अभियानमा साथ दिन पनि निस्किए । जनप्रतिनिधिहरुको त्यो काम देखेर कतिपय सर्वसाधरण त चकित भए । उनीहरु सवालजवाफ गर्दै थिए कि अब केहि होला, वास्तवमा जनप्रतिनिधि भनेको जनप्रतिनिधि नै हुदो रहेछ, हिजोसम्म कुरुप सहर विस्तारै परिवर्तन हुँदैछ । त्यसक्रममा वडाध्यक्ष भट्टराईले, ‘वडानं ११ अव सफा, हरित र उज्यालोयुक्त वडा हुनेछ ।’ त्यसअघि थपे, ‘नगरपालिकाको मुटु वडाबाट यो अभियान सुरु भएको छ, १६ वटै वडालाई नमुना बनाई नमुना नगरपालिका बनाउँछौ ।’ नगरपालिकाले सफा, सुन्दर, हरियाली, उज्यालो र समुन्नत त्रियुगा बनाउन नगरका सबै वडामा सरसफाइ, बृक्षारोपण र सोलार जडान कार्य सुरु गरिसकेको छ । त्यसो त उज्यालो र सफा दशै बनाउन नगरपालिकाले ‘उज्यालो र सरसफाइयुक्त दशै’ अभियान नै सञ्चालन गरिसकेको छ । वडा र नगरस्तरीय योजनामा सरसफाइ, हरित, उज्यालो र समृद्ध सहर बनाउने योजना प्राथामिकतामा राखेको मेयर बलदेव चौधरीले बताए । नगरपालिकाले वडानं ६, १०, ११, १२ मा सबैभन्दा बढि सरसफाइ र उज्यालो अभियान चलाउने बताएको छ । यो अभियानमा नगरपालिकाले कालो पलाष्टिक मात्र नभई सेतो पलाष्टिकसमेत प्रतिवन्ध लगाउने मेयर चौधरीले बताए । नगरपालिकाले फोहोरमैला व्इवस्थापनअन्र्तगत कुहिने र नकुहिने फोहोर छुट्याउने ल्याण्डफिल बनाउने तयारी गरिरहेको छ । यसकासाथै नगरपालिकाले छुट््टै वद्यशाला, हरियाली नगरपालिकाका लागि प्रत्येक घरले एक वटा विरुवा अनिवार्य रोप्नु पर्ने व्यवस्था गरेको छ । त्यसैगरी दुई वटा बर्सपार्क, ढलको व्यवस्थापन, पार्क, सार्वजानिक शौचालय, पार्किङ, लामखुट्टे युक्त सहर लगायतका योजना अघि सारेको चौधरीले बताए ।

सिन्धुली, असोज १० । हिन्दु धर्मावलम्बीहरुको महान् चाड दशैँमा अनिवार्य जस्तै बनेको पिङ हाल्ने चलन पछिल्लो समय लोप हुँदै गएको छ । जिल्लाका हरेक गाउँ बस्तीका टोलटोलमा हालिने र खेलिने पिङ लोप हुँदै गएको हो । “वर्षमा एक दिन धर्ती छाड्नुपर्छ” भन्ने मान्यताका साथ पिङ हाल्ने र दशैँमा पिङ खेल्ने चलन विगतमा थियो । हिजोआज भने आधुनिक जीवनशैलीसँगै नेपाली यस्ता संस्कृति विस्तारै हराउँदै गएका छन् । संस्कृतिकै रुपमा विकास भएका पिङको संरक्षणका लागि स्थानीय संस्था तथा व्यक्तिले चासो नदेखाएको स्थानीयवासी बताउँछन् । पिङ किशोर, युवादेखि वयस्कसम्म सबै लिङ्गका मानिसको रुचिको विषय हो । एउटा पिङले भएन भनेर छ सात वर्षअघिसम्म टोलटोलमा पिङ हाल्ने चलन थियो तर अहिले एउटा पिङ पनि बल्लबल्ल मिलेर बाटेको कमलामाई नगरपालिका–३ जलकन्याका युवा रमेश बुढाथोकीले बताए । “आफ्नो गाउँमा पिङ हाल्ने र खेल्ने शैली अब गीतमा मात्र सुन्न पाउने भयो”, उनले भने । उनका अनुसार विगतमा तीज तथा दशैँतिहारमा हाल्ने गरेका पिङ अब वर्षेनी लोप हुँदै गइरहेका छन् । “युवा भेला भई हरियो खर काटेर बलियो पिङ बनाउने प्रतिस्पर्धा गर्ने चलन रहेकामा अहिले युवा गाउँमा छैनन्, अग्रजले पनि यसमा चासो नदेखाएको जस्तो लाग्छ” उनले भने । पछिल्लो समयमा खरले बाटेका पिङ पनि लोप हुँदै गइरहेका छन् पछिल्लो पुस्ता त काठेपिङसमेत देख्न पाएनन् । साविकका गाविसका प्रत्येकजसो वडामा पिङ बाट्ने चलन थियो, तिजमा मात्र हैन दशँै र तिहारको अवसरमा पिङ राख्ने प्रचलन पनि अहिले आएर लोप भएको छ । विगतको समयमा समुदायका सबै जना जुटेर पिङ लगाएर मच्चाउँदै रमाइलो गरिने भए पनि आजभोलि लिंगे पिङ तथा रोटे पिङ लोप हुने अवस्थामा पुगेको स्थानीयवासी मेखबहादुर अधिकारीले बताए । “पिङ खेल्ने रहर धेरै छ, आफू मात्र भएर भएन, रहर भएर मात्र के गर्नू, पिङ हाल्ने जनशक्तिसमेत गाउँमा पाउन छाडिसके” उनले गुनासो गरे । तीन पाटन गाउँपालिका–१ बेलघारीका नवराज दाहाल सानामा चच हुई चच हुई गरी मच्चाएको सम्झना गर्छन् । । कमलामाई नगरपालिका–४ साङ्बालेका ६७ वर्षीय खम्बबहादुर ढकालले भने, “आफूलाई पिङ खेल्ने रहर धेरै छ आफू बूढो भइयो सकिँदैन रहर भएर मात्र के गर्नू रु ” उनीसँग सानो छँदा काठले बनाएको चर्खे ९रोटे० पिङ खेलेको अनुभव छ । उनले साथीभाइसँगै लाम लागेर चर्खे पिङ खेलेको अनुभव बताउँदै पछिल्लो २० वर्षयता भने त्यस्तो पिङ खेल्ने त परैको कुरा देख्नसमेत नपाएको बताए । पछिल्ला पुस्ताका युवाले परम्परागत संस्कार संस्कृतिलाई जगेर्ना गर्नुभन्दा पनि आधुनिक मनोरञ्जनका विकल्प रोज्नाले पिङजस्तो मौलिक मनोरञ्जनको साधन ओझेलमा परेको हो । दशैँ र तिहारका बेला चाडपर्वमा मात्रै गाउँघरमा जुट्ने युवालाई चर्खे पिङ बनाउने फुर्सद र सीप पनि छैन । पिङ लोपोन्मुख भएकामा बूढापाका भने चिन्ता व्यक्त गर्छन् । नेपाली मौलिक परम्परा तथा संस्कृति युवा पुस्तामा हस्तान्तरण गर्न नसक्दा आफैँले संस्कृतिको लोप भएको देख्नुप¥यो भनी बूढापाका भन्छन् । बेरोजगारीका कारण युवा गाउँमा नबस्दा पिङ बनाउने संस्कृतिसँगै बडादशैँक बेला गाउँका बाटा, पाटी पौवा, सार्वजनिकस्थल सरसफाइ गर्ने परम्परासमेत हराउँदै गएको छ ।

चितवन, असोज १० । नेकपा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले आगामी केन्द्रीय व्यवस्थापिका संसदको निर्वाचन चितवन क्षेत्र नं. ३ बाट लड्ने प्रचण्डको घोषणा गरेका छन् । प्रेस सेन्टर नेपाल चितवन साखाले आज भरतपुर विमानस्थलमा गरेको कार्याक्रममा प्रचण्डले आउँदो चुनावमा आफु क्षेत्र नम्बर ३ बाट उठ्ने घोषणा गरेका हुन । पार्टीको बैठकले गरेको निर्णय अनुसार आफु क्षेत्र नम्बर ३ बाटै उठ्न लागेको उनले जानकारी दिए ।  

असोज १० । पाेखरा लेखनाथ नगरपालीकाले नेपालका प्रथम सहिद लखन थापाको सालिक उखेलेर फ्याँकिदिएकाे छ । बाटो फराकिलो बनाउने नाममा सालिक उखेलेर फ्याँकिनु गलत भन्दै विराेध सुरु भएका छन् । याे नगरपालीमा एमालेले जितेकाे हाे । नगरपालीकाले चोकमा रहेको सहिदको सालिक बाटो फराकिलो बनाउने भन्दै उखेलेकाे हाे । जथाभावी नक्सा पास गर्दै सडक मिचेर घर बनाउन अनुमती दिने नगरले बहाना बचाएर सालिक उखेलेर फ्याँकेकाे अाराेप लागेकाे छ । स्थानीय प्रशासनले यसबारे अाैपचारिक टिप्पणी गरेकाे छैन् । यस्ताे छ प्रथम सहिद लखन थापाकाे वास्तविकता सन् १९१४ मा भारत स्वतन्त्रता आन्दोलनमा अंग्रेज शासनविरुद्ध सैनिकले ठूलो विद्रोह गर्यो। त्यसलाई दबाउन र अंग्रेजलाई सहयोग गर्न जंगबहादुरको नेतृत्वमा २५ नेपाली पल्टनसहित पुरानो गोरखगणका लखन थापामगर, जयसिं चुमी रानामगर, कालीबहादुर गणका श्रीपत गुरुङलगायत लखनउ पुगेका थिए। विद्रोही आन्दोलन दबाउने क्रममा त्यहाँका जनतालाई अत्याचार गरी निर्मम तरिकाले हत्या गरेका दृश्य, नबाब अलि साहको दरबारको सम्पत्ति लुटपाट, भारतलाई स्वतन्त्रता दिलाउन बलिदानी दिने सहिदको संघर्षलाई नजिकबाट नियालेका लखनको हृदयमा नेपालमा जंगबहादुरको अत्याचारविरुद्ध आन्दोलन गर्ने ऊर्जा प्राप्त भयो। प्रजातान्त्रिक आन्दोलनका लागि पहिलोचोटि निरकुंश जहानियाँ राणाशासक जंगबहादुर राणाविरुद्ध, जनस्तरबाट सशस्त्र विद्रोह गरेका लखन थापाले देशका लागि बलिदान दिएका थिए। उनको बलिदानी राज्यले स्वीकार्न १३९ वर्ष लाग्यो। राजा–महाराजाले ‘मेरा देशका लाटागाँडा जनताहरु’ भनेर सम्बोधन गरिने समयमा जनता पूर्ण अशिक्षित, धर्मकर्ममा बढी चासो राख्ने भएकाले जातीय देवीदेवताका शक्तिका नामबाट जनचेतना जगाउँथे लखन। नेपालको राजनीतिक इतिहासअनुसार ‘जंगेले नेपाल म्लेच्छलाई बेच्यो, दुनियाँलाई त्राहीत्राही पारिरहेको छ, जातपात, छुवाछुत झन् चर्काएको छ। जंगेलाई हटाएर नेपाल आमालाई पापको बोझबाट हल्का पार्नुपर्छ। नेपालमा सत्ययुग फिराऊ, मनकामना देवीले मलाई बरदान दिएकी छन्। भाइ हो! तयार होऔं’ भनेर गाउँलेलाई ठाउँठाउँमा भेला गराएर चेतना फैलाउँदै उनी संगठित हुन आह्वान गर्थे। उनी नेपालमा बेलायतको जस्तो संसदीय प्रणाली लागू गर्न उत्प्रेरित थिए भने अंग्रेजको साम्राज्यवादी नीतिका कट्टर विरोधी। मृत्युदण्ड सन् १८७६ मा लखन थापाको नेतृत्वमा २ हजारजति युवाको सैनिक संगठनले गोरखाको बुङकोट काहुले भंगारमा ठूलो किल्ला, तीनतले दरबार, पिटी, परेड खेल्ने टुँडिखेल बनाई आवश्यक हातहतियार जम्मा गरे। त्यतिबेला जंगबहादुरले आफू श्री ३ बाट श्री ५ बन्न युवराज सुरेन्द्रलाई हातमा लिइसकेका थिए। तर, पछि विद्रोह हुँदा श्री ५ हुन उनी असफल भए। चन्द्रागिरि भञ्ज्याङमा घाट लगाएर जंगबहादुरलाई मार्ने योजना लखन थापाले बनाए तर उक्त योजनाको पोल टीकादत्त जैसी (कसैकसैले बोर्लाङका थापाक्षत्रीहरु भन्छन्) ले खोलेकाले ४०–५० दिनको सिकार खेल्ने कार्यक्रम १६ दिनमै स्थगित गरेर जंगबहादुर काठमाडौं फर्के। काठमाडौं फर्किनासाथ क्रोधित स्वरमा देवीदत्त बटालियनलाई जंगबहादुरले आदेश दिए, ‘लखनलाई मनकामना बाराहीकै छेउमा झुन्ड्याई मार्नू!’ जङ्गबहादुरले पठाएको देवीदत्त बटालियनका सैनिकसँग बुङकोटमा घमासान लडाइँ गर्दागर्दै गोलीगट्ठा र रासनपानी सकिएपछि लखन थापाले आत्मसमर्पण गरे। जयसिं चुमी रानामगर र उनका सहयोगीलाई जंगबहादुरको सैनिकले पक्री बाँसको पिँजडामा बाँधेर निर्ममतापूर्वक काठमाडौं पुर्यामए। लखनले आफ्नै दरबारमा मृत्युवरणको इच्छा राखे पनि उनी र विशेष सहयोगीलाई त्यहीँ झुन्ड्याई मार्ने आदेश दिनासाथ जंगबहादुरकी रानी मूर्च्छा परिन्। जंगबहादुरले ठूलो भूल भएको प्रायश्चित गर्दै केही सैनिकलाई लखन थापालाई नमार्नू भन्ने आदेश पठाए तर जैसी र थापाक्षत्रीले सुइँको पाउनासाथ बेनीघाटमा घाटेहरुलाई डरधम्की देखाई केही रकम दिएर आफ्नो पक्षमा पारे। तीन दिनपछि सैनिक पुग्दा १९३३ फागुन २ गते दरबारअगाडिको खिर्राको बोटमा उनलाई झुन्ड्याइएको थियो। सन्त ज्ञान दिलदास र कालु लम्साललाई बाहुन भएकाले मृत्युदण्ड दिइएन भने सुकदेव गुरुङलाई गोरखाको जेलमा यातनापूर्ण ढंगले हत्या गरियो। अन्य ५० जना सहयोगीलाई बाँसको पिँजडामा राखी काठमाडौं ल्याई टुँडिखेलको रुखमा झुन्ड्याइयो। लखन थापालाई मारेको खबर पाउनासाथ जंगबहादुरको मन बेचैनीले छटपटाउन थाल्यो। उनी स्वयं बुङकोट गई लखन थापाको लाससँग क्षमा मागी पत्थरघट्टाको बाटो हुँदै फर्किंदा जंगबहादुरको पनि बाटैमा रहस्यमय मृत्यु भयो। स्थानीय जनविश्वास ‘म मरेको सात दिनभित्र त्यो जंगे पनि मर्नेछ। मलाई झुन्ड्याइएको बेला कोही पनि नरुनू र पीर नगर्नू, मेरो शरीर कुहेर भुइँमा खस्यो भने लखन थापा मरेर गएछ भनेर जान्नू। यदि त्यसै सुकेर सानो–सानो भई झुन्ड्याएको डोरीमा शरीर बिलाएमा लखन थापा जिउँदैछ भनेर बुझ्नू। मलाई झुन्ड्याइएको डोरी सुरक्षित राख्नू, म एकदिन फर्केर आउनेछु,’ राणाका सेनाले बलिदानी दिनुअघि लखनले जनसमुदायलाई सम्बोधन गरेका थिए्। स्थानीय गाउँलेलाई घटना गुपचुप राख्न कागजमा सहीछाप गराई राणाहरुले रुपैयाँ बाँडेका थिए। गाउँलेले उक्त रुपैयाँ आफूसँग नराखी सामूहिक रुपमा गोरखा दरबार परिसरमा लखन थापाको नाममा ठूलो घन्टा किनेर चढाएका थिए। लखन र उनका सहयोगीलाई मारेपछि उनको शरीर डोरीमा विलीन भएको र अन्यको कुहेर भुइँमा झरेकाले स्थानीय बासिन्दामा उनी मरेका छैनन्, देउतामा परिणत भएको विश्वास छ। केही वर्षअघिसम्म लखनलाई झुन्ड्याइएको डोरी पेट दुख्ने र अन्य उपचारका लागि प्रयोग गर्दा सकिएको स्थानीय समुदायले बताएका थिए। सरकारबाट पहिल्यै सहिद घोषणा गरिसकिएको लखन थापालाई प्रथम सहिद घोषणा गर्ने तथ्यगत एवं व्यावहारिक हिसाबले पनि कठिनाइ पर्ने’ व्यहोराको पत्र सरकारले थमाएको थियो। उनको मृत्यु हिंसात्मक ढंगबाट भएकाले उनले पनि भयाँर पूजा (मगर जातिले सामूहिक रुपमा हिंसात्मक घटनामा मृत्युवरण भएकाहरुको स्मृतिमा गरिने पूजा) गर्ने गरेको हुँदा गोरखा, बुङकोट, काहुले भंगारमा प्रत्येक वर्ष पुस महिनाको पहिलो पञ्चमीका दिन भयाँर पूजालाई ‘लखन्या पूजा’ भन्ने गरिन्छ। प्रथम सहिद घोषणा नेपालको राजनीतिक इतिहासमा निरकुंश जहानियाँ राणाशासनका प्रवर्तक जंगबहादुर राणाविरुद्ध जनतामाझ पहिलोचोटि जनस्तरबाट विद्रोह गरेका लखन थापाले प्रजातान्त्रिक आन्दोलन देश र जनताका निमित्त १९३३ फागुन २ गते आहुति दिएका थिए। उनले सहादत पाएको १२५ वर्षपछि २०५६ फागुन ११ गते राज्यले लखनलाई सहिद घोषणा गर्यो । प्रथम सहिदचाहिँ भनेन। सहिद घोषणा प्रक्रियामा असन्तुष्ट बनेका मगरहरुको साझा संस्था नेपाल मगर संघले २०६२ माघ १० गते संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयमा बुझाएको ज्ञापनपत्रमा लखन थापालाई प्रथम सहिद घोषणा गर्नुपर्ने माग थियो। ‘प्रथम सहिद घोषणा गर्न ऐतिहासिक प्रामाणिक तथ्य एवं अन्य विवरण आवश्यक पर्ने र निज अघि नेपालमा अन्य कुनै व्यक्तिले राष्ट्र, राष्ट्रियता, राष्ट्रिय एकता, अखण्डता, राष्ट्रिय एकीकरण, राजनीतिक स्वतन्त्रता, प्रजातन्त्रलगायत राष्ट्रिय जीवनका अन्य क्षेत्रहरुमा योगदान दिँदै प्राण आहुति गरेका छैनन् भन्ने यकिन प्रमाणित तथ्य तथा विवरण आवश्यक पर्ने भएकाले श्री ५ को सरकारबाट पहिल्यै सहिद घोषणा गरिसकिएको लखन थापालाई प्रथम सहिद घोषणा गर्ने तथ्यगत एवं व्यावहारिक हिसाबले पनि कठिनाइ पर्ने’ व्यहोराको पत्र सरकारले थमाएको थियो। नेपाल मगर संघ र प्रथम सहिद लखन थापामगर स्मृति प्रतिष्ठानले निरन्तर सरकारलाई कडा चेतावनीसहित ज्ञापनपत्र बुझाउँदै इतिहासकार, बुद्धिजीवीसँग गोष्ठी, अन्तर्त्रि्कयामार्फत दबाब दिइरह्यो। मगर सभासद समूह र समर्थक सभासदको हस्ताक्षरसहित सभासद शिवलाल थापा मगरले संविधानसभा व्यवस्थापिका संसद सचिवालयमा जरुरी सार्वजनिक महत्वको प्रस्ताव राख्दै ‘जंगबहादुर राणाको जहानियाँ शासनविरुद्ध जनविद्रोह गर्ने पहिलो व्यक्ति लखन थापा मगरलाई प्रथम सहिद घोषणा गरियोस् भन्दै निवेदन दिए। व्यवस्थापिका संसदमा सोही कुरालाई जोड दिँदै ‘प्रथम सहिद घोषणा गर्ने आधार र अकाट्य प्रमाण हुँदा पनि अझसम्म घोषणा नगरिएकाले प्रथम सहिदप्रति अपमान भएको ध्यानाकर्षण गरेपछि बाध्य भएर २०७२ असोज ३ गतेको नेपाल सरकार मन्त्रिपरिषदको निर्णयले ‘लखन थापा मगरलाई नेपालको प्रथम सहिद घोषणा गरिएको व्यहोरा जानकारीका लागि निर्देशानुसार गरिएको संस्कृति, पर्यटन तथा नागरिक उड्डयन मन्त्रालयको पत्रमा उल्लेख गरिएको छ। सामान्य ज्ञानदेखि इतिहासकारबीच एकमत भए पनि जनस्तरमा परिचित लखन थापालाई भूमिगत रुपमा संविधान जारी गरिएको दिन १३९ वर्षपछि मात्र प्रथम सहिद घोषणा गरिएको छ। जनताबाट पहिले सम्मानित राष्ट्र, राष्ट्रियता, राष्ट्रिय एकता, अखण्डता, राष्ट्रिय एकीकरण, राजनीतिक स्वतन्त्रता, प्रजातन्त्रलगायत राष्ट्रिय अन्य विषय र क्षेत्रमा ठूलो योगदान दिँदै प्राण आहुति गरेको व्यक्तिलाई सहिद भनिए पनि प्रजातान्त्रिक आन्दोलनका लागि पहिलोचोटि निरकुंश जहानियाँ राणाशासक जंगबहादुर राणाविरुद्ध, जनस्तरबाट सशस्त्र विद्रोह गरेका लखन थापाले देशका लागि बलिदान दिएका थिए। उनको बलिदानी राज्यले स्वीकार्न १३९ वर्ष लाग्यो। तर, त्योभन्दा पहिल्यै इतिहासकारले उनी नेपालका प्रथम सहिद हुन् भनी दाबीसाथ लेखेका थिए। सैनिकसँग बुङकोटमा घमासान लडाइँ गर्दागर्दै गोलीगट्ठा र रासनपानी सकिएपछि लखन थापाले आत्मसमर्पण गरे।  उनै प्रथम सहिद लखन थापाको आहुतिलाई सम्मान गर्दै उनलाई झुन्ड्याइएको स्थानमा सालिक स्थापना गरिएको छ। २०६२/६३ को जनआन्दोलनले राजा, महाराजाको फोडिएको सालिकको स्थानमा बुटवल, पाल्पा, पोखरा र धादिङमा लखन थापा मगरको सालिक स्थापना गरिएको छ। घोराही, दाङमा निर्माणाधीन सहिदपार्क, अन्य ठाउँमा सडक, चोक आदिको नामकरण प्रथम सहिद लखन थापाबाट गरिएको छ। नेपाल मगर संघ र प्रथम सहिद लखन थापा मगर स्मृति प्रतिष्ठान तथा अन्तर्राष्ट्रिय क्षेत्रमा मगर संघ, हङकङ, अमेरिका, अस्टे्रलिया, क्यानाडा, बेल्जियम, कतार, साउदी अरब, मलेसिया, ओमान, बहराइन, जापानले प्रथम सहिद लखन थापा मगरको स्मृतिमा विविध कार्यक्रम गरी प्रथम सहिद घोषणा गर्न दबाब दिँदै आएका थिए। मगर संघ युकेले हरेक वर्ष लखन थापा मगर फुटबल प्रतियोगिता आयोजना गर्दै आएको छ। – नागरिक दैनिकबाट

नवलपरासी , असोज १० । नेपाली कांग्रेसका नेता एवंम् पूर्वगृह राज्य मन्त्री देवेन्द्रराज कण्डेलले धार्मिक संहिशुढता नेपालीको पहिचान भएकोले यसको संरक्षण गर्नुपर्ने बताएका छन् । नवलपरासीको पाल्ही नन्दन गाउंपालिकामा निर्मित दशैमर्तिको एक समारोह बिच अनावरण गर्दै नेता कण्डेलले यस्तो बिचार ब्यक्त गरेका हुन् । नेपाली कांग्रेसका केन्द्रिय सदस्य समेत रहनुभएका कण्डेलले सो अवसरमा बिश्वमा एक मात्र हिन्दु राष्ट्र नेपालको धार्मिक संहिसुढताको जगेर्ना गर्नु आजको आवश्यका रहेको जिकिर गरे  । हरेक जाती र वर्ण को बसोबास रहेको नेपालमा आम नेपालीको भावना अनुरुप हिन्दु धर्मको संरक्षण र प्रबद्र्धनमा हामी सबै लाग्नुपर्ने आवश्यक रहेको कण्डेलले बताउनुभयो ।