सर्पबाट जोगिन बलियोसँग झ्यालढोका लगाउँछन् मानिसहरु । तर भारतको उत्तरप्रदेशको एउटा गाउँमा भने सर्पकै कारण ढोका नै लगाउन नपाउने चलन छ । प्रतापगढको सुडेमऊ गाउँमा कैयन् दशकदेखि यही प्रथा कायम रहेको छ । यहाँ कसैले घरमा ढोका लगायो भने अपशकुन हुने उनीहरुको मान्यता छ । त्यसैले चोरी हुने या अरु कुनै डर नमानी उनीहरुले ढोका लगाउँदैनन् । नागदेवताले उनीहरुको रक्षा गर्ने गाउँवासीको विश्वास रहेको छ । यो गाउँ १ सय वर्षदेखि एउटा नागको श्रापमा परेको गाउँवासी बताउँछन् । एकजना गाउँवासीका अनुसार, निकै वर्ष अघि एउटा नागिन ढोकाको बीचमा च्यापिएर मरेपछि नागिनले जसले ढोका लगाउँछ, त्यो बर्बाद हुने श्राप दिएकी थिइन । त्यसैदिन देखि त्यो गाउँमा ढोका लगाउन कोही पनि चाहँदैनन् ।  

काठमाडौं, माघ ३ । राष्ट्रिय सूचना प्रविधि केन्द्र कार्यालयमा रिक्त रहेका पदहरुमा आवश्यक न्यूनतम योग्यताअनुसार आवेदन खुलेको छ । इच्छुक उम्मेदवारहरुले १५ दिनभित्र आवेदन बुझाउन सकिने छ । बाँकी विवरण तलको तालिकामा हेर्नुहोस्-   

कलैया, पुस १२ । नेपाल मत्स्य व्यवसायी संघ बाराले आउँदो माघ २५ गतेदेखि २७ गतेसम्म कोल्हवी नगरपालिका–१ कोल्हवी बजारमा दोस्रो माछा महोत्सव आयोजना गर्ने भएको छ । ‘मत्स्यपालनको विकास समृद्धिसँगै राष्ट्रको विकास, स्वदेशी माछा खाऊँ, स्वस्थ रहौँ’ नाराका साथ उक्त महोत्सवको आयोजना गर्न लागेको नेपाल मत्स्य व्यवसायी संघ बाराका अध्यक्ष जंगबहादुर साहले जानकारी दिनुभयो । महोत्सव सम्पन्न गर्न संघका वरिष्ठ उपाध्यक्ष वीरेन्द्र चौधरीको संयोजकत्वमा १३ सदस्यीय समारोह समिति तथा विभिन्न उपसमिति गठन गरिएको छ । गत वर्ष कलैयामा प्रथम माछा महोत्सव आयोवजना गरिएको थियो ।

पुस १ । हरेक मानिसहरुमा अचेल ढाड दुख्ने समस्याले दिन प्रतिदिन सताइरहेको हुन्छ । के गर्दा ढाडको दुखार्इबाट मुक्त हुन सकिन्छ भनेर हरेक उपाय, हस्पिटल धाउन थालेका हुन्छन् । त्यसैले ढाडको दुखार्इबाट बच्नका लागि केही उपायहरु अपनाउन सकिन्छ- एउटै सिटमा धेरैबेरसम्म बस्नु उठ्दाको तुलनामा लगातार बस्दा स्पाइनको हड्डीमा धेरै दबाब पर्छ भन्ने कुरा थोरै मानिसलाई मात्र थाहा छ । विशेषज्ञको तुलनामा यो तरिकाले तुलनात्मक रुपमा ४० प्रतिशतसम्म दबाब पार्छ । यसकारण लामोसमयसम्म एकै स्थानमा बस्नुपर्नेहरुलाई बेला–बेलामा उठेर टहलिन सल्लाह दिइन्छ । कयौं घण्टासम्म एकैस्थानमा बसेर काम गर्दा पिठको मांसपेशी कमजोर हुन थाल्छ । यस्ता मांसपेशीमा लामो समयसम्म कुनै गतिविधि आउँदैंन र यसको लचिलोपनामा असर पर्न थाल्छ । के गर्ने त ? अफिसको काममा समय समयमा ब्रेक लिनु जरुरी छ । फोन कुरा गरिरहँदा र आफनो सहकर्मीसंग कुरा गरेको समयमा कुर्सीमा थोरै सुतेको मुद्रामा बस्नुपर्छ । तर, कुर्सी भने त्यही स्थितिमा रहनुपर्छ,जसले पिठ्यु र कम्मरलाई सपोर्ट देओस् । यस्तो बेलामा टाउको भने सिधा गर्नुपर्छ । पानी ल्याउने जस्ता काम आफैं गर्नुपर्छ । कुर्सीको सही चयन कुर्सीमा आरामसंग बस्ने बानीले इनर्जी लेभल कम हुन्छ र तौल बढ्न थाल्छ । साथै पिठ्युँ र गर्धनमा समेत समस्या आउन सक्छ । टेक्साब ब्याक इन्सिच्युटका चिरोप्याक्टिक डिभिजनका निर्देशक डेरेन डब्ल्यु मार्लोका अनुसार कार चलाउँदासमेत बस्ने तरिका सही हुनुपर्छ । त्यसैले स्टेयरिङ ह्वीलमा बस्दा सधैं ९० डिग्रीको एंगल बनाएर बस्नुपर्छ । नियमित जिम जानुस् सक्रिय जीवनशैली मांसपेशी र जोर्नीको पीडालाई कम गर्न मद्दत गर्छ । एक अनुसन्धानअनुसार ढाड दुख्ने समस्याको मुख्य कारण मनिसको सक्रियतामा ४० प्रतिशतले कमी आउनु हो । चिकित्सकका अनुसार यस्ता व्यक्तिले मर्निङ वाक, जगिङ आदि गर्नुपर्छ । जसले मांसपेशी खुम्चने समस्या हटाउँछ । यस्तो अवस्थाले हिप्स र घुँडाको पछाडीको मांसपेशीको स्ट्रेचिङका लागि फाइदा पुग्छ र मांसपेशीको थकान पनि कम हुन्छ । योग गर्नुपर्छ मांसपेशी खुम्चने, रक्तनलीमा रक्तसञ्चार कम हुने र तनावका समस्या कम गर्न योग निकै लाभदायी हुन्छ । युनिभर्सिटी अफ वाशिङगटनका अनुसन्धानकर्ताका अनुसार ढाडको तल्लो भागको दुखाई आधुनिक तरिकाको तुलनामा योगबाट चाँडै निको हुन्छ । करिब १ सय १ जना बिरामीमा गरिएको अनुसन्धानमा वैज्ञानिकहरु यो निष्कर्षमा पुगेका थिए । यसका लागि तालिमप्राप्त योग गुरुलाई सम्पर्क गर्न सकिन्छ । धेरै टीभी हेर्नु पनि एउटा कारण दैनिक धेरै समय टीभी हेर्ने बानीले पनि ढाड दुख्ने समस्या निम्तन सक्छ । एक अध्ययनअनुसार जो मानिस टीभी या कम्प्युटरअगाडि एक हप्तामा १५ घण्टाभन्दा बढी समय बिताउँछन्, उनीहरु लोअर ब्याक पेनबाट बढी पीडित हुन्छन् । तनाव हटाउनुपर्छ मनमा भएको कुनै पनि प्रकारको रिस, तनावआदिलाई निकाल्ने हो भने पनि ढाड दुख्ने समस्याबाट मुक्ति पाउन सकिन्छ । डच्युक मेडिकल सेन्टरमा गरिएको अनुसन्धानमा यो निष्कर्ष निकालिएको हो । अनुसन्धानकर्ता जेम्स डब्लु कार्सनका अनुसार व्यक्तिको भावनात्मक स्तर तथा विचारको मांसपेशीमा हुने पीडाबीच सिधा सम्बन्ध हुन्छ ।  

चिया धेरै नेपालीले पिउने पेय पदार्थमा पर्छ । बिहान ओछ्यानमै चिया पिउने त नेपालीको चलन नै बनेको छ । कतिपय त चिया नपिई नित्यकर्म गर्न सक्दैनन् । अधिकांश नेपालीले बिहान चिया पिउछन् । के बिहान खाली पेटमा चिया पिउनु राम्रो बानी हो रु बिभिन्न अनुसन्धानले खाली पेटमा चिया पिउदा स्वास्थ्यलाई धेरै हानी हुनसक्ने देखाएका छन् । चियामा कैफिन र टैनिन पाइन्छ जसले शरीरलाई उर्जा दिन्छ । चियामा दूध मिसाउदा चियामा पाइने एण्टिअक्सिडेन्ट नष्ट हुन्छ। चिया पिउनुका फाइदा नभएका होइनन् । तर खाली पेटमा पिउने, धेरै पिउने र धेरै गुलियो चिया पिउदा स्वास्थ्यलाई असर गर्छ । दूध चिया भन्दा कालो चियाले फाइदा गर्छ तर कालो चिया पनि धेरै पिउनु हुदैन । खाली पेटमा दूध चिया पिउदा थकान बढ्ने, एसिडिटी बढ्ने हुन्छ । यसले पेटको अल्सर पनि हुनसक्छ। दिनमा ५ कप भन्दा बढी चिया पिउने मानिसलाई प्रोस्टेट क्यान्सर हुनसक्ने बिभिन्न अध्ययनहरुले दखाएका छन्। ब्रिटिस मेडिकल जर्नलमा छापिएको अध्ययनअनुसार तातो चिया पिउने मानिसमा खाना खाने नली तथा घाँटीको क्यान्सर हुने सम्भावना आठ गुणाबढी हुन्छ ।‘धेरै तातो चिया पिउने मानिसमा मनतातो चिया पिउने मानिसको तुलनामा क्यान्सरको खतरा आठ गुणा बढी हुन्छ’ अध्ययन प्रतिवेदनमा भनिएको छ । यो अध्ययन ५० हजार मानिसमा गरिएको थियो । तातो चियाले घाँटीमा रहेका नरम तन्तुहरुलाई क्षति गर्छ। दूध चियाले मोटोपन बढाउछ । चियाले मधुमेहका बिरामीमा चिनिको नियन्त्रण बिग्रन सक्छ । दूध चियाको अर्को नराम्रो पक्ष भनेको कोलेस्टेरोल हो । दुध चियामा चियापत्तिको बढि प्रयोग हुन्छ । जुन स्वास्थ्यका लागि हानिकारक हुन्छ । चियापत्तिको बढी प्रयोगले शरीरमा क्याफिनको मात्रा बढी भएर मुटुको चालसम्बन्धी समस्या उत्पन्न हुनसक्छ। एजेन्सी

काठमाडौँ, कात्तिक २९ । लोक तथा दोहोरी गायक राजन ठकुरीको ‘आँखाभरि आँसु’ बोलको आधुनिक गीतको भिडियो हालै सार्वजनिक भएको छ । सो गीतमा नेपाली लोक दोहोरीको क्षेत्रमा छुट्टै पहिचान बनाउन सफल चर्चित सर्जक, संगीतकार तथा गायक ठकुरीको संगीत रहेको छ भने शब्द संकलक युनिषा हमाल ठकुरीको शब्द रहेको छ । यसमा चर्चित गायिका अञ्जु पन्तको स्वर रहेको छ । माया प्रेमलाई विषय वस्तु बनाइएको सो आधुनिक गीतलाई समेत सबै स्रोताले उत्तिकै माया गरिदिने गायक ठकुरीको विश्वास रहेको छ । भिडियोलाई निर्देशक देवेन्द्र पाण्डेले निर्देशन गर्नुभएको छ । गीतमा युनिषा हमाल र युगराज पाण्डेको अभिनय रहेको छ ।

लुम्बिनी, कात्तिक २२ । नेपाली काँग्रेस रुपन्देहीले आसन्न प्रतिनिधि तथा प्रदेश सभा निर्वाचनमा पार्टीका उम्मेदवार विपरीत बागी उम्मेदवारी दिएका नेताको पार्टी सदस्यता खारेज गरेको जनाएको छ । नेपाली काँग्रेसले पार्टीका उम्मेदवारविरुद्ध बागी उम्मेदवारी दिएको भन्दै एकजना प्रतिनिधि सभा सदस्यका उम्मेदवार तथा पाँचजना प्रदेश सभा सदस्यका उम्मेदवारसहित उनीहरुका प्रस्तावक र समर्थक गरी १८ जनाको पार्टी सदस्यता खारेज गरेको हो । पार्टीको विधानअनुसार रुपन्देही क्षेत्र नं १ को २ बाट प्रदेश सभा सदस्यमा स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका महाधिवेशन प्रतिनिधि कृष्णप्रसाद पौडेल तथा उहाँका प्रस्तावक खुमलाल गौतम र समर्थक नीमबहादुर थापाको पार्टी सदस्यता खारेज गरेको नेपाली काँग्रेस रुपन्देहीका सभापति अब्दुल रज्जाकले जानकारी दिए । त्यस्तै क्षेत्र नं ३ को १ बाट प्रदेश सभा सदस्यमा स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिनुभएका जिल्ला सदस्य ओमकुमार श्रेष्ठ, उनका प्रस्तावक नारायणबहादुर कार्की र समर्थक राजेश जिसी, क्षेत्र नं ३ को २ बाट प्रदेश सभा सदस्यमा नेपाली काँग्रेस बिपी पार्टीबाट उम्मेदवारी दिएका डोलराज भुसाल तथा उनका प्रस्तावक सन्तकुमार यादव र समर्थक रामनारायण अहिरलाई पार्टीको साधारण सदस्यता नरहने गरी कारबाही गरेको सभापति रज्जाकले जानकारी दिए । त्यस्तैगरी रुपन्देही क्षेत्र नं ३ बाट प्रतिनिधि सभा सदस्यमा उम्मेदवारी दिनुभएका अमृतलाल भट्टराई र उहाँका प्रस्तावक शालिकराम पाण्डे तथा समर्थक दिनेशप्रसाद पाण्डे, क्षेत्र नं ४ को २ बाट प्रदेश सभा सदस्यमा स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका महाधिवेशन प्रतिनीधि वीरेन्द्र कलवार उहाँका प्रस्तावक सीताराम पाल तथा समर्थक मनोजकुमार कलवार, क्षेत्र नं ५ को २ बाट प्रदेश सभा सदस्यमा स्वतन्त्र उम्मेदवारी दिएका महाधिवेशन प्रतिनिधि अमेरिका कोहार तथा उनका प्रस्तावक कलामुद्धिन मुसलमान र समर्थक दिनेशचन्द्र बर्मालाई पार्टीको साधारण सदस्यसमेत नरहनेगरी कारबाही गरेको हो । सभापति रज्जाकले पार्टीको नीति तथा हितविपरितका गतिविधि गर्नेलाई तत्काल कारबाही गरिने पनि बताए ।

काठमाडौं, कार्तिक १८ । साहित्यमा रुचि राख्ने अधिकांश मानिसले आफ्नो साहित्यिक यात्रा कविताबाट सुरु गर्छन् । हुन त साहित्य सिर्जना गर्नु सहज पक्कै छैन । तर, अरु विधाभन्दा गजललाई अझ गाह्रो विधा मानिन्छ । भनिन्छ, ‘गजल सुन्दा जति आनन्द आउँछ त्यसको सिर्जना गर्न त्यतिकै कठिन छ।’ सुत्रभित्र रहेर प्रेमलाई केन्द्रमा राखेर समान वजन भएका तर स्वतन्त्र भाव बोकेका युगल पक्तिहरुको समूहलाई नै गजल भनिन्छ । गजल एउटा प्राविधिक विधा पनि हो । यसमा केही प्रावधिक शब्दहरु हुँछन् । जस्तै शेर, काफिया, रदिफ, मतला, मकता, तखल्लुस, बहर, रुक्न, आर्कान्, मिसरा, मुसलसल, गैर मुसलसल आदि। त्यस्तै गजल युगल पंक्तिहरुले बनेको हुन्छ जसलाई शेर भनिन्छ । कसैले आफ्नो शौखको लागि मात्र गजल लेख्छन् भने कसैले गजलकार कै रुपमा स्थापित हुन गजल लेख्छन् । युवा पुस्तामा पनि यसको मोह उत्तिकै बढ्न थालेको छ । कमल संर्घष गजल विधाको चर्चित नाम हो । १३ वर्षकै उमेरदेखि गजल लेख्न सुरु गरेका कमलले २०७० सालमा संयुक्त गजल संग्रह ‘कैफियत’ प्रकाशित गरेका थिए । त्यसपछि २०७३ सालमा उनले आफ्नो गजल संग्रह ‘सडक’ प्रकाशित गरे । उनी भन्छन्– ‘मैले गजल संग्रह मलेसिया हुँदा नै लेखेको हुँ, इच्छा भयो भने ठाउँ र समयले रोक्दैन रहेछ ।’ लेख्नका लागि कुनै त्यस्तो उपयुक्त समय नभए पनि मनले जुनबेला अनुमति दिन्छ त्यही बेला गजल लेख्न बस्दा मिठो गजल लेख्न सक्ने उनी बताउँछन् । हरिशरण डोटेलले १७ वर्षको उमेरदखि गजल लेख्न सुरु गरेका हुन् । उनको ‘निर्दोष मन’ प्रकासोन्मुख गजल संग्रह हुन् । उनी भन्छन्– ‘गजल लेख्नलाई त्यस्तो समय कुनै हुँदैन तर म विशेषगरी रातको समयमा लेख्न रुचाउँछु ।’ कविता, कथालगायत विभिन्न विधामा कलम चलाउँदै आएका डोटेलले ‘सडकको सपना’ नामक कविता संग्रहका साथै ‘निर्दोष मन’ नामक गजल संग्रह प्रकाशित गरिसकेका छन् । नेपाल बस्ने युवापुस्तामात्रै नभई विदेशमा बस्नेहरुको पनि गजलप्रतिको लगाव उत्तिकै छ । विगत केही समयदेखि जर्मन बसोबास गर्दै आएकी अपेक्षा चन्दको पनि गजलप्रति विशेष लगाव छ । १६ वर्षको उमेरदेखि अलिअलि गजलतिर कलम चलाउन थालेकी अपेक्षा चन्दले आफ्नो कलेज स्नातक तह सम्मको अध्ययन गरिरहदा गजल लेखनमा उनले कलम चलाउन थालिन् । गजल लेख्दा विशेष गरी रदिफ र काफियामा ध्यान दिनुपर्ने उनी बताउँछिन् । उनी भन्छिन्, ‘गजल लेख्ने मेरो त्यस्तो उपयुक्त समय छैन, कहिले बाटोमा हिड्दा हिँड्दै लेख्छु कहिले काम गरिरहेको बेला लेख्छु ।’ गजल नै लेख्छु भनेर बसेको समयमा भने दिमागमा गजल नै नआएको पनि उनको अनुभव छ । ‘पहिला पहिला साहित्यको सुरुआत गर्दा युवा पुस्ताहरुले कविताबाट गर्थे भने आजभोली प्रायजसो युवाहरुको साहित्यको सुरुआत नै गजलबाट हुने गरेको छ,” वरिष्ठ गजलकार रवि प्राञ्जल भन्छन् ‘आजभोलि गजलको कार्यक्रम सञ्चालन गर्नेपनि युवा वर्ग नै हुन्छन् ।’ अधिकांश गजलकारहरु गजल लेख्नको लागि उपयुक्त समय भन्दा पनि तनावमुक्त मन र मस्तिष्क चाहिने बताउँछन् । बाह्रखरीबाट साभार

बाबुराम भट्टराई नेपाली राजनीतिको एक प्रमुख पात्रको रुपमा स्थापित पूर्व माओवादीका बरिष्ट नेता हुन । उनको बारेमा कलम चलाउनेहरु प्राय सवैले लेखि पनि सकेका छन बाबुरामका कथाहरु, माओवादी जनयुद्धकालमा विश्वले प्रचण्ड भन्दा राम्रो बाबुरामलाई चिन्थ्यो, त्यहिवेलादेखि बाबुराम नेपाली बौद्धिक जगत र विद्यार्थी जगतको प्रेरणा पनि बने । यत्रो विद्धवानले किन बन्दुक बोकेको होला ? किन, वौद्धिकता भुटेको होला ? किन माओवादी बनेको होला ? बाबुराम जस्तो विद्धवान युद्धमा ? राष्टिय अन्र्तराष्टिय जगतलाई मात्र होईन निम्न र मध्यम वर्र्गीय नेपाली विद्धत र विद्यार्थी जगतमा बाबुरामका बारेमा यावत जिज्ञाषाहरु थिए । रमेश विश्वकर्मा अहिले भन्न सकिन्छ, सायद बाबुरामले ‘चे’ लाई राम्ररी पढेका थिए, नेपाली राजनीति र सामाजिक चरित्र राम्रोसँग बुझेका थिए । विश्व राजनीति र दक्षिण एसियाली समाजको अवस्थालाई देखेर बाबुरामलाई आफूले पाएको उपाधी बेकार लागे र सामाजिक मुत्तिको बाटो रोजे राजनीति त्यसमा पनि युद्ध राजनीति नेपाली माटो माओवाद जन्माउने यिनै योद्धा प्रचण्ड, बाबुराम, किरण, वादलहरु आज छुटिएका छन । तत्कालिन देउवा सरकारले माओवादी माग प्रति आखा चिम्ली दिदा उत्पन्न भएको १० वर्षे जनयुद्ध, विभिन्न चरणमा भएका शान्ति वार्ता, अन्तरिम सरकार, संविधान सभाको पहिलो र दोश्रो निर्वाचन, संविधानसभा मार्फत संविधान घोषणासम्म आई पुग्दा नेपाली राजनीतिमा बाबुरामको महत्वपुर्ण भुमिका रह्यो र बाबुरामको यो नेतृत्वदायी भुमिकाको नेपाली इतिहासले सम्मान गर्ने छ । बाबुराम र प्रचण्डमा मात्र सिमित माओवादी भित्रको दुई लाईन संघर्ष चुनवान पश्चात त्रिकोणिय बैचारिक संघर्षमा रुपान्तरित भयो, पालुंनटार, खरिपाटी हुदै धोवीघाटसम्म आई पुग्दा माओवादी भित्रको त्रिकोणिय वैचारिक संघर्ष विष्पोट भयो र पाटीभित्रको एक लाईन माओवादीबाट अलग भयो । योसंगै माओवादी आन्दोलनको विघटन सुरु भयो । माओवादी आन्दोलनबाट सम्बन्ध विच्छेद गरेका वैद्यहरुले केहि समय प्रचण्डलाई देखाउन खोजे तर अहिलेसम्म त्यसको औचित्य पुष्टि न वैद्यले गर्न सके न विप्लवले, माओवादी आन्दोलनको यस्ता कम्जोरीको समीक्षा इतिहासले गर्दै जाला । संविधान सभाबाट संविधान घोषणा भएको भोलीपल्ट बाबुराम प्रचण्डलाई भेट्न लाजिम्पाट पुगे र प्रचण्डसँग प्रस्ताव गरे अव माओवादी पार्टी विघटन गरौ । यत्रो बलिदानी र विरताको इतिहास बोकेको पाटी, नेपाली राजनीतिमा छुट्टै पहिचान निर्माण गरेको पार्टीलाई विघटन गर्न प्रचण्डको अन्तर्यले मानेन र बाबुरामले यसै लहडमा माओवादी पाटी छोडेको घोषणा गरे । बाबुरामको त्यो निर्णय सहि थियो वा गलत समीक्षा हुँदै जाला । बाबुरामले नेपाली राजनीतिमा आफुलाई जस्तो देखाउन चाहान्थ्ये नेपाली जनताले बाबुरामलाई स्थानीय चुनावमा नपत्याउदा नेपाली राजनीतिमा वैकल्पिक राजनीतिको प्रयोग गर्ने बाबुरामको योजना विफलसँगै हिजो माओवादी छोड्दा माओवादी पार्टीको औचित्यमाथी प्रश्न उठाउने बाबुराममाथी जनताले प्रश्न उठाई दिए । पार्टी परित्यागसँगै बाबुरामले पत्रकार सम्मेलन गरेर माओवादी पाटीलाई रातो स्टिकर लागेको घरको संज्ञा दिदै गर्दा प्रचण्डले पत्रकार सम्मेलन मार्फत आफ्ना शुभचिन्तक र कार्यकर्ताहरुलाई बाबुरामका बारेमा नराम्रो टिप्पणी नगर्न आग्रह गरे । बाबुराम जानेर वा नजानेर माओवादीलाई कम्जोर पार्न खोज्ने शत्ति केन्द्रको सिकार बने, जस्तो किसिमको आश्वासन बाबुरामले शत्ति केन्द्रबाट पाएका थिए । नेपाली जनताले ठिक उल्टो परिणाम देखाई दिदा, नयाँ शक्ति पाटी विघटनको राजमार्गमा दौडि रहेको छ, स्वयम बाबुराम नयाँ शक्तिको विघटन देखेर अतालिएका छन । बाबुराम कस्तो राजनीतिज्ञ बन्न चाहान्छन र कस्तो राजनीति गर्न चाहान्छन भन्ने कुरा उनले उपेन्द्र यादवको पार्टीसँग पार्टी एकीकरण गरी उपेन्द्रलाई अध्यक्ष मान्ने सहमतिबाटै प्रष्ट हुन्छ । बाबुरामले जुन कुरा प्रचण्डबाट सम्भव देखेन्न तर उपेन्द्रबाट देखे । जुन काम प्रचण्डले गर्न सकेन्न उपेन्द्रको नेतृत्वले गर्छ भन्ने विश्वास गर्दा बाबुरामलाई विश्वास गरेका पुर्व माओवादीहरु नयाँ शक्ति छोडिरहेका छन । हिरा खानीलाई चिन्न नसकेका बाबुराम कोइला खानीमा हिरा खोज्दै गरेकेको देख्दा उनको वौद्धिकता र क्षमतालाई मापन गर्न सकिन्छ । प्रचण्ड नाम होईन युग हो, माक्र्सवादको नेपाली बाटो हो, मालेमाको विकशित रुप हो सायद माओवादीहरु विभाजित नभएको भए नेपालमा प्रचण्ड युग निश्चित थियो । माओवादीलाई शक्तिमा देख्न नचाहाने र सधै कम्जोर पारि राख्न खोज्नेले यसलाई राम्रोसँग बुझेका थिए । पहिलो संविधान सभाको चुनावबाट पहिलो शक्ति बनेको माओवादीलाई कम्जोर बनाउनु थियो । माओवादीलाई कम्जोर पार्ने एउटै उपाय थियो पहिलो संविधान सभाको विघटन र दोश्रो संविधान सभाको चुनाव । यो कुरा न प्रचण्डले बझे न बाबुराम न वैद्यले । के नेपालमा माओवादी पाटीको औचित्य सकियो भनेर एकजना बाबुरामले घोषणा गर्ने वित्तिकै माओवादको विघटन होला ? तर बाबुरामले यो भन्ने आट आफ्नै क्षमता र विज्ञताले गरेको कदापी होईनन । रगतको पोखरीको बीचबाट जन्मिएको माओवादी आन्दोलनलाई शब्दले औचित्य हिन पार्न खोज्नु बाबुरामको विद्धता भन्दा मुर्खता थियो । बाबुरामको बौद्धिकता भन्दा अज्ञानता प्रष्ट थियो । बाबुराम स्वघोषित गान्धि बन्न चाहान्थे । स्वघोषित माओ बन्न चाहान्थे परिणाम बाबुराम आफु जे सावित गर्न चाहान्थे जनताले गलत प्रमाण्ति गरि दिए । बाबुरामलाई चिन्नसमेत छोडि दिए । माओवादी पार्टीबाट बाहिरिदै गर्दा माओवादको औचित्य माथी प्रश्न उठाउने बाबुरामको नेतृत्व र विचारलाई पहिलो र दोश्रो चरणको स्थानीय चुनावमा जनताले अस्वीकार गरि दिए । बाबुरामले सधै आफ्नो सर्टिफिकेटमा घमण्ड गरे । आफ्नो वौद्धिकतामा दम्भ देखाए तर आफ्ना सहयोद्धाहरुको सहि मुल्यांकन गर्न जानेन्न । राम्रो परिणाम जतिको सवै जस आफैले लिन खोजे । बाबुरामले चाहे जस्तो जनताको साथ नपाएपछि उपेन्द्रलाई नेता मान्न तयार हुने बाबुराम नेतृत्वमा असफल भएको पुष्टि भएको छ । बाबुराम आफ्नै कारणले बाबुराम बने भन्ने आत्मभ्रममा छन भने त्यो गलत हो सिंगो राष्टिय अन्तराष्ट्रिय समुदायलाई थाहा छ प्रचण्ड र बाबुराम को हुन । बरु प्रचण्ड बाबुराम विना राजनीतिक यात्रामा हिड्दा कम्जोर मात्र बन्लान तर बाबुराम प्रचण्ड विना हिड्दा असफल हुन्छन सिदिन्छन र सँगै हिड्दा बाबुराम प्रचण्ड बलियो मात्र होईन सफल राजनीतिज्ञ इतिहास निर्माता बन्नेछन । अहिले बाबुरामले राजनीतिक जिवनको गम्भीर समीक्षा गर्नु पर्ने वेला भएकोछ । बाबुरामले कहाँ बसेर राजनीतिक उचाई हासिल गरे । कोसँग बसेर राजनीतिक उचाई हासिल गरे । एक्लै हिड्दा के भयो ? बाबुरामले प्रदेश र केन्द्रको चुनावमा केहि ठाउँमा जित्लान तर जनतालाई माओवादी पार्टी विभाजित गर्नुको ओचित्यता प्रष्टयाउन सक्दैन्न । त्यसैले, माक्र्सवादी विद्धवान डा. भट्टराईले प्रचण्डसँगै हात मिलाएर आगामी राजनीतिको बाटो तय गर्दा नेपाली राजनीतिमा स्थापित भएका मुद्धाहरुको रक्षागर्न सकिएला । एक जना राजनीतिज्ञले आफ्नो जीवनकालमा एउटै राजनीतिक दर्शनको प्रयोग गर्न सक्छ । माक्र्स, लेलिन, एगेल्श, माओ सवै आफ्नो राजनीतिमा अडिग रहदा जनताले विश्वास गर । सात चोटी एउटै चुनाव हार्ने अब्राहम लिंकनलाई जनताले पत्याए । आडम्बरमा राजनीति गर्नु भन्दा गम्भीर समीक्षा सहित प्रचण्डसँगको एकताले बाबुरामको उचाई अझ बढ्नेछ भने प्रचण्डको इज्जत बढ्ने छ । बाबुरामले नेपाली समाजमा माओवादी भन्दा अर्को पार्टी र प्रचण्ड भन्दा राम्रो नेतृत्व खोज्नु भनेको समय बर्बाद गर्नु मात्र हो । त्यसैले यति उचो राजनीतिक कद निर्माण गरेको माओवादी पार्टीमा फर्किनु बाबरामले प्रतिष्ठाको विषय बनाउनु पर्ने कारण नै छैन । प्रचण्ड भन्दा राम्रो र अग्लो बनेर देखाउन खोज्नु बाबुराम र माओवादीबाट विभाजित सवैका लागि ऐतिहासिक गल्ति हुनेछ । आउदो संघीय चुनाव र केन्द्रीय चुनाव अगावै सवै विभाजित मनहरु ध्रुविकृत हुदै एक चोटी फेरी माओवादी पार्टीलाई विशाल र शक्तिशाली बनाउ, बाबुरामले यस अभियानको नेतृत्व गरेको देख्न पाईयोस– शुभकामना ।

इजिङ, भदौ १५ । चीनका एक ब्यक्ति पृथ्वीमा सबैभन्दा बढी उमेर बाँचेका ब्यक्तिका रुपमा चिनिन्छन् । आयुर्वेदिक चिकित्सक तथा मार्सल आर्टका खेलाडी लिचिङ युन सबैभन्दा लामो उमेर बाँच्ने मानिसका रुपमा परिचित छन् । उनले दाबी गरेअनुसार उनको जन्म सन् १७३६ मा भएको थियो भने उनीसँग सम्बन्धित तथ्यकाअनुसार उनको जन्म सन् १६७७ मा भएको हुनसक्ने अनुमान गरिएको छ । तर उनको दाबी र तथ्यका आधारमा अनुमानित उमेर पनि अन्य सामान्य मानिसको भन्दा वर्षौं धेरै पाइएको छ । उनी आफैले दाबी गरेको जन्म मितिअनुसार उनको उमेर १९७वर्ष हुन आउँछ भने तथ्यमा आधारित अनुमानका अनुसार २५६ वर्ष थियो ।उनको जन्म मितिका बारेमा ठ्याक्कै अभिलेख नभएका कारण वैज्ञानिकहरुले पनि उनको दाबीलाई खारेज गरिदिएका थिए । -साझा पाेष्टबाट भिडियो हेराैँ  

काठमाडौ, भदौ १४ । प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा निर्वाचन दुई चरणमा हुने भएको छ । मन्त्रिपरिषद्को बुधबार सिंहदरबारमा बसेको बैठकले प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा चुनाव आगामी मंसिर १० र २१ गते दुई चरणमा गर्ने निर्णय गरेको हो । यसअघि निर्वाचन आयोगले निर्वाचनलाई दुई चरणमा गर्नुपर्ने भनिएपनि राजनीतिक दलहरुले भने एकै चरणमा गर्नुपर्ने माग अघि सार्दै आएका थिए । सरकारले प्रदेशसभा र प्रतिनिधिसभाको दुवै निर्वाचन एकै चरणमा मंसिर १० गते गर्ने मिति तय गरेको थियो । सरकारका प्रवक्ता एवं सञ्चारमन्त्री मोहनबहादुर बस्नेतले निर्वाचन आयोगको आग्रहअनुसार प्रतिनिधिसभा र प्रदेशसभा निर्वाचन दुई चरणमा गर्ने निर्णय गरिएको जानकारी दिए । उनका अनुसार प्रदेशसभा र प्रतिनिधिसभाका दुईवटा मतपत्र हुनेछन् । एउटा मतपत्र प्रदेशसभा र प्रतिनिधिसभाको प्रत्यक्षतर्फ र अर्को समानुपातिक तर्फको मतपेटिकामा मत खसाल्नु पर्ने हुन्छ । पहिलो चरणमा मंसिर १० गते हिमाली जिल्लाहरुमा र सुगम जिल्ला, क्षेत्रहरुमा २१ गते दोस्रो चरणमा दुवै तहका निर्वाचन हुनेछन् ।

काठमाडौं, साउन १७ । नेपाल प्रहरीले ७० जना प्रहरी उपरीक्षक (एसपी)को सरुवा गरेको छ । सरुवा भएर गएको ठाउँबाटै साउन महिनाको तलव भत्ता पाउने गरी एसपीको सरुवा गरिएको प्रहरी प्रधान कार्यालय मानवश्रोत विकास विभागले जनाएको छ ।

अख्तियारको निर्णय कर फर्स्यौट आयोगका पदाधिकारी विरुद्ध १० अर्ब ९६ करोडको भ्रष्टाचार मुद्दा दायर गर्ने काठमाडौं, असार २९ । अख्तियारले कर फर्स्यौट आयोगका ३ पदाधिकारी विरुद्ध १० अर्ब ९६ करोड रुपैयाँको भ्रष्टाचार मुद्दा बिगो माग दाबीसहित दर्ता गर्ने निर्णय गरेको छ । अख्तियारले तयार पारको आरोप पत्र केही बेरमा विशेष अदालतमा दर्ता गरिदै छ । आरोप पत्रमा कर फर्स्यौट आयोगका अध्यक्ष लुमध्वज महत, सदस्य सचिव र सदस्य उमेश ढकाल तथा आन्तरिक राजश्व विभागका निलम्बित महानिर्देशक चुडामणि शर्मालाई विपक्षी बनाइएको छ । अख्तियारले कर फर्स्यौट आयोगका कुल १०७९ मध्ये करिब ५० वटा फाइल मात्रै हेरेको हो ।

निर्वाचनको परिणामलगत्तै चर्चाको बजारमा भोजराज सरले स्थान पाए । भोजराज सर एकाएक चर्चामा आए । आफू चर्चामा आएकोमा भोजराज सर खुशी छन् या दुखी, त्यो भने कतै चर्चामा आएन, तर पनि उनी मज्जैले चर्चामा आए । भोजराज सरको घर, भन्ने थेगो नै बन्यो सामाजिक सञ्जालमा । घरको तस्वीर समेत सार्वजनिक भयो । भोजराज सर आफूले भने चर्चामा आउने कुनै काम गरेका थिएनन् । धन्यवाद दिनुपर्छ एमाले नेतृ रामकुमारी झाँक्रीलाई, जसले भोजराज सरलाई चर्चामा ल्याइदिइन । दोश्रो जनआन्दोलनको बेलाकी जल्दोबल्दो संघर्षशील नेतृ हुन रामकुमारी झाँक्री । कुनै बेला खगेन्द्र संग्रौलाको साहित्यकी संघर्षमयी महिला । गगन थापा र रामकुमारी झाँक्री रोलमोडेल नै बने कतिपयका लागि । बागबजारमा उनको टाउकोमा धेरैपल्ट लाठी बर्सियो । रक्ताम्य मुहारको उनको तस्वीरले ठूलो चर्चा पायो र सम्मान पनि । रामकुमारी विद्यार्थी आन्दोलनमा सक्रिय नेतृ । उनी अनेरास्ववियूको नेतृत्वमा छँदा अखिलको छवि संघर्षमयी संगठनको थियो । त्यही बेला जनआन्दोलन । महिला पनि संघर्षमा पुरुषभन्दा पछि छैनन् भन्ने दरिलो उदाहरण दिइन झाँक्रीले । तर त्यसपछिका दिनमा भने झाँक्रीको त्यो संघर्षशील व्यक्तित्व देख्न सकिएन । एमालेभित्रको घात अन्तर्घातको चक्रब्यूहमा झाँक्रीजस्ता व्यक्तित्वहरु हराए । झाँक्रीहरु भन्दा अन्य महिलाहरु एकाएक नेतृत्व र सुविधाजनक स्थानमा देखिए । खासगरी ओली प्रभावले गर्दा झाँक्रीहरु एकाएक पाखा पारिए । संयोग नै भनौं, एमालेभित्र झाँक्रीहरुको योगदानको अवमूल्यन भएकै कारण उनकै समकक्षी गगन थापा स्वास्थ्य मन्त्रीको सफल कार्यकालको प्रशंसा बटुलिरहेको बेला झाँक्री भने भोजराज सरको घरको चर्चाले आलोचित बन्दै थिइन । झाँक्री र एकजना शिक्षकबीचको कुराकानीमा झाँक्रीले आफ्नो हैसियत र स्तरभन्दा निकै तल ओर्लेर भाषा प्रयोग गरेपछि उनको आलोचना व्यापक भयो । झाँक्रीलाई सम्मान गर्नेहरुले पनि उनले त्यस्तो भाषा प्रयोग गरेकोमा दुख मनाए । त्यो भाषा राजनैतिक भाषा थिएन जुन झाँक्रीबाट अपेक्षा हुन्थ्यो । यसमा कता कता कुण्ठा देखिन्थ्यो । उनलाई नजिकबाट चिन्नेहरु भन्छन्, “यो झाँक्रीको मूल व्यक्तित्व होइन, बरु व्यक्तिगत र राजनीतिक जीवनमा सोचेजस्तो हुन नसकेको र व्यक्तित्व खुम्चिएको चरणमा निस्किने कुण्ठायुक्त भाषा हो । नत्र झाँक्री त्यसरी बोल्ने मानिस होइनन् । विगत केही समययता सामान्य बोलीचालीमा समेत रामकुमारीको बोली गैर राजनीतिक भएको हामीले महसुस गरेका छौं ।” उनको नजिकका मित्रहरु भन्छन्– रामकुमारीले भोजराज सरको घर बोलेको अडियामा व्यक्त गरेको भाषाबारे मृदु भाषामा आत्मलोचना गर्नु जरुरी छ । साथै भविष्यमा घटनाहरुमा प्रतिक्रिया व्यक्त गर्दा राजनीतिक भाषा प्रयोग गर्नु जरुरी छ । संघर्षशील राजनीतिक व्यक्तित्व रामकुमारीको मनमा आक्रोश कुण्ठाले डेरा जमाएको कारण उनी बिस्तारै गैर राजनीतिक हुँदै गएको उनका नजिकका मित्रहरु बताउँछन् । केही समयअघि उनले यस्तै प्रकृतिका केही अन्य फेसबुक स्टाटस राख्दा समेत उनको आलोचना भएको थियो । झाँक्रीले यो स्तरको भाषा बोल्न नहुने भन्दै उनका फेसबुक स्टाटसमा टिप्पणीहरु व्यापक भएको धेरै भएको छैन । अहिले आएर यो टेप प्रकरणले उनी झनै आलोचित भएकी छिन् । झाँक्री राम्रो सम्भावना भएकी संघर्षपूर्ण इतिहास बोकेकी नेतृ हुन । त्यसैले उनले आफूलाई राजनीतिक बनाउनु अति जरुरी छ । उनको यस्तै बोली, भाषा र व्यवहारले उनले आफ्नै संघर्ष र जीवनलाई अबमूल्यन गर्दैछिन् । यसले पार्टीभित्र समेत उनलाई पछार्नेहरुलाई हौसला मिल्छ । उनी राजनीतिक व्यक्तित्व बन्नु जरुरी छ । र, यही बीचमा संघर्षकै जगमा राजनीतिमा स्थापित भएकी अर्की महिला पनि विवादमा तानिइन । १६ करोडको गाडीको चर्चाले राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीलाई विवादमा तान्यो । कतिपयले उनलाई अत्यन्तै तल्लोस्तरको भाषा समेत प्रयोग गरे । राष्ट्रपति कार्यालयले बुलेटप्रुफ गाडी मागेको तर मूल्य नतोकेको स्पष्टिकरण दिएपनि उनीमाथिको आलोचना रोकिएन । राष्ट्रपति भनेको गरिमामय पद हो । हिजो को कुन पार्टीमा थियो भन्ने कुराले अर्थ राख्दैन । त्यसैले राष्ट्रपतिले समेत विवादमा आउने काम गर्न नहुने कतिपयले बताउँछन् । अहिलेका उपराष्ट्रपति हिजोका कुशल योद्दा हुन । बन्दूकबाहेक उनको ध्यान कतै हुँदैनथ्यो कुनै बेला । तर अहिले उनले आफ्नो पदको मर्यादा उत्कृष्ट ढंगले निर्वाह गरेका छन् । उनले न कुनै राजनीतिक टिप्पणी गरेका छन् न त अन्य कुनै विवादमा आउने कुरा नै । राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीले राष्ट्रपतिको गरिमा कायम राख्नु जरुरी छ । गलतरुपमा विवाद सिर्जना गरिएको भए त्यसको खण्डन गर्ने र कार्यकारी प्रमुख प्रधानमन्त्री भएको देशमा राजनीतिबाट टाढै रहेर विवादबाट मुक्त हुने उनको मुख्य ध्यान हुनुपर्दछ ।  

डोल्पा, असार २८ । डोल्पामा त्रिभुवन विश्वविद्यालय अन्तर्गत स्नातक तह दोस्रो वर्षको परीक्षा प्रश्नपत्र बिना नै सञ्चालन गरिएको छ । यही असार २३ देखि सुरु भएको बिएड दोस्रो वर्षको परीक्षामा प्रश्नपत्र नआएपछि परीक्षा नियन्त्रण कार्यालय बल्खुबाट फ्याक्स मगाई परीक्षा सञ्चालन गरिएको डोल्पो क्याम्पसका प्रमुख धनञ्जय सुवेदीले जानकारी दिए । यही असार २३ मा पुग्नुपर्ने प्रश्नपत्र तथा प्रवेशपत्र २७ असारमा मात्र डोल्पामा पुगेकाले २३ गते र २६ गते सञ्चालन भएका परीक्षा पm्याक्समार्फत आएको प्रश्नपत्रको फोटोकपी गरेर परीक्षार्थीका हातहातमा पु¥याएको क्याम्पस प्रमुख सुवेदीले बताए । परीक्षार्थीको प्रवेशपत्रसमेत नआएकाले इमेलमा मगाई प्रवेशपत्र वितरण गरिएको सुवेदीले बताए । स्तरोन्नतिका लागि डोल्पाको एकमात्र जुफाल विमानस्थल बन्द भएको तथा पैदलमार्गसमेत सुरक्षा र जोखिमका हिसाबले असहज भएकाले प्रश्नपत्र ल्याउन ढिलाइ भएकोे परीक्षा सञ्चालन गर्न जुम्ला बहुमुखी क्याम्पसबाट खटिएका केन्द्राध्यक्ष हरिशरण आचार्यले जानकारी दिए । परीक्षा नियन्त्रण कार्यालयले पठाएकोे प्रश्नपत्र मङ्गलबारदेखि हुने परीक्षामा परीक्षार्थीको हातहातमा पुग्ने केन्द्राध्यक्ष आचार्यले बताए । वर्षात्को समयमा खोलानाला बढेर सडक अवरुद्ध भएकाले एकदमै कष्टपूर्ण यात्रा गरेर ज्यानको बाजी लगाउँदै जुम्लाबाट पैदलमार्ग भएर डोल्पा प्रश्नपत्र पु¥याएको आचार्यको भनाइ छ । कर्णालीको कालीकोटबाहेक जुम्ला, हुम्ला र मुगुमा समेत फ्याक्स मगाएर स्नातक दोस्रो वर्षको परीक्षा सञ्चालन गरिएको आचार्यले बताए । वास्तवमा दुर्गमको पीडा यो भन्दा ठूलो अरु केही हुन नसक्ने उनको भनाइ छ । ६१ वर्षीया आचार्य डोल्पामा स्नातक परीक्षा सञ्चालनका लागि सात पटक डोल्पा पुगिसकेका छन । यहाँको डोल्पो क्याम्पस र लिकु संयुक्त क्याम्पसमा स्नातक तहको पढाइ हुने गर्दछ । रासस