खेल क्षेत्रलाई उच्च प्राथमिकता दिएर काम गरेको छु : प्रधानमन्त्री प्रचण्ड (भिडियो)
२७ पुष, २०८०
काठमाडौं। प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले आफ्नो तेस्रो कार्यकालमा खेल क्षेत्रलाई उच्च प्राथमिकता दिएर काम गरेका कारण खेल क्षेत्रको विकासमा ऐतिहासिक प्रगति हुँदै गएको बताएका छन् ।
शुक्रबार काठमाडौंमा आयोजित नेपाल वादोरियो कराते डो संघद्वारा आयोजित ‘‘चौंथो राष्ट्रिय वादोरियो खुला कराते प्रतियोगिता २०८०’’ को उद्घाटन समारोहलाई सम्बोधन गर्दै प्रधानमन्त्री प्रचण्डले सो कुरा बताएका हुन् ।
कार्यक्रममा प्रधानमन्त्रीले देशभित्र र बाहिर विभिन्न प्रतियोगितामा विजय प्राप्त गर्ने खेलाडीहरूलाई सरकारको तर्फबाट पटकपटक पुरस्कृत र सम्मानित गर्दै आएको र खेल क्षेत्रका पूर्वाधार निर्माणमा उच्च प्राथमिकता दिएको भन्दै खेलाडीहरूका निम्ति यो सुखद् कुरा भएको बताए।
सम्बोधनमा प्रधानमन्त्रीले भने, ‘‘मेरो तेस्रो कार्यकालमा खेलाडीहरूको वृत्ति विकास र प्रोत्साहनलाई केन्द्रमा राखेर काम गर्दै आएको कुरा तपाईहरूले महशुस गर्नुभएकै होला। देशभित्र र बाहिर विभिन्न प्रतियोगितामा विजय प्राप्त गर्ने खेलाडीहरूलाई सरकारको तर्फबाट पटकपटक पुरस्कृत र सम्मानित गर्दै आएका छौँ।’’
प्रधानमन्त्रीले भने, ‘‘मेरै पहलमा नेपाल सरकारको गत कार्तिकमा बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकबाट मूलपानी मैदान (तल्लो), मोरङको बैजनाथपुरमा निर्माणाधीन गिरिजाप्रसाद कोइराला क्रिकेट रंगशाला र चितवनको भरतपुरमा रहेको गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट रंगशालालाई राष्ट्रिय गौरवका आयोजनामा समावेश गर्ने निर्णय गरेको छ। अब ती रंगशालाहरूको निर्माण कार्य द्रूत गतिमा अगाडि बढ्नेछ। नेपाली खेलकुदको इतिहासमा यति छोटो अवधिमा खेल क्षेत्रमा भएको प्रगति सम्भवतः इतिहासमै पहिलो हो।
आजको युगमा खेलकुदको बहुआयमिक महत्व भएकोमा प्रधानमन्त्रीले जोड दिँदै त्यसका निम्ति सरकारले गम्भीरतापूर्वक काम गरिरहेको बताए।
उनले भने, ‘‘आजको दुनियाँमा खेलकुदको महत्व बहुआयमिक छ। हाम्रोजस्तो विकासशील देशका निम्ति खेलकुद क्षेत्र अर्थतन्त्रको महत्वपूर्ण आयाम हुन सक्छ, अन्तर्राष्ट्रिय कुटनीतिमा समेत यसको बहुआयमिक महत्व रहन्छ। विश्व राजनीति, अर्थतन्त्र, पर्यटनको विकास र अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धका दृष्टिले समेत खेलकुद क्षेत्र र खेलाडीहरूले राष्ट्रिय दूत र पुलको काम गर्न सक्दछन्।’’
सम्बोधनको पूर्णपाठ
सर्वप्रथम नेपाल वादोरियो कराते डो संघको आयोजनामा सुरू भएको ‘‘चौंथो राष्ट्रिय वादोरियो खुला कराते प्रतियोगिता २०८०’’ को भव्य सफलताको शुभकामना व्यक्त गर्दै आयोजक साथीहरूमा हार्दिक बधाइ ज्ञापन गर्दछु । साथै, उद्घाटन सत्रमा प्रमुख अतिथिको रूपमा आमन्त्रण गरी प्रतियोगिता अवलोकन गर्ने र मेरा विचारहरू राख्ने अवसर प्रदान गर्नुभएकोमा आयोजकप्रति हार्दिक आभार प्रकट गर्दछु ।
मैले बुझेसम्म नेपाली करातेमा मुख्यतः चार विधा हुन्छन्, वादोरियो, सितेरियो, सोतोकान र गोजुरियो । त्यसमध्ये वादोरियो निकै सक्रिय विधामा पर्दछ । नेपाल वादोरियो कराते डो संघले हरेक वर्ष राष्ट्रिय प्रतियोगिता, अन्तर्राष्ट्रिय सहभागिता, रेफ्री सेमिनार, रिफ्रेसर कोर्स जस्ता महत्वपूर्ण र अनिवार्य गतिविधि नियमित रूपमा गर्दै आएको मैले जानकारी पाएको छु । वादोरियोका हजारौं खेलाडीहरू अहिले पनि देशभरि प्रशिक्षणरत हुनुहुन्छ । त्यसअनुरूप वादोरियोले राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा राम्रो सफलता हासिल गर्दै आएको छ । यसका निम्ति तपाईहरू बधाइका पात्र हुनुहुन्छ ।
वादोरियोले भर्खरै सम्पन्न दक्षिण एसियाली कराते च्याम्पियनसिप, बंगलादेशमा सम्पन्न पाँचौं दक्षिण एसियाली कराते च्याम्पियनसिप, १९औँ संस्करणको एसियन खेलकुद प्रतियोगिता (एसियाड) लगायत विभिन्न राष्ट्रिय एवं अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिताहरूमा नेपाली खेलाडीहरू राम्रो नजिता हात पारेका छन्, महत्वपूर्ण पदकहरू जितेका छन् । त्यसैगरि नेपालले ९ पटक अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिताको सफल आयोजना गरिसकेको छ । यो हाम्रा निम्ति खुसी र गौरवको विषय पनि हो ।
देशभरिका खेलाडीहरूलाई समेटेर अन्तर्राष्ट्रिय गतिविधि गर्नेमध्ये वादोरियो संघ देखिएको छ । मैले यसअघि पनि चारवटा अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिताको उद्घाटन गरी खेलाडी साथीहरूलाई हौसला प्रदान गर्ने काम गरेको छु । मैले भन्दै आएको छु– नेपाल अपार सम्भावनाले भरिपूर्ण देश हो । देशको विकास र प्रगतिका निम्ति हामीसँग प्रशस्त सम्भावनाहरू छन् । तर, त्यसमध्ये पनि राम्रो सम्भावना बोकेको क्षेत्र खेलकुद नै हो । पछिल्लो दशक खेलको क्षेत्रमा नेपालले गरेको प्रगतिले पनि यो यथार्थलाई पुष्टि गर्दछ । त्यसैले पनि मैले आफ्नो तेस्रो कार्यकालमा खेल क्षेत्रलाई सबैभन्दा बढी महत्व दिएको छु ।
मेरो तेस्रो कार्यकालमा खेलाडीहरूको वृत्ति विकास र प्रोत्साहनलाई केन्द्रमा राखेर काम गर्दै आएको कुरा तपाईहरूले महशुस गर्नुभएकै होला । देशभित्र र बाहिर विभिन्न प्रतियोगितामा विजय प्राप्त गर्ने खेलाडीहरूलाई सरकारको तर्फबाट पटकपटक पुरस्कृत र सम्मानित गर्दै आएका छौँ । मेरै पहलमा नेपाल सरकारको गत कार्तिकमा बसेको मन्त्रिपरिषद् बैठकबाट मूलपानी मैदान (तल्लो), मोरङको बैजनाथपुरमा निर्माणाधीन गिरिजाप्रसाद कोइराला क्रिकेट रंगशाला र चितवनको भरतपुरमा रहेको गौतमबुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट रंगशालालाई राष्ट्रिय गौरवका आयोजनामा समावेश गर्ने निर्णय गरेको छ । अब ती रंगशालाहरूको निर्माण कार्य द्रूत गतिमा अगाडि बढ्नेछ । नेपाली खेलकुदको इतिहासमा यति छोटो अवधिमा खेल क्षेत्रमा भएको प्रगति सम्भवतः इतिहासमै पहिलो हो ।
मैले प्रष्ट रूपमा भन्दै आएको छु– अब खेल क्षेत्र शारीरिक र मानसिक स्वास्थ्यमा मात्रै सीमित रहेन । आजको दुनियाँमा खेलकुदको महत्व बहुआयमिक छ । हाम्रोजस्तो विकासशील देशका निम्ति खेलकुद क्षेत्र अर्थतन्त्रको महत्वपूर्ण आयाम हुन सक्छ, अन्तर्राष्ट्रिय कुटनीतिमा समेत यसको बहुआयमिक महत्व रहन्छ । विश्व राजनीति, अर्थतन्त्र, पर्यटनको विकास र अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्धका दृष्टिले समेत खेलकुद क्षेत्र र खेलाडीहरूले राष्ट्रिय दूत र पुलको काम गर्न सक्दछन् । यस अर्थमा खेल क्षेत्रको विकासलाई केवल युवाहरूको मुद्दा होइन, राष्ट्रको बहुआयमिक र बहृत्तर हितको मुद्दाका रूपमा हेर्नु र बुझ्नुपर्दछ ।
यस राष्ट्रिय प्रतियोगिताले समेत नेपालको खेल क्षेत्रको विकासमा महत्वपूर्ण योगदान गर्ने मैले विश्वास लिएको छु । कराते खेलको विकासमा अनवरत रूपमा क्रियाशील भइरहनु पक्कै पनि सजिलो विषय होइन । तर, संघका अध्यक्ष हरिशरण केसीको नेतृत्वमा तपाईहरूले जसरी नियमित रूपमा रचनात्मक गतिविधि गरिरहनुभएको छ, त्यो कुरा सम्पूर्ण खेलप्रेमी युवाहरूका साथै हामीजस्ता नीतिनिर्माताहरूका निम्तिसमेत प्रेरणादायी छ । तसर्थ, आगामी दिनमा समेत यस्ता गतिविधिहरूले थप उचाइ र रचनात्मक भूमिकाका साथ निरन्तरता पाउनेछन् भन्ने मेरो विश्वास छ ।
अन्त्यमा, प्रतियोगितामा सहभागी सम्पूर्ण खेलाडीहरूमा विजय र निरन्तर प्रगतिको शुभकामना व्यक्त गर्दै यस प्रतियोगिताको भव्य सफलताको कामनासहित विदा हुन्छु । धन्यवाद ।
>
>
नेपाल सुपर लिगकाे च्याम्पियन बन्यो ललितपुर
एभरेष्ट दैनिक
१४ पुष, २०८०
>
भर्खरै
लोकप्रिय
एभरेष्ट दैनिक
भाषा आयोगको वार्षिक प्रतिवेदन राष्ट्रपति भण्डारीसमक्ष पेश
काठमाडौँ । राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारी समक्ष भाषा आयोगका अध्यक्ष लवदेव अवस्थीले आयोगको वार्षिक प्रतिवेदन पेश गरेका छन् । राष्ट्रपति कार्यालय शीतल निवासमा आज आयोजित विशेष समारोहबीच राष्ट्रपति भण्डारी समक्ष भाषा आयोगका अध्यक्ष अवस्थीले आयोगको आर्थिक वर्ष २०७८–०७९ को वार्षिक प्रतिवेदन पेश गरेका हुन्। प्रतिवेदन पेश गर्दै भाषा आयोगका अध्यक्ष डा.लवदेव अवस्थीले आयोगले नेपाली भाषाका अतिरिक्त विभिन्न ११ वटा अन्य भाषालाई प्रदेशगत रुपमा सरकारी कामकाजको भाषाको रुपमा सिफारिस गरेको बताए । अध्यक्ष अवस्थीले भाषाको संरक्षण, संवर्द्धन र विकासका लागि भाषिक सर्वेक्षण गर्न आवश्यक रहेको उल्लेख गदै मातृ भाषाको प्रयोग र विस्तारमा जोड दिनुपर्ने आयोगको सुझाव रहेको पनि बताए। कार्यक्रममा राष्ट्रपति कार्यालयका सचिव यादवप्रसाद कोइरालाले भाषा संरक्षण एवम् संवर्द्धनका लागि भाषा आयोगले खेलेको भूमिका सराहानिय रहेको बताए । समारोहमा राष्ट्रपति कार्यालयका उच्च पदस्थ अधिकारी, भाषा आयोगका पदाधिकारी, कर्मचारीहरूको उपस्थिति रहेको थियो ।
नेपाल म्युजिक एन्ड फेशन अवार्ड २०२२ को मनोनयनलाई प्रमाणपत्र
काठमाडौं । तेश्रो संस्करणको नेपाल म्युजिक एन्ड फेशन अवार्ड २०२२ को मनोनयनमा परेका कलाकार तथा प्राविधिकहरुलाई मनोनयनको प्रमाणपत्र प्रदान गरिएको छ । उनीहरुलाई शुक्रबार काठमाडौंमा एक समारोहबीच यो अवार्ड मनोनयन प्रमाणपत्र प्रदान गरिएको हो । तेश्रो संस्करणको नेपाल म्युजिक एन्ड फेशन अवार्ड २०२२मा विभिन्न ४० विधामा मनोनयन पत्र प्रदान गरियो । यस्तै नेपाल सर्ट फिल्म अवार्डको विभिन्न एक दर्जन विधाका मनोनयनलाई पनि कार्यक्रममा प्रमाणपत्र प्रदान गरियो । विलक्षण क्रियशन प्रा।लि।को सहकार्यमा स्टार वान इन्टरटेनमेन्टद्धारा आयोजित कार्यक्रममा गायक यम बराल, निर्देशक एवम् अभिनेता नवल खड्का, गजित बिष्ट, संगीतकार राजेन्द्र बजगाईं, निर्देशक लक्ष्मण सुवेदी, मेरो बिमाका सिईओ शँकर बहादुर घिमिरे, नायव महाप्रबन्धक सविन भट्टराई, सेल्स अफिसर सुमित्रा कोईराला, गीतकारहरु सुरेश वाग्ले, निलकन्ठ सुवेदी, पूर्व गृह उपसचिब प्रेम शर्मा रेग्मी, पत्रकार लक्ष्मण सुवेदी लगायतले सम्बन्धि कलाकारलाई प्रमाणत्रप प्रदान गरे । लोक, आधुनिक, पप, लोक दोहोरी, गजल, राष्ट्रिय, भाषाभाषी गीतहरुका गायक, गायिका, संगीतकार, गीतकार, भिडियो निर्देशक, अभिनेता, अभिनेत्री, छायाँकार, सम्पादक, नृत्य निर्देशक, संगीत सँयोजकलगायतलाई कार्यक्रममा मनोनयनको प्रमाणपत्र प्रदान गरिएको हो । सन २०११ जनवरी देखि सन २०२२ जनवरीको अन्त्यसम्मका सार्वजनिक भएका गीतसंगीतले यसपटक अवार्डमा भाग लिएको पनि आयोजक बालकृष्ण पोखरेलले जानकारी गराएका छन् । सन २०१९ बाट सुरु भएको यो अवार्ड कोरोनाको महामारीपछि पनि सुस्ताएको नेपाली सँगीत बजारलाई तताउन अवार्डलाई निरन्तता दिएको आयोजक पोखरेले बताएका छन् । तेश्रो सँस्करणको यो अवार्ड आगामी ३ असारमा काठमाडौंमा एक समारोहबीच प्रदान गरिने कार्यक्रम प्रमुख बालकृष्ण पोखरेलले कार्यक्रममा बताए ।
निर्वाचन आयोगसँग सल्लाह गरी सरकारले निर्वाचनको मिति तोक्छ– प्रवक्ता कार्की
काठमाडौँ । सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्री एवं सरकारका प्रवक्ता ज्ञानेन्द्रबहादुर कार्कीले निर्वाचन आयोगसँग परामर्श गरेर स्थानीय निर्वाचनको मिति तोक्ने बताएका छन्। सत्ता साझेदार दलका शीर्ष नेता तथा संयन्त्रका सदस्यहरु र कानुनविद्हरुको वालुवाटारमा बसेको बैठकपछि सञ्चारकर्मीहरुसँग कुरा गर्दै प्रवक्ता कार्कीले स्थानीय तहको निर्वाचन जेठमा गर्न सहमति जुटेकोले अब निर्वाचन आयोगसँग सल्लाह गरी मिति तोक्ने बताए। ‘गठबन्धनले आगामी जेठभित्र स्थानीय निर्वाचन गर्न सरकारलाई सुझाव दिएको छ। त्यसका लागि कानुनी अफ्ठ्याराहरू हुन सक्छन्, संविधानसँग हाम्रो स्थानीय तहको निर्वाचन ऐन बाझिएको अवस्था छ, त्यसैले कानुनमा समेत आवश्यक संशोधन गरेर जेठभित्रमा सरकारले स्थानीय निर्वाचन सम्पन्न गर्छ,’ मन्त्री कार्कीले भने, ‘सरकारले निर्वाचन आयोगसँग छलफल गरेर निर्वाचनको मिति तोक्छ।’ उनले निर्वाचन एकै चरणमा गर्ने वा के गर्ने भन्ने विषयमा सरकारले आयोगसँग छलफल गरेपछि मात्रै टुंगो लाग्ने बताएका छन्। शनिबार बसेको सत्ता गठबन्धनको बैठकले जेठभित्र स्थानीय निर्वाचन गर्ने सहमति जुटाएको हो। शनिबार बालुवाटारस्थित प्रधानमन्त्री निवासमा सत्ता गठबन्धनको बैठक दुई चरणमा बसेको थियो।
उच्च गुणस्तरको एफएफपीथ्री मास्कले शत प्रतिशतसम्म कोरोनाबाट जोगाउन सक्ने खुलासा
स्वास्थ्यकर्मीले प्रयोग गर्ने मास्कले कोरोनाभाइरस सङ्क्रमण रोक्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्ने एक अध्ययनले देखाएको छ। ‘कोभिड सङ्क्रमण खतरा घटाउँछ केम्ब्रिज विश्वविद्यालय अस्पताल एनएचएस फाउन्डेशन ट्रस्टको अध्ययनले एफएफपीथ्री भनिने उच्च गुणस्तरको मास्कले शत प्रतिशतसम्म सुरक्षा दिने बताएको छ। तर साधारण सर्जिकल मास्क लगाउने स्वास्थ्यकर्मीमा भने तुलनात्मक रूपमा भाइरस सङ्क्रमण हुने जोखिम उच्च हुन्छ। कोभिडको नियमित परीक्षणमा सहभागीको तथ्याङ्कको आधारमा सो निष्कर्ष निकालिएको हो। यूकेको राष्ट्रिय निर्देशिकामा स्वास्थ्यरकर्मीले केही निश्चित परिस्थितिबाहेक अरूबेला सर्जिकल मास्क लगाउनुपर्ने उल्लेख छ। सर्जिकल मास्कहरूबाट पानी नछिर्ने भए पनि खुकुलो हुने भएका कारण हावामा हुने सूक्ष्म भाइरसका कणहरू स्वास्थ्यकर्मीमा प्रवेश पाउन सक्ने बताइन्छ। अध्ययनले रेड वार्डमा रहेका कोभिड बिरामीको रेखदेख गर्नेहरूमा ग्रीन वार्ड वा ननकोभिड वार्डमा काम गर्नेको तुलनामा ४७ प्रतिशतले जोखिम बढी हुने देखाएको छ। प्रमुख अनुसन्धानकर्ता डा. मार्क फेरिसले कोभिड नलागोस् भनेर अनेक उपाय गर्दा पनि अस्पतालका कर्मचारी सङ्क्रमित बन्दै आएको बताए। त्यसैले गत डिसेम्बरमा कोभिडको दोस्रो लहर सुरु हुँदा केम्ब्रिजका व्यवस्थापकहरूले रेड वार्डमा काम गर्नेहरूका लागि मास्कको गुणस्तर बढाउने निर्णय गरेका थिए। डा. फेरिसले भने, “एफएफपीथ्री प्रयोग गरे के होला भनेर हेर्न बाँकी थियो, त्यही गरियो।” एफएफपीथ्री लगाउँदा खुकुलो हुँदैन र एरोसोल फिल्टर गर्ने गरी विशेष डिजाइन गरिएको छ। यो मास्क लगाउन थालेपछि रेड वार्डमा काम गर्ने स्वास्थ्यकर्मीमा सङ्क्रमण दर ह्वात्तै घट्यो र त्यो ग्रीन वार्ड वा कोभिड बिरामी नभएका वार्डको काम गर्ने स्वास्थ्यकर्मीकै हाराहारीमा हुन पुग्यो। अध्ययनमा एफएफपीथ्री मास्कले कोभिड १९ बिरामीबाट स्वास्थ्यकर्मीमा रोग सर्ने कुरा ३१ देखि सम्भवतः १०० प्रतिशतसम्म झर्यो। जसलाई सङ्क्रमण भयो त्यो पनि अस्पतालका कारण भन्दा पनि समुदायमा रहेको सङ्क्रमणका कारण भएको हुन सक्ने देखियो। अध्ययनले तरल पदार्थ नछिर्ने सर्जिकल मास्कहरू स्वास्थ्यकर्मीलाई जोगाउन ‘अपर्याप्त’ रहेको बताएको छ। “वास्तविक प्रयोगमा आधारित अध्ययनले सर्जिकल मास्कभन्दा एफएफपीथ्री मास्क वास्तवमा प्रभावकारी भएको प्रमाण मिलेको छ,” अध्ययन समूहका सदस्य डा. माइक वीक्सले भने। उनले भने, “निश्चित रूपमा यो सानो तहमा गरिएको अध्ययन हो हामीले अन्यत्र पनि यस्तै गरेर हेर्नुपर्ने हुन्छ।” “तर परिणामका आधारमा भन्नुपर्दा सावधानी अपनाउन कोरोनाभाइरसका बिरामी हेर्ने स्वास्थ्यकर्मीलाई एफएफपीथ्री मास्क दिनु उचित हुन्छ।” केम्ब्रिज ट्रस्ट लगायत यूकेका १७ अन्य निकायले राष्ट्रिय निर्देशिका जे भए पनि पीपीईको गुणस्तर बढाउने निर्णय गरिसकेका छन्। कोभिडसम्बन्धी काम गर्ने स्वास्थ्यकर्मीलाई एफएफपीथ्री मास्क उपलब्ध गराउन ब्रिटिश मेडिकल असोशियशन, द रोयल कलेज अफ नर्सिङ र अन्य व्यावसायिक निकायले लामो समयदेखि माग गर्दै आएका छन्। यो महिनाको सुरुमा उच्च अधिकारीहरूसँग भएको बैठकमा पनि हावाले सर्ने यो रोग फैलिन रोक्न उच्च गुणस्तरका पीपीई उपलब्ध गराउन ती व्यावसायिक निकायले अनुरोध गरेका थिए। द फ्रेस एअर एनएचएस परामर्श दाता र चिकित्सकहरूले नयाँ स्वास्थ्यमन्त्री साजिद जावेदलाई खुला पत्र लेख्दै केम्ब्रिजको नयाँ अध्ययन सरकारको अहिलेको नीति परिवर्तन गर्नुपर्ने प्रमाण भएको बताएका छन्। एफएफपीथ्री मास्क सर्जिकल मास्कभन्दा अलि असजिलो लाग्ने भए पनि सर्भेहरूले कर्मचारीहरूले उच्च तहको सुरक्षा नै चाहने गरेको देखाएका छन्। स्वास्थ्य तथा सामाजिक सुरक्षा विभागका प्रवक्ताले पीपीई मापदण्ड उपलब्ध वैज्ञानिक तथ्याङ्कका आधारमा नियमित रूपमा अद्यावधिक गर्ने गरिएको बताए। -बिबिसीबाट साभार गरिएको
नेपालमा रहेको कोरोनाको अणुवांशिक अध्ययन सुरु
काठमाडौं : नेपालमा रहेको कोरोना भाइरस कोभिड–१९ को अणुवांशिक (जिन सिक्वेन्सिङ) को अध्ययन शुरु गरिएको छ। नेपाल स्वास्थ्य अनुसन्धान परिषद्ले कोभिड–१९ का १५ जना सङ्क्रमितको नमूना लिएर जिन सिक्वेन्सिङको प्रक्रिया शुरु गरेको हो। परिषद्ले नेपाली वैज्ञानिक विज्ञ र अनुसन्धानकर्ताबाट पहिलोपटक निजी प्रयोगशालामा जिन सिक्वेन्सिङ थालिएको परिषद्का कार्यकारी निर्देशक डा प्रदीप ज्ञवालीले जानकारी दिए। नेपालमा सङ्क्रमितमा रहेको कोभिड–१९ को जिन कस्तो प्रकारको रहेको भनेर अध्ययन थालिएको हो। अध्ययनबाट यहाँ रहेको कोभिड–१९ को भाइरस कति शक्तिशाली रहेछ भन्ने पत्ता लाग्नेछ। सबै देशले आफ्नो देशमा सङ्क्रमित व्यक्तिमा भएको भाइरस कस्तो छ भनेर जिन सिक्वेन्सी गरिरहेका छन्। परिषद्का वरिष्ठ अनुसन्धान अधिकृत डा मेगनाथ धिमालले फरक फरक सङ्क्रमित व्यक्तिको नमूना लिएर जिन सिक्वेन्सिङ गर्न थालिएको बताए। उनका अनुसार सङ्क्रमित भएर मृत्यु भएका, सङ्क्रमित भएर निको भएका, लक्षणरहित र सामान्य सङ्क्रमित, बालबालिका, युवा र वृद्धा सङ्क्रमित तथा फरकफरक देशबाट आएका सङ्क्रमितको नमूना सङ्कलन गरेर जिन सिक्वेन्सिङ गर्न थालिएको हो। अध्ययनका लागि परिषद्ले काठमाडौँ विश्वविद्यालयसँग सम्झौता गरेर पनि जिन सिक्वेन्सिङका लागि आवश्यक किट नआएकाले निजी प्रयोगशालाले गरिरहेको छ। ‘हामीले काठमाडौँ विश्वविद्यालयसँग जिन सिक्वेन्सिङ गर्न भनेर सम्झौता गरेका थियौँ’ डा धिमालले भने ‘तर विश्वविद्यालयसँग आवश्यक किट नआएकाले निजीलाई सिक्वेन्सिङको काम दिएका छौँ।’ उनले करीब ६० वटा नमूनाको जिन सिक्वेन्सिङ गर्ने योजना रहेको भन्दै आगामी नयाँ नमूनाको भने विश्वविद्यालयमा नै जिन सिक्वेन्सिङ गर्ने बताउनुभयो। सङ्क्रमित व्यक्तिको स्वाब र रगतबाट जिन सिक्वेन्सिङ गरिने छ। उनका अनुसार अबको दुई हप्ताभित्र नतिजा आउनेछ। अध्ययनबाट कोरोना भाइरस कति शक्तिशाली रहेछ भन्ने पत्ता लाग्छ। ‘जिनको अध्ययनले भाइरस कस्तो रहेको छ भन्ने थाहा हुन्छ’, उनले भने ‘भाइरस पत्ता लागेपछि कोभिड–१९ विरुद्धको भ्याक्सिन बनेपछि प्रयोग गर्न सकिन्छ।’ वरिष्ठ अनुसन्धान अधिकृत धिमालका अनुसार फरकफरक देशबाट आएका सङ्क्रमितको नमूना सङ्कलन गरेर जिनको अध्ययन गरिनेछ। ‘हामीले फरक फरक देशबाट आएका सङ्क्रमित व्यक्तिको जिन अध्ययन गर्नेछौँ’, उनले भने ‘जिन सिक्वेन्सिङले कुन देशबाट आएका मानिसमा कस्ता प्रकारको भाइरसको जिन छ भन्ने पत्ता लगाउँछ।’ अध्ययनबाट कोभिड–१९ को सङ्क्रमणले मानिसको रगतमा कुन कुन चीज उत्पन्न भएको छ भनेर पनि पत्ता लाग्नेछ। नेपालमा पहिले देखिएका सङ्क्रमित रहेकामध्ये ९८ प्रतिशत कोभिड–१९ को मेडिकल लक्षण चिह्न (क्लिनिकल साइन सिन्ट्रोम) नभए पनि आजभोलि देखिने सङ्क्रमितमा ३३ प्रतिशतमा लक्षण देखापर्न थालेका छन्। जिन पत्ता लगाएपछि कोभिड–१९ को उपचारका लागि आवश्यक भ्याक्सिन र औषधि पत्ता लगाउन सकिनेछ। परिषद्ले जिनको अध्ययनपछि गुणस्तरीय छ कि छैन भनेर परीक्षण गर्नका लागि विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनको स्वीकृतमा प्राप्त विदेशका प्रयोगशालामा १० प्रतिशत नमूना परीक्षणका लागि पठाउनेछ। रासस
जिल्ला अदालत कैलालीका श्रेस्तेदारविरुद्ध नै अदालतले जारी गर्यो पक्राउ पुर्जी !
धनगढीः जिल्ला अदालत कैलालीका श्रेस्तेदार भुवन गिरीविरुद्ध पक्राउ पुर्जी जारी भएको छ । गिरीलाई आफ्नो श्रीमान बताउने एक महिलाले जबर्जस्ती गर्भपतन गराएको भन्दै बुधबार जिल्ला प्रहरी कार्यालय केलालीमा उजुरी दिएकी थिइन् । नेपालगञ्जकी ती महिलाले दिएको उजुरीमा गिरीसँग दुई वर्षअघि विवाह गरेको तर उनले इच्छाविपरित यौन सम्पर्क गरेको र गर्भ बसेपछि जबर्जस्ती गर्भपतन गर्न लगाएको आरोप लगाइएको छ । साथै, गिरीको पहिलो विवाहबारे आफूलाई जानकारी नै नभएको र झुक्याएर विवाह गरेको दावी ती महिलाको छ । उजुरीपछि शुक्रबार अदालतले श्रेस्तेदारविरुद्ध पक्राउ पुर्जी जारी गरेको कैलालीका प्रहरी नायब उपरीक्षक दक्षकुमार बस्नेतले जानकारी दिए । पक्राउ पुर्जी जारीपछि फरार रहेका गिरीको प्रहरीले खोजी सुरु गरेको छ । महिलाको नाम प्रहरीले गोप्य राखेको छ ।
आज राति फोरजी सेवा अवरूद्ध हुनसक्ने
काठमाडौंः शनिबार राती ११ः३० बजेदेखि मोबाइल सेवा प्रयोगमा कठीनाइ आउनसक्ने टेलिकमले जनाएको छ। अपग्रेडको काम सुरू हुने भएकोले त्यस समयमा मोवाइल सेवा अबरूद्ध हुनसक्ने भएको हो । ‘फोरजी–एलटिई सेवा सञ्चालनका लागि यही मिति २०७६ भदौ २१ गते राति ११ः३० बजेदेखि सिष्टम अपग्रेड सम्बन्धी कार्य हुने भएकोले उक्त समयमा जिएसएम मोवाइल सेवा प्रयोगमा केही असुविधा हुन सक्ने सबैमा जानकारी गराइन्छ,’ टेलिकमले निकालेको सूचनामा भनिएको छ। टेलिकमले प्रविधिमा आएको परिवर्तनसँगै सेवाग्राहीलाई समयसापेक्ष नयाँ प्रविधिमा आधारित सेवाहरू उपलब्ध गराउने प्रयास गरिराखेको पनि उल्लेख गरेको छ। देशभर नै फोरजी–एलटिई सेवा विस्तार भइराखेको टेलिकमको भनाइ छ।
काठमाडौंमा पनि बर्डफ्लु
काठमाडौं, चैत ४ । काठमाडौंको ताकेश्वरका दुई कुखुरा पोल्ट्रीफार्ममा बर्डफ्लु भएको पुष्टि भएको छ । तारकेश्वर–७ स्थित बस्नेत टोलका श्यामसन्दुर बस्नेतको सागर पोल्ट्रीफार्म र श्यामकुमार बस्नेतको आकाश पोल्ट्रीफार्मका कुखरामा बर्डफ्लु भएको पुष्टि भएको हो । बर्डफ्लुको पुष्टि भएपछि २८ हजार कुखुरा नष्ट गरिएको नगर पशुशाखा प्रमुख डा जयप्रकाश राय यादवले जानकारी दिए । उनका अनुसार गत वर्ष पनि यहाँ हाँसमा बर्डफ्लुको सङ्क्रमण देखिएको थियो । पुनः कुखुरामा सङ्क्रमण देखिएको कारण अहिलेसम्मको अध्ययनबाट पत्ता लगाउन नसकेको उनले बताए ।
आर्सेनिकयुक्त पानी पिउन बाध्य नेपालगंजका जनता !
बाँके, माघ ७ । बाँकेको नेपालगंज उपमहानगरपालिका २३ भज्जुपूर्वा गाउँका बसिन्दा अहिले पनि आर्थिक अभावका कारण आर्सेनिकयुक्त पानी पिउन बाध्य छन् । नेपाल एक्रा एजुकेशनल फाण्डेशनले भज्जुपूर्वाका स्थानीयहरु संग गरेको छलफलमा स्थानीय रियाज अन्सारीले आर्थिक अभावका कारण आरसेनिक युक्त पानी पिएर जीवन यापन गरी रहेको बताए । उनले गाँउमा विगतमा केही संस्थाहरुले धारा जडान गराए पनि पानीको गुणस्तर मापन नगरी २० फूट गहिराइमा नै ह्याण्डपम्प जडान गरेकोले उक्त पानीबाट हरेक वर्ष बालबालिकाहरु बिरामी पर्ने गरेको बताए । भज्जुपूर्वाका रहिसले स्थानीय सरकार बने पनि आफूले अनुभूति गर्न नपाएको बताए । उनले वडाबाट प्रदान गर्ने धारा समेत २० फूटमा जडान गर्ने गरिएकोले उक्त धाराको पानी समेत स्वास्थ्यका लागि हनिकारक रहेको बताए । छलफलमा सहभागि रहेका मुस्लिमहरुले आफूहरुका लागि स्वच्छ खानेपानीको व्यवस्था गरिदिन नेपाल एक्रा एजुकेशनल फाउण्डेशन संग माग गरेका थिए । एक्राले पानीको समस्याको सामना गरीरहेका व्यक्तिहरुका घरमा जडान गर्दै आएको छ । एक्राले बाँकेको जानकी गाँउपालिकामा ५१,डुडुवागाँउपालिकामा १७ घरमा धारा जडान गरेको कार्यक्रम संयोजक पवन सिहले बताए । नेपाल एक्रा एजुकेशनल फाउण्डेशनका अध्यक्ष शक्ति कुमार बंशकारले भज्जुपूर्वा मानव बिकासमा पछाडि पर्नुमा सुरक्षित पानी र सरसफाई सेवाको अभावका कारण मानिसहरुको अकालमा ज्यान जाने गरेको बताउँदै स्वच्छ पानीका लागि एक्राले पहल गर्ने बताए । उनले स्थानीय निकाय सँग समन्वय गरेर भज्जुपूर्वामा केही महिना भित्र नै धारा जडान गर्ने बताएका छन् ।
लोकसेवा टिप्स : लोकसेवा तयारी गर्दा अपनाउनुपर्ने चरणहरू
लोकसेवा परीक्षाको लागि तयारी गरिरहेका परीक्षार्थीहरुका लागि अति महत्वपूर्ण जानकारी दिन गइरहेका छौं । जस–जसले लोकसेवामा नाम निकाल्न कडाभन्दा कडा परिश्रम गरिरहेका छन्, उनीहरुका लागि तलको निम्न टिप्सअनुसार पढ्न सकेमा पक्कै लोकसेवा परीक्षा उत्तीर्ण गर्न सकिने छ । यस्ता छन् यी लोकसेवा टिप्स- १. आफूले परीक्षा दिन चाहेको पदको कोर्स अफ स्टडी र पुराना प्रश्नको संगालो (ओल्ड इज गोल्ड) जम्मा गरी अध्ययन गर्ने । आधारभूत ज्ञान हासिल गर्ने, २. म्यानेजमेन्टको ज्ञान भएका, नभएका सबैले म्यानेजम्यान्टसम्बन्धी आधारभूत जानकारी र ज्ञान हासिल गर्ने, ३. प्रत्येक शीर्षकबारे छोटोछोटो तर महŒवपूर्ण तथ्यहरू खोज्ने र संग्रह गर्ने, ४. प्रत्येक शीर्षकको अर्थ बुझ्ने र सम्झने, ५. तयारी गर्दा प्रत्येक शीर्षकलाई निम्न चारवटा फरमेटमा पढ्ने – भनेको केहो ? अर्थ प्रस्ट बुझ्ने (शब्दकोश र गुगल प्रयोग गर्न सकिन्छ ) – के व्यवस्था छ, स्पष्ट हुने (लेगल र अर्गनाइजेनस अवस्था स्पष्ट हुने) – के अवस्था छ ? (तथ्यांकीय अवस्थ खोज्ने, आर्थिक सर्वेक्षण प्रगति विवरणसमेत) – अब के गर्नुपर्ला ? निष्कर्ष र आगामी बाटो पत्ता लगाउने (योजना र प्रतिवेदनका आधारमा) ६. ब्रोड टपिक्स (इस्यु) का बारेमा निम्न धारणा बनाउने – सरकार र शासकीय सुधारबारे स्पष्ट हुने – विकासको अवधारणबाट स्पष्ट हुने ७. टपिक्सवाइज जार्गन र आकर्षक शब्दहरू संग्रह गरी सम्झने र परीक्षामा प्रयोग गर्ने, ८. लेख्ने बानी निरन्तर गर्ने, अक्षरलाई माया गर्ने र राम्रो बनाउने, ९. प्रश्नलाई टुक्राएर पढ्ने बानी बसाउने, १०. प्रत्येक प्रश्नमा मेन वर्ड पत्ता लगाई त्यसमा नै केन्द्रित भई लेख्दै जाने । उत्तर लेख्दै गर्दा पटक पटक प्रश्न पनि पढ्दै जाने, ११. परीक्षामा बस्दा प्रत्येक प्रश्नको समय पहिला नै छुट्याएर सोही लिमिटमै सक्ने, १२. प्रत्येक टपिक्स आफैंमा युनिक हुने भएकाले त्यसको फर्म छुट्टै र स्पेसिफिक्स हुन्छ, त्यसको अर्थ र गहिराइ बुझ्ने तथा मनन गर्ने र लेख्दै जाने, १३. सकेसम्म उत्तर लेख्दा सिर्जनात्मक पक्षलाई ध्यान दिने, १४. परीक्षामा आफूलाई मन परेको गेम खेलिरहेको छु् भन्ने ठानेर तनावरहित किसिमले उत्तर लेख्ने । एजेन्सीको सहयोगबाट
चुट्किला पढौं, खुलेर हासौंः केटाले केटीलाई यस्तो प्रश्न गरेछन् ?
केटा केटीलाई सोध्दैः तिमी केटीहरु बिहे भएर जाँदा किन रुन्छौ ? केटी ः अनि के त ‘आफ्नो घरबाट लगेर तँलाई अर्काको घरमा भाडा माझ्न, लुगा धुन, घर सफा गर्न लगायो भने ।’ त के नाच्छस ? एजेन्सीको सहयोगबाट
थाहा पाइराखौं रातो मासुको खानुका बेफाइदा
अल्जाइमर्स रोगको खतरा वैज्ञानिकहरुका अनुसार रातो मासुबाट प्राप्त हुने एमिलोइड नाम गरेको प्रोटिन दिमागमा जम्मा हुने हुँदा यसले स्नायुकोषलाई हानि गर्छ । मासु खानेलाई अल्जाइमर्स रोगको बढी सम्भावना हुन्छ । त्यस्तै, आइरनको मात्रा अत्यधिक भयो भने पनि यो रोगको खतरा हुन्छ । पछिल्लो पटक गरिएको एक अध्ययनमा अल्जाइमर्सका बिरामीको दिमागमा अत्यधिक मात्रामा आइरनको मात्रा संग्रह भएको थियो । प्रारम्भिकरूपमा स्नायुकोष नष्ट हुने भागमा यो आइरन बढी भएको पाइएको थियो । यी सबै रातो मासुका नकारात्मक असर हुन् । रातो मासुमा अत्यधिक मात्रामा आइरन हुने हुँदा यो खाँदा अल्जाइमर्सको जोखिम हुने विभिन्न अध्ययनले देखाएका छन् । मुटु रोगको खतरा वैज्ञानिकहरुले बारम्बार रातो मासु र मुटु रोगबीच सम्बन्ध हुने पुष्टि गरेका छन् । पछिल्लो एक अध्ययनअनुसार रातो मासु र मुटु रोगको सम्बन्ध मासुमा हुने चिल्लो पदार्थ र कोलेस्टेरोलमा मात्र सीमित छैन । बरु रातो मासुमा पाइने कार्निटाइन नामको यौगिकलाई हाम्रो पाचनप्रणालीले टुक्राई ट्रिमेथाइलेमिन एन अक्साइड (टीएमएओ) उत्पादन गर्छ । टीएमएओले मुटुका धमनीमा चिल्लो पदार्थ जम्मा गरिदिई हृदयाघात गराइदिन्छ । गुदद्वारको क्यान्सर रातो मासुले गुदद्वारको क्यान्सर हुने विभिन्न अध्ययनले पुष्टि गरेका छन् । अमेरिकामा पछिल्लो पटक गरिएको एक अध्ययनमा यो पुष्टि भएको हो । ५० वर्षदेखि ७४ वर्षमाथिका साढे १ लाख मानिसमा गरिएको सो अध्ययनमा रातो मासु खाने धेरै मानिसमा गुदद्वारको क्यान्सर भएको पाइएको थियो । सम्भावित क्यान्सरबाट बच्न स्वास्थ्य विज्ञहरुले रातो मासुको सट्टा माछा खानुपर्ने सुझाएका छन् । चिनी रोगको कारक रातो मासु चिनी रोगसँग पनि प्रत्यक्ष सम्बन्धित छ । हरेक साता नियमित रूपमा रातो मासु खाँदा चिनी रोग हुन सक्ने सम्भावना ५० प्रतिशत रहने विज्ञहरु बताउँछन् । युरिक एसिडको खानी रातो मासुमा चिल्लोको मात्रा बढी हुन्छ, जसका कारण यसले युरिक एसिड बढाउँछ । यसमा हुने अत्यधिक प्रोटिन र प्रशस्त फ्याटी एसिडको उपभोगले स्वास्थ्यलाई गम्भीर हानि गर्छन् । शरीरमा फ्याटी एसिड, कोलेस्टेरोलको संग्रहले दीर्घकालीन रूपमा नसासम्बन्धी रोग लाग्ने सम्भावना हुन्छ । (खसि, बोका, रांगा, बोका, भेंडा आदि जनावरको मासुलाई रातो मासु भनिन्छ ।) एजेन्सीको सहयोगबाट
८१ वर्षे हवाइ सुन्दरी : जो ६० वर्षदेखि सेवामा कार्यरत छिन्
मंसिर १६ । उनले हवाइ परिचारिकाको काम राष्ट्रपति ड्वाइट आइजनहावर हुँदा सुरु गरेकी थिइन् । अहिले यो पेसा अपनाएको ६० वर्ष पूरा भएको छ र उनी ८१ वर्ष पुगेकी छन् । अझै सेवा निवृत्त हुने उनको कुनै योजना छैन । उनी हुन् अमेरिकन एयरलाइन्सकी विमान परिचारिका बेट्टी नास । सन् १९५७ मा यो पेसामा प्रवेश गरेकी उनी अझै पनि ३० हजार फिटमाथि आफ्नो खतरनाक मुस्कान छरिरहेकी छन्। तीन दिदीबहिनीमध्ये सबैभन्दा जेठी नास न्यु जर्सीको एटलान्टिक सिटीमा हुर्केकी थिइन् । यसबीचमा उनले इस्टर्न एयरलाइन्स, युएस एयरवेज र ट्रम्प सटलमा पनि काम गरिन् । १० वर्षअघि उनको सेवाले ५० वर्ष पूरा गरेको अवसरमा जल सलामी दिइएको थियो। त्यसबेला अर्को १० वर्ष सेवामा रहन्छुहोला भन्ने उनलाई लागेको थिएन। पाइलटका लागि अनिवार्य अवकाशको समय ६५ तोकिएको छ। तर विमान परिचारिकाहरुका लागि त्यस्तो कुनै नियम छैन । त्यसैले नास अझै उडिरहेकी छन् । उनले विभिन्न रुटमा काम गरिन्, तर डिसीबाट बोस्टनसम्मको यात्रा उनलाई सबैभन्दा मनपर्ने रुट हो। सन् १९५७ मा बेट्टी नास ‘ग्राहक सेवा भनेको उनीहरुलाई सहज महसुस गराउनु हो,’ उनी भन्छिन्, ‘सबैजना अलिकति माया र अलिकति ख्याल चाहन्छन् ।’ उनी आफ्ना सहकर्मी र यात्रुहरुका कारण अझै पनि सक्रिय रहन सफल भएको बताउँछिन् । आफूले सेवा सुरु गर्दा र अहिलेको उडानमा आकाशपातालको फरक रहेको उनी सम्झिन्छिन्। ‘त्यसबेला प्लेन चढ्नु आफैँमा विलाशिता थियो, र खटाइ पनि चर्को थियो। विमानमा म एक्लै हुन्थेँ र सबैको ख्याल राख्नुपथ्र्यो,’ उनी भन्छिन्। त्यसबेला विमान परिचारिकाका लागि निश्चित उचाइ र तौल आवश्यक पथ्र्यो, अहिले त्यो छैन। तर पहिरन चाहिँ एयरलाइन्सकै निर्देशनमा लगाउनुपर्छ।’ उनका एक छोरासँग बस्छिन्, जसलाई डाउन सिन्ड्रोम भएको छ। यो उद्योगमा उनी ‘सेलिब्रेटी’ हुन् । उडान सेवामा रहेकाले मात्र होइन, अनगिन्ती यात्रुले पनि उनलाई चिनेका छन् । आफ्नो शरीर र स्वास्थ्यले साथ दिए उनी अझै लामो समय सेवामा रहने बताउँछिन् । एजेन्सी
युनद्वारा शान्ति मिशनको बजेटमा कटौती, के असर पर्ला नेपाली सेनालाई ?
संयुक्त राष्ट्रसंघीय महासभाले १६ असारमा ‘पिस किपिङ अपरेसन’ को बजेट ५७ करोड अमेरिकी डलर कटौती गरेको छ । सो निर्णय १७ असारदेखि नै लागू भएको छ । अमेरिकाको प्रयास र प्रस्तावमा राष्ट्रसंघले सो निर्णय गरेको हो । विश्वका १४ वटा शान्तिस्थापक मिसनमा नेपाली सेना पनि कार्यरत छ । मिसनमा नेपाली फौज विश्वको छैटौँ ठूलो संख्याका रूपमा तैनाथ छ । यसबारे अाजकाे नयाँ पत्रिका दैनिकमा प्रकाशित समाचारमा उल्लेख छ: गत वर्ष सात अर्ब ८७ करोड डलर बजेट रहेकोमा १ जुलाई (१७ असार) देखि लागू हुने गरी अब बजेट सात अर्ब ३० करोडमा सीमित भएको छ । अमेरिकाले शान्तिस्थापक मिसनमा लाग्ने खर्चको २८ दशमलव ५० प्रतिशत व्यहोर्ने गर्छ । उसले राष्ट्रसंघीय कुल बजेटको २२ प्रतिशत खर्च व्यहोर्छ । १२८ मुलुकका ९५ हजार सुरक्षाकर्मी कार्यरत राष्ट्रसंघको पछिल्लो तथ्यांकअनुसार शान्ति स्थापनाका लागि १२८ मुलुकका ९५ हजार तीन सय एकजना सुरक्षाकर्मी कार्यरत छन् । शान्ति स्थापनाका लागि सेना ७९ हजार चार सय ७१, प्रहरी १२ हजार दुई सय ५४, पर्यवेक्षक एक हजार पाँच सय ६९ र स्टाफ अधिकृत एक हजार नौ सय १७ जना छन् । मिसनमा १५ हजार तीन सय १९ जना गैरसैनिक पनि कार्यरत छन् । आइभोरी कोस्ट र लाइबेरिया मिसन बन्द यस वर्ष आइभोरी कोस्ट र लाइबेरियाको मिसन बन्द हुनेछ भने सन् २०१८ मा हाइटी मिसन पनि बन्द हुनेछ । सुडानको डार्फर मिसनमा सैन्य संख्या ४४ प्रतिशत कटौती हुनेछ । त्यहाँ खटिएका प्रहरीको संख्या पनि २७ प्रतिशतले घट्नेछ । आइभोरी कोस्टमा नेपाली सैनिक छैनन् । लाइबेरियामा सेनाका एकजना स्टाफ अधिकृत र हाइटीमा तीनजना स्टाफ अधिकृत कार्यरत छन् । ‘बन्द भएका र हुने यी मिसनबाट नेपाली सेनालाई केही पनि फरक पर्दैन,’ सेनाका पूर्वरथी बालानन्द शर्माले नयाँ पत्रिकासँग भने । हामीलाई फरक पर्दैन : सैनिक प्रवक्ता कडायत नेपाली सेनाले बजेट कटौतीको असर नपर्ने स्पष्ट पारेको छ । सैनिक प्रवक्ता सहायकरथी झंकरबहादुर कडायतले भने, ‘यसबाट हामीलाई अहिले तात्विक असर पर्दैन । नेपाली सेना राष्ट्रसंघको म्यान्डेटअनुसार उच्च मनोबलका साथ काम गरिरहेको छ र भविष्यमा पनि सोहीअनुसार गर्नेछ ।’ राष्ट्रसंघले मागेअनुसार करिब १० हजार फौज पठाउने अवस्थामा सेना रहेको पनि उनले बताए । कुन मिसनमा कति नेपाली सेना ? लेबनान : १२ स्टाफ अधिकृत तथा फौज ८५० गरी जम्मा ८६२ जना कार्यत छन् । लेबनानमा आठजना नेपाली गैरसैनिक स्टाफ छन् । इराक : ७६ जना फौज कंगो : १९ पर्यवेक्षक, चार स्टाफ अधिकृत, फौज एक हजार २५ सहित जम्मा १ हजार ४८ जना लाइबेरिया : एकजना स्टाफ अधिकृत हाइटी : तीनजना स्टाफ अधिकृत दक्षिण सुडान : पाँच पर्यवेक्षक र ३८ स्टाफ अधिकृत, १६०३ फौजसहित जम्मा १६४६ जना सुडानका दुई मिसनमा पर्यवेक्षक १०, स्टाफ अधिकृत १८ र फौज ३५० जनासहित जम्मा ३७८ इजरायल : तीन पर्यवेक्षक र चार स्टाफ अधिकृतसहित जम्मा सातजना मोरक्को : ६ जना पर्यवेक्षक सिरिया : आठ स्टाफ अधिकृत, १७० फौजसहित जम्मा १७८ जना माली : तीन पर्यवेक्षक, १२ स्टाफ अधिकृत, १४० फौजसहित जम्मा १५५ जना सेन्ट्रल अफ्रिकन रिपब्लिक : तीन पर्यवेक्षक, नौ स्टाफ अधिकृत, १२० फौजसहित जम्मा १३२ जना सोमालिया : एक पर्यवेक्षक दीर्घकालीन असर पर्छ : पूर्वरथी बालानन्द शर्मा अमेरिकाले पहिलेदेखि नै पुराना शान्तिस्थापक मिसनको संख्या कटौती गर्न प्रस्ताव गर्दै आएको हो, यसपटक उसले यो शीर्षकमा दिने बजेटअनुदानमा कटौती गरेको मात्र हो । छोटो अवधिका लागि मात्रै शान्तिस्थापक सेना पठाउनुपर्ने र काम सम्पन्न गरेर फर्किनुपर्नेमा वर्षौँदेखि मिसन बसिरहेका छन्, न सम्बन्धित देशमा शान्ति नै आएको छ । यो अवस्थामा जहाँ अपरिहार्य छ, त्यहाँ मात्रै राख्ने, बाँकी स्थानबाट फिर्ता गर्नुपर्छ भन्ने मान्यताअनुरूप उसले अनुदान कटौती गर्यो र राष्ट्रसंघले पनि जुलाईदेखि बजेट घटायो । यसबाट नेपालको फौजलाई तत्काल असर पर्दैन । नेपालबाहेक अन्य देशका सेना, प्रहरी र गैरसैनिक कर्मचारीले अनुभूति हुने गरी तत्काल बजेट कटौतीको असर देखिँदैन । तर, मिसनमा पठाइएका गाडीहरूको डिप्रिसिएसन (ह्रास कट्टी) बापत पाउने रकम र कन्ट्री वन्ड इक्विपमेन्टबापत भुक्तानी रकम प्राप्त हुने अवधि बढ्न सक्छ । पहिला तीन वर्षमा भुक्तानी प्राप्त हुन्थ्यो भने अब चार–पाँच वर्ष पुग्न सक्छ । दोस्रो, विश्वमा अब नयाँ शान्तिस्थापक मिसन स्थापना हुँदैन । तेस्रो, विभिन्न मिसनमा परिचालित मिसनमा खटिने सैनिकले मानवअधिकार उल्लंघनका सामान्य केसमा पनि सेना फिर्ता हुनसक्ने अवस्था आउन सक्छ । यद्यपि, यो निर्णयले अहिले नै तहसनहस भइहाल्छ भनेर बुझ्नुहुँदैन । तेस्रो, नेपालले १० हजारसम्म सैनिक पठाउन सक्ने अवस्था सिर्जना गरेको थियो । यसमा असर पर्न सक्छ । त्योभन्दा पनि महत्वपूर्ण त सबै सैनिकले एकपटक शान्ति मिसनमा जान पाउने अवस्थाबाट वञ्चित हुनुपर्ने अवस्था आउँछ । दीर्घकालमा यो पनि असर पर्न सक्ने सम्भावना हुन्छ । शान्ति मिसनमा चार हजार पाँच सय नेपाली सैनिक अहिले १४ वटा शान्तिस्थापक मिसनमा जम्मा चार हजार चार सय ९७ सैनिक कार्यरत छन् । यीमध्ये चार हजार तीन सय ३४ फौज छन् भने स्टाफ अधिकृत ११२ र पर्यवेक्षक ५१ जना छन् । सरकारले सेनाको कुल संख्याको १० प्रतिशत जनशक्ति शान्ति स्थापनाका लागि पठाउने निर्णय गरेको छ । सेनाको कुल दरबन्दी ९६ हजार नौ सय २४ छ । नेपालले १९५८ मा पाँच पर्यवेक्षकबाट लेबनानस्थित शान्तिस्थापक सेनामा सहभागिता सुरु गरेको थियो । राष्ट्रसंघीय मिसनमा विगतमा पाँच हजारसम्म नेपाली सैनिक पठाउन सक्नेमा थप ४६ सय सैनिक जाने क्षमता सेनाले विस्तार गरेको छ । सेनाले अहिलेसम्म विश्वका ४१ वटा मिसनमा काम गरिसकेको छ ।
किँन घट्दैछ कतार जाने कामदारको संख्या !
काठमाडौं, असार २४ । कतारमा आधिकारिक रुपमा तीन लाख नेपाली श्रमिक रहेको बताइन्छ। वैदेशिक रोजगारीका लागि नेपालीहरुको आकर्षक गन्तव्य रहेको कतारमा उत्पन्न पछिल्लो संकटसँगै त्यहाँ जाने कामदारहरुको संख्या गत एक महिनामा उल्लेख्य रुपमा घटेको वैदेशिक रोजगार विभागले जनाएको छ।गत एक महिनामा कतार जाने श्रमिकको संख्या झन्डै ४० प्रतिशतले घटेको अधिकारीहरुले जनाएका छन्। आन्तरिक संकटका कारण कतारबाट नयाँ रोजगारीका मागहरु समेत आउन छाडेको नेपाली अधिकारीहरु बताउँछन्। रोजगारीको अनिश्चितता वा द्वन्द्व बढ्न सक्ने आशंका जस्ता कारणले श्रम स्वीकृति लिइसकेका कामदारहरु समेत कतार जान हिचकिचाउन थालेको बताइएको छ। चिन्ता चार महिना लामो छुट्टी मनाउन आएका महोत्तरीका मोहम्मद अख्तर बिदा सकेपछि कतार जाने श्रम स्विकृती लिन ताहाचालस्थित वैदेशिक रोजगार विभागमा बिहीबार पुगेका थिए। तर गत महिनादेखि कतार र उसका छिमेकी देशहरुबीचको सम्बन्ध बिग्रिएको कारण आफ्नो जागिरमा असर पर्ने चिन्ताले उनी ढुक्क हुन सकेका छैनन्। उनी भन्छन्, “म एक लाख रुपैयाँ तिरेर जाँदैछु त्यो कम्पनीले मलाई फर्काइदियो भने म डुब्छु भन्ने चिन्ता लागेको छ।” म एक लाख रुपैयाँ तिरेर जाँदैछु त्यो कम्पनीले मलाई फर्काइदियो भने म डुब्छु भन्ने चिन्ता लागेको छ वैदेशिक रोजगार विभागको तथ्याङ्क अनुसार कतारविरुद्ध साउदी अरेबिया र संयुक्त अरब एमिरेट्स लगायत अन्य छिमेकीले नाकाबन्दी लगाउनु अगाडी त्यहाँ एक महिनामा सरदर १० हजारको हाराहारीमा नेपाली कामदारहरु जाने गर्दथे। घट्दो तर पछिल्लो एक महिनामा त्यो संख्या झन्डै ६ हजारमा झरेको छ। वैदेशिक रोजगार विभागको कतार शाखाका अधिकृत हिमालय जिवी उपाध्यायका अनुसार कतार जान चाहने श्रमिकको सख्या दिन प्रतिदिन घटिरहेको छ। उनी भन्छन्, “कतारमा समस्या भएपछि कामदार पठाउने क्रम एकदम घटेको छ, पहिला दैनिक ५०० देखि ६०० को संख्यामा कामदारहरु कतार जाने गरेका थिए भने अहिले त्यो १५० को हाराहारीमा झरेको छ।” त्यहाँ द्वन्द्व चर्कने हो कि भन्ने त्रासका कारण नयाँ कामदारहरु आकर्षित हुन कम भएको र श्रम स्वीकृति लिइसकेकाहरु पनि पर्ख र हेरको स्थितिमा रहेको बताइन्छ। पहिला दैनिक ५०० देखि ६००को संख्यामा कामदारहरु कतार जाने गरेका थिए भने अहिले त्यो १५० को हाराहारीमा झरेको छ माग साथै कतारस्थित कम्पनीहरुले पनि पछिल्लो समय कामदार मगाउन कम गरेको वैदेशिक रोजगार व्यवसायीहरु बताउछन्। एकजना वैदेशिक रोजगार व्यवसायी भुवन श्रेष्ठ भन्छन्, “मानिसहरुलाई डर छ त्यही भएर सम्झाएर पठाउनुपर्छ। अर्को तर्फ कामदारको माग पनि कम हुन थालेको छ।” कतारमा हाल आधिकारिक रुपमा साढे ३ लाख नेपालीहरु रहेको र त्यो त्यहाँको जनसंख्याको १३ प्रतिशत रहेको बताइन्छ। यसरी त्यहाँ रोजगारीमा जानेको संख्या घटेमा नेपाल भित्रिने रेमिट्यान्स अर्थात विप्रेषणमा पनि प्रत्यक्ष असर पर्ने देखिन्छ। – याे समाचार बिबिसिबाट लिर्इएकाे हाे ।