कैलाली । सुदूरपश्चिम प्रदेशका पहाडी जिल्लाहरूमा सोमबार राति भूकम्पको धक्का महसुस गरिएको छ। राति ८ बजेर १८ मिनेटमा नेपाल–भारत सीमा क्षेत्र सुवा केन्द्रबिन्दु भएर ४.४ रेक्टर स्केलको भूकम्प गएको भूकम्प मापन केन्द्र सुर्खेतका भूकम्पविद् दीपक बस्नेतले जानकरी दिए। भूकम्पको धक्का बैतडी, दार्चुला,बझाङ, डडेल्धुरा लगायतका जिल्लामा महसुस गरिएको छ। भूकम्पवाट क्षति कुनै जानकारी नआएको बैतडीका प्रहरी प्रमुख प्रहरी नायव उपरीक्षक डिल्लीनारायण पाण्डेयले बताए।

काठमाडौंः दक्षिण अफ्रिका विरुद्धको टेस्ट सिरिजका लागि भारतीय क्रिकेट टिमको घोषणा गरिएको छ । विराट कोहलीको कप्तानीमा २ अक्टुबरदेखि हुने तीन खेलको सिरिजका लागि आज टिम घोषणा गरिएको हो । यो सिरिजमा केएल राहूल टिममा अटाउन असफल भएका छन् । उनको स्थानमा रोहित शर्मालाई स्थान दिइएको छ । र, उनले मयंक अग्रवालसँग ओपनिङ गर्ने छन् । यस्तै शानदार प्रदर्शन गरिरहेका २० वर्षीय युवा क्रिकेटर शुभमन गिलले पहिलोपटक टेस्टमा मौका पाएका छन् । विकेटकीपरका रुपमा ऋषभ पन्त र ऋद्धिमान शाहालाई टिममा समावेश गरिएको छ । हेर्नुस् दक्षिण अफ्रिकाविरुद्ध टेस्ट खेल्ने भारतीय टिम– विराट कोहली (कप्तान), मयंक अग्रवाल, रोहित शर्मा, चेतेश्वर पुजारा, अजिंक्य रहाणे, हनुमा विहारी, ऋषभ पन्त, ऋद्धिमान शाहा, आर अश्विन, रविन्द्र जडेजा, कुलदीप यादव, मोहम्मद शामी, जसप्रीत बुमराह, ईशान्त शर्मा, शुभमन गिल । दक्षिण अफ्रिका-भारतबीचको पहिलो टेस्ट खेल भारतको विशखापट्नममा हुनेछ । दोस्रो खेल पूणे र तेस्रो म्याच १९ अक्टुबरमा राँचीमा हुँदैछ ।

काठमाडौं । अब अरुका नाममा भएको सीमकार्ड प्रयोग गर्न नमिल्ने भएको छ । जसले प्रयोग गरिरहेको हो, उसैका नाममा सिमकार्ड दर्ता गर्न बाध्यकारी व्यवस्था गर्ने नेपाल दूसञ्चार प्राधिकरणको तयारी छ । प्राधिकरण अध्यक्ष पुरुषोतम् खनालले जारी भएका सबै सीम सम्बन्धित प्रयोगकर्ताकै नाममा आगामी तीन महिनाभित्र दर्ता गरिसक्ने योजना बनाएको बताए । ‘केही दिनमै हामी मोबाइल सेवा प्रदायकमार्फत सबै प्रयोगकर्तालाई अरुका नामको सिमकार्ड प्रयोग गरिसकेको भए, आफ्ना नाममा दर्ता गर्न म्यासेजमार्फत खबर गर्छौं,’ उनले भने । प्राधिकरणका अध्यक्ष खनालले तोकिएको समयमा पनि आफ्ना नाममा सिम दर्ता नगर्नेलाई के गर्ने भन्ने विषयमा निर्णय हुन बाँकी रहेको त्यस विषयमा पछि निर्णय गर्ने उनले बताए । यो समाचार कान्तिपुर दैनिकमा छापिएको छ ।

काठमाडौं । सामाजिक सञ्जालले किशोरकिशोरीको मानसिक स्वास्थ्यमा हानी पुर्याउने एक अध्ययनले देखाएको छ। अध्ययनका अनुसार सामाजिक सञ्जालले विज्ञले सोचेभन्दा पनि जटिल रुपमा किशोररकिशोरीहरूमा डिप्रेसनलगायतका मानिसक समस्या निम्त्याउने उल्लेख गरेको छ। १३ वर्षदेखि १६ वर्षसम्म उमेरसमूहका एक हजार बालबालिकाको अन्तवार्ता लिएर गरिएको सो अध्ययन द ल्यानसेट चाइल्ड एन्ड एडोलोसेन्ट हेल्थमा प्रकाशित छ। अध्ययनकर्ताहरूले सामाजिक सञ्जालले विशेषगरी किशोरीहरूमा शारीरिक व्यायाम र निद्रा घटाउने निष्कर्ष निकालेका छन्। सामाजिक सञ्जालले आफैँ हानी नगर्ने तर त्यसको अत्यधिक प्रयोगले भने दैनिक जीवनमा बाधा पुग्ने निष्कर्ष अध्ययनको छ। सामाजिक सञ्जालको प्रयोगले शारीरिक व्यायाम कम गराउने मात्र नभएर मानसिक स्वास्थ्यमा समेत असर गर्ने र निद्रा पनि खल्बल्याउने अध्ययनले उल्लेख गरेको छ। युएसएल ग्रेट अरमोन्ड स्ट्रिट इन्स्टिच्युट अफ चाइल्ड हेल्थका सहलेखक रुसेल भाइनर भन्छन्, ‘सामाजिक सञ्जालको धेरै प्रयोगले धेरैजसो किशोरकिशोरीहरुको ध्यान हानिकारक सामग्रीमा पुगिराखेको हुन्छ। त्यसमाथि साइबर बुलिङको धेरै नकरात्मक पाटोहरू पनि उनीहरुले अनुभव गरिरहेका हुन्छन्।’ युनिभर्सिटी अफ सरेमा क्लिनिकल साइकोलोजीका प्राध्यापक बब प्याटर्नका अनुसार मानसिक स्वास्थ्य र दैनिक जीवन सुधार गर्नका लागि सामाजिक सञ्जालको कम प्रयोग गर्नुपर्छ। सन् २०१३ देखि २०१५ मा किशोरकिशोरीमा गरिएको एक अध्ययनले फेसबुक, इन्स्टाग्राम, ह्वाट्स-एप, ट्वीटर र स्न्यापच्याट दिनमा पटकपटक खोल्ने गरेको उल्लेख गरेको थियो। अध्ययनमा दिनमा ३ पटकभन्दा बढी प्रयोग गरिएकालाई बढी प्रयोग गरेको भनिएको थियो। तर अध्ययनले उनीहरूले सामाजिक सञ्जालमा कति समय बिताउँछन् भनेर उल्लेख गरेको थिएन। सामाजिक सञ्जालको बढी प्रयोगले किशोरकिशोरीमा डिप्रेसनको लक्षण देखापर्ने अध्ययनकर्ताले बताएका छन्। सामाजिक सञ्जालका कारण धेरै तनाव झेल्नेमा किशोरीहरुको संख्या ६० प्रतिशत छ भने १२ प्रतिशत किशोरहरु सामाजिक सञ्जालको बढी प्रयोगको गर्ने तथ्याङ्ककमा देखाएको छ । स्वास्थ्य खबरपत्रिकाबाट साभार

काठमाडौँ । जापानको एउटा बौद्ध मन्दिरमा रोबोटलाई पुजारीमा नियुक्त गरिएको छ । क्योटो सहरमा रहेको चार सय वर्ष पुरानो ‘कोदाइजी मन्दिर’मा एन्ड्रोइड क्याननलाई पुजारी नियुक्त गरिएको हो । सुरुमा उक्त नियुक्तिको व्यापक आलोचना भएपनि हाल मन्दिरमा रहेका अन्य पुजारीहरूले उक्त रोबोटको सहायता गर्न थालेको बताइन्छ । उक्त रोबोटले मन्दिरमा दर्शनार्थ आउने श्रद्धलुहरूलाई करुणा र दयाको प्रवचन दिन थालेको छ । अजर अमर पुजारी कृत्रिम बुद्धिमत्ताले सुसज्जित उक्त रोबोट आउने दिनहरूमा झनै बुद्धिमान हुँदै जाने बताइएको छ । मन्दिरका एक पुजारी थेन्सो गाटो भन्छन्, “यो रोबोट कहिल्यै मर्ने छैन, न यो कहिल्यै बुढो नै हुनेछ । यस अर्थमा यो अजर अमर रहेको छ ।” गाटो भन्छन्, “यसमा समयसँगै आफूमा सुधार ल्याउनसक्ने क्षमता रहेको छ र यसले आफूलाई सधैँ प्रासंगिक बनाइराख्न सक्छ । यसले बौद्ध धर्मको बदलिँदो ग्यानसँगै आफूलाई अद्यावधिक गर्न सक्छ । यसरी यसले समयसँगै आफ्नो ज्ञानलाई पनि फराकिलो बनाउँदै लग्न सक्छ ।” मानवकै आकारमा यस रोबोटको आकार वयस्क मानिस जत्रै रहेको छ । यसका साथै यसलाई हात हल्लाउन र हिंडदुल गर्न सक्ने गरेर बनाइएको छ । यसको अनुहार र काँधलाई सिलिकनले ढाकिएको हुन्छ जसले गर्दा यसको बाहिरी भाग मानिसको छाला जस्तै देखिन्छ । यसले दुवै हात जोड्दै कोमल स्वरले प्रार्थना गर्दछ । यसका साथै यसको यान्त्रिक पक्ष पनि सजिलै देख्न सकिन्छ । एल्म्युनियमले बनेको शरीर र झिप्झिप बलिराख्ने बत्तीले यो रोबोट नै हो भन्नेमा कुनै शंका हुँदैन । सोह्र लाखको लगानीमा तयार भयो पुजारी रोबोट ओसाका विश्वविद्यालयका प्रख्यात रोबोटिक्स प्राध्यापक र जेन मन्दिरको सहयोगमा लगभग १६ लाख रुपैयाँ जति रकम खर्चेर यस रोबोटको निर्माण गरिएको हो । यसको विशेषता के हो भने यसले श्रद्धालुहरूलाई संवेदना र करुणाको शिक्षा दिने गरेको छ । यसका साथै यसले वासना, क्रोध र अहंकारका दुष्प्रभावबारे समत भन्ने गरेको छ । यो रोबोट यसै वर्षको सुरुदेखि संचालनमा ल्याइएको हो ।

एजेन्सीः साधारणतया सबैलाई थाहा छ कि बच्चालाई एक महिलाले जन्म दिने गर्छिन । तर अष्ट्रेलियीमा एक अपत्यारिलो घटना भएको छ । जहाँ पुरुषले नै बच्चालाई जन्म दिएका छन् । लिंग परिवर्तन गरी महिलाबाट पुरुष बनेका २२ जना पुरुषहरुले अष्ट्रेलियामा बच्चालाई जन्म दिएका छन् । अष्ट्रेलिया सरकारले हालै जारी गरेको तथ्यांकअनुसार गत दश वर्षमा २२ पुरुषले बच्चा जन्माएका हुन् । अष्ट्रेलियाको डिपार्टमेन्ट अफ ह्युमन सर्भिसले सार्वजनिक गरेको जन्म दरसँग सम्बन्धित तथ्यांकमा महिलाबाट पुरुष बनेकाहरुले बच्चा जन्माएको उल्लेख छ । यसअघि यो विषयमा कुनै आधिकारिक जानकारी सार्वजनिक भएको थिएन । यद्यपि एउटा घटनामा भने लिंग थाहा नभएको भनेर वर्गीकृत गरिएको थियो । लिंग परिवर्तन गरी पुरुष बनेकाहरुले बच्चा जन्माएपछि कतिपयले भने पुरुषत्वमाथिको चुनौतिको रुपमा टिप्पणी गरेका छन् ।

काठमाडौं, साउन १० । मागबमोजिम दूरसञ्चार नियमावलीमा संशोधन भएपछि इन्टरनेट सेवा प्रदायकले यसअघि १३ प्रतिशतले बढाएको इन्टरनेटको मूल्य फिर्ता लिएका छन् । यससँगै विगत एकवर्ष अघिदेखि इन्टरनेटको मूल्य बढाउने र फिर्ता लिने प्रवृत्ति पनि अन्त्य भएको छ । मन्त्रिपरिषद्को यही साउन ६ गतेको बैठकले दूरसञ्चार (नवौँ संशोधन) नियमावली, २०७६ स्वीकृत गरी राजपत्रमा प्रकाशित गर्ने निर्णय गरेपछि बढेको १३ प्रतिशत मूल्य घटाउने निर्णय गरेको इन्टरनेट सेवा प्रदायक सङ्घ नेपाल (आइस्पान)का निवर्तमान अध्यक्ष विनय बोहराले जानकारी दिए । नियमावली संशोधन भएपछि इन्टरनेटको मूल्यवृद्धि फिर्ता लिने भएका छौँ, उनले भने । गत आवको बजेटमार्फत सरकारले इन्टरनेटमा १३ प्रतिशत दूरसञ्चार सेवा शूल्क लगाउने निर्णय गरेपछि सङ्घले गत वर्षको साउन १ गते नै मूल्य बढाउने घोषणा गरेको थियो । यद्यपि सरकारले तत्काल वार्ता गरी दूरसञ्चार नियमावलीमा आवश्यक संशोधन गर्ने र राउटरलगायत उपकरणको बिक्रीमा छुट्टै बिलिङ गर्न सक्ने र सो शुल्कमा दूरसञ्चार सेवा शुल्क नलाग्ने सम्झौता गरेपछि उक्त निर्णयबाट सङ्घ पछाडि हटेको थियो । यद्यपि सम्झौताअनुसार कार्यान्वयन नभएको भन्दै सङ्घले गत पुसमा पनि फेरि इन्टरनेटको मूल्य बढाउने घोषणा गरेको थियो । चालू आर्थिक वर्षको बजेटमा पनि इन्टरनेटमा सेवा शुल्क कायम भएपछि सङ्घले असार अन्तिम हप्ता मागबमोजिम नियमावली संशोधन नभएकाले फेरि इन्टरनेटमा उक्त १३ प्रतिशत सेवा शुल्क जोडेर मूल्य बढाउने निर्णय गरेको थियो । दूरसञ्चार नियमावली, २०५४ को नियम १५ ९ज० मा ‘ग्राहकलाई उपलब्ध गराएको दूरसञ्चार सेवा कुनै कारणले बिगे्रमा प्राधिकरणले तोकिदिएको स्तरअनुरूप निःशुल्क मर्मतसम्भार गर्नुपर्ने’ व्यवस्था भएकोले सरकारसँगको अघिल्लो वर्षको सम्झौताअनुसार बिलिङ गर्न पाउने र सो कुरा नियमावली संशोधन गरेर सम्बोधन हुनुपर्ने सङ्घको माग थियो । सोही माग बमोजिम साउन ६ गतेको मन्त्रिपरिषद्को बैठकले नियमावली संशोधन स्वीकृत गर्ने निर्णय गरेको हो । संशोधनपछि सेवा शुल्कबापतको ५० प्रतिशतमा भ्याट र कुनै कर लाग्ने छैन । सेवा शुल्कबापत बढ्ने १३ प्रतिशत मूल्य भने इन्टरनेट सेवा प्रदायकले हालकै मूल्यमा समायोजन गर्नुपर्ने छ । सरकारले पछिल्लोपटक जेठ ३० गते मन्त्रिपरिषद्को निर्णय सार्वजनिक गर्दै राउटरसहित इन्टरनेट लिज लाइन, डाटा कनेक्टिभिटी र मर्मत शुल्कमा समेत लगाइँदै आएको दूरसञ्चार सेवा शुल्क छुट गर्ने निर्णय गरेको थियो । घटेको मूल्य घरेलु इन्टरनेट प्रयोगकर्ता अर्थात् फिक्स्ड वायर प्रयोगकर्तालाई लागू हुनेछ । मोबाइल प्रयोगकर्ताको हकमा यो लागू हुने छैन। गोरखापत्रदैनिकबाट

त्रिभुवन विश्वविद्यालयले स्नातक प्रथम वर्ष अन्तर्गतको बीबीएस प्रथम वर्षको नतिजा सार्वजनिक गरेको छ । त्रिविले २०७५ साउन–भदौमा संचालित ३ वर्षे बीबीएस प्रथम वर्षको नतिजा आइतबार प्रकाशित गरेको हो । नतिजा हेर्नको लागि नेपाल टेलिकमको नम्बरबाट 3BBS लेखी एउटा स्पेस दिएर आफ्नो सिम्बोल नम्बर लेखी ३३६२४ मा एसएमएस पठाउनुपर्ने छ ।

स्ट्रिट फुडको नाम लिने बित्तिकै धेरैजसोले पानीपुरी र चटपटे सम्झिन्छन् । अमिलो–पिरो खान मन पराउनेका लागि यी खाद्यपदार्थ रोजाइमा पर्छन् । विशेषगरी, युवतीमाझ पानीपुरी र चटपटे लोकप्रिय छ । कतिपयले खाजाका लागि खान्छन् भने कतिले स्वादका लागि मात्र । पानीपुरी र चटपटे संस्कृति भारतबाट सुरु भएको हो । पछिल्लो समयमा यो नेपालमा समेत व्यावसायिकरूपमै अघि बढेको छ । साथै, यी पदार्थ एसियाका अन्य केही देशमा समेत खाने गरिन्छ । कस्तो नखाने ? स्वस्थकर खाद्यपदार्थ समावेश गरेर सफा गरी बनाइएको पानीपुरी–चटपटे स्वास्थ्यका लागि राम्रै मानिन्छ । तर, बाटोमा जताततै पाइने यी चिज स्वास्थ्यका लागि उपयोगी हुन् भन्न सकिने अवस्था भने छैन । अब जानौँ, कस्तो पानीपुरी र चटपटे अखाद्य हो ? यस्ता छन् स्वास्थ्यमा पर्ने केही असरहरु असुरक्षित तरिकाले बनाइएका यी खाद्यपदार्थले अस्थायी र स्थायी दुई किसिमका असर गर्छ । बासी खानेकुरा हालेर बनाइएको पानीपुरी र चटपटेले पेट दुख्ने, फुड पोइजन हुने, बान्ता हुने, झाडापखाला लाग्ने आदि जस्ता समस्या देखिन्छन् । त्यस्तै, रासायनिक वस्तुको प्रयोगले आन्द्रा, पेटसँगै समग्र पाचन प्रणालीमा दीर्घकालीन असर पु(याउने सम्भावना रहन्छ । (अमिलो बनाउने नाममा यदाकदा पानीपुरीमा एसिड र अन्य रसायनजन्य अखाद्यपदार्थसमेत मिसाइएको पाइन्छ । (पानीपुरी र चटपटे खुला रूपमा बाटोमै बेचिने हुँदा धुलो–धुवाँजस्ता बाहिरी प्रदूषणयुक्त पदार्थसमेत खानेकुरामा परिरहेको हुन्छ । (कुन पानीपुरी वा चटपटे खानयोग्य छरछैन भन्ने बनाउने मान्छेको स्वास्थ्य र सरसफाइमा समेत भर पर्ने गर्छ । बनाउन प्रयोग गर्ने रुमाल, कागज, पानी, भाँडा आदि सफा हुनु अनिवार्य छ । साथै, हात नधोईकन वा अन्य बाहिरी वस्तुको सम्पर्कमा आएर सीधै पानीपुरी वा चटपटे बनाएको हुनुहुँदैन । (बनाउँदा सधैँ पन्जा प्रयोग गरेको हुनुपर्छ । यसले केही हदसम्म सफा बनाउन मद्दत गर्छ । बनाउन प्रयोग गरिने चिजहरू जस्तै– पानी, पुरी, उसिनेको आलु आदि बासी हुनुहुँदैन । एजेन्सीको सहयोगबाट

अमेरिका, पुस २४ । तेस्रो ग्लोबल ‘नेपाली फिल्म अवार्ड २०१८’ सम्पन्न भएको छ । अमेरिकाको कोलोराडोस्थित डेनबर शहरमा शनिबार राती भव्य समारोहबीच सम्पन्न सो अवार्ड समारोहमा यसपटक सर्वोत्कृष्ट अभिनेताको अवार्ड चलचित्र ‘भुईमान्छे’बाट रमेश बुढाथोकीले प्राप्त गरेका छन् । यस्तै ‘स्टार अफ द इयर’को अवार्ड अभिनेता प्रदीप खड्काले हासिल गरेका छन् । उनको २०७४ मा प्रेमगीत २ र लिलीबिली गरी दुवै चलचित्र सफल भएको थियो । सो अवार्ड समारोहमा सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्रीको अवार्ड चलचित्र पञ्चायतबाट निता ढुंगानाले चुमिन् । उनले यही विधामा अन्य अवार्ड पनि यो वर्ष जितेकी छिन् । ग्लोबल नेपाली चलचित्र अवार्ड र नेपाल फिल्म सोसाइटीले संयुक्तरुपमा आयोजना गरेको सो समारोहमा सर्वोत्कृष्ट फिल्मको अवार्ड २०७४ को व्यावसायिक चलचित्र ‘छक्का पञ्जा २’ ले पाएको छ । यही चलचित्रकी निर्देशक दीपाश्री निरौलाले सर्वोत्कृष्ट निर्देशकको अवार्ड सो समारोहमा हासिल गरिन् । यस्तै सह–अभिनेताको अवार्ड पनि चलचित्र ‘छक्का पञ्जा २’बाटै जितु नेपालले प्राप्त गरेका छन् भने सर्वोत्कृष्ट हाँस्य अभिनेताको अवार्ड पनि ‘छक्का पञ्जा २’ बाटै केदार घिमिरे (माग्ने बुढा)ले जिते । सर्वोत्कृष्ट छायाँकारको अवार्ड पनि चलचित्र ‘छक्का पञ्जा २’ बाटै पुरुषोत्तम प्रधानले हासिल गरेका छन् । कलाकार एवम् प्राविधिकबीच विभिन्न १२ विधामा ग्लोबल नेपाली फिल्म अवार्ड प्रतिस्पर्धा भएको थियो । जसअन्तर्गत सर्वोत्कृष्ट सह–अभिनेत्रीको अवार्ड चलचित्र ‘कृ’बाट रुपा रानाले जितिन् । संगीततर्फको अवार्ड चलचित्र ‘ऐश्वर्य’को तिमी रोएको पल‘ले हासिल गरेको छ । यो गीतबाट अर्जुन पोखरेले वर्षको सर्वोत्कृष्ट चलचित्र संगीतकारको अवार्ड र सुगम पोखरेलले वर्षको सर्वोत्कृष्ट चलचित्र गीत गायकको अवार्ड प्राप्त गरे । चलचित्र गीत गायिकाको अवार्ड चलचित्र पर्वको ‘काले दाई‘बाट गायिका मिना निरौलाले हासिल गरिन् हेल्पिङ ह्यन्ड्स एण्ड हेल्थ एजुकेसन … प्रेसिडेन्ट नरायण श्रेष्ठ र हलिउडका निर्देशक कलाकार एभ क्रुज प्रमुख आतिथ्यमा सम्पन्न सो अवार्ड समारोहमा यसपटक ३५औं संस्करणको अभियान श्री अवार्डबाट हास्य अभिनेता नारायण त्रिपाठी, निर्देशक सूर्य बोहरा, निर्देशक सुरेश दर्पण पोेखरेल र खेलाडी यज्ञलाल श्रेष्ठलाई सम्मानित गरियो । उनीहरुको योगदानको कदर स्वरुप यो अवार्डबाट सम्मानित गरिएको अभियान श्रीका अध्यक्ष कृष्ण मल्लले बताए । दिवंगत दुई श्रष्टाको नाममा यही वर्ष स्थापना गरिएको स्वर्गीय गेहेन्द्र धिमाल स्मृति सम्मान २०१८ बाट निर्देशक सूर्य बोहरालाई र रामकेशर बोगटी स्मृति सम्मान २०१८ बाट अभिनेता विक्रान्त बस्नेतलाई कार्यक्रममा सम्मनित गरियो । यस्तै सोही समारोहमा ग्लोबल नेपाली फिल्म स्पेशल अवार्डबाट अभिनेत गणेश उप्रेती, चलचित्र निर्देशक शैलेश आचार्य, गायक प्रेमराज महत र चलचित्र वितरक निर्माता मुकुन्द ढुंगानालाई सम्मानित गरियो । यस्तै ग्लोबल नेपाली फिल्म डायस्पोरा अवार्ड चलचित्र निर्देशक तर्फ श्याम भट्टराईलाई, अभिनेता तर्फ शुशिल क्षत्रीलाई र अभिनेत्रीतर्फ सारंगा श्रेष्ठलाई, निर्मातातर्फ प्रेम पौडेल र वितरणतर्फ रायन रेजलाई प्रदान गरियो । नेपाली चलचित्र क्षेत्रमा योगदान पुर्याउने नेपाली भुटानी कलाकारलाई प्रदान गरिने ग्लोबल नेपाली भुट्निज अवार्डबाट सो कार्यक्रममा केदार उप्रेती र दीपक गजमेरलाई सम्मानित गरियो । यी तिनैजना नेप्जिल भुटनिज कलाकार हुन् । विभिन्न सांस्कृतिक कार्यक्रम र नाच गान सहित सम्पन्न सो अवार्ड समारोहमा ग्लोबल नेपाली फिल्म स्पेसल अवार्ड जसवन्त देब श्रेष्ठ (अमेरिका), इश्वरराज थापा (क्यानडा), विक्रम जोशी (युके), स्मृति पोखरेल (अष्ट्रेलिया) र सुनिल रावल (नेपाल)लाई प्रदान गरियो । ग्लोबल नेपाली फिल्म अवार्डका तर्फबाट अवार्डका आयोजक नवराज श्रेष्ठ र नेपाली फिल्म सोसाईटीका तर्फबाट आयोजक अध्यक्ष कृष्ण मल्ल थिए । निर्माता मधुकुमार श्रेष्ठको संयोजनमा सम्पन्न सो अवार्डका सल्लाहका र अभिनेता शिव श्रेष्ठ हुन् । अवार्डका लागि नेपालबाट कृष्ण मल्ल, शर्मिला मल्ल, मदुकुमार श्रेष्ठ, शिब श्रेष्ठ, तिर्थ थापा, नन्दकृष्ण जोशी, निता ढुंगाना, रुपा राना, रमेश बुढाथोकी, दिनेश डिसी, महादेब त्रिपाठी लगायतका सिनेकर्मीहरु अमेरिका पुगेका थिए । अमेरिकामा रहेका सबैजसो सिनेकर्मी र विभिन्न पेशामा आवद्ध नेपालीहरुको उपस्थितिमा अवार्ड सम्पन्न भएको आयोजक नवराज श्रेष्ठले बताए । कार्य्रक्रमको सन्चालन निर्देशक सुरेश दर्पण पोखरेल र मिस नेपाल क्यलिफोर्निया अनुशा कार्कीले गरेका थिए । केही तस्वीरहरु हेर्नुहोस्-

काठमाडौं : कञ्चनपुरकी किशोरी निर्मला पन्तको बलात्कारपछि हत्या भएको घटनामा पक्राउ परेका भीमदत्तनगर नगरपालिका–१८ का १९ वर्षीय प्रदीप रावललाई काठमाडौँका प्रमुख जिल्ला अधिकारी रामप्रसाद आचार्यले साधारण तारेखमा रिहा गर्न आदेश दिए । ‘उनीमाथि लगाइएको अभियोग पुष्टि हुने नदेखिएपछि थुनामुक्त गर्न आदेश दिइएको हो। काठमाडौँको सुन्धारास्थित एउटा पसलमा काम गर्दै आएका रावलले घटना स्विकार्न प्रहरीले यातना दिएको गुनासो गरेका छन्। ‘घटना सकार्न भन्दै प्रहरीले मलाई पाइपले कुटेर यातना दिए’, उनले भनेका छन्, ‘घटना नस्विकारे जे पनि गर्ने धम्कीसमेत दिए, माइतीघरमा लगेर निर्मलाको हत्यारा भन्दै सार्वजनिक गर्ने भनेर हप्कीदप्की पनि गरियो।’ यो समाचार आजको अन्नपूर्ण पोष्टमा प्रकाशित छ । गत मंसिर १८ गते काठमाडौँको महाराजगन्जबाट पक्राउ परेका रावलले केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो (सीआईबी) सँगको बयानमा घटना स्विकारेको दाबी गरेको थियो। चार पटकसम्म म्याद थप गर्दै हिरासतमा राखिएका प्रदीपविरुद्ध प्रहरीमाथि दुव्र्यवहार गरेको अभियोग सार्वजनिक हितविरुद्धको मुद्दा चलाएको थियो। उनलाई सीआईबीको टोलीले दिउँसोमा बयान लिएर राति महाराजगन्जको हिरासतमा राख्ने गरेको थियो। मंसिर १८ मा पक्राउ परेपछि प्रहरी महानिरीक्षक सर्वेन्द्र खनालले पनि सीआईबीमा पुगेर रावलसँग सोधपुछ गरेका थिए। प्रहरी महानिरीक्षक खनालले घटना स्विकारे सजाय घटाउन सकिने भन्दै फकाउने कोसिस पनि गरेको उनले बताएका छन्। यातना दिने क्रममा प्रहरीले घटना नस्विकारे करेन्ट लगाउने, हिटरमा पिसाब फेर्न लगाउने र अझै चर्को यातना दिने जस्ता धम्की पनि दिएको उनको दाबी छ। तर, विधि विज्ञान प्रयोगशालामा गरिएको डीएनए परीक्षणको रिपोर्ट नेगेटिभ आएपछि उनी रिहा हुने बाटो खुलेको थियो। प्रदीपकै बयानका आधारमा मंसिर २० गते कञ्चनपुरबाट पक्राउ गरी काठमाडौँ ल्याइएका १६ वर्षीय विशाल चौधरीको पनि निर्मलाको भजाइलन स्वाबसँग डीएनए मिलेको थिए। उनी यही शुक्रबार रिहा भएर घर पुगिसकेका छन्। विशालले आफूलाई घटना स्विकार्न भन्दै प्रहरीले यातना दिएको दाबी गरेका छन्। उनको परिवारले त्यसविरुद्ध राष्ट्रिय मानवअधिकार आयोगमा उजुरी गरिसकेको छ। महाराजगन्जबाट प्रदीप पक्राउ परेपछि निर्मलाका हत्यारा नजिक पुगेको भन्दै प्रहरी उत्साहित भएको थियो। स्वयम् प्रहरी महानिरीक्षक सर्वेन्द्र खनालले पनि अनुसन्धानको दायरा साँघुरो भएको भन्दै चाँडै अपराधी पक्राउ पर्ने बताएका थिए। खनालले त्यसो भनेको तीन साताभन्दा बढी भइसकेको छ। यसबीचमा निर्मलाको हत्यारासम्म पुग्ने कडीका रूपमा लिइएका प्रदीप र विशाल दुवै रिहा भएका छन्। यसबीचमा प्रहरी अतिरिक्त महानिरीक्षक धीरु बस्न्यात नेतृत्वको छानबिन समितिले करिब ७ सय पृष्ठको प्रतिवेदन बुझाएको छ। तर त्यस समितिले पनि प्रहरीका गल्ती मात्रै औंल्याएको छ। निर्मलाका हत्याबारे बस्न्यात समितिले केही बोलेको छैन। समितिले कञ्चनपुरका तत्कालीन एसपी दिल्लीराज विष्टसहित १८ जना प्रहरीमाथि कारबाहीको सिफारिस गरेको छ। नयाँ पात्रको खोजी निर्मला प्रकरणमा पछिल्लो पटक पक्राउ परेका दुवै किशोर रिहा भएपछि प्रहरीले अब अनुसन्धानमा गुमेको कडी समात्न नयाँ पात्रको खोजी थालेको छ। निर्मला प्रकरणको अनुसन्धानका लागि केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरोको अर्को टोली केही दिनअघि मात्रै कञ्चनपुर पुगेको छ। सीआईबीका एसपी सुदीप गिरीको नेतृत्वमा अनुसन्धान टोली कञ्चनपुर पुगेर घटनाको अध्ययन थालेको हो। गिरी नेतृत्वको टोलीले स्थानीय प्रहरीसँगको समन्वयमा नयाँ सिराबाट घटनाको अध्ययन थालेको जनाइएको छ। प्रदीप र विशाललाई पक्राउ गरेपछि अपराधी नजिक पुगेको दाबी प्रहरी नेतृत्वले गरेको थियो। तर अब दुवै जना रिहा भएपछि प्रहरीले अर्को नयाँ पात्रको खोजी थालेको हो। त्यसका लागि निर्मलाको बलात्कारपछि हत्याको घटना अनुसन्धानका क्रममा टुटेको कडी जोड्ने काममा अहिले प्रहरी सक्रिय भएको हो। निर्मलाको साउन १० गते बलात्कारपछि हत्या भएपछि भीमदत्तनगर–१८ निम्बुखेडास्थित घटनास्थल पुगेको प्रहरी टोलीले महत्त्वपूर्ण प्रमाण नष्ट गरेको थियो। स्थानीय प्रहरीले प्रमाण नष्ट गरेपछि जटिल बनेको निर्मला प्रकरणको अनुसन्धानका लागि काठमाडौँबाट सीआईबीका डीएसपी अंगुर जीसी नेतृत्वमा पुगेको टोलीले पनि नक्कली प्रमाण बटुलेर दिलीपसिंह विष्टलाई मुख्य अभियुक्त बनाएको थियो। काठमाडौँको सुन्धारास्थित एउटा पसलमा काम गर्दै आएका रावलले घटना स्विकार्न प्रहरीले यातना दिएको गुनासो गरेका छन्। तत्कालीन एसपी विष्ट र सीआईबीका डीएसपी जीसीसहित १८ जनामाथि प्रमाण नष्ट गरेको, नक्कली प्रमाण खडा गरेको र जबर्जस्ती घटना स्विकार्न लगाएसहितका तथ्य समेटेर आईजी बस्न्यात नेतृत्वको समितिले प्रहरी महानिरीक्षक खनाललाई प्रतिवेदन बुझाइसकेको छ। प्रहरी महानिरीक्षक सर्वेन्द्र खनाल अपराध अनुसन्धानमा विज्ञ टोलीसहित मंगलबार कञ्चनपुरतर्फ लागेका छन्। प्रदेश प्रहरी कार्यालयको निरीक्षण गर्न भन्दै महानिरीक्षक खनाल मंगलबार काठमाडौँबाट स्थलमार्ग हुँदै कञ्चनपुरतर्फ लागेका हुन्। मंगलबार राति प्रदेश ५ को अस्थायी राजधानी बुटवलमा बसेका महानिरीक्षक खनाल त्यहाँबाट अरु प्रदेश प्रहरी कार्यालय निरीक्षण गर्दै कञ्चनपुर पुग्ने भएका हुन्। महानिरीक्षक खनाल नेपालगन्जमा हुने प्रहरीको कार्यक्रममा सहभागी हुनेछन्। त्यसपछि धनगढीमा सुदूरपश्चिम प्रदेश प्रहरी कार्यालय निरीक्षणपछि कञ्चनपुर पुग्ने कार्यक्रम छ। खनालसँग केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरोका डीआईजी नीरजबहादुर शाही, इन्टरपोलका उमेशराज जोशी, एसपी गणेश रेग्मी, सचिवलायका एसपी रामदत्त जोशी, अपराध महाशाखाका डीएसपी रुगम कुँवर र सई गजेन्द्र रावललगायत छन्। स्रोतका अनुसार कञ्चनपुर पुगेर टोलीले घटनास्थलको निरीक्षण, निर्मलाका बाबुआमासँग भेट र अहिलेसम्मको अनुसन्धानका आधारमा नयाँ शिराबाट अर्को अनुसन्धानको निचोड पनि निकाल्ने बताइएको। प्रहरीका अनुसार यो टोलीले घटनास्थलबाट केही किलोमिटर दूरीको आर्मी ब्यारेकबाट घटना भएको दिन निस्किएका सैनिक जवानमाथि अनुसन्धानको पनि टुंगो लगाउनेछ। डीएनएकै भर निर्मला प्रकरणमा प्रहरीले नै प्रमाण नष्ट गरेपछि जटिल अवस्था उत्पन्न भएको हो। घटना भएको पाँच महिना भइसक्दा पनि प्रहरीले अभियुक्तको पहिचान गर्न सकेको छैन। घटनास्थल जाँच प्रकृति मुचुल्काका क्रममा महत्त्वपूर्ण प्रमाण नष्ट भएपछि प्रहरी अहिले डीएनएको मात्रै सहारामा छ। प्रहरीले अहिलेसम्म हाल बर्खास्त एसपी विष्टसहित २२ जना भन्दा धेरैको डिएनए परीक्षण गरिसकेको छ। तर ती सबैको डीएनए निर्मलाको भनिएको भजाइल स्वाबसँग नमिलेपछि प्रहरी नेतृत्व नैतिक संकटमा परेको छ। प्रहरीले अब निर्मलाको भीमदत्तनगरस्थित नेपाली सेनाको ब्यारेकबाट साउन १० गते निस्किएका १६ जना सैनिकको पनि डीएनए परीक्षणको तयारी गरेको छ। अहिलेसम्म परीक्षण गरिएको डीएनए नेगेटिभ आएपछि निर्मलाको योनीबाट निकालिएको भजाइनल स्वाब नै सही थियो भन्नेमा पनि शंका उब्जिएको छ।

काठमाडौं, मंसिर २० । जारी नेपाल आइडल सिजन २ मा आज ‘उत्कृष्ट ४’ मा पुग्नका लागि फुटवल अडिसनबाट भाग लिएका अमित बरालले दमदार प्रस्तुति दिने भएका छन् । उनले आज ‘उडाउँछु आकाशमा कहिले, बादल सरी’ बोलको लोकप्रिय गीत गाउने भएका हुन् । हालसम्म स्रोतादर्शकको मन जित्दै यो स्थानसम्म पुगेका उनले आज पनि उत्कृष्ट प्रस्तुति दिने जमर्को गरेका छन् । अमितले पनि सामाजिक सञ्जाल फेसबुक तथा पेजबाट सबैलाई भाट गर्न आग्रह गरेका छन् । उनी बाहेक अब नेपाल आइडलमा रवि ओड, सुमित पाठक, अस्मिता अधिकारी र बिक्रम बराल छन् । आजको प्रस्तुति ‘टप फोर’ मा पुग्नका लागि हो । कम भोटका आधारमा भोलि (शुक्रबार) एक प्रतिस्पर्धी आइडलबाट बाहिरिने छन् ।

काठमाडौं, मंसिर ३ । ऊर्जा, जलस्रोत तथा सिंचाईमन्त्री बर्षमान पुन ‘अनन्त’ ले सुनकोशी मरिन डाईभर्सन बहुउद्देश्यीय आयोजनाको निरीक्षण भ्रमण गरेका छन् । डिजाइन चरण सम्पन्न हुने अवस्थामा रहेको उक्त आयोजनाको सोमबार सिन्धुलीको खुर्कोट पुगेर उर्जामन्त्री पुनले निरीक्षण गरेका हुन् । सिन्धुलीका प्रतिनिधिसभा सदस्य रहेका पूर्व कृषीमन्त्री हरिवोल गजुरेल र गणेश पहाडीसंगै खुर्कोट पुगेका मन्त्री पुनले आयोजनाको सम्पूर्ण सर्वे चार महिना भित्र सम्पन्न हुने जानकारी दिए । ऊर्जामन्त्री पुनले आयोजनाको ड्यामस्थलको भ्रमण गर्नुका साथै परियोजनाका प्रमुख सुशिल आचार्यसहित स्थानिय जनप्रतिनिधीसंग समेत छलफल गरेका छन् । उनले आयोजनाको लागी स्रोत जुटाउने काम जारी रहेको भन्दै यसै आर्थिक वर्षभित्र परियोजना अघि बढाउने बताए । मन्त्री पुनले सुनकोशी मरिन डाईभर्सन बहुउद्देश्यीय आयोजना राष्ट्रिय गौरवको आयोजना रुपमा अघि बढाउंने घोषणा समेत गरे । उनले भने, ‘यो बहुउद्देश्यि परियोजना हो, तयारी अवस्थामा रहेकोले यो परियोजना सरकार, प्रधानमन्त्री र मन्त्रालयको प्राथमिकतामा रहेको छ ।’ निर्माण अवधि ५ बर्ष लाग्ने अनुमान गरिएको उक्त आयोजनाको विद्युत् गृह बनाउन ५२ अर्ब ८८ करोड र सिंचाईतर्फ ३२ अर्ब लागत अनुमान गरिएको छ । मन्त्री पुनले उक्त परियोजनालाई अघि बढाउन स्थानिय जनता र जनप्रतिनीधीहरुलाई समेत सहयोग गर्न आग्रह गरे । उनले विकास र पूर्वाधारको माध्यमबाट सुनकोशी मरिन डाईभर्सन परियोजनाले हिमाल र पहाडलाई जोड्नुका साथै राष्ट्रिय एकता निर्माण गर्ने माध्यमको रुपमा समेत उपयोगि हुने धारणा राखे । ‘सुनकोशी मरिन डाईभर्सन परियोजना तरँई मधेशको कोर दुई नम्बर प्रदेश र पहाडको १ लाख २२ हजार हेक्टरमा सिंचाई सुविधा पुग्दा तरक्की नै हुन्छ, यसले हिमाल, पहाडलाई जोड्नुका साथै राष्ट्रिय एकता समेत निर्माण गर्छ ।’ मन्त्री पुनले कार्यक्रममा भने । उनले उक्त परियोजनालाई छिटो सम्पन्न गर्न अत्याधुनिक प्रविधीको प्रयोग गर्ने बताए । ४ महिनाभित्र सम्पूर्ण रिपोर्ट आइसकेपछि यहि आर्थिक वर्षभित्र काम अघि बढाउने जानकारीसमेत मन्त्री पुनले दिए । मन्त्री पुनले आयोजनाको सँइटको निरीक्षण समेत गर्नुभएको थियो । सुनकोशी मरिन डाईभर्सन बहुउद्देश्यीय आयोजनाबाट दुई नम्बर प्रदेशको १ लाख २२ हजार हेक्टर जमिनमा सिंचाई हुनुका साथै मरिन भ्यालीमा पनि सिंचाई सुविधा पुर्याउने लक्ष्य रहेको छ । त्यसका साथै उक्त आयोजनाबाट ४२.५ मेगावाट विजुली उत्पादन गर्ने सरकारको लक्ष्य रहेको छ । उक्त आयोजनाका प्रमुख शुसिल आचार्यले उक्त परियोजनाबाट दुई नम्बर प्रदेशलाई खानेपानीको लागी पानी उपलव्ध गराउने लक्ष्य समेत राखिएको बताए ।

सय वर्ष अघि, संसार नै दुई ध्रुबमा बाँडिएको समय । विश्व शक्ति केन्द्र भत्किएर नयाँ ध्रुवको निर्माणको समय । यस्तो समयावधि जसमा युद्धरत रसियन साम्राज्यमा अक्टोबर क्रान्ति सम्पन्न भयो र सुरु भयो रुसमा समाजवादी सत्ताको अभ्यास । साथै जर्मन, अटोमन, रसियाली र अस्ट्रिया-हंगेरीको साम्राज्य ढलेसँगै युरोपेली साम्राज्यवादको पतनको सुरुवात । र विश्वको इतिहास, राजनैतिक नक्शा र स्वरूप नै परिवर्तन भएको कालखण्ड । यो कालखण्ड थियो प्रथम विश्वयुद्धको । मानव इतिहासकै त्यो वीभत्स अनुभव जो विश्वले आजभन्दा ठीक एक सय वर्ष पहिले अनुभव गरेको थियो र ठीक सय वर्षअघि आजकै दिन चार वर्ष लामो त्यस भीषण युद्धको अन्त्य भएको थियो । यस समय संसारभरिका नेताहरु फ्रान्समा भेला भएका छन् । सन् १९१४ देखि १९१८सम्म चलेको विश्वयुद्धमा मृतकहरुपति सम्मान दिन उनीहरु भेला भएका हुन । अमेरिकादेखि बेलायत र स्पेनदेखि जर्मनीसम्म । सबै त्यो दिन सम्झिरहेका छन् । आज हुने समारोहको नेतृत्व फान्सका राष्ट्रपति इम्यानुअल मार्कोनले गर्नेछन् । समारोहमा आठ जना छात्रले युद्ध लडेका सिपाहीहरुको आत्मकथा वाचन गर्ने छन् । त्यहाँ शास्त्रीय संगीत बज्ने कार्यक्रम छ । र नेताहरुले भाषण गर्ने छन् । आज पश्चिमी किल्लामा ८० देशका सैनिकहरुले आफ्ना हतियार विसाउने छन् । अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्प पनि यो समारोहमा उपस्थिति हुने छन् । पहिलो विश्वयुद्धमा अमेरिकाका मात्रै एक लाख सत्र हजार सैनिक मारिएका थिए । बेलायतकी महारानीले पनि लण्डनमा नै युद्धमा मारिएका सिपाहीहरुको चिहान पुगेर यो दिवसको सम्झना गर्ने बताइएको छ । पहिलो विश्वयुद्धमा डेढ देखि दुई करोड सैनिक र सर्वसाधारणको मृत्यु भएको थियो । यो युद्धमा मारिनेमा सबैभन्दा बढी करिब ३३ लाख व्यक्ति रुसी नागरिक थिए । एकातिर उनीहरुले औपचारिकतावश विश्वयुद्धको सम्झनामा कार्यक्रम गरिरहेका छन अर्कोतर्फ भने उनीहरुका गतिविधिले तेश्रो विश्वयुद्धको झझल्को दिइरहेको छ । अमेरिकी विदेश नीति जसरी आक्रामक हुँदैछ, जसरी फेरी कट्टरपन्थीहरु सत्तामा पुगिरहेका छन्  र व्यापार जसरी लडाईको केन्द्रमा पुगेको छ, फेरी नयाँ ढंगले विश्वयुद्ध नहोला भन्न सकिन्न । विश्वयुद्ध वर्चश्वको युद्ध थियो ।  साम्राज्यको वर्चश्व, अर्थतन्त्रको वर्चश्व । र, अहिले यो व्यापारमाथिको वर्चश्वमा रुपान्तरण भएको छ । यो वर्चश्वको लडाईंले विश्वका कतिपय शक्तिहरु विभाजित भएका छन र ससाना शक्तिहरु विश्वभरी उदयमान भएका छन् । तेश्रो विश्वयुद्ध भई नै हाल्यो भने के होला त्यसको कल्पनासम्म गर्न सकिन्न । एउटा भयानक त्रासदी । मानव सभ्यता नष्ट हुने परिघटना । के त्यसो होला ? सोझै ठोकुवा गर्न नसकिएपनि अहिले विश्वका शक्ति राष्ट्रहरुको व्यवहार हेर्दा त्यहाँ नपुगिएला भन्न सकिन्न । जुन समय पहिलो विश्युद्धको पृष्ठभूमि तयार हुँदै थियो विशेष गरी युरोपमा उग्र राष्ट्रवाद चरममा थियो र शक्तिशाली देशहरू आफूलाई झनै शक्तिशाली बनाउने होडमा थिए । अटो भान बिस्मार्कले एकीकरण गरेपछि निरन्तर शक्तिशाली हुँदै गएको जर्मनीले युरोपमा फ्रान्सलाई एक्ल्याउने कुटनैतिक कोसिस त गर्दै थियो नै यसका साथै उसले आफूलाई युरोपको सबैभन्दा ठुलो सैन्य शक्ति बनाउने कोशिस पनि गर्दै थियो । उता जर्मनीको शक्ति संचय्ले ब्रिटेन, फ्रान्स, रसिया र अस्ट्रिया सशंकित थिए । बढ्दो आपसी कटुता र अविश्वासको पृष्ठभूमीमा अस्ट्रियाली राजगद्दीका उत्तराधिकारी आरक ड्युक फ्रान्सिस फर्डिनांडको हत्याले अआगोमा घ्यूको काम गऱ्यो । फर्डिनांडको हत्या बोस्नियाको राजधानीमा भएको थियो । अस्ट्रियाले यसमा सर्बियालाई दोष लगाउँदै उससमक्ष दस सूत्रीय माग राख्दै ४८ घण्टे अल्टिमेटम दियो र सर्बियाले यो अस्वीकार गरेपछि २८ जुलाई १९१४ मा सर्बियामाथि आक्रमण गऱ्यो । अस्ट्रियाको पक्ष जर्मनीले लियो र सर्बियाको पक्षमा ३१ जुलाई १९१४ मा रुस र फ्रान्स उत्रिए । ब्रिटेन पनि ५ अगस्त १९१४ मा यो युद्धमा होमिएपछि यो युद्ध विश्वभरि फैलियो । यसो हेर्दा उक्त समय युद्धको प्रमुख कारण साम्राज्यवादी दम्भ, असीमित शक्ति संचय र पारस्परिक अविश्वास थियो र यदि तुलना गरेर हेर्ने हो भने अहिले विश्व कुनै न कुनै अवस्थामा त्यही विन्दुमा पुगेको जसो लाग्दैछ । तर आज शक्ति युरोपमा सिमित छैन यो समग्र युरेसिया र अफ्रिका लगायत अमेरिकी र महासागरीय क्षेत्रहरूमा फैलिएको छ । यस्तो अवस्थामा यदि तेस्रो विश्वयुद्ध हुने हो भने यो संसारभरि फैलिने छ र वर्तमान समयमा उपलब्ध हतियार र प्रविधिको आकलन गर्ने हो भने यो पहिले भन्दा कयौं गुणा बढी विध्वंशक हुनेछ ।  

म्याग्दी, भदाै २६ । म्याग्दीको अन्नपूर्ण गाउँपालिका–२ भुरुङ तातोपानीको बस्ती बाढी र कटानको चपेटामा परेको छ । पहाडको फेदी र कालीगण्डकी नदीको किनारमा अवस्थित भुरुङ तातोपानीको बस्ती खोल्सामा आउने बाढी र कालीगण्डकीले धार परिवर्तन गरेपछि कटानको जोखिममा परेको हो । बाढी र कटानको जोखिमका कारण करीब सय घरधुरीको बसोबास रहेको भुरुङ तातोपानीका बासिन्दा त्रासमा परेको नेपाल रेडक्रस सोसाइटी भुरुङ तातोपानी उपशाखाका सभापति दशरथकुमार कर्माचार्यले बताए । “बस्तीमाथिको पाखोबाट आउने बाढी र कालीगण्डकीको कटानका कारण जोखिम बढेको हो” कर्माचार्यले भने, “बाढी र कटानको जोखिमका कारण बर्खायाममा राम्रोसँग निदाउन समेत पाउँदैनौँ ।” गत वैशाख ३० गते बस्तीमाथिको खोल्साबाट आएको बाढी पस्दा चार घर पूर्ण र १३ घरमा आंशिक गरी करीब रु एक करोडको क्षति पुर्याएको थियो । कालीगण्डकी किनारमा रहेको सर्वोदय माविको खेलमैदानको आधा भाग नदीले कटान गरेर बगाइसकेको छ । भदौ १ गते राति कालीगण्डकीमा आएको बाढीले खेलमैदान परिसरमा रहेको भुरुङ तातोपानी मिट सप्लायर्स र बल्क उद्योग पूर्णरुपमा क्षतिग्रस्त भएको थियो । कालीगण्डकीले धार परिवर्तन गरेर प्राकृतिक तातोपानीको मुहानतर्फ सोझिएकाले कटानको जोखिममा परेको छ । भुरुङ तातोपानीस्थित सीमा प्रहरी चौकी क्षेत्रको कार्यालय वरपरका बासिन्दा रातको समयमा अन्यत्र गएर सुत्ने गरेका छन् । वैशाखको बाढीलगत्तै जिल्ला विपद् व्यवस्थापन समितिको सिफारिशमा जलउत्पन्न प्रकोप व्यवस्थापन कार्यालय बागलुङले ७५ थान तारजाली उपलब्ध गराएको थियो । गाउँपालिकाको रु पाँच लाख र प्रतिनिधिसभा सदस्य भूपेन्द्र थापाको पहलमा जल उत्पन्नले उपलब्ध गराएको थप रु पाँच लाखबाट ७५ थान जाली भरेर खोल्सामा छेक बाँध र ग्याबियन पर्खाल लगाएको छ । थप ग्याबियन पर्खाल लगाउन जाली, बजेट र योजनाको अभाव भएको कर्माचार्यले बताए । उनका अनुसार थप १०० थान तारजाली आवश्यक देखिएको छ । नदी कटान र बाढी नियन्त्रणका लागि गाउँपालिकामार्फत् प्रदेश र सङ्घीय सरकारका निकायमा पहल गरिएको वडाध्यक्ष ओमप्रकाश फगामीले बताए । खानी बन्द हुँदा रोजगारी गुम्यो म्याग्दीको मालिका गाउँपालिकाको १, २ र ३ नम्बर वडामा रहेका स्लेट खानी बन्द हुँदा स्थानीयको रोजगारी र आम्दानीको अवसर गुमेको छ । सङ्घीय र प्रदेश सरकारले कानून निर्माणमा ढिलाइ गरेका कारण घर तथा भवन छाउने ढुङ्गा (स्लेट) उत्खनन गरिँदै आएका खानी बन्द भएको हो । संविधानले व्यवस्था गरेअनुसार सङ्घीय र प्रदेश सरकारले खानी उत्खनन तथा सञ्चालनसम्बन्धी कानून निर्माणमा ढिलाइ गर्दा खानी सञ्चालन हुन नसकेको गाउँपालिकाका अध्यक्ष श्रीप्रसाद रोकाले बताए । स्थानीय स्वायत्त शासन ऐन २०५६ अनुसार तत्कालीन गाविसले सञ्चालन गर्दै आएको खानीलाई नयाँ संरचनाअनुसार गाउँपालिकाको मातहत ल्याएर व्यवस्थित र वैधानिकरुपमा सञ्चालन गर्न कानूनी अड्चन देखिएको छ । “वातावरणीय अध्ययन गरेर व्यवस्थित र पारदर्शी हिसाबले खानी सञ्चालन गर्ने तयारी गरिए पनि कानून नबन्दा अप्ठ्यारो भएको छ” गाउँपालिकाका अध्यक्ष रोकाले भने । पहिले स्थानीय युवाले वार्षिक रु पाँच लाखमा ठेक्का लिएर उत्खनन र निकासी गर्दै आएका थिए । गाउँपालिकाका अनुसार स्लेट उत्खननकर्ताले यसअघि करार गरेबमोजिम रु छ लाख ३१ हजार अझै भुक्तानी गरेका छैनन् । घर छाउन र भूइँमा बिछ्याउनका लागि स्लेट प्रयोग हुन्छ । पातला, आकर्षक र सस्तो हुने भएकाले म्याग्दीका ग्रामीण बस्तीसँगै सदरमुकामलगायत छिमेकी जिल्लामा रुमको स्लेटको माग बढ्दो छ । सिमेन्टले ढलान गरेको भन्दा लागत कम पर्ने, आकर्षक देखिने र टिकाउ हुने भएकाले कच्ची घर छाउन तथा पक्की घरभित्र र बाहिर टायलको रुपमा बिछ्याउन स्लेटको खपत बढेको वडाध्यक्ष नरबहादुर पुनले बताए । खानी बन्द हुँदा खानीमा स्लेट उत्खनन गरेर जीविकोपार्जन गर्दै आएका ५० भन्दा बढी मजदूर बेरोजगार भएका मजदूर पदमबहादुर विकले गुनासो गर्नुभयो । खानीमा काम गरेर एक जनाले मासिक रु १० हजारदेखि ४५ हजारसम्म आम्दानी गर्दथे । खानीमा अधिकांश दलित समुदायका मजदूर कार्यरत थिए । रुम गाउँदेखि दुई घण्टा उकालो पैदल हिँडेपछि पुगिने पहाडको फेदीमा रहेको खानी विसं २०२६ मा पहिचान भएको थियो । रुमको स्लेट काठमाडौँ, पोखरा, चितवनलगायतका शहरमा निकासी हुने गरेको छ । मालिका गाउँपालिकाको १, २ र ३ नम्बर वडामा आधा दर्जन स्लेट खानी रहेका छन् । झोलङ्गे पुल बगायो म्याग्दीको धौलागिरि गाउँपालिका–६ मराङको बेँसीस्थित ठूलोखोलामा सोमबार राति आएको बाढीले झोलुङ्गे पुल बगाएको छ । मराङको बेंसीदेखि मल्कवाङ, कुइने, भेडीखाल्डा, आरबाङ, घण्टीवाङ, रिख जाने बाटोमा पर्ने काठको झोलुङ्गे पुल बगाएको हो । बाढीले बेंसीमा सयौं रोपनी खेतीयोग्य जमीन कटान गरेको र बस्तीसमेत जोखिममा परेको वडाध्यक्ष राजाराम सुवेदीले बताए । पुल बगाएपछि खोला वारपार बन्द भएको छ । मराङस्थित जनविकास माविमा आरबाङ, घण्टीबाङ, रिखको बस्तीबाट अध्ययनका लागि आउने विद्यार्थीलाई समस्या भएको छ । एक सय घरधुरीभन्दा बढी प्रभावित भएका छन् । ठूलोखोलाको कटानले सिँचाइको पाइप र विभिन्न ठाउँमा पैदलमार्गसमेत बगाएको छ । बेँसीस्थित ठूलो र सानो खोलाको दोभानमा रहेको हरिहर मन्दिर जोखिममा परेको छ । सानो खोलामा रहेको अस्थायी काठे पुलसमेत बाढीले बगाएको छ । बाढी र पहिरोले पुर्याएको क्षति विवरण सङ्कलन भइरहेको वडाध्यक्ष सुवेदीले जानकारी दिए । रासस