एजेन्सी, भदौं ९ । भारतको विशेष अदालतले यौन दुराचामा दोषी ठहर गरेपछि बाबा राम रहिमलाई पक्राउ गरीएकाे छ । उनी पक्राउ  परेपछि उनका समर्थकले गरेको विरोध प्रदर्शन नियन्त्रण बाहिर गएको छ । विरोध प्रदर्शनमा झड्प हुँदा १३ जनाको मृत्यु भएको छ ।  दंगा नियन्त्रणका लागि सेना तैनाथ गरिएको छ । १५ वर्षअघि पेश गरिएको एक गुमनाम पत्रमाथि सुनुवाई गर्दै शुक्रबार पंचकुला सीबीआई अदालतले यौन शोषण मामिलामा बाबा राम रहिमलाई दोषी ठहर गरेको छ। सामाजिक अध्यात्मिक संस्था डेरा सचा सौदाका प्रमुख गुरमित राम रहिम सिंहको छवि सामाजिक अभियन्ता, अध्यात्मिक नेता, कलाकार, गायक र निर्देशकका रुपमा प्रख्यात छ।   विशेष अदालतले १५ वर्षअघिको पत्रका आधारमा रहिमलाई दोषी ठहर गरेको हो। यस घटनामा दोषी ठहर भएका रहिममाथिको सजाय आगामी सोमबार मात्रै तोकिनेछ। सन् २००१ मा बाबा रहिमकै एक महिला अनुयायी (साधिका)ले आफूमाथि बाबाले यौनदुर्व्यवहार गरेको आरोप लगाएकी थिइन्। हरियाणाको पन्चकुलामा रहेको सीबीआईको विशेष अदालतले यौन दुर्व्यवहारको अभियोगमा रहिमलाई दोषी ठहर गरेपछि अदालत परिसर बाहिर समर्थकहरुले विरोध प्रदर्शन गरेका छन्। उनका समर्थकले विरोध गर्नसक्ने संभावनालाई विचार गदैै पन्चकुलामा सुरक्षा व्यवस्था कडा पारिएको थियो। तर त्यसका बाबजुद यति ठुलो हिंसा भड्कियो, जसलाई प्रहरीले नियन्त्रणमा राखिरहन सकेन।

काठमाडौं, साउन १ । काठमाडौँ, महानगरपालिका वडा नं.१५ मा अवस्थित विश्व सम्पदा सूचीमा सूचीकृत स्वयम्भूनाथ मन्दिर क्षेत्रलाई अगामी ६ महिनाभित्र प्लाष्टिकमुक्त क्षेत्र घोषणा गर्ने मुख्य उद्देश्यका साथ स्वयम्भूनाथ मन्दिर क्षेत्रको सरसफाई अभियानमा नागर्जुना नगरपालिका–८, रामकोट, डाँडागाउँमा रहेको ढ्रुक अमिताभ माउन्टेन (सेतो गुम्बा) का आनी (भिक्षुणी) हरु आजबाट जुटेका छन् । प्लास्टिकजन्य वस्तुहरु र अन्य फोहोर मैलाहरुले स्तुपा क्षेत्र दिनदिनै कुरुप बन्दै गएकाले पर्यावरण संरक्षण गर्न र मन्दिर क्षेत्रलाई स्वच्छ र सफा वातवरणमा राख्नको लागि यो अभियान सञ्चालन गरेको सरसफाई अभियानको संयोजक आनी तेन्जिङले बताएका छन् । यसैगरी आनी (भिक्षुणी) हरुको टोलीले हरेक महिनाको दोस्रो र अन्तिम शनिबार स्वयम्भूनाथ स्तुपा क्षेत्रको सरसफाई गरिने र ठाँउ–ठाँउ आवश्यकताअनुसार डस्टबिनहरु राख्ने, सन्देश मुलक सुचना पाटीहरु राख्ने जानकारी समेत दिए । साथै स्तुपा क्षेत्रलाई प्लाष्टिकमुक्त क्षेत्र घोषणा गर्ने अभियानलाई सफल बनाउन सरोकारवाला निकाय र अन्य सर्वसाधरणहरुलाई पनि सहयोग गरिदिनु हुन अनुरोध गरेका छन् । यस सरसफाई अभियानमा १ सय ५० आनी (भिक्षुणी) हरुको सहभागीता रहेको थियो ।

काठमाडौं, असार २९ । आगामी सन् २०१८ मा न्युजिल्याण्डमा हुने १९ वर्ष मुनिको विश्वकप क्रिकेट प्रतियोगिताको छनौट खेलका लागि १४ सदस्यीय नेपाली टोलीको घोषणा गरिएको छ । आइसिसी एसियाका चिफ डेभलपमेन्ट अफिसर बेंकटापथी राजु प्रमुख रहेको छनौट समितिले नेपाली खेलाडीहरुको घोघणा गरेको हो । समितिमा नेपाली राष्ट्रिय टोलीका प्रशिक्षक जगत टमाटा र १९ वर्ष मुनिकाको राष्ट्रिय टोलीका प्रशिक्षक बिनोदकुमार दास पनि रहेकाछन् । नेपालले अफगानिस्तान, सिंगापुर र मलेसियासँग विश्वकप प्रवेशका लागि प्रतिष्पर्धा गर्दैछ । नेपाली टोली आगामी शनिबार सिंगापुर प्रस्थान गर्दैछ । १९ वर्षमुनिको नेपाली टोलीमा निम्न खेलाडी पर्न सफल भएका छन १. सन्दिप लामिछाने ९कप्तान० २. दिपेन्द्र सिंह ऐरी ३. मोहम्मद असिफ शेख ४. सन्दिप सुनार ५. प्रकाश केसी ६.अनिल कुमार साह ७. पवन सर्राफ ८. रोहित कुमार पौडेल ९. ललित नारायण राजवंशी १०.प्रनित थापा मगर ११. अदिल खान १२.किशोर महतो १३. रिजन ढकाल १४. शहाब आलम वैकल्पिक खेलाडी १. सन्दिप जोरा २. विक्रम कुमार भुसाल ३. रसिद खान ४. सुशान्त सिंह थापा

काठमाडौं, असार २३ । अस्पतालबाटै विरामीको ‘मिर्गौला चोरी’ प्रकरणले व्यवस्थापिका संसदमा प्रवेश पाएको छ । शुक्रबार बसेको संसदको बैठकमा पत्थरीको उपचार गर्न अस्पताल हिँडेका व्यक्तिको अस्पतालबाटै ‘मृगौला चोरी’ प्रकरणले स्थान पाएको हो । यो घटना एक जनासँगमात्रै नजोडिएर सिंगो स्वास्थ्य क्षेत्रमाथिको नै प्रश्न भएकाे भन्दै अागामी दिनहरुमा यस्ता घटना दाेहाेरिना नदिन यस घटनाको न्यायिक छानविनका लागि समिति गठन गरी अनुसन्धान सुरु गर्नुपर्ने सांसदहरुले बताए । माओवादी केन्द्रका सांसद रामनारायण विडारीले इमान्दार नेताको नाममा खुलेको अस्पतालले विरामीको मिर्गौला चोरी गरेको खबरले देशवासी स्तब्ध भएको बताए । उनले भने, ‘अस्पतालको बकपत्र पढेपछि भयंकर बेइमानी गरेको रहेछ कि भन्ने देखियो । यसमा कोको संलग्न छन् ? न्यायिक आयोग बनाएर छानविन गरियोस् ।’ यो विषयमा छानविन नगर्ने हो भने देशमा मानव अंग तस्करको साम्राज्य चल्ने सम्भावना हुने बताए । कांग्रेस सांसद रामहरि खतिवडाले सम्मानित नेताको नाममा खुलेका अस्पतालहरुलाई व्यापारिक केन्द्र बनाएर कोही व्यक्ति धनाड्य हुने माध्यम बनाउन दिन नहुने बताएका छन् । उनले विरामीको मिर्गौला नचोरिएको वा अप्ठ्यारो स्थिति सृजना नभएको भए अस्पतालले किन सम्झौता गर्‍यो भन्ने प्रश्न समेत गरे । नुवाकोटका शिव रिमाल पत्थरीको अपरेशन गर्न मनमोहन अस्पतालमा भर्ना भएका थिए । उपचारका नाममा आफ्नो मिर्गौला चोरी भएको उनले बताएका छन् । तर, अस्पताल प्रशासनले भने उपचारका क्रममा गम्भीर समस्या आएपछि पीडितको मिर्गौला झिकिएको र त्यो अस्पतालमा सुरक्षित रहेको दाबी गरेको छ ।

काठमाडौं, असार १९ । नेपाल दूरसंचार प्राधिकरणले मोबाइल सिमकार्ड प्रयोगलाई नियमन गर्ने प्रकृया शुरु गरेको छ । प्राधिकरणले नेपालमा मोबाइल सेवा प्रदान गरिरहेका दूरसंचार कम्पनीका सिमकार्डहरुको सूचनालाई डिजिटाइजेसन गर्ने उदेश्यले नयाँ निर्देशिका ल्याउने तयारी गरेको हो । यसको लागि प्राधिकरणका सह निर्देशक मिनप्रसाद अर्यालको संयोजकत्वमा ५ सदस्यीय कार्यटोली गठन भएको छ । संयोजक तथा प्राधिकरणका प्रवक्ता अर्यालले मोबाइल सिमकार्ड प्रयोगलाई नियमन गर्न कानूनी आधार तयार पार्न अध्ययन गरिने जानकारी दिए । कार्यटोलीले सिमकार्डको डिजिटाइजेशन, अपरेटरको भूमिका र सिमकार्ड लिँदा लिईने फिंगरप्रिन्टलगायतको बारेमा अध्ययन गर्ने प्रवक्ता अर्यालले बताए ।

अछाम, असार १० । दोस्रो चरणको स्थानीय तहको निर्वाचनका लागि मुख्य निर्वाचन अधिकृतको कार्यालय अछामले मतदान अधिकृतको जिम्मेवारी दिएका एक मतदान अधिकृत खटाएको क्षेत्रमा नगई सदरमुकाममा एमालेका नेता भेट्नमा व्यस्त छन । मतदान अधिकृत मनिराम बुढा शनिबार दिनभर नै मतदान केन्द्रमा नगई सदरमुकाम मंगलसेनमै एमाले उपाध्यक्ष भीम रावल लगायतका नेताहरुसँग भेटघाट तथा फोटो खिचाउनमै व्यस्त देखिन्छन् । राष्ट्र सेवक कर्मचारी भएर पनि जिम्मेवारी पाएको काम भन्दा बढी समय नेकपा एमालेको राजनीतिमा सक्रिय हुने बुढा असार १४ गते हुने स्थानीय तहको निर्वाचनका लागि साँफेबगर नगरपालिका–७ रिडीकोटमा मतदान अधिकृतको रुपमा खटिएका हुन् । सरस्वती आधारभुत विद्यालयको मतदान केन्द्रमा मतदान अधिकृत भएर खटिएका बुढा शनिबार दिउसो सम्म मतदान केन्द्रमा पुगेका छैनन् । जिल्ला निर्वाचन कार्यालयका अनुसार बुढाले शुक्रबार नै मतपेटिका, मतपत्रलगायतका सामाग्री बुझेर लगिसकेका छन् । काँग्रेसको पकड मानिएको वडा भएकाले नै एमाले नेताहरुको बिषेश पहलमा मुख्य निर्वाचन अधिकृतको कार्यालयले मनिराज जस्ता कठ्ठर एमालेलाई मतदान अधिकृत बनाएर पठाएको चर्चा चलेको छ । समाचार तथा फोटो हाम्रा कुरा डटकमबाट

काठमाडौं, असार १० । पूर्वप्रधानमन्त्री तथा माओवादी केन्द्रका अध्यक्ष क. प्रचण्डले सुदुरपश्चिमको लोडसेडिङ अन्त्य गर्ने विषयमा छलफल गर्न नेपाल विद्युत प्राधिकरणका कार्यकारी निर्देशक कुलमान घिसिङसँग भेटवार्ता गरेका छन् । चुनावी अभियानका क्रममा तीन दिनअघि सुदुरपश्चिम पुग्नुभएका अध्यक्ष क. प्रचण्डलाई कञ्चनपुरका स्थानीय जनताले देशका अधिकांश ठाउँमा लोडसेडिङ हटेपनि सुदुरपश्चिममा लोडसेडिङ अन्त्य नभएको गुनासो गरेका थिए । स्थानीय जनताको गुनासो सुनेपछि अध्यक्ष प्रचण्डले सार्वजनिक मञ्चबाटै काठमाडौं फर्केलगत्तै सुदुरपश्चिमको लोडसेडिङ अन्त्य गर्न विशेष पहल गर्ने घोषणा गरेका थिए । शनिबार बिहान धनगढीबाट काठमाडौं फर्किएलगत्तै अध्यक्ष प्रचण्डले घिसिङलाई आफू काठमाडौं आइपुग्दा लाजिम्पाट आउन आग्रह गरेका थिए । काठमाडौं आएलगत्तै अध्यक्षले कार्यकारी निर्देशक घिसिङसँग सुदुरपश्चिममा लोडसेडिङको समस्या कम नभएको जानकारी गराउँदै तुरुन्त लोडसेडिङ अन्त्य गर्न आग्रह गरेका थिए । भेटमा कार्यकारी निर्देशक घिसिङले सुदुरपश्चिममा ट्रान्समिसन र ट्रान्सफर्मरको समस्या रहेको बताउँदै तीन–चार दिनभित्रै प्रविधिमा सुधार गरी सुदुरपश्चिमको लोडसेडिङ अन्त्य गर्ने प्रतिवद्धता जाहेर गरेका थिए ।

असार, चितवन ३ । अश्लिल आरोप लगाइएको भन्दै भरतपुरका मेयर उम्मेदवार देवी ज्ञावालीका छोरा सहित २ जना बिरुद्ध मुद्दा दायर भएको छ | ज्ञावालीका छोराले निरव नाम गरेको फेसबुक मार्फत रेणुलाई अश्लील लेखेको र एस बि बोहोराको नामबाट फेसबुक चलाउने सन्तोष बोहोराले भरतपुर महानगरपालिकाको वडा न. १९ मा घरदैलो कार्यक्रमको नाममा पैसा बाँडेकाे लेखेक थिए । रेणु दाहालकी श्रीमान अनिल कुमार पाठकले बिध्युतिय अपराध अन्तर्गत मुद्धा दायर गरेका हुन् | जिल्ला प्रहरी कार्यालय चितवनमा अनिल कुमार पाठकले दायर गरेको मुद्दामा भरतपुरमा माओवादी-कांग्रेसकि संयुक्त रुपमा मेयरकि उम्मेदवार रेणु दाहाललाई अश्लिल आरोप लगाइएको भन्दै कारबाहि माग गरिएकाे छ । पाठकले आफ्नो मुद्धामा लेखेका छन् – ‘सामाजिक संजाल फेसबुक मार्फत सबैले पढ्न बुझ्न जान्न सक्ने गरि सार्वजनिक रुपमा कथित आरोप र अश्लिल शब्द प्रयोग गरी मेरो श्रीमती रेणु दाहाल, हाम्रो परिवार तथा आफन्तजनहरु समेतको इज्जत, मान प्रतिष्ठामा जानीजानी आघात पुर्याएको छ |’  

पेरिस (फ्रान्स), जेठ २१ । भारतले पेरिस सम्झौताभन्दा एक कदम अघि बढेर जलवायु नियन्त्रण प्रयासका लागि काम गर्ने जनाएको छ । शनिबार भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले फ्रान्सका राष्ट्रपति इम्यानुएल म्याक्रोँलाई भेटेपछि जलवायु परिवर्तनका विषयमा सोधिएको प्रश्नमा आफू र आफ्नो मुलुक पेरिस सम्झौताप्रति बतिबद्ध रहेको बताउँदै भने “हामी पेरिस सम्झौताभन्दा माथि उठेर जलवायु परिवर्तन नियन्त्रण प्रयासमा काम गर्नेछौँ ।” अमेरिकाले पेरिस सम्झौताबाट बाहिरिने भनी दिएको निर्णय आएको दुईदिनपछि भारतीय प्रधानमन्त्रीले सम्झौता ‘विश्वको साझा सम्पत्ति’ भएको बताएका हुन्।

काठमाडौँ, वैशाख २४ । नेपाल औषधि लिमिटेडले आठ वर्षपछि पुनःऔषधि उत्पादन गर्न सुरु गरेको छ । उद्योगले झाडापखाला लाग्दा उपयोगी मानिएको जीवनजलको उत्पादन सुरु गरेको छ । सरकारी स्वामित्व रहेको लिमिडेटलाई गत असोज २ गते बसेकोे मन्त्रिपरिषद्को बैठकले पुनःसञ्चालनमा ल्याउने निर्णय गरेको थियो । उद्योगमन्त्री नवीन्द्रराज जोशीले आज आयोजित कार्यक्रममा सो उद्योगको पुनःसञ्चालनको उद्घाटन गरेका छन् । विसं २०६७ मा विश्व स्वास्थ्य सङ्गठनले अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डअनुसार गुड म्यानुफ्याक्चरिङ प्राक्टिस (जिएपी) अनिवार्य गरेपछि सो उद्योग बन्द भएको थियो । सरकारले जिएमपीअनुसार पुनःसञ्चालन गर्न रु १४ करोड ६५ लाख ऋणस्वरुप लिमिटेडलाई उपलब्ध गराउने निर्णय गरेको थियो । सोहीअनुुरुप पहिलो चरणमा रु छ करोड ४८ लाख निकासा गरेको थियो । उद्योगमन्त्री जोशीले जीवनजल र ज्वरो आउँदा प्रयोग गर्ने सिटामोल नपाएर धेरैले ज्यान गुमाउनुपरेको अवस्थामा पहिलो चरणमा जीवनजल उत्पादन सुरु गरिएको बताए । लिमिटेडले चाँडै निःशुल्क उपलब्ध गराउँदै आएका ७० प्रकारका औषधिलगायत अन्य औषधि समेत उत्पादन गर्ने उनले बताए ।

दाङ,वैशाख २४ । दाङको लमहीमा भ्यूटावरको शिलान्यास गरिएको छ । लमही बजारसँगै उत्तरी भेगमा जोडिएको अजमरी सामुदायिक वन उपभोक्ता समूहको हाताभित्र निर्माण हुन लागेको ग्रिनपार्कभित्र निर्माण गर्न लागेको साततले भ्यूटावरको शनिबार शिलान्यास गरिएको हो । लमहीलाई पर्यटकीय सुन्दरनगरका रुपमा विकास गर्न र लमहीको चिनारीका रुपमा उक्त टावर निर्माण हुन लागेको हो । करिब २० बिगाहा क्षेत्रफलमा उपभोक्ता समूहले ग्रिनपार्क, भ्यूटावर, बालउद्यान, सिमसार, नर्सरीलगायतका १९ वटा कार्य गर्ने निर्णय गरेलगत्तै जिल्ला वन कार्यालयले सहमति दिएको थियो । जिल्ला वन कार्यालयको सहमति तथा लमही नगरपालिकाको आर्थिक सहयोग प्राप्त गरेलगत्तै ग्रिनपार्कको निर्माण प्रक्रिया अगाडि बढेको छ । जसमध्ये एक भ्यूवार निर्माण पनि हो । रु एक करोड २२ लाखको लागतमा दुई वर्षमा निर्माण सम्पन्न हुने सो टावरको यसवर्ष भने पहिलो चरणको कार्यमात्र हुने अजमरी सामुदायिक वन उपभोक्ता समूहका अध्यक्ष केसीले बताउनुभयो । पहिलो चरणको कार्यका लागि लमही नगरपालिकाबाट रु ५० लाख, जिल्ला वन कार्यालय दाङबाट रु छ लाख उपभोक्ताबाट रु १५ लाख गरी रु ७१ लाखको लगानी हुने भएको छ । सो भ्यूटावर निर्माण भएलगत्तै भ्यूटावरमा चढेर लमही बजारलगायत देउखुरीका धेरैजसो स्थानको दृश्यावलोकन गर्न सकिने छ ।

अखबार पढ्छु, ‘जनजाति महासङ्घको टोलीद्वारा पहिचान माग्दै प्रचण्डलाई ज्ञापनपत्र ।’ दैनिकजसो अखबारमा आउने समाचार हेर्दा लाग्छ, ‘सबैका दाता प्रचण्ड हुन् ।’ माओवादी पहिलो पार्टी हुँदा होस् वा तेस्रो हुँदा, सबैले केही माग्न पर्याे कि प्रचण्ड दैलोमा धाउँछन् । संघीयता, पहिचान, समावेशिता, महिला अधिकार, स्वशासन, आत्मनिर्णयको अधिकार, विशेष अधिकार, राष्ट्रिय स्वाभिमान, आर्थिक विकास सबै–सबै कुरा माग्न प्रचण्ड दैलोमा बिहानदेखि साँझसम्म लाइन लाग्छ । अखबार र प्रचण्ड दैलोको भीड देख्दा लाग्छ, ‘प्रचण्डले चाहे भने सबै कुरा दिन सक्छन्, लिनेले मनग्गे लिन सक्छन् ।’ प्रचण्डकोमा माग्नेको भीड लाग्नेमा माओवादीभन्दा गैर–माओवादी नै बढ्ता छन् । कसैले पहिचान सहितको थारुवान् राज्य हुनैपर्छ भन्छन्, कसैले महिलाको प्रतिनिधित्व कम्तिमा ३३ प्रतिशत हुनैपर्ने माग्छन् । कसैले देश बचाउन नेतृत्व लिइदिन आग्रह गर्छन् । प्रचण्ड जब सार्वजनिक समारोहमा सहभागी हुन्छन्, कांग्रेस, एमाले, मधेशी राप्रपाका नेताहरु भन्छन्, ‘सबैको समस्या बुझ्ने नेता प्रचण्डजी नै हो । हाम्रो आशा तपाईसँगै छ । तपाईजस्तो डाइनामिक, गतिशील र परिवर्तनको चेतना भएको नेता नेपालमा छैन ।’ कुरा एकदमै जायज हो । तर, कांग्रेस–एमालेको स्थायी समिति, पोलिट्ब्यूरो र केन्द्रीय समितिमा बसेर प्रचण्डलाई डाइनामिक नेता मान्ने ती नेता कस्ता होलान् ? मनमनै विचार गर्छु, ‘पार्टी कांग्रेस, नेता प्रचण्ड !’ तमुवान, मगराँत, किराँत जिन्दावाद भन्ने जनजाति नेताहरुका कफन फेरिए, नारा फेरिए, बोली फेरिए । उनीहरु भन्न थाले, ‘भोट केमा सूर्यमा, अरु सबै बाइबाई, एमाले हाईहाई ।’ कतिले रुखको गुणगानमा जुत्ताको तलुवा घोटे, कतिले सूर्य छेक्न छाताको छहारी लिए । जब, संविधान सभा भङ्ग भयो, जनजाति सभासद र नेताहरु फुत्किएको माछो ठूलो देख्न थाले । जनजाति नेताहरु कतिले प्रचण्डले संविधान सभा भङ्ग गराएको कूप्रचारतिर लागे, कति प्रचण्ड ब्राह्माणवादी सोंच भएको नेता भन्न थाले । कतिलाई पहिचानभन्दा आफ्नै पार्टीको एकात्मक र हुकुमी फेरो प्रिय थियो । जब, संविधान सभाको दोस्रो निर्वाचनको घोषणा भयो, जनजाति नेताहरु आ–आफ्नै डम्फु बजाउन थाले । तमुवान, मगराँत, किराँत जिन्दावाद भन्ने जनजाति नेताहरुका कफन फेरिए, नारा फेरिए, बोली फेरिए । उनीहरु भन्न थाले, ‘भोट केमा सूर्यमा, अरु सबै बाइबाई, एमाले हाईहाई ।’ कतिले रुखको गुणगानमा जुत्ताको तलुवा घोटे, कतिले सूर्य छेक्न छाताको छहारी लिए । महेन्द्रको झल्को दिने गरी ओली उफ्रन्थे, ‘के को पहिचान ? अशोक राईको पहिचान एमालेको उपाध्यक्ष कि राईको छोरो ?’ नजिकै बसेका जनजाति नेता त्वम्शरणम् गर्थे । सुशीलको तोते बोलीमा पनि महेन्द्रकै गन्ध आउँथ्यो । पहिलो संविधान सभामा माओवादी पहिलो शक्ति थियो । पहिचान र अधिकारसहितको संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको नारा माओवादीको प्रमूख एजेण्डा थियो । २०६९ जेठ २ गते प्रमूख दलहरुबीच मिश्रित निर्वाचन प्रणाली, ११ संघीय प्रदेश, राष्ट्रपति र प्रधानमन्त्रीको अधिकार बिन्याससहितको शासकीय प्रणाली, संवैधानिक अदालतको प्रावधान रहेको न्याय प्रणालीमा सहमति भयो । तर, माओवादीभित्रको वैद्य समूह र संविधान सभाभित्र रहेको जनजाति सभासद्हरुको समूह (ककस) ले त्यसको विरोध गर्यो र सहमतिमा हस्ताक्षर भएन । १४ जेठ २०६९ मा संविधान निर्माण नगरी संविधान सभा भङ्ग हुनु त्यसैको परिणाम थियो । ती जनजाति नेताहरुलाई राम्ररी हेक्का थियो, ‘सुशील कोइराला, केपी ओली, कमल थापाजस्ता नेताहरु पृथ्वीनारायण र महेन्द्रकै उत्तराधिकारी थिए ।’ सार्वजनिक सभा हुन्थ्यो, ‘ओली कुर्लन्थे, जातीय बितण्डता रोक्न एमालेलाई भोट दिनुस् ।’ महेन्द्रको झल्को दिने गरी ओली उफ्रन्थे, ‘के को पहिचान ? अशोक राईको पहिचान एमालेको उपाध्यक्ष कि राईको छोरो ?’ नजिकै बसेका जनजाति नेता त्वम्शरणम् गर्थे । सुशीलको तोते बोलीमा पनि महेन्द्रकै गन्ध आउँथ्यो । तर, जनजाति नेताहरुले नारा लगाई रहे, ‘भोट केमा सूर्यमा, नेपाली कांग्रेस जिन्दावाद ।’ चुनावपूर्व माओवादीले प्रस्ताव राख्यो, ‘पहिचान र उत्पीडितहरुको अधिकारका पक्षमा लड्नेहरु मिलेर चुनाव लडौं ।’ तर, मान्ने कसले ? रुख, सूर्य र हलोमा भोट हालेर पहिचान खोज्नेहरु मान्ने कुरा थिएन । उनीहरुले माओवादी प्रस्ताव अस्वीकार गरे । अरु त अरु नै भए । तर, पहिचानको वकालत गर्ने संघीय समाजवादी पनि एक्लै चुनावमा होमियो । उसले अरुको भोट काट्नै कुरै थिएन, काट्थ्यो त माओवादीकै जनजाति मत काट्थ्यो । अन्ततः ‘न रह्यो बाँस, न बज्यो बाँसुरी’ भयो । पहिचानको वकालत गर्ने कांग्रेस, एमाले, संघीय समाजवादी भित्रका नेताहरुकै कुबुद्धिको परिणाम माओवादी हार्यो । माओवादी तेस्रो दलमा खुम्चियो । चुनावको खेल खतम भयो । तर, जनजाति नेताहरुको बिन्तीपत्रको चाङ घटेन । न उनीहरुले आफ्नो कर्मप्रति समीक्षा गरे, न भविश्वप्रतिको दुरगामी चिन्ता नै । बरु, ज्ञापनपत्रका फाइल बोकेर फेरि लाजिम्पाट धाउन थाले र भने, ‘प्रचण्डजी, हाम्रो नेता तपाई नै हो, हामीलाई पहिचान सहितको संघीयता चाहियो ।’ उनीहरुको माग यतिमै सीमित थिएन । उनीहरु भन्थे, ‘खबरदार ! पहिचान सहितको संघीय संविधान भएन भने मान्दैनौं । तपाईहरु खस नेताले मनपरि गर्न पाउनुहुन्न ।’ उनीहरुको कुरा सुन्दा मनमनै हाँसो लाग्छ, रिस पनि उठ्छ । चुनावको दिनसम्म राजा त्रिभूवन र महेन्द्रका अनुयायी नेताहरुको ज्युहजुरी गर्ने नेताहरुले प्रचण्डलाई खसवादी भन्दा लोक कति हाँस्दो हो ? मनमनै सोच्छु, ‘यिनको बुद्धि कहिले आउला ?’ प्रचण्ड प्रधानमन्त्री भएदेखि फेरि पहिचानवादीको बालुवाटारमा लाइन लागेको छ । उनीहरु भन्छन्, ‘नयाँ संविधानले हामीलाई पहिचान दिएन, अधिकार दिएन । हामी मान्दैनौं, यो कालो संविधान हो ।’ नयाँ संविधान प्रगतिशील चरित्रकै छ । तर, पहिचान, समावेशिता, समानुपातिक प्रतिनिधित्व, भाषिक, सांस्कृतिक अधिकार लगायतका धेरै कुरा संविधानमा छुटेका छन् । संविधान संशोधन हुनुपर्छ, पहिचान र अधिकार स्थापित हुनैपर्छ, यो आजको अनिवार्य आवश्यकता हो । तर, म ती बुद्धु जनजाति नेताहरुलाई सोध्न चाहन्छु, ‘पहिचान सहितको संघीयता नभएको माओवादी र प्रचण्डका कारणले हो ? होइन भने तिम्रो दवाव केपी ओली, शेरबहादुर देउवा, कमल थापाहरु विरुद्ध हुनु पर्दैन ?’ एकातिर सिस्नोको घारी छ, अर्कोतिर स्याउको रुख । कांग्रेस, एमाले, राप्रपा र संघीय समाजवादीका जनजाति नेताहरु सिस्नोको घारीमा मल हाल्छन्, सिंचाई गर्छन् र भन्छन्, ‘स्याउको बोट सुकेकोमा ज्यादै चिन्तित छौं ।’ उनीहरु थप्छन्, ‘यो बोटमा जसरी नि स्याउ फल्नैपर्छ ।’ तर, नेतागण ! सिस्नोमा मलजल गरेर स्याउ नफलेको चिन्ता गर्न मिल्छ ? पहिचान, अधिकार, आन्तरिक राष्ट्रियता, भाषिक, सांस्कृतिक बहुलता र विविधताको बिरोध गर्नेहरुको झण्डा समातेर, उनीहरुलाई बलियो बनाएर पहिचान स्थापित हुन सक्छ ? ‘काँसी जानु कुतिको बाटो’ भन्ने उखान जनजाति नेताहरुकै लागि बनेको त होइन ? आफूले आत्मसमीक्षा गर्नु पर्दैन ? जनजाति नेताहरु, तपाईहरु पहिचान, संघीयता, समावेशिताका लागि प्रचण्ड र माओवादीलाई दवाव दिनै पर्दैन, घेरा हाल्नै पर्दैन, खबरदार भन्नै पर्दैन । बरु, उत्पीडित जातिलाई नन्दी भिरिङ्गी, अराष्ट्रिय तत्व, पृथकतावादी, देशद्रोही भन्ने केपी ओलीलाई दवाव दिनुस् । शेरबहादुर देउवा र रामचन्द्र पौडेललाई दवाव दिनुस् । बहुलता भएको देशलाई गाईको खुरले कुल्चन खोज्ने कमल थापालाई दवाव दिनुस् । उनीहरुको दैलोमा देउसी खेल्नुस्, जुलुस गर्नुुस् र भन्नुस्, ‘खबरदार ! हाम्रो पहिचान चाहिन्छ, स्वाभिमान चाहिन्छ, नेपालभित्रै बराबरीको अधिकार चाहिन्छ ।’ के तपाईहरुसँग हिम्मत छ ? ओली, देउवा र रामचन्द्रसँग रुझेको बिरालोझैं लुसुक्क परेर, भोट केमा, रुखमा, नेकपा एमाले जिन्दावाद भनेर पहिचान पाइन्छ भन्ने भ्रमजाल नपर्नुुस्, हामीलाई पनि नपार्नुस् । अन्तिममा, कमरेड प्रचण्डलाई भन्न चाहन्छु, तपाईको दैलोमा पहिचान र स्वाभिमान खोज्न आउने जनजाति नेताहरुलाई भनिदिनोस्, ‘रुख र सूर्यमा भोट हालेर पहिचान खिर्राको रुखमा अनार फलाउने सपनाजस्तै हो । कि तपाईहरु आफ्नो पार्टी छोडेर आउनुस्, कि तपाईका पार्टीका नेताहरुलाई पहिचान र स्वाभिमानको पक्षमा सहमत गराएर आउनुस् ।’ अनि, जनजाति दाजुभाइ दिदीबहिनी हामी पहिला हाम्रै नेताहरुलाई भनौं, ‘एमाले कांग्रेसमा बसेर पहिचानको आशा राख्नु बालुवामा पानी हाल्नुजस्तै हो ।’ जनजाति अगुवाहरु, अब त चेत । कि फेरि पनि पहिचानका नाममा रुख, सूर्य र हलोमा भोट माग्ने विचार छ ?  

काठमाडौं, वैशाख १४ । दैनिकजसो मानिसहरु काम विशेष होस् वा इन्टरनेट बस्दा चौबीसै घण्टा कम्प्युटर, ल्यापटप अगाडि बस्ने गर्दछन् । स्वास्थ्यको दृष्टिकोणमा यो लाभदायक होइन । कम्प्युटरमा बस्दा बीच बीचको समयमा ब्रेक लिइरहनुपर्दछ । कम्प्युटरको उचाइ र आफ्नो आँखाको उचाइ समान दूरीमा हुनुपर्छ भने बस्ने कुर्सीको उचाइ सोहीअनुरूप मिलेको हुनुपर्छ । बस्ने पोजिसन हिप र घुँडाको पछाडिको पूरा भाग कुर्सीमा मिलेको हुनुपर्छ । कुर्सीमा बस्दा पछाडि सानो सिरानी वा कुसन राख्दा ढाड दुख्ने समस्या कम हुन्छ । कम्प्युटरमा काम गर्दा एक वा दुई घन्टापश्चात् शरीर तन्काउनुपर्छ । यसरी ब्रेकका बेला दुवै हातलाई इन्टरलक गरी टाउको भन्दा माथि सीधा तन्काउने तर टाउको सीधा नै हेर्ने, यो प्रक्रिया ५ सेकेन्डको विश्राम लिँदै ५ देखि ७ पटक सम्म गर्न सकिन्छ । क्रमशः दायाँ र बायाँ हातमाथि तन्काउने अनि केही समय रोकी तल झार्ने, यसले कुम, गर्दन तथा हातलाई रिफ्रेस गर्छ । दुवै खुट्टा क्रस गरेर कुर्सीमा बस्ने अनि दायाँ हातले बायाँ घुँडा समातेर कम्मर र घुँडा एकैपटक तन्काउने । पुनस् बायाँ हातले दायाँ घुँडा समाती अघि गरेजस्तै क्रियाकलाप दोहोर्‍याउँदा कम्मर, घुँडा तथा हिपले तन्दुरुस्ती प्राप्त गर्छ । अन्त्यमा सीधा उभिएर दुवै हातलाई सीधा तल पारी बिस्तारै झड्कार्नुपर्छ ।

काठमाडौँ, वैशाख २ । नेकपा (क्रान्तिकारी माओवादी) ले बृहत् शान्ति सम्झौताअनुरुप जनयुद्धकालीन मुद्दाको अविलम्ब खारेजी गर्न माग गरेको छ । आज एक विज्ञप्ति प्रकाशित गर्दै सो पार्टीले जनयुद्धकालीन मुद्दाबारे सत्य निरुपण मेलमिलाप गर्नका लागि भनी गठित दुईवटा आयोगमार्फत मेलमिलापको व्यवस्था गर्नका लागि नेपाल सरकारसँग माग गरेका छन् । हालै सर्वोच्च अदालतद्वारा पूर्व सभासद् बालकृष्ण ढुङ्गेलको जनयुद्धकालीन मुद्दा ब्युँझाएर फैसलासमेत गरी सातदिने पक्राउ पुर्जी जारी गरिएकामा आपत्ति व्यक्त गर्दै बृहत् शान्ति सम्झौताअनुसार मुद्दाहरु तत्काल फिर्ता लिन आग्रह गरेका छन् ।

काठमाडौं, चैत १४ । वैदेशिक रोजगारीमा रहेका परिवारका सदस्यलाई गम्भीर रोग लागेको अवस्थामा उनीहरुलाईसमेत सरकारले आर्थिक सहयोग प्रदान गर्ने भएको छ । उनीहरुलाई क्यान्सर, मिर्गौला प्रत्यारोपण, मुटुको शल्यक्रिया, पार्किन्सन र अलमाइजरसहित पाँच किसिमको रोग लागेमा वैदेशिक रोजगार प्रवद्र्धन बोर्डले बढीमा रु ५० हजारसम्मको आर्थिक सहयोग प्रदान गर्ने निर्णय गरेको हो । बोर्डका कार्यकारी निर्देशक रघुराज काफ्लेले पहिलो चरणमा पाँच रोगका लागिमात्रै यस्तो सुविधा तय गरिएपनि पछि यसलाई विस्तार गर्दै जाने तयारी गरिएको जानकारी दिए । क्यान्सर, मिर्गौला, मुटुलगायतका रोग लाग्दा राज्यले दिने भनि यसअघि नै घोषणा गरेका सुविधा लिएकाहरुलेसमेत छुट्टै यो रकम सहयोगस्वरुप पाउनेछन् । बोर्डबाट सुविधा लिएकै कारणले त्यस्ता बिरामीले राज्यबाट पाउने अन्य सुविधाबाट वञ्चित हुनुपर्ने छैन । कामदार आफैंले पालन–पोषण गर्नुपर्ने पतिपत्नी, छोराछोरी, आमाबुबा र महिला कामदारको हकमा निजको सासू, ससुरालेसमेत यस्तो सुविधा पाउनेछन् । बोर्डले वैदेशिक रोजगार ऐन, २०६४ र वैदेशिक रोजगार नियमावलीको नियम २६ को उपनियम (१) को खन्ड (ख)अनुसार स्वास्थ्य उपचारमा सहयोग गर्न र वैदेशिक रोजगार प्रवद्र्धन बोर्डको कार्यसन्चालन निर्देशका, २०६८को प्रकरण ९ को (३)को व्यवस्थाको कार्यान्वयनका लागि बोर्डले ‘कामदारका परिवारको स्वास्थ्य उपचारसम्बन्धी मापदन्ड, २०७३’ परित गरेको छ । वैदेशिक रोजगारीमा गएका कामदारको करार अवधि कायम रहेको अवस्थामा निजका परिवारका सदस्यलाई यस्ता रोग लागेमा बोर्डले सो रकम उपलब्ध गराउने मापदन्डमा उल्लेख छ । यसअघि पनि रु २५ हजारसम्म परिवारका सदस्यलाई उपचार खर्च उपलब्ध गराउने व्यवस्था रहेपनि त्यसको कार्यान्वयन हुनसकेको थिएन । बोर्डका कार्यकारी निर्देशक काफ्लेले यसपटक यो मापदन्ड पूर्णरुपमा कार्यान्वयन गरिने प्रतिबद्धता जनाए । कामदारलाई राज्यकातर्फबाट प्रदान गर्ने सेवा–सुविधामा बढोत्तरी गर्दै लैजाने नीतिबमोजिम यो सुविधा प्रदान गर्न लागिएको उनले बताए । रोगको अवस्थाका आधारमा सामान्य, मध्यम र गम्भीर गरी तीन तहमा विभाजन गरिएको छ । शल्यक्रिया गर्नु नपर्ने अवस्थामा बढीमा रु १५ हजार, सामान्य शल्यक्रिया गर्नुपर्ने भएमा रु ३० हजार र शल्यक्रिया गरी नियमित औषधि सेवन गर्नुपर्ने अवस्थामा रु ५० हजार उपलब्ध गराइने मापदन्डमा उल्लेख छ । यस मापदन्डबमोजिम उपचार खर्च पाउन बोर्डको सचिवालयमा सम्बन्धित व्यक्तिले निवेदन दर्ता गराउनुपर्नेछ । निवेदन दिँदा कामदारको श्रम स्वीकृतिको निस्साको प्रतिलिपि, कामदारको राहदानीको प्रतिलिपि, बिरामी व्यक्तिको नागरिकता प्रमाणपत्रको प्रतिलिपि, कामदार र बिरामीबीचको नाता प्रमाणित प्रतिलिपि, बिरामीलाई आर्थिक समस्या परेको प्रमाणित प्रतिलिपि, बिरामीको रोग स्पस्टरुपमा खुल्नेगरी सरकारी अस्पताल वा मान्यताप्राप्त चिकित्सकको ‘प्रेस्किप्सन’ वा सिफारिसपत्र पेस गर्नुपर्नेछ । कामदारको करार अवधि सकिएको अवस्थामा भने निजको परिवारले उपचार खर्च पाउनेछैन ।