थाहा पाउनुहोस् सुगर पत्ता लगाउने तरिका
मंसिर १३ । वैज्ञानिकहरुले एक यस्तो सेन्सर मेसिन विकसित गरेका छन् जुन पसिना आइरहेको छालाको विश्लेषणबाटै व्यक्तिको रगतमा कति मात्रामा सुगर लेवल छ भन्ने पत्ता लगाउन सकिन्छ र यसका लागि थोरै पसिना पनि काफी छ ।
दक्षिण कोरियाका वैज्ञानिकहरुको एक टीमले गरेको परीक्षणमा यो सेन्सर पूरापूर सफल भएको बीबीसीले उल्लेख गरेको छ । वैज्ञानिकहरुले यो पनि दाबी गरेका छन् की आफूहरुले पत्ता लगाएको यो सेन्सरले खासगरी मधुमेहका बिरामीलाई धेरैभन्दा धेरै सहयोग पुर्याउने छ । यो सेन्सर सानो पेच र सानो सियोद्वारा बनाइएको छ ।
यो सेन्सरले मधुमेहको दवाई आफ से आफ भित्र पुुर्याइदिने काम गर्दछ । सोल यूनिभर्सिटीको टीमले मधुमेहका बिरामीलाई पीडादायी रगत निकाल्ने पुरानो तरिकामा राहत दिलाउन यो सेन्सर उपयोगी हुने बताइएको छ । सेन्सरले यस्तो मद्दत गर्दछ सेन्सर धेरै नै लचिलो खालको हुने गर्दछ त्यसकारण यो छालाभित्र विना ‘खाई घुसाउन सजिलो हुन्छ । तर पनि वैज्ञानिकहरुको चुनौती तत्कालका लागि कम भने भएको छैन् किनभने जति सुगर लेवल मानिसको रगतमा हुने गर्दछ त्यति उस्को पसिनामा हुदैन् ।
यस्तो अवस्थामा व्यक्तिमा सुगर पत्ता लगाउने काम सजिलो छैन् । यस्को साथै पसिनामा अन्य विभिन्न किशिमका क्यामिकल्स समेत हुने गर्दछन् । पसिनामा पाईने क्यामिकल्समा लेक्टिक एसिड समेत पाइने गर्दछ जस्ले सुगरको सहि लेवलमा प्रभावित हुने सम्भावना रहन्छ ।
यो सेन्सरको पेचमा पनि तीनवटा सेन्सर फेरी राखिएको हुन्छ जस्ले रगतमा भएको सुगर लेवल पत्ता लगाउने काम गर्दछ । पसीनामा एसिडिटीको परीक्षण तथा ह्यूमडिटी सेन्सरले पसीनाको स्तर पनि पत्ता लगाउन सकिन्छ ।
यी सबैलाई पसीना निस्किने छिद्र वा अर्थात स– सना प्वालहरुमा पर्ने गरी लगाइन्छ र यसले त्याहाँ पसीना सोस्ने काम पनि गर्दछ । यस प्रक्रियामा सेन्सरले गरेका सबै सूचना कप्यूटरमा प्राप्त हुने गरी जडान गरिएको हुन्छ र सुगरको लेवल पत्ता लाग्ने गर्दछ ।
बीबीसी
शनिबारदेखि धुम्मिएको आकाश आज दिनभर रहने, भिजिविलिटी ह्वात्तै घट्यो
काठमाडौँ, फागुन १५ । भारतको जम्मु कश्मिरबाट मुलुकको पश्चिमी भाग हुँदै भित्रिएको मौसमी प्रणालीका कारण शनिबार रातिदेखि नै देशभरको आकाश धुम्मिएको छ । ‘अकस्मात कश्मिरबाट शनिबार राति आएको डिस्ट्रबेन्सले वायुमण्डल धुम्मिएको हो,’ जल तथा मौसम पूर्वानुमान महाशाखाका मौसमविद् समीर श्रेष्ठले भने– ‘यो आज दिनभरी नै रहने देखिन्छ ।’ बाक्लो बादलसंगै उपत्यकाको वायुमण्डल र तल्लो तहमा तुँवालो लागेका कारण ‘भिजिबिलिटि’ पनि ह्वात्तै घटेको मौसमविद्ले बताएका छन् । श्रेष्ठका अनुसार कश्मिरमा विकसित भएको प्रणाली सूदूरपश्चिमको डडेलधुरा, धनगढी हुँदै शनिबार राति काठमाडौंको वायुमण्डलमा आएको हो । ‘मनसुनमा बाहेक सबैजसो मौसमी प्रणाली पश्चिमबाट भित्रिने भएकाले बेलाबेलामा यस्तो गडबडी आइरहन्छ,’ उनले भने । महाशाखाका अर्का मौसमविद् सुवास रिमालले मध्य नेपाल र पूर्वी पहाडीक्षेत्रमा देखा परेको ‘लो प्रेशर सिस्टम’ का कारण पनि मौसममा बदली भएको हो । ‘आकाशमा बादल र तल बाक्लो तुवाँलोका कारण अँध्यारो छाएको छ,’ मौसमविद् रिमालले भने, ‘पानी नपरुन्जेल र उच्च गतीको हावा नआउन्जेज बिहान यस्तो खालको तुवाँलो (हेज) रहिरहन्छ ।’ दिउँसो भने घाम लागेसंगै केही खुल्दै जाने उनले बताए । आगामी सोमबार पश्चिमी क्षेत्रमा अर्को मौसमी प्रणाली विकसित हुने देखिएकाले त्यस क्षेत्रमा भने वर्षा हुने महाशाखाले अनुमान गरेको छ । मुलुकभर भने अहिले नै वर्षाको संकेत नदेखिएको रिमालले बताए ।
दूध बेचेरै दैनिक ८० हजार
काठमाडौं, माघ २७ । देशमै रोजगारको अवसर नभएको भन्दै युवा विदेश पलायन हुने क्रम तीव्र छ । तर, रुपन्देहीका शशी पौडेल गाईको दूध बेचेरै दैनिक ८० हजार रुपैयाँभन्दा बढी आम्दानी गर्छन् । विगत आठ वर्षदेखि गाई पाल्दै आएका उनले रुपन्देही तिलोत्तमा नगरपालिकाको टिकुलीगढमा गाई फार्म सञ्चालन गरिरहेका छन् । पौडेलको फर्ममा अहिले पाँच सयको हाराहारीमा गाई छन् । गाई फार्मको नाम ‘लुम्बिनी प्रोडक्टस एन्ड रिसर्च सेन्टर’ राखिएको छ । उनको फार्ममा गाईले सरदर २० देखि ३० लिटरसम्म दूध दिन्छन् । पौडेलको फार्मबाट दैनिक १५ सय लिटरभन्दा बढी दूध उत्पादन भइरहेको छ । एक अर्बभन्दा बढी लगानी रहेको पौडेलको गाई फार्ममा सवा सयभन्दा बढी दुहूना गाई छन् । त्यसबाहेक दुई सयका हाराहारीमा गर्भवती गाई र एक सय ५० को हाराहारीमा साना बाच्छी छन् । पौडेलले गाईको दूधबाहेक बार्षिक दुई सयभन्दा बढी गाई पनि बेच्ने गर्छन् । एउटा गाईको मूलय ४० हजारदेखि ७० हजार रुपैयाँसम्म छ । यसबाहेक उनले गाईको मल बेचेर पनि आम्दानी गर्छन् । गाईको गोबरबाट पौने एक मेगावाट बिजुली पौडेल अहिले दूध बेच्ने कामसँगै गोवरबाट बिजुली निकाल्न पनि लाग्दैछन् । उनले निकाल्न लागेको क्षमता नेपालमै पहिलो हो । पौडेलले करिब तीन् करोड रुपैयाँ बराबरको लगानीमा विद्युत उत्पादन गर्ने भएका छन् । अहिले गोबरबाट बिजृुली निकाल्ने काम ९० प्रतिशत सम्पन्न भइसकेको छ । अबको एक महिनबाट बिजुली उत्पादन हुने उनले बताए । यो खबर आजको अन्नपूर्ण पोस्टमा छ ।
एनसेल र नेपाल टेलिकमबीच लडाई, ब्लक गर्न थाले फोन कल
काठमाडौं – आम्दानीको लडाईंमा टेलिफोन सेवा प्रदायकले एक अर्काको नेटवर्कमा आउको बल ब्लक गर्दा देखिएको समस्या एक महिनाभित्र समाधान गरिसक्ने नियामक निकायका अधिकारीहरुले बताएका छन् । यो खबर आजको कान्तिपुरमा छ । नेपाल दुरसञ्चार प्राधिकरण र सञ्चार मन्त्रालयका अधिकारीहरुले यो जानकारी दिएका हुन् । आम्दानीको लडाईंमा हाल ठूला दूरसञ्चार कम्पनी नेपाल टेलिकम र एनसेलले एक अर्काको नेटवर्कबाट आउने ‘कल ब्लक’ गरिरहेका छन् । टेलिकमको नेटवर्क हुदै विदेशबाट आउने कल एलसेलले आफ्नो नेटपर्कमा छिर्न दिएको छैन भने टेलिकमले एनसेलका स्वदेशी कललाइ नै आफ्नो नेटवर्कमा सीमित मात्रामा छिर्न दिई ‘ब्लक’ गरिरहेको छ ।
लोकसेवा तयारीका केही प्रश्नहरु जानिराखौं
१. पृथ्विले आफ्नो अक्षमा घुम्न लाग्ने समय ? –सौर्य दिन २. मरूभुमि नभएको महादेश ? – युरोप ३. नाइल नदिको वरदान भनिने देश ? –इजिप्ट ४. नेपालको उत्तर दक्षिण चौडाइ ? –१९३ कि।मि ५. युरो १ के सँग सम्बन्धित छ ? –सवारी ६. सबैभन्दा बढि र कम खेतीयोग्य जमिन भएको जिल्ला ? –मोरङ र मनाङ ७. सुरेल जातिको बसोवास भएको जिल्ला ? –दोलखा ८. फेसबुकको स्थापना ? –सन् २००४ ९. नेल्सेन मन्डेलाको मृत्यु ? –१०१३ डिसेम्बर ५ १०. फिफाको ट्फि राषट्रपतिले छोएको ? –२०१३ डिसेम्बर २१ ११. पुवुदु दसानायके कुन खेल सँग सम्बन्धित छन् ? –क्रिकेट १२. चालु योजनाको उपेक्षित आथिक वृदिदर ? –६ प्रतिशत १३. नोवेल पुरस्कार कति विधामा दिइन्छ ? –६ १४. झोलुङ्रगे पुल वा लोक्ताको जिल्ला ? –बाग्लुङ १५. जनमत सङग्रह सम्पन्न् भएको मिति ? –२०३७ बैशाख २० १६. हरेक क्रियामा बराबर तथा विपरित प्रितित्रिया हुन्छ ? –न्युटनको तेश्रो नियम
केयुको उपकुलपतिमा पूनः माकाजु नियुक्त
काठमाडौं, माघ ७ । सरकारले काठमाण्डौं विश्वविद्यालय (केयु)को उपकुलपतिमा पुनः रामकण्ठ माकाजुलाई नियुक्त गरेको छ । केयुको कुलपति रहेका प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल‘प्रचण्ड’ले शुक्रबार उनलाई चारवर्षे कार्यकालका लागि नियुक्त गरेका हुन् । उपकुलपति छनौट समितिले पाँच जनाको नाम सिफारिस गरेको थियो । समितिले पूर्व उपकुलपति माकाजूसहित पूर्व रजिस्ट्रार भक्तमान तुलाधर, रजिस्ट्रार एवं कार्यवाहक उपकुलपति भोला थापा, पूर्व डिन मनप्रसाद वाग्ले र बायोटेक्नोलोजी विभागका प्रमुख जनार्दन लामिछानेको नाम सिफारिस गरेको थियो । यसअघि पनि उनी उपकुलपति थिए । मकाजुलाई उपकुलपतिमा नियुक्त भएपनि पत्र भने बुझ्न बाँकि छ । यसअघि मकाजुको ४ बर्षे कार्यकाल सकिएपछि मंसिर २६ गतेयता उपकुलपति पद रिक्त थियो ।
जन्म दिनको शुभकामना दिन वालुवाटार पुगे किरण
काठमाडौं, मंसिर २६ । नेकपा क्रान्तिकारी माओवादीका अध्यक्ष मोहन वैद्य‘किरण’ले प्रधानमन्त्री प्रचण्डलाई बालुवाटारमा पुगेर जन्म दिनको शुभकामना दिएका छन् । प्रचण्ड आज देखि ६२ वर्ष पूरा गरेर ६३ वर्षमा लागेका छन् । २०११ साल मंसिर २६ गते उनी पोखराको ढिकुर पोखरीमा जन्मिएका हुन् । अध्यक्ष किरणले आइतबार बिहानै प्रधानमन्त्री निवास बालुवाटार पुगेर प्रचण्डलाई ६२ औं वर्ष पुगेको उपलक्ष्यमा जन्मदिनको शुभकामना दिएका हुन् । बालुवाटारमा प्रचण्ड र वैद्यवीच भएको भेटमा समसामयिक राजनीतिक विषयमा कुराकानी भएको प्रधानमन्त्रीको निजी सचिवालयले जनाएको छ । सो भेटमा प्रधानमन्त्री प्रचण्डले वैद्यलाई समसामयिक राजनीतिक विषयमा सरकारले लिएका निर्णयहरुबारे जानकारी गराएका थिए । वैद्य प्रचण्डका राजनीति गुरु हुन् । उनी प्रचण्ड नेतृत्वमा रहेको माओवादी पार्टीबाट अलग भएर नेकपा क्रान्तिकारी माओवादीका अध्यक्ष भएका छन् । रामबहादुर थापा समूह पुरानो घरमा फर्किए पनि वैद्य भने अहिलेसम्म माओवादी केन्द्रमा फर्किएका छैनन् ।
घट्यो हवाइ इन्धनको मूल्य
काठमाडौँ, मङ्सिर २१। नेपाल आयल निगमले हवाई इन्धनको मूल्य घटाएको छ । निगमका प्रवक्ता भानु खनालका अनुसार आज राति १२ बजेदेखि लागू हुने गरी हवाई इन्धनको मूल्य घटाएको हो । निगमले हवाई इन्धनको मूल्य समायोजन गरी आन्तरिक उडानका लागि प्रतिलिटर रु ९४ बाट रु ८६ बनाइएको छ । यस्तै अन्तर्राष्ट्रिय उडानतर्फ प्रतिहजार लिटर ८३१ अमेरिकन डलरबाट घटाएर ७५० अमेरिकी डलर बनाएको प्रवक्ता खनालले बताए । पेट्रोल, डिजल र मटितेलकोसमेत मूल्य घटाउने भनिए पनि निगमले त्यसमा भने कुनै निर्णय गरेन । रासस
संविधान संशोधनः अर्थ र औचित्य
मनहरि तिमिल्सिना दार्शनिक प्रा. गार्नर भन्छन्, ‘राज्य सांस्कृतिक समानताको एक समूह हो ।’ गार्नरका दृष्टिमा राज्यले समुदाय र नागरिकको भाषिक, सांस्कृतिक मनोभावना र एकत्वको प्रतिनिधित्व गर्नुपर्ने हुन्छ । त्यस अर्थमा भन्न सकिन्छ, ‘राज्य कुनै भूगोल र भौगोलिक एकत्वको मात्र नभएर नागरिकको भाषिक, सांस्कृतिक, मनोवैज्ञानिक र आत्मिक एकत्वको प्रतीक हो ।’ सरकारले नेपालको संविधानमाथि दोस्रो संशोधनका लागि संसदमा संशोधन विद्येयक दर्ता गरेपछि फेरि एकपटक नेपाली राजनीतिमा संशोधनको अर्थ र औचित्यबारे बहस प्रारम्भ भएको छ । संविधान संशोधनका पक्षधरहरु संशोधन बिना संविधान कार्यान्वयनको वातावरण नबन्ने तर्कमा छन् भने संशोधनका विरोधी राजनीतिक शक्तिहरु यसले भौगोलिक अखण्डता र राष्ट्रियतालाई कमजोर पार्ने तर्क गरिरहेका छन् । यो बहसका बीच दर्ता भएको संशोधन प्रस्तावको अर्थ र औचित्य के हो ? यसमाथि पनि पर्याप्त भ्रम पार्ने कोशिस भइरहेको छ । संशोधनको राजनीतिक अर्थः नेपालको संविधानको प्रस्तावना, सबै धारा र भागहरुमा असंशोधनीय प्रावधान नहुनुले संविधान एक गतिशील दस्तावेज नै हो भन्ने कुरा प्रमाणित हुन्छ । विरोध र बिमतिका बीच संविधान जारी गर्ने बेला सबै नेताहरुले एकै स्वरमा भनेका थिए, ‘संविधान ढुङ्गामा लेखिएको अक्षर होइन, एक गतिशील दस्तावेज हो, राष्ट्रिय औचित्यका आधारमा संशोधन हुँदै जान्छ ।’ रोचक कुरा त यो छ कि संविधान जारी गर्ने क्रममा नै प्रमूख दलका शीर्ष नेताहरुले संविधान जारी भएलगत्तै पहिलो संशोधन गर्ने प्रतिज्ञा गरेका थिए । लेखक : मनहरि तिमिल्सिना अन्ततः प्रमूख दलहरुको राष्ट्रिय संकल्पले संविधान जारी भयो । मधेशी दलहरुको आन्दोलन र नाकाबन्दी समेतको देशले सामना ग¥यो । तर, संविधान जारी भएको पन्ध्र महिना बितिसक्दा पनि संवैधानिक व्यवस्थाको व्यवहारिक कार्यान्वयनको भरपर्दो वातावरण बन्न सकेको छैन । २०७४ माघ ७ गतेसम्म स्थानीय, प्रादेशिक र संघीय तहका निर्वाचन सम्पन्न गर्नु सरकारको संवैधानिक र राजनीतिक दायित्व बनेर अगाडि उभिएको छ । अहिलेकै परिस्थितिमा २०७४ माघ ७ गतेसम्म तीनै तहको निर्वाचन सम्भव देखिँदैन, यसका लागि मधेशको राजनीति र मधेशी दलहरुको मनोविज्ञानमा काफी फेरबदल आउन आवश्यक छ । अहिलेको राष्ट्रिय चाहना र यथार्थता संविधान कार्यान्वयन नै हो । तर, कार्यान्वयन नाराले मात्रै हुँदैन, त्यसका लागि बलियो राजनीतिक समझदारी र राष्ट्रिय एकता पहिलो शर्त हो । मधेश अहिले शान्तप्रायः देखिन्छ । तर, साबिककै परिस्थितिमा निर्वाचनको घोषणा गर्ने हो भने त्यसले राष्ट्रिय राजनीतिलाई भीडन्तमै लैजान्छ । सम्भावित भीडन्त रोकेर निर्वाचनमार्फत् संविधान कार्यान्वयन गर्ने हो भने अहिलेको संवैधानिक परिधिभित्र मधेशी दलहरु आउने वातावरण निर्माण गर्नैपर्छ । त्यसको एक मात्र बलियो र सार्थक सुत्र राष्ट्रिय हित एवं एकतामा प्रतिकूल प्रभाव नपर्ने र मधेशका जायज मागहरु पनि सम्बोधन गर्ने बिकल्प नै हो । यही बिकल्पलाई गहिरोसँग विचार गरेर नै सरकारले संशोधन प्रस्ताव दर्ता गराएको छ । संशोधन प्रस्तावको अन्तर्वस्तुः सरकारले अघि सारेको संशोधन प्रस्ताव नयाँ होइन, जुन बाहिर चर्चा गर्ने गरिएको छ । अहिले प्रस्ताव गरिएको सीमाङ्कन सम्बन्धि प्रस्ताव २०७१ कार्तिक १७ गते नेपाली कांग्रेस, नेकपा एमाले, राष्ट्रिय प्रजातन्त्र पार्टी लगायतका दलहरुद्वारा संयुक्त रुपमा अघि सारिएको साझा प्रस्ताव हो । हामीले यो कुरा स्मरण गर्नैपर्दछ कि जतिबेला २०७१ माघ ५ गते संविधान सभामा दलहरुबीच झडपको स्थिति सिर्जना भयो, त्यसको एक मात्र कारण कांग्रेस, एमाले, राप्रपा लगायतका दलहरुले अघि सारेको साझा प्रस्ताव नै थियो । उक्त प्रस्तावका विरुद्ध माओवादी उभिएपछि राजनीतिले नयाँ मोड लियो र दलहरु नयाँ शिराबाट सहमतिको सुत्र खोज्दै असोज ३ गते संविधान जारी गर्न सफल भए । अहिले दर्ता गरिएको सीमाङ्कन सम्बन्धि प्रस्ताव कांग्रेस र एमालेद्वारा अघि सारेको साझा प्रस्ताव नै हो । राजनीतिक उतारचढावका बीच राष्ट्रिय संकटको मध्यमार्गी निकास हुनसक्ने सोचसहित सरकारले उक्त प्रस्तावलाई अगाडि बढाएको छ । त्यसमा फेरबदल भएको नवलपरासीको आधा भूगोल ४ नम्वर प्रदेशमा राखिनु मात्रै हो । यसरी सीमाङ्कन सम्बन्धि प्रस्तावमा कांग्रेस–एमालेले विरोध गर्नु नैतिक र राजनीतिक दृष्टिले मिल्दैन । यो प्रस्तावको स्वामित्वबाट एमाले भाग्न मिल्दैन । संशोधन प्रस्तावमा समावेश गरिएको नागरिकता सम्बन्धि प्रस्ताव अन्तरिम संविधानकै व्यवस्था हो । एकथरि मानिसहरु सरकारले अंगीकृत नागरिक राष्ट्रपति, प्रधानमन्त्री हुन पाउने प्रावधानसहित संशोधन आउँदैछ भनेर भ्रामक प्रचारमा थिए । तर, सरकारले ‘नेपाली नागरिकसँग बिवाह गर्ने विदेशी महिलाले आफ्नो देशको नागरिकता त्यागेमा बैवाहिक अंगीकृत नागरिकता पाउनसक्ने’ प्रावधानबाहेक अरु कुनै प्रस्ताव गरेको छैन । यो कुनै नयाँ व्यवस्था नभएर अन्तरिम संविधानकै निरन्तरता हो । राष्ट्रिय सभामा प्रतिनिधित्वको विषय पनि संशोधन प्रस्तावमा समाविष्ट छ । राष्ट्रिय सभाको प्रतिनिधित्वका सन्दर्भमा विगतमा प्रदेशहरुबाट समान प्रतिनिधित्वको व्यवस्था भएकोमा संशोधनमा प्रदेशहरुको प्रतिनिधित्व र जनसंख्यालाई आधार बनाइएको छ । संशोधनमा समेट्न नसकेका विषयहरुलाई औचित्यका आधारमा भाषा आयोग र संघीय आयोगमार्फत् निर्णय गर्नसक्ने प्रस्ताव गरिएको छ । यसरी अहिले दर्ता भएको संशोधन प्रस्तावले राष्ट्रिय एकता र सहमतिमार्फत् संविधान कार्यान्वयनको सामथ्र्य बोकेको कुरा प्रष्ट नै छ । एमालेको अडान र गतिरोधः भनिन्छ, ‘खतिको बेला मति आउँदैन ।’ आवश्यकता र औचित्यतताका आधारमा संविधान संशोधन गर्न सकिने मत राख्दै आएको एमालेले १८० डिग्रीको फन्को हानेपछि फेरि पनि राजनीतिक गतिरोध लम्बिने चिन्ता राजनीतिक वृत्तमा छ । राष्ट्रियताको नारा समातेर गरिएको पछिल्लो निर्णय के देशको एकताको पक्षमा छ ? एमालेको नारा र अन्तर्वस्तुमा समरुपता छ ? यस्ता अनेक प्रश्न पनि नेपाली राजनीतिमा सँगै अगाडि उभिएका छन् । राष्ट्रियता सम्बन्धि एमालेको बुझाई एकाङ्की र मनोगत मात्रै होइन, पूर्वाग्रहप्रेरित पनि छ । राष्ट्रलाई भूगोल र सीमानाका अर्थमा मात्रै बुझ्ने, जातिलाई खस–आर्य नश्लका रुपमा मात्रै बुझ्ने, भाषा र संस्कृतिलाई आत्मिक एकत्व र ऐतिहासिकताका अर्थमा नभएर बजारिया श्रृङ्गार र मालको रुपमा बुझ्ने एमालेको दृष्टिदोषले राष्ट्रिय एकतालाई कमजोर बनाउँदैछ । माक्र्सवाद, लेनिनवादको मान्यता बोकेर राष्ट्रिय राजनीतिको अग्रभागमा उभिएको एउटा जिम्मेवार दलको नश्लीय सोंचले राष्ट्रिय एकतामा निकै ठूलो दरारको काम गरिरहेको छ । तर, एमाले आफ्नो दृष्टिकोणमाथि पूनर्विचार गर्न तयार देखिँदैन । मधेशी, थारु, दलित, जनजाति, महिला, अल्पसङ्ख्यक पनि नेपाली हुन् । नेपालको राष्ट्रिय एकता र राष्ट्र निर्माणको प्रक्रियामा यिनीहरुको पनि योगदान र भूमिका छ भन्ने कुराको बोध नभएसम्म राष्ट्रिय एकता हासिल हुँदैन । राष्ट्रिय एकता कोरा आदर्श, नारा र जुलुसले हासिल हुने सवाल होइन, बरु सबै नागरिक, भाषा, धर्म, संस्कृतिको एकत्व र आत्मीयताद्वारा मात्र पैदा हुन्छ । सबैलाई जातिवादी, बिखण्डनवादी, राष्ट्रियता विरोधीको अभियोग लगाउँदै धकेल्दै जाने हो भने त्यसले बिभाजनकै दिशामा लैजान्छ । यसप्रति एमाले संवेदनशील बन्नैपर्छ । राजनीतिक मुद्दाहरुमा बिमति राख्न सकिन्छ र पाउनु पनि पर्छ । तर, राष्ट्रलाई आफ्नो हठद्वारा बन्धक बनाउने गरी राजनीतिक दलहरुले अरुको अधिकार हड्प्नु हुँदैन । एमालेको नियत संविधान कार्यान्वयनको वातावरण नबनोस् भन्ने हो ? मधेशी, दलित, जनजाति बिना पनि नेपालको सार्वभौमिकता र राष्ट्रिय स्वार्थ जोगाउन सकिन्छ भन्ने हो ? कुनै हालतमा निर्वाचन गर्नु हुँदैन भन्ने हो ? नयाँ संविधान शिशु अवस्थामै मरोस् भन्ने हो ? सरकार असफल हुँदा देशले जित्छ भन्ने हो ? नेपालको संविधान पूर्ण छ भन्ने हो ? होइन भने एउटा जिम्मेवार राजनीतिक दलले देशलाई नै अनिर्णयको बन्दी बनाउन मिल्छ ? अन्त्यमा, संविधान कार्यान्वयनको वातावरण बनेन भने देश गम्भीर राजनीतिक र संवैधानिक भूमरीतिर धकेलिने छ । १४ महिनाभित्र तीनै तहको निर्वाचन सम्पन्न गर्नुपर्ने दवावमा दलहरु छन् । यसै वर्षभित्र स्थानीय तहको निर्वाचन गर्न सकिएन भने राजनीति लगामबाहिर जाने जोखिम उत्तिकै छ । उल्लेखित जोखिमहरुलाई अवसरमा बदल्ने दायित्व दलहरुकै हो । निर्वाचनको वातावरण नबनाएसम्म संविधान कार्यान्वयनको चाहना फगत कल्पना मात्र हुन्छ । मधेशमा शान्ति बहालीबिना गरिने चुनावले राष्ट्रिय निकास दिन पनि सक्दैन । तसर्थ, सरकारले अघि सारेको सन्तुलित प्रस्तावको वरिपरी सहमतिको बिन्दु खोजेर निर्वाचनको तयारी गर्नुबाहेक अर्को राम्रो बिकल्प छैन । सहमतिकै बलमा देशले जितेका विगतका दृष्टान्तहरुको दलहरुले फेरी एकपटक स्मरण गर्ने हो कि ?
सर्लाहीमा सवारी दुर्घटना, तीनजनाको मृत्यु, केही घाइते
सर्लाही । सर्लाहीको बागमती नगरपालिकास्थित रायमाझी चोकमा आज बिहान भएको सवारी दुर्घटनामा तीन जनाको मृत्यु भएको छ ।प्रहरीको प्रारम्भिक विवरण अनुसार दुर्घटनामा अन्य सात जना घाइते भएका छन् । घाइतेलाई प्रहरीले उद्धार गरी विभिन्न अस्पताल पुर्याएको छ । पूर्वपश्चिम राजमार्गस्थित बागमती नगरपालिक–११, रायमाझी चोकमा रोकेर राखेको लरीमा बस ठोक्किँदा उक्त दुर्घटना भएको हो। दुर्घटनामा रूपन्देहीको मायादेवी गाउँपालिकाका हरिबहादुर चौधरी, ८५ वर्षका दशरथ कोहार र ५० वर्षका रामकरण केवटको मृत्यु भएको प्रहरीले जनाएको छ। घटनालगत्तै उद्धार गरी उनीहरूलाई हरिवनस्थित नमूना अस्पताल लगिएकोमा चिकित्सकले मृत घोषणा गरेको इलाका प्रहरी कार्यालयका प्रहरी निरीक्षक अनिलराज गिरीले जानकारी दिए । रूपन्देहीबाट जनकपुरतर्फ आइरहेको बस दुर्घटना भएको हो । बसमा ४० जना सवार रहेको प्रहरीले जनाएको छ।दुर्घटनामा गम्भीर घाइते भएकाहरुको जनकपुर, वीरगञ्ज तथा स्थानीय अस्पतालमा उपचार भइरहेको छ ।
गणतन्त्रको संस्थागत विकासबाटै समृद्धि हासिल गर्न सकिन्छ : सभापति देउवा
काठमाडौं । प्रमुख प्रतिपक्षी नेपाली कांग्रेसका सभापति एवं पूर्वप्रधानमन्त्री शेरबहादुर देउवाले नेपालको संविधानको संरक्षण र सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रात्मक शासन व्यवस्थाको संस्थागत विकासबाट नै मुलुकलाई सभ्य, सुखी र सम्पन्न राष्ट्रका रूपमा रुपान्तरण गर्न सकिने बताएका छन्। उनले गणतन्त्र दिवसका अवसरमा स्वदेश तथा विदेशमा रहेका सम्पूर्ण नेपालीमा शुभकामना व्यक्त गरेका छन्। सभापति देउवाले नेपाली जनताको त्याग, बलिदान र उत्सर्गबाट प्राप्त यो ऐतिहासिक उपलब्धिको रक्षार्थ सबैले आआफ्नो तहबाट जिम्मेवारीपूर्वक भूमिका निर्वाह गर्न आवश्यक रहेकामा जोड दिएका छन्। उनले लोकतन्त्रको स्थापना र पुनःस्थापनाका ऐतिहासिक जनआन्दोलनहरूमा देशका थुप्रै होनहार सन्ततिले गौरवपूर्ण शहादत प्राप्त गरेका उल्लेख गरेका छन्। आफ्नो जीवन उत्सर्ग गर्ने ज्ञात–अज्ञात सबै वीर सहिदप्रति गणतन्त्र दिवसका अवसरमा उनीहरुको समर्पण, साहस र बलिदानको स्मरण गर्दै सभापति देउवाले उच्च सम्मान साथ श्रद्धाञ्जली अर्पण गरेका छन्। नेपाली जनताको शान्तिपूर्ण आन्दोलनबाट ऐतिहासिक जनआन्दोलन २०६२/६३ सफल भएको थियो। आन्दोलनपश्चात् कांग्रेसका तत्कालीन सभापति गिरिजाप्रसाद कोइराला नेतृत्वको सरकारले संविधानसभाको निर्वाचन सम्पन्न गरेको थियो। गणतन्त्र कार्यान्वयनका लागि विसं २०६५ जेठ १५ गते संविधानसभाको पहिलो बैठकमा पेस गरेको प्रस्ताव पारित भई नेपालमा राजतन्त्रको अन्त्य र सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको स्थापना भएको हो । यो दिनलाई स्मरण गर्दै हरेक वर्ष गणतन्त्र दिवसका रुपमा मनाउँदै आएको छ। सभापति देउवाले मुलुकलाई आर्थिक समृद्धिको मार्गमा अग्रसर गराउँदै लोकतान्त्रिक संस्कार, संस्कृति, मूल्य र मान्यतामा आधारित समतामूलक समाजको निर्माण गर्न दिवसले सबैलाई प्रेरणा प्रदान गर्नेछ भन्ने विश्वास व्यक्त गरेका छन्।
सत्मार्गमा हिँड्न प्रेरणा मिलोस् : अध्यक्ष दाहाल
काठमाडौँ । राष्ट्रिय सभाका अध्यक्ष नारायणप्रसाद दाहालले बुद्ध जयन्तीले सबैलाई मानव कल्याण, शान्ति, सत्मार्गमा हिँड्न प्रेरणा मिलोस् भन्ने शुभकामना व्यक्त गरेका छन् । बुद्ध जयन्तीका अवसरमा स्वदेश तथा विदेशमा रहेका नेपाली दिदीबहिनी दाजुभाइ एवं विश्वभर रहेका बौद्ध धर्मावलम्बीमा शुभकामना व्यक्त गर्दै उनले बुद्धका दर्शन, शान्ति र अहिंसाको मार्गलाई आत्मसात् गर्नुपर्नेमा जोड दिएका छन् । “ मानव जातिको हितका पक्षमा आपसी सद्भाव, सहकार्य एवं एकताका साथ अग्रसर हुनु बुद्धप्रतिको साँचो सम्मान हुनेछ”, उनले सन्देशमा भनेका छन्– “बुद्ध जन्मस्थल लुम्बिनी नेपालको हुनु नै हाम्रो लागि गौरवको विषय हो, बुद्ध दर्शनको उद्गमस्थल लुम्बिनीलाई उत्कृष्ट पर्यटकीय गन्तव्यका रूपमा विकास गरी विश्वभरका बौद्ध धर्मावलम्बीलाई नेपाल भित्र्याउन सके यहाँको आर्थिक, सामाजिक, सांस्कृतिक क्षेत्रमा पनि ठूलो योगदान हुनसक्छ ।” यसैबीच, अध्यक्ष दाहालले किरात समुदायको पर्व उँभौलीका अवसरमा बेग्लै शुभकामना सन्देश जारी गरी यो पर्वले सबै वर्ग, लिङ्ग र समुदायको भाषा, कला, संस्कृतिको संरक्षण र प्रवर्द्धनसहित राष्ट्रिय एकतालाई थप सुदृढ गर्न सकोस् भन्ने कामना गरेका छन् । सन्देशमा उनले भनेका छन्, “उभौली पर्वले सांस्कृतिक एवं सामाजिक सद्भाव र राष्ट्रिय एकता मजबुत बनाउन महत्वपूर्ण भूमिका खेल्ने मैले विश्वास लिएको छु ।” सन्देशमा उनले नेपाल बहुधार्मिक, बहुभाषिक, बहुसांस्कृतिक र बहुजातीय विशेषतायुक्त स्वाधीन राष्ट्र भएको र संविधानले नै विविध जाति, धर्म, संस्कृति र समुदायलाई समान अधिकार दिएको उल्लेख गरेका छन् ।
नेपालले नेदरल्यान्ड्सलाई दियो १८५ रनको लक्ष्य
काठमाडौं । त्रिदेशीय ट्वान्टी–२० शृंखलाको फाइनलमा घरेलु टोली नेपालले नेदरल्यान्ड्ससामु १८५ रनको लक्ष्य प्रस्तुत गरेको छ । मंगलबार कीर्तिपुरस्थित त्रिवि क्रिकेट मैदानमा जारी खेलमा टस जितेर ब्याटिङमा आएको नेपालले निर्धारित २० ओभरमा आठ विकेट गुमाएर १८४ रनको योगफल खडा गर्यो ।
भारतीय गाडीबाट झण्डै २ करोड नक्कली नोट बरामद
विराटनगर, २९ माघ । प्रहरीले भारतीय नम्बर प्लेटको स्करपियो गाडीबाट एक करोड ८२ लाख ५१ हजार नक्कली नोट फेला पारेर बरामद गरेको छ । सुनसरीबाट प्रहरीले एक हजार दरका एक करोड ८२ लाख ५१ हजार नक्कली नोट बरामद गरेको हो । सुनसरीका प्रहरी उपरीक्षक (एसपी) विपिन रेग्मीले आइतबार भारतीय गाडीमा राखेर ल्याउँदै गरेको अवस्थामा इनरुवा नगरपालिका –४ स्थित सुनसरी खोलाको पुलनजिकबाट नक्कली नोट बरामद भएको जानकारी दिए । उनका अनुसार नक्कली नोटसँगै एक जना भारतीय नागरिक पनि पक्राउ परेका छन् । सवारीसाधन चेकजाँचमा खटिएको ट्राफिक प्रहरीको टोलीले बीआर ११ एक्स ३४२९ नम्बरको स्कोरपियो गाडी रोकेको थियो । शंकास्पद अवस्थाको स्कोरपियो गाडीमा खानतलासी गर्दा पछाडिको भागमा लुकाइछिपाइ ल्याइएको नक्कली नोटहरु बरामद भएको प्रहरीले जनाएको छ । बोराभित्र झोलामा राखेर ल्याइएको अवस्थामा नक्कली नोट फेला परेको प्रहरीले बताएको छ । प्रहरी स्रोतका अनुसार गाडी चालक भारत वीरपुरका २२ वर्षीय मोहमद सैयद पनि पक्राउ परेका छन् । गाडीमा सवार अर्का व्यक्ति भने फरार छन् । गाडी भारतबाटै आएको देखिएको प्रहरीको प्रारम्भिक अनुसन्धानबाट खुलेको छ । प्रहरी उपरीक्षक रेग्मीले रकम बरामद भएपछि अनुसन्धान प्रक्रिया अघि बढाइएको जानकारी दिए ।
मेरिटोक्रेसीका आधारमा उपकुलपति नियुक्त गर्छौं : प्रधानमन्त्री
काठमाडौं। प्रधानमन्त्री एवं त्रिभुवन विश्वविद्यालयका कुलपति पुष्पकमल दाहाल “प्रचण्ड”ले विश्वविद्यालयहरूमा हुने राजनीतिक नियुक्तिहरूमा राजनीतिक भागबण्डाको अन्त्य गरी मेरिटका आधारमा पदाधिकारीहरू नियुक्त गर्ने बताएका छन् । सोमबार दिउँसो त्रिपुरेश्वरमा आयोजित त्रिभुवन विश्वविद्यालयको उनन्चासौँ दीक्षान्त समारोहलाई सम्बोधन गर्दै प्रधानमन्त्रीले सो घोषणा गरेका हुन् । समारोहलाई सम्बोधन गर्दै प्रधानमन्त्रीले भने“आजको यो दिक्षान्त समारोह नेपालको इतिहासमा मात्रै ऐतिहासिक बनेन, विश्व इतिहासमा नै दिक्षान्त समारोहको तमाम श्रृङ्खलामा एउटा रेकर्ड हुन गयो। म आज यस अवसरमा त्रिभुवन विश्व विद्यालयबाट नै राजनीतिक भागभण्डाको अन्त्य गर्ने मेरिटको आधार भिसी लगायतका पदाधिकारी नियुक्ति गर्ने प्रतिबद्धता तपाईहरूको अगाडि व्यक्त गर्दछु।” प्रधानमन्त्रीले अगाडि भने, “यसका निम्ति खुला प्रतिस्पर्धामा आउन देशभित्र र विश्वभरि रहेका विज्ञ नेपालीहरूलाई विशेष आव्हान पनि गर्दछु। राजनीति दलहरूलाई त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा भागबण्डा होइन मेरिटको आधारमा नियुक्ति हुनका लागि अग्रसर हुन अपील गर्दछु।”
नेपालकाे सुरुवाती अग्रता : तीन वर्षपछि राष्ट्रिय टिमलाई सावित्राको गोल
काठमाडौं । साफ महिला च्याम्पियनसिपको उद्घाटन खेलमा भुटानसँग प्रतिस्पर्धा गरिरहेको नेपालले सुरुवाती अग्रता लिएको छ । नेपालकी सुपरस्टार स्ट्राइकर साविधा भण्डारीले वर्षाले प्रभावित खेलको १२औं मिनेटमा डेब्यूटेन्ट अमिसा कार्कीको पासमा गोल गरी नेपाललाई अग्रता दिलाइन् । सावित्राले तीन वर्षपछि राष्ट्रिय टिमबाट गोल गरेकी हुन् । २०७६ मंसिरमा नेपालमै भएको १३औं दक्षिण एसियाली खेलकुदयता उनी पहिलोपल्ट राष्ट्रिय टिमबाट खेलेकी हुन् र गोल गरेकी हुन् । विभागीय टोली एपीएफकी यी स्ट्राइकर राष्ट्रिय महिला लिगका क्रममा २०७७ माघमा चोटग्रस्त भएकी थिइन् । अखिल नेपाल फुटबल संघ (एन्फा)को सहयोगमा कतारको चर्चित अस्पटार अस्पतालमा उपचार गराएकी हुन् । चोटबाट फर्किएर गत चैतमा राष्ट्रिय महिला लिग खेलेकी थिइन् । चोटका कारण सावित्राले बंगलादेशसँगको मैत्रीपूर्ण खेल र एसिया कप छनोट प्रतियोगिता गुमाएकी थिइन् । सावित्राले राष्ट्रिय टिमबाट ३९औं खेलमा ३९औं गोल गरेकी हुन् । ७ टिम सहभागी प्रतियोगिताको समूह बीमा नेपालसहित भुटान र श्रीलंका छन् । समूह एमा भने भारत, बंगलादेश, पाकिस्तान र माल्दिभ्स छन् ।