काठमाडौं । प्वाइन्ट अफ सेल्स (पीओएस) मार्फत भुक्तानी गर्दा अब सेवा शुल्क तिर्न नपर्ने भएको छ । होटल रेस्टुरेन्ट, सपिङ्ग सेन्टरलगायतले पस मेसिनबाट हुने भुक्तानीमा सेवा शुल्क लिँदै आएकोमा राष्ट्र बैंकले लिन नपाउने व्यवस्था गरेको हो । राष्ट्र बैंक, भुक्तानी प्रणाली विभागका कार्यकारी निर्देशक बमबहादुर मिश्रले ग्राहकसँग खर्च भएको रकममा आफूखुसी केही प्रतिशत थप शुल्क लिने गरेकाले यसमा कडाइ गरेको जानकारी दिए । ‘केही प्रतिशत अतिरिक्त रकम लिने गरिएको थियो, अब खर्च भएको रकमभन्दा एक रुपैयाँ बढी तिर्नु पर्दैन’ मिश्रले भने । राष्ट्र बैंकले यसअघि नै एटीएमबाट रकम निकाल्न सक्ने विद्यमान व्यवस्थामा समेत कडाइ गरिसकेको छ । एटीएम ह्याकिङ प्रकरणले थप सुरक्षा चुनौती थपेको भन्दै राष्ट्र बैंकले एक दिनमा ६० हजार र एकपटकमा २० हजार रुपैयाँ मात्रै निकाल्न सक्ने व्यवस्था गरेको हो । यसअघि एटीएमबाट एक दिनमा १ लाख र एक पटकमा २५ लाख रुपैयाँसम्म झिक्न पाइन्थ्यो । यो व्यवस्था कार्यान्वयनका लागि राष्ट्र बैंकले बिहीबार नै परिपत्र गरिसकेको छ। अनलाइनखबरबाट साभार

नयाँ दिल्लीः  भारतको हिमाञ्चल राज्यको शिमला जिल्लाको नारकन्दमा रुखले किचेर दुई नेपालीको ज्यान गएको छ । साथै ५ नेपाली घाइते भएका छन्। मृतकहरू बाँके जिल्लाका रहेका बुझिएको छ । उनीहरू शिमलामा मजदुरी गर्दै आएका थिए। नेपाल भारतीय एकता मञ्चका सचिव आरबी खडका अनुसार २ दिनदेखि भएको भारी वर्षाका कारण रुख ढलेर घाइते भएका ७ नेपालीमध्ये दुईको मृत्यु भएको हो । उनका अनुसार मृतक दुईजनाको पोस्टमार्टम गरी शव नेपाल लैजाने प्रकृया थालिएको छ। मृत्यु हुनेमा बाँकेको विनुवा चिलहरिया गाउँका सन बहादुर पून मगर र अर्जुन बुढा मगर छन्। खड्काले घटनाबारे दूतावासलाई जानकारी दिइएको र आवश्यक प्रकृया पुर्‍याएर शव नेपाल पठाइने उनले बताए। पाँच घाइतेहरूमा बलबहादुर पुन मगर, रमन पुन मगर, सन पुन मगर,रणवीर घर्ती मगर र कृष्णा थारु रहेका छन्। घाइतेहरू इन्दिारा गान्धी मेडिकल कलेज, शिमलामा उपचार गराएर घर फर्किसकेका छन्। घाइतेहरू सबै राप्ती सोनारी गाउँपालिकाका बासिन्दा हुन्। त जना घाइते भएका थिए। एक जनालाई कुनै चोटपटक लागेको छैन।

काठमाडौं । ओमिबायोसिस शरीरको ठूलो आन्द्रामा प्रोटोजोवाको संक्रमणबाट हुने रोग हो । विभिन्न माध्यमबाट इन्टामोका टिस्टोलिटीका नामक प्रोटोजोवा शरीरमा प्रवेश गरेपछि ओमिबायोसिस हुने गर्छ । खासगरी वर्षायाममा ओमिबायोसिस बढी देखिने गर्छ । फोहोर वातावरण, खानेकुरा छिट्टै सड्ने, जथाभावी पानी जम्ने र फोहोर हुने भएकाले यो मौसममा बढी जोखिम रहने गर्छ । ओमिबायोसिस संसारभर देखिए पनि दक्षिण एसियामा बढी समस्या छ । प्रोटोजोवा एकदेखि चार हप्तामा पूर्ण रूपमा विकसित भइसकेको हुन्छ । लक्षण –कुनै पनि माध्यमबाट एन्टोमिबा हिस्टोलिटीका नामक प्रोटोजोवा मुखको सम्पर्कमा आएपछि खाद्यनली हुँदै ठूलो आन्द्रामा गएर बस्छ । जसले बिस्तारै ठूलो आन्द्राको भित्तामा असर गर्न थाल्छ । ओमिबायोसिसको संक्रमण बढ्दै गएपछि आन्द्रामा अल्सर, खकार उत्पादनमा वृद्धि, रक्रश्राव र पखाला लाग्नेजस्ता समस्या देखिन थाल्छन् । –बिस्तारै बिरामीमा बान्ता हुने, ज्वरो आउने र कडा खालको डायरिया अर्थात् दिशासँगै रगतसमेत देखापर्न थाल्छ । पेटमा ग्यास भरिने, तौल घट्दै जाने र छालामा समस्यासमेत हुन सक्छ । कतिपयमा अत्यधिक पेट दुख्ने समस्या पनि हुने गर्छ । –कतिपय अवस्थामा अमिबा विकसित भएर दिमागमा पनि जान सक्छ । जुन निकै घातक हुन्छ । अमिबा दिमागमा पुगेमा स्वाद र बास्ना महसुस गर्ने क्षमतामा परिवर्तन हुने, ज्वरो आउने, एक्कासि टाउको दुख्ने, भ्रम हुने, बान्ता हुने, ह्याल्युसनेसन हुने, शरीर ब्यालेन्स नहुने आदि लक्षण देखिन थाल्छन् । –यस्ता लक्षण एकदमै छोटो समयमै देखिन थाल्छन् । शरीरमा अमिबा छिटो फैलिने भएकाले पनि जोखिमपूर्ण हुने गर्छ । कारण –फोहोर पानी र खानेकुराबाट अमिबाको संक्रमण हुने गर्छ । खासगरी दूषित पानीको सम्पर्कले अर्थात् जमेको पोखरी वा तलाउमा पौडी खेल्दा, फोहोर पानी चलाउँदा, दूषित पानी पिउँदा अमिबाको संक्रमण हुन सक्छ । –फोहोर खानेकुरा, बासी, भुइँबाट टिपेर खाँदा, काँचै खाइने खानेकुरा सफा नगरी खाँदासमेत अमिबाको संक्रमण हुन्छ । यसबाट रोगप्रतिरोधी क्षमता कम भएका व्यक्ति बढी प्रभावित हुने गर्छन् । –संक्रमित व्यक्तिसँगको सम्पर्क, चुम्बनबाट पनि अमिबा सर्न सक्छ । कसरी बच्ने? –काँचै खाइने खानेकुरा राम्ररी सफा गरेर मात्र प्रयोगमा ल्याउनुपर्छ । – दूषित पानी र खानेकुरा खानुहुँदैन । बाहिरबाट आएपछि राम्ररी हातमुख धोएर मात्र खानेकुरा खान सकिन्छ । दूषित पानीको सम्पर्कमा सकेसम्म जानुहुँदैन । –लक्षण देखापरेमा चिकित्सकको सल्लाह लिनुपर्छ । अमिबाको प्रोटोजोवा शरीरमा एकदमै छोटो समयमा फैलिनसक्ने भएकाले घातक हुने गर्छ । तसर्थ, छिटो उपचार गर्नुपर्ने हुन्छ । –ओमिबायोसिस भएमा औषधिको सेवनबाट निको पार्न सकिन्छ । ग्यास्ट्रोइन्टेस्टनल भइसकेको अवस्थामा शल्यक्रियाबाट पनि उपचार गर्न सकिन्छ । यो जानकारी नयाँ पत्रिका दैनिकबाट लिइएको हो ।

कञ्चनपुर, साउन २१ । कञ्चनपुरका किसानलाई धानखेतीका लागि रासायनिक मल युरियाको चर्को अभाव भएको छ । अनुदानको मल नपाएपछि किसानले भारतबाट अवैधरूपमा भित्र्याइएको रासायिनक मल युरियाको प्रयोग गर्नुपरेको छ । व्यापारीले तोकेको चर्को मूल्यमा किसानले युरिया खरीद गर्दै आएका छन् । भारतबाट भित्र्याइएको मलसमेत थोरै मात्र किसानले पाएका छन् । “भारतबाट खरीद गरेर मल ल्याउँदा सीमा क्षेत्रमा भारतीय सुरक्षाकर्मीले ल्याउन दिँदैनन्”, स्थानीय किसान बाधुराम चौधरीले भने, “बजारमा युरिया मल छैन । पाइएको मल खरीद गरिनसक्नु मूल्यको छ ।” “धान रोपेको २० दिनभित्र युरिया छरिसक्नु पर्दछ”, अर्का किसान बैदार चौधरीले भन्नुभयो, “धान रोपेको महीना दिन बित्नै लागेको छ । अहिलेसम्म मल पाइएको छैन ।” भारतबाट भित्र्याइएको युरिया ४५ किलोको बोराको किसानले रु दुई हजार ३० तिर्नुपरेको छ । मल बिक्रेताले मनोमानीरुपमा मूल्य कायम गरी मल अभाव भएको फाइदा उठाउँदै चर्को मूल्यमा युरिया मल बिक्री गर्दै आएको किसानको गुनासो छ । अनुदानको रासानिक मलको बिक्री दररेट प्रतिक्विन्टल रु एक हजार ६६२ रहेको छ । अनुदानको मल बिक्रीको जिम्मा पाएको कृषि सामग्री कम्पनीको शाखा भीमदत्तनगरले मागअनुरूपको मल आपूर्ति गर्न नसक्दा किसानले हैरानी खेप्नुपरेको हो । कृषि सामग्री कम्पनीले यस वर्ष ८१ मेट्रिकटन मात्रै रासानिक मल आपूर्ति गरेको थियो । सो मल असार महीनामै सकिएको छ । कम्पनीको दुई हजार ५०० मेट्रिकटन युरिया खरीद गर्ने लक्ष्य भए पनि थोरै मात्रै आपूर्ति हुँदा अभाव भएको कम्पनीका निमित्त कार्यालय प्रमुख बलबहादुर शाहले बताए । युरिया समयमै खरीद गर्न नसक्दा र ढुवानीको समस्याले आपूर्ति हुननकेको उनको भनाइ छ । “तत्काल युरिया आउने सम्भावना छैन”, उनले भने, “भर्खरै भारतको कोलकाता बन्दरगाहमा पुगेको भन्ने खबर छ । त्यहाँबाट यहाँसम्म आइपुग्न अझै एक महीना लाग्छ ।” रासस

काठमाडौं, जेठ ५ । साताको पहिलो दिन आइतबारको दिन नेपाली बजारमा सुनचाँदीको मूल्यमा कुनै परिवर्तन भएको छैन । शुक्रबार छापावाला सुन प्रतितोला ६० हजार २०० रुपैयाँमा कारोबार भएको थियो भने आजपनि सुन प्रतितोला ६० हजार २०० रुपैयाँमै कारोबार भइरहेको नेपाल सुनचाँदी व्यवसायी महासंघले जानकारी दिएको छ। त्यस्तै, शुक्रबार सोमबार तेजावी सुन ५९ हजार ९ सय रुपैयाँमा कारोबार भएको थियो भने आजपनि सुन प्रतितोला ५९ हजार ९ सय रुपैयाँमै कारोबार भइरहेको छ । साथै, शुक्रबार चाँदी प्रतितोला ७ सय १५ रुपैयाँमा कारोबार भएको थियो भने आजपनि चाँदी ७१५ रुपैयाँमै कारोबार भइरहेको छ।

काठमाडौं : कञ्चनपुरकी किशोरी निर्मला पन्तको बलात्कारपछि हत्या भएको घटनामा पक्राउ परेका भीमदत्तनगर नगरपालिका–१८ का १९ वर्षीय प्रदीप रावललाई काठमाडौँका प्रमुख जिल्ला अधिकारी रामप्रसाद आचार्यले साधारण तारेखमा रिहा गर्न आदेश दिए । ‘उनीमाथि लगाइएको अभियोग पुष्टि हुने नदेखिएपछि थुनामुक्त गर्न आदेश दिइएको हो। काठमाडौँको सुन्धारास्थित एउटा पसलमा काम गर्दै आएका रावलले घटना स्विकार्न प्रहरीले यातना दिएको गुनासो गरेका छन्। ‘घटना सकार्न भन्दै प्रहरीले मलाई पाइपले कुटेर यातना दिए’, उनले भनेका छन्, ‘घटना नस्विकारे जे पनि गर्ने धम्कीसमेत दिए, माइतीघरमा लगेर निर्मलाको हत्यारा भन्दै सार्वजनिक गर्ने भनेर हप्कीदप्की पनि गरियो।’ यो समाचार आजको अन्नपूर्ण पोष्टमा प्रकाशित छ । गत मंसिर १८ गते काठमाडौँको महाराजगन्जबाट पक्राउ परेका रावलले केन्द्रीय अनुसन्धान ब्यूरो (सीआईबी) सँगको बयानमा घटना स्विकारेको दाबी गरेको थियो। चार पटकसम्म म्याद थप गर्दै हिरासतमा राखिएका प्रदीपविरुद्ध प्रहरीमाथि दुव्र्यवहार गरेको अभियोग सार्वजनिक हितविरुद्धको मुद्दा चलाएको थियो। उनलाई सीआईबीको टोलीले दिउँसोमा बयान लिएर राति महाराजगन्जको हिरासतमा राख्ने गरेको थियो। मंसिर १८ मा पक्राउ परेपछि प्रहरी महानिरीक्षक सर्वेन्द्र खनालले पनि सीआईबीमा पुगेर रावलसँग सोधपुछ गरेका थिए। प्रहरी महानिरीक्षक खनालले घटना स्विकारे सजाय घटाउन सकिने भन्दै फकाउने कोसिस पनि गरेको उनले बताएका छन्। यातना दिने क्रममा प्रहरीले घटना नस्विकारे करेन्ट लगाउने, हिटरमा पिसाब फेर्न लगाउने र अझै चर्को यातना दिने जस्ता धम्की पनि दिएको उनको दाबी छ। तर, विधि विज्ञान प्रयोगशालामा गरिएको डीएनए परीक्षणको रिपोर्ट नेगेटिभ आएपछि उनी रिहा हुने बाटो खुलेको थियो। प्रदीपकै बयानका आधारमा मंसिर २० गते कञ्चनपुरबाट पक्राउ गरी काठमाडौँ ल्याइएका १६ वर्षीय विशाल चौधरीको पनि निर्मलाको भजाइलन स्वाबसँग डीएनए मिलेको थिए। उनी यही शुक्रबार रिहा भएर घर पुगिसकेका छन्। विशालले आफूलाई घटना स्विकार्न भन्दै प्रहरीले यातना दिएको दाबी गरेका छन्। उनको परिवारले त्यसविरुद्ध राष्ट्रिय मानवअधिकार आयोगमा उजुरी गरिसकेको छ। महाराजगन्जबाट प्रदीप पक्राउ परेपछि निर्मलाका हत्यारा नजिक पुगेको भन्दै प्रहरी उत्साहित भएको थियो। स्वयम् प्रहरी महानिरीक्षक सर्वेन्द्र खनालले पनि अनुसन्धानको दायरा साँघुरो भएको भन्दै चाँडै अपराधी पक्राउ पर्ने बताएका थिए। खनालले त्यसो भनेको तीन साताभन्दा बढी भइसकेको छ। यसबीचमा निर्मलाको हत्यारासम्म पुग्ने कडीका रूपमा लिइएका प्रदीप र विशाल दुवै रिहा भएका छन्। यसबीचमा प्रहरी अतिरिक्त महानिरीक्षक धीरु बस्न्यात नेतृत्वको छानबिन समितिले करिब ७ सय पृष्ठको प्रतिवेदन बुझाएको छ। तर त्यस समितिले पनि प्रहरीका गल्ती मात्रै औंल्याएको छ। निर्मलाका हत्याबारे बस्न्यात समितिले केही बोलेको छैन। समितिले कञ्चनपुरका तत्कालीन एसपी दिल्लीराज विष्टसहित १८ जना प्रहरीमाथि कारबाहीको सिफारिस गरेको छ। नयाँ पात्रको खोजी निर्मला प्रकरणमा पछिल्लो पटक पक्राउ परेका दुवै किशोर रिहा भएपछि प्रहरीले अब अनुसन्धानमा गुमेको कडी समात्न नयाँ पात्रको खोजी थालेको छ। निर्मला प्रकरणको अनुसन्धानका लागि केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरोको अर्को टोली केही दिनअघि मात्रै कञ्चनपुर पुगेको छ। सीआईबीका एसपी सुदीप गिरीको नेतृत्वमा अनुसन्धान टोली कञ्चनपुर पुगेर घटनाको अध्ययन थालेको हो। गिरी नेतृत्वको टोलीले स्थानीय प्रहरीसँगको समन्वयमा नयाँ सिराबाट घटनाको अध्ययन थालेको जनाइएको छ। प्रदीप र विशाललाई पक्राउ गरेपछि अपराधी नजिक पुगेको दाबी प्रहरी नेतृत्वले गरेको थियो। तर अब दुवै जना रिहा भएपछि प्रहरीले अर्को नयाँ पात्रको खोजी थालेको हो। त्यसका लागि निर्मलाको बलात्कारपछि हत्याको घटना अनुसन्धानका क्रममा टुटेको कडी जोड्ने काममा अहिले प्रहरी सक्रिय भएको हो। निर्मलाको साउन १० गते बलात्कारपछि हत्या भएपछि भीमदत्तनगर–१८ निम्बुखेडास्थित घटनास्थल पुगेको प्रहरी टोलीले महत्त्वपूर्ण प्रमाण नष्ट गरेको थियो। स्थानीय प्रहरीले प्रमाण नष्ट गरेपछि जटिल बनेको निर्मला प्रकरणको अनुसन्धानका लागि काठमाडौँबाट सीआईबीका डीएसपी अंगुर जीसी नेतृत्वमा पुगेको टोलीले पनि नक्कली प्रमाण बटुलेर दिलीपसिंह विष्टलाई मुख्य अभियुक्त बनाएको थियो। काठमाडौँको सुन्धारास्थित एउटा पसलमा काम गर्दै आएका रावलले घटना स्विकार्न प्रहरीले यातना दिएको गुनासो गरेका छन्। तत्कालीन एसपी विष्ट र सीआईबीका डीएसपी जीसीसहित १८ जनामाथि प्रमाण नष्ट गरेको, नक्कली प्रमाण खडा गरेको र जबर्जस्ती घटना स्विकार्न लगाएसहितका तथ्य समेटेर आईजी बस्न्यात नेतृत्वको समितिले प्रहरी महानिरीक्षक खनाललाई प्रतिवेदन बुझाइसकेको छ। प्रहरी महानिरीक्षक सर्वेन्द्र खनाल अपराध अनुसन्धानमा विज्ञ टोलीसहित मंगलबार कञ्चनपुरतर्फ लागेका छन्। प्रदेश प्रहरी कार्यालयको निरीक्षण गर्न भन्दै महानिरीक्षक खनाल मंगलबार काठमाडौँबाट स्थलमार्ग हुँदै कञ्चनपुरतर्फ लागेका हुन्। मंगलबार राति प्रदेश ५ को अस्थायी राजधानी बुटवलमा बसेका महानिरीक्षक खनाल त्यहाँबाट अरु प्रदेश प्रहरी कार्यालय निरीक्षण गर्दै कञ्चनपुर पुग्ने भएका हुन्। महानिरीक्षक खनाल नेपालगन्जमा हुने प्रहरीको कार्यक्रममा सहभागी हुनेछन्। त्यसपछि धनगढीमा सुदूरपश्चिम प्रदेश प्रहरी कार्यालय निरीक्षणपछि कञ्चनपुर पुग्ने कार्यक्रम छ। खनालसँग केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरोका डीआईजी नीरजबहादुर शाही, इन्टरपोलका उमेशराज जोशी, एसपी गणेश रेग्मी, सचिवलायका एसपी रामदत्त जोशी, अपराध महाशाखाका डीएसपी रुगम कुँवर र सई गजेन्द्र रावललगायत छन्। स्रोतका अनुसार कञ्चनपुर पुगेर टोलीले घटनास्थलको निरीक्षण, निर्मलाका बाबुआमासँग भेट र अहिलेसम्मको अनुसन्धानका आधारमा नयाँ शिराबाट अर्को अनुसन्धानको निचोड पनि निकाल्ने बताइएको। प्रहरीका अनुसार यो टोलीले घटनास्थलबाट केही किलोमिटर दूरीको आर्मी ब्यारेकबाट घटना भएको दिन निस्किएका सैनिक जवानमाथि अनुसन्धानको पनि टुंगो लगाउनेछ। डीएनएकै भर निर्मला प्रकरणमा प्रहरीले नै प्रमाण नष्ट गरेपछि जटिल अवस्था उत्पन्न भएको हो। घटना भएको पाँच महिना भइसक्दा पनि प्रहरीले अभियुक्तको पहिचान गर्न सकेको छैन। घटनास्थल जाँच प्रकृति मुचुल्काका क्रममा महत्त्वपूर्ण प्रमाण नष्ट भएपछि प्रहरी अहिले डीएनएको मात्रै सहारामा छ। प्रहरीले अहिलेसम्म हाल बर्खास्त एसपी विष्टसहित २२ जना भन्दा धेरैको डिएनए परीक्षण गरिसकेको छ। तर ती सबैको डीएनए निर्मलाको भनिएको भजाइल स्वाबसँग नमिलेपछि प्रहरी नेतृत्व नैतिक संकटमा परेको छ। प्रहरीले अब निर्मलाको भीमदत्तनगरस्थित नेपाली सेनाको ब्यारेकबाट साउन १० गते निस्किएका १६ जना सैनिकको पनि डीएनए परीक्षणको तयारी गरेको छ। अहिलेसम्म परीक्षण गरिएको डीएनए नेगेटिभ आएपछि निर्मलाको योनीबाट निकालिएको भजाइनल स्वाब नै सही थियो भन्नेमा पनि शंका उब्जिएको छ।

काठमाडौँ, पुस ११ । ‘वैज्ञानिक र वस्तुनिष्ठ अभियोजन, अपराध संहिताको प्रभावकारी कार्यान्वयन’ भन्ने मूल नाराका साथ आयोजना गरिएको नेपालका सरकारी वकिलको दोस्रो राष्ट्रिय सम्मेलन ३० बँुदे घोषणापत्र जारी गर्दै सम्पन्न भएको छ । यही पुस ८, ९ र १० गते सम्पन्न भएको दोस्रो राष्ट्रिय सम्मेलनले जारी गरेको घोषणापत्रमा नेपालको संविधानमा व्यवस्था गरिएकोबाहेक सबै प्रकारका सरकारवादी मुद्दाको अभियोजन सरकारी वकिलबाट गर्ने गरी संविधान र संहितामा गरिएका व्यवस्थासँग मेल खाने गरी संशोधन गर्न सरकारसँग माग गरिएको छ । पाँच वर्षमा सरकारी वकिलले प्रतिनिधित्व र प्रतिरक्षा गर्नुपर्ने मुद्दाको सङ्ख्या ४० प्रतिशतले वृद्धि भएको हुँदा सरकारकी वकिलको दरबन्दीमा पुनरावलोकन गर्नुपर्ने माग घोषणापत्रमा उल्लेख छ । सरकारी वकिलको दरबन्दी ४५२ रहेकोमा हाल ४०० कार्यरत छन् । मुलुकी अपराध संहितामा नयाँ कानून तथा नयाँ कार्यविधिले सरकारी वकिलको कार्यक्षेत्रलाई निक्कै विस्तार गरेको र गम्भीर प्रकृतिका मुद्दाको सङ्ख्या पनि क्रमशः बढिरहेकोले सोहीअनुरुप जनशक्ति र पूर्वाधार तयार गर्नुपर्ने आवश्यकता घोषणापत्रले उल्लेख गरेको छ । मुलुकी अपराध संहिता अपराध संहिताले बहुक्षेत्रीय क्षेत्राधिकारको व्यवस्था गरी क्षेत्राधिकार विस्तार गरेको सन्दर्भमा सोको प्रभावकारी कार्यान्वयनका लागि सपुर्दगी र पारस्परिक कानूनी सहायता प्राप्त गर्न सकिने गरी आवश्यक प्रबन्ध गर्न सरकारसँग प्रक्रिया अगाडि बढाउन पनि घोषणापत्रमा आग्रह गरिएको छ । फौजदारी न्याय प्रशासनलाई प्रभावकारी बनाउन अपराधको अनुसन्धान र अभियोजन वस्तुगत र वैज्ञानिक प्रमाणमा आधारित गर्न र प्रमाणको वैज्ञानिक परीक्षण गर्न अनुसन्धानकर्ताको पहुँचमा प्रयोगशालाको विस्तार र आधुनिकीकरण गरी विश्वसनीयता अभिवृद्धि गरिनुपर्ने घोषणापत्रमा उल्लेख छ । फौजदारी न्याय प्रशासनका लागि अनुसन्धान र अभियोजनबीच अन्योन्याश्रित सम्बन्ध रहेको हुँदा अनुसन्धान अधिकृतको स्वायत्तता र विशेषज्ञताको सम्मान गर्दै अभियोजनकर्ताबाट अनुुसन्धान प्रक्रियाको वैधतामा प्रश्न उठ्न नसक्नेतर्फ विशेष ध्यान दिुनपर्ने घोषणापत्रमा उल्लेख छ । फौजदारी कसुर (सजाय निर्धारण तथा कार्यान्वयन) ऐनले गरेको व्यवस्था मुताविक प्रोवेसन, प्यारोल, सामुदायिक सेवा, खुला कारागार तथा पीडित राहत कोषजस्ता नवीन मान्यतालाई प्राथमिकतापूर्वक कार्यान्वयनमा आउने अपेक्षासमेत सम्मेलनले राखेको छ । पछिल्लो समयमा विवादको विषयसँग सम्बद्ध नभएका सरकारी निकायलाई समेत विपक्षी बनाउने प्रचलन बढ्दै गएको हुँदा कुनै निर्णय वा काम कारवाही नगरिकनै मुद्दाको प्रक्रियामा सहभागी हुनुपर्ने अवस्थाले न्यायालय एवं अन्य सरोकारवाला निकायको कार्यबोझमा अनावश्यक विस्तार गरेको छ । रासस

माओवाद के हो ? कमरेड माओत्सेतुङ चीनीया कम्युनिष्ट पार्टी शिक्षाध्यक्ष र विश्व र्सवहारा वर्गका महान नेता हुनुहुन्छ । कमरेड माओको जन्म सन् १८९३ डिसेम्बर २६ मा चीनको हुनान प्रान्तको श्याङ्तान जिल्लाको शाओशान गाउँमा भएको थियो र मृत्यु सन् १९७६ सेप्टेम्बर ९ मा ८३ वर्षो उमेरमा भएको थियो । सन् १९१७ अक्टुबर २५ को महान् रुसी अक्टुबर समाजवादी क्रान्ति सम्पन्न भए पश्चात चीनमा मार्क्सवादको प्रवेश भएको थियो र सन् १९२१ जुलाइमा चीनिया कम्युनिष्ट पार्टीे स्थापना भयो । माओ पनि चीनिया कम्युनिष्ट पार्टी संस्थापक सदस्य हुनुहुन्थ्यो । हस्तबहादुर केसी कमरेड माओ दीघकालिन जनयुद्धको सिद्धान्तकार एवं प्रयोगकर्ता र माओवादका प्रवर्तक समेत हुनुहुन्छ । उहाँले चीनिया कम्युनिष्ट आन्दोलनलाई मात्र होइन, विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलनलाई समेत महत्वपूण् योगदान पुर्याउनु भएको छ र उहाँका र्सार्वभौम योगदानहरूलाई स्वीकार नगर्नेहरू सच्चा कम्युनिष्ट बन्नै सक्तैनन् कमरेड माओले विशेष गरी दर्शनका क्षेत्रमा, राजनीतिक अर्थशास्त्रका क्षेत्रमा र वैज्ञानिक समाजवादका क्षेत्रमा जुन नयाँ ढंगले मूर्तिकृत र श्रुतिकृत गरे एक नयाँ आयाममा विकास गर्नुभयो त्यसले मार्क्सवाद-लेनिनवादको ज्ञानभण्डारमा महत्वपूण् योगदान पुर्यायो । यस लेखमा माओका ती र्सार्वभौम योगदानहरू, जसलाई स्वीकार नगरेर केही पनि सच्चा क्रान्तिकारी कम्युनिष्ट बन्नै सक्तैन ती माओका र्सार्वभौम योगदानहरूका बारेमा चर्चा गर्नुका साथै यहाँ माओवादका बारेमा समेत प्रकाश पार्ने काम गरिएको छ । कमरेड माओ माओवादका पर््रवर्तक र निरन्तर क्रान्तिका सिद्धान्तकार समेत हुनुहुन्छ । मार्क्सवाद गतिशील सिद्धान्त हो । मार्क्सवाद-लेनिनवादको गुणात्मक विकासको तेश्रो र नयाँ चरण नै माओवाद हो । माओवाद कमरेड माओले प्रतिपादन गरेको सिद्धान्त हो । यहाँनेर हामीले बुझ्नुपर्ने कुरा के हो भने सामन्तीवादी र साम्राज्यवादी शोषणको दोहोरो शोषण र उत्पीडनबाट आक्रान्त अविकसित देशहरूका क्रान्तिका समस्याहरूको समाधान गर्नुपर्ने, खास गरि सन् १९५३ मा स्तालिन मृत्यु पश्चात जसरी सन् १९५६ मा खु्रश्चोमी आधुनिक संशोधनवादको जन्मसँगै रुस एवं पूर्वी युरोपका कैयौं देशहरूमा पुँजीवादको पुनः स्थापनाका कारणहरूको खोज गरि त्यसबाट शिक्षा लिनुपर्ने तथा त्यसबाट उत्पन्न समाजवादी समाजका अन्तरविरोधहरूको समाधान गर्नुपर्ने र ख्रुश्चोमी आधुनिक संशोधनवादका विरुद्धको भीषण लर्डाई लड्नु पर्ने ऐतिहासिक आवश्यकताको पृष्ठभूमिमा कमरेड माओद्वारा मार्क्सवाद-लेनिनवादको थप परिमार्जन तथा विकास गरि त्यसलाई मार्क्सवाद लेनिनवाद-माओवादको तेश्रो, नयाँ र गुणात्मक उँचाइमा पुर्याउने काम भयो । यो नै माओको सबैभन्दा ठूलो र र्सार्वभौम योगदान थियो । यसरी विश्वर्सवहारा वर्गको पथप्रदर्शक र मार्गदर्शनको रूपमा रहेको मार्क्सवाद-लेनिनवादलाई जुन माओवादमा विकसित तुल्याउने काममा माओको योगदानलाई र्सवप्रथम पेरुभियाली कम्युनिष्ट पार्टीसाइनिङपाथ) सहित अन्तर्रर्ााट्रयतावादी क्रान्तिकारी आन्दोलन र त्यसमा आबद्ध क्रान्तिकारी कम्युनिष्ट पार्टीथा संगठनहरूले र्सवप्रथम सही मूल्याङ्कन गरेका थिए र त्यसलाई माओवाद पदावलीमा अभिव्यक्त गरेका थिए । फेरी पनि यहाँनेर हामीले बुझ्नै पर्ने कुरा के हो भने र्सवहारा क्रान्तिको विज्ञानको मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवादका रूपमा यसरी भएको गुणात्मक विकासको प्रक्रियालाई हामी यहाँनेर यसरी प्रष्ट पार्न सक्छौ कि वर्ग संर्घष्ाको ऐतिहासिक अनुभव र विकासका क्रममा अन्तर्रााट्रय र्सवहारावर्गको क्रान्तिको विज्ञानको रूपमा मार्क्सवादको अनुसन्धन हुनपुग्यो । यो सिंगो मानव जातिकै लागि ऐतिहासिक एवं महत्वपूण्ा उपलब्धि थियो । जीवनभर अनवरत संर्घष्ा र महान प्रतिभाका परिचयका साथ कार्ल मार्क्सद्वारा उद्घाटित मार्क्सवादी विज्ञानको दर्शन, राजनीतिक अर्थशात्र एवं वैज्ञानिक समाजवाद गरि तीन प्रमुख संगठक अंग रहेको कुरा पनि हाम्रा सामु र्सवविदीतै छ । स्वयं एउटा विज्ञान भएकाले मार्क्सवादको निरन्तर विकास हुनु स्वाभाविक प्रक्रिया हो । हामी मार्क्सवादी-लेनिनवादी-माओवादीहरूले फेरी पनि यहाँनेर गहिराइका बुझ्नुपर्ने कुरा के पनि छ भने वर्गसंर्घष्ाका नयाँ अनुभव र समस्याहरूका सर्न्दर्भमा भी.आई. लेनिन -सन् १८७०-१९२४) द्वारा मार्क्सवादलाई त्यसको समग्रतामा विकासको दोश्रो चरण लेनिनवादको चरणमा पुर्याउने ऐतिहासिक कार्यभार पूरा भयो । आजको युगमा यो विज्ञान संर्घष्ाकै क्रममा विकासको जुन तेश्रो, नयाँ र उच्च चरणमा पुगेको यो तेश्रो नयाँ र उच्चचरण नै कमरेड माओत्सेतुङद्वारा विकास गरिएको माओवादको चरण हो । हामी क्रान्तिकारी कम्युनिष्टहरूलाई यो ज्यादै गौरवको विषय हो कि यसरी आज अन्तर्रााट्रय र्सवहारावर्गको हातमा एउटा र्सार्वभौम सिद्धान्तको सिंगो अमेद्य इकाइका रूपमा मार्क्सवाद-लेनिनवाद- माओवाद रहेको छ, जुन विश्वर्सवहारा वर्गको मुक्तिको पथप्रदर्शक र मार्गदर्शक सिद्धान्त बनेको छ । यो नै माओको एउटा महत्वपूण् र र्सार्वभौम योगदान हो विश्व र्सवहारा क्रान्तिका लागि । कमरेड माओले मार्क्सवादी दर्शन, मार्क्सवादी अर्थशास्त्र र मार्क्सवादी वैज्ञानिक समाजवादका क्षेत्रमा जुन महत्वपर्ूण्ा र र्सार्वभौम योगदान पुर्याउनु भयो, त्यसका बारेमा यहाँ संक्षेपमा उल्लेख गर्ने प्रयत्न गरिएको छ । दर्शनका क्षेत्रमाः द्वन्द्वान्तमक भौतिकवादको सारतत्वका रूपमा अन्तरविरोधको नियम अर्थात् प्रकृति, समाज र मानवीय ज्ञानका सबै क्षेत्रमा द्वन्द्ववादको आधारभूत नियमका रूपमा अन्तरविरोधको नियमको उद्घाटन माओद्वारा भएको छ । अन्तरविरोधको नियमको र्सार्वभौमिकता र प्रधान अन्तरविरोधको निक्र्योलको पद्धति र महत्वको विश्लेषणको द्वन्द्ववादको बुझाइको विकासलाई नयाँ उचाइमा उठाएको छ । क्रान्तिका रणनीति र कार्यनीति निर्धारणमा अन्तरविरोधको आधारभूत नियमले खेल्ने महत्वपूण् भूमिका यसले स्वतः स्पष्ट पारिदिएको छ । विपरितहरूको एकताको नियमको उद्घाटन र व्याख्या । एकको दुइमा विभाजन हुन्छ भन्ने कुराको समृद्ध, व्याख्या र प्रयोग पार्ने माओबाट हुन गएको छ । संशोधनवादका विरुद्ध संर्घष्ाका क्रममा द्वन्द्ववादको प्रधान पक्षका रूपमा एक दुइमा विभाजन हुन्छ भन्ने सम्बन्धमा माओद्वारा गरिएको व्याख्या र प्रयोगले संशोधनवादसँग लड्नका लागि कम्युनिष्ट क्रान्तिकारीहरूको हातमा अमेद्य धारिलो हतियार प्राप्त भएको छ । फेडरिक एंगेल्सले द्वन्द्ववादका तीनवटा मूल नियमहरूको व्याख्या गर्नु भएको छ, जस्तो कि, विपरित तत्वको एकत्व, मात्रात्मक परिवर्तनबाट गुणात्मक फड्को र निषेधको निषेधको नियम । तर यसमा माओले ती मध्ये दुइवटा मूल नियमहरूलाई अस्वीकार गर्नुभएको छ र विपरितहरूको एकत्व चाहिँ द्वन्द्ववादको आधारभूत नियम हो । गुणको परिणाममा रूपान्तरण र परिणामको गुणमा रूपान्तरण भन्ने कुरा गुण र परिणाम जस्ता विपरित तत्वहरूको एकत्व मात्र हो र निषेधको निषेध भन्ने कुरा नै हुँदैन । गुणको परिणाममा रूपान्तरण र परिणामको गुणमा, निषेधको निषेध र विपरित तत्वहरूको एकत्व भन्ने तीनवटा कुरालाई समानान्तर रूपमा हाराहारीमा राख्नु त्रयवाद हो, एकत्ववाद होइन । सबैभन्दा आधारभूत कुरा भनेको त विपरित तत्वहरूको एकता हो । अतः गुणको परिणाम र परिणामको गुणमा रूपान्तरका भन्ने कुरा गुण र परिणामजस्ता विपरित तत्वहरूको एकत्व मात्रै हो । तर्सथ निषेधको निषेध हुँदैन भन्ने व्याख्या माओले गर्नु भएको छ र एकता, संर्घष्ा र रूपान्तरणको नियमलाई मात्र माओले द्वन्द्ववादका मूल नियमहरू हुन् भन्नु भएको छ । दर्शनको जन्म संर्घष्ाबाट हुन्छ, त्यसैले मार्क्सवादी दर्शन संर्घष्ाको दर्शन हो । ठूलो माछाले सानो खान्छ भन्ने मान्यता माओको रहेको छ । ज्ञान सिद्धान्तको क्षेत्रमा पदार्थको चेतना र चेतनाको पदार्थमा रूपान्तरणको दुइ छलाङको सिद्धान्तको रूपमा माओद्वारा विकास र व्याख्या राम्ररी भएको छ । साथै माओले वर्गसंर्घष्ा, उत्पादनका लागि संर्घष्ा एवं वैज्ञानिक प्रयोगलाई ज्ञानको स्रोत बनाएर इन्द्रीय ग्राहृय ज्ञानबाट बुद्धिसंगत ज्ञानमा पुग्ने प्रक्रियाका सम्बन्धमा तथा सिद्धान्त र व्यवहारको आपसी सम्बन्धका बारेमा गर्नु भएको विश्लेषणले मार्क्सवादी दर्शनमा महत्वपूण् योगदान पुगेको कुरा निर्विवाद छ । आधार र उपरिसंरचनाको आपसी सम्बन्ध बारे अघिभूतवादी र एकलकाटे दृष्टिकोण अपनाई ‘उत्पादनको शक्तिको सिद्धान्त’ र र्’अर्थवाद’ तीर जाने संशोधनवादीहरूको पुँजीवादी सोचाई माथि प्रहार गर्दै खास खास अवस्थामा चेतना र संरचनाको निर्णायक भूमिकाको माओद्वारा गरिएको व्याख्याले पूँजीवादलाई नाङ्गो पार्ने काम गरेको छ । दार्शनिकहरले दर्शनलाई पुस्तकालय, अध्ययन र कोठे चिन्तनबाट निकालेर आम जनतासम्म पुर्याई एउटा अजय शक्तिमा परिणत गर्नुपर्ने आवश्यकता र त्यसका विधिबारे क. माओले गर्नु भएको अनुसन्ध्ानले द्वन्द्वात्मक भौतिकवादी दर्शनलाई उन्नत रूपले भौतिक शक्तिमा परिणत गर्ने आधार र्सवहारावर्गलाई मिलेको छ । राजनीतिक अर्थशास्त्रको क्षेत्रमाः अर्धसामन्ती र अर्धऔपनिवेशिक मुलुकको आर्थिक संरचनाबारे माओले राम्रो व्याख्या गर्नुभएको छ । दलाल तथा नोकरशाही पुँजीवाद अर्थात् नोकरशाही पुँजीवादको चरित्रको विश्लेषण माओको एउटा महत्वपूण् खोजी हो । सामन्तवादसँग साँठगाँठ गरि जनतालाई लुट्ने एकाधिकार पुँजीवादको विशेषताको रहस्य उद्घाटन गरेर एकातिर नवऔपनिवेशिक अवस्थाको साम्राज्यवादको दानवीय चरित्रलाई नङ्ग्याउन तथा उत्पीडित राष्ट्रहरूमा क्रान्तिका निशाना स्पष्ट गर्न मद्दत पुगेको छ । नोकरशाही पुँजीवादलाई ध्वंस गरि उनीहरूको सम्पति कब्जा गरेर मात्र उत्पीडित राष्ट्रहरूबाट साम्राज्यवादलाई लखेट्न तथा समाजवादका लागि जग हाल्न सम्भव हुन्छ भन्ने निष्कर्षो ऐतिहासिक महत्व स्पष्ट भएको छ । नयाँ जनवादी क्रान्तिका सर्न्दर्भमा जमिन जोत्नेको आधारमा सामन्तवादलाई ध्वंश गर्ने, एकाधिकार चरित्रका सम्पूण् वैदेशिक एवं घरेलु आर्थिक नियमहरूलाई कब्जा, जनजीवनलाई नियन्त्रण गरि पुँजीलाई सिमित, नियन्त्रित र निर्देशीत गर्ने अर्थनीतिहरूको वैज्ञानिकता एवं जीवनद्वारा प्रमाणित भइसकेका छन् । समाजवादी कालको अर्थनीतिका आधारभूत सिद्धान्त -सोभियत संभका अनुभवहरूको आलोचनात्मक अध्ययन) सहितको मजबुद जग बसाल्ने काममा माओको महत्वपर्ूण्ा भूमिका रहेको छ । नोकरशाही अहंमकार होइन, सही अर्थनीतिको व्यापक प्रचारद्वारा जनताको पहलकदमी वृद्धि गरेर नै समाजवादी अर्थव्यवस्थालाई मजबुद किसिमले विकास गर्न सकिन्छ भनी “क्रान्तिलाई पक्रेर उत्पादन बढाउ”, ग्याप्स रिभोलुसन, प्रमोट प्रोडक्सन’ तथा लाल र निपर्ुण्ा एण्ड एर्क्पर्ट’ नाराको महत्व स्पष्ट नै छ । उपयुक्त तथ्यहरूले मार्क्सवादी राजनीतिक अर्थशास्त्रको क्षेत्रमा माओद्वारा गरिएको विकास स्पष्ट हुन्छ । वैज्ञानिक समाजको क्षेत्रः उत्पीडित राष्ट्रहरूमा नयाँ जनवादी क्रान्तिको समग्र अवधारणाको विकासमा क. माओको ऐतिहासिक योगदान सबैका अगाडि स्पष्ट छ । दीघकालिन जनयुद्धको कार्य नीति, छापामार युद्ध, आधार इलाकाहरूको निर्माण, गाउँदेखि शहर घर्ेर्ने रणनैतिक लक्ष्य निर्धारणमा माओको महत्वपूण्ा योगदान रहेको छ । सन् १९३८ मा माओद्वारा अगाडि सारिएको जनयुद्धको कार्यदिशा पारित भयो भने सन् १९४० मा नौलो जनवाद सम्बन्धी क. समग्र कार्यक्रम पारित भयो । जनयुद्धका ३ चरणबारे स्पष्ट पार्दै माओले रणनीतिक रक्षा रणनीतिक सन्तुलन र रणनीति प्रत्याक्रमण गरि तीन वटै चरणको वैज्ञानिक संश्लेषण माओका महत्वपूण्ा योगदान हुन् । साम्राज्यवादी युगको वर्गसंर्घष्ाको अनुभवको आधारमा मार्क्सवादी सैन्य विज्ञानको उच्चशिखर जनयुद्धको सिद्धान्त “थ्यौरी अफ वार” को विकासले अन्तर्रााट्रय र्सवहारावर्गलाई एउटा शक्तिशाली हतियारले लैस गर्ने काम गरेको छ । माओद्वारा गरिएको यस अनुसन्धानले यस सिद्धान्त अनुसार शक्तिशाली दुश्नमलाई परास्त गर्न वैज्ञानिक विधि स्पष्ट भएको छ । राजनीतिक सत्ता बन्दुकको नालबाट जन्मन्छ भन्ने माओको केन्द्रीकृत अभिव्यक्तिको महत्व पनि स्वयं स्पष्ट छ । समाजवादकालभरि वर्गसंर्घष्ा जारी रहने र त्यस सम्बन्धमा सोभियत संघको प्रतिक्रान्ति प्रति ध्यान दिँदै विश्वकम्युनिष्ट आन्दोलन भित्र महान् बहस चलाउनु र क. माओद्वारा नै विकास गराएको र्सवहारावर्गको अधिनायकत्व अन्तरगत क्रान्ति जारी राख्ने समाजवादी अवस्थामा पुँजीवादको पुनस्थापना रोक्ने एउटा मजबुद सैद्धान्तिक हतियार भएको छ । सन् १९६६ देखि माओद्वारा र्सवहारावर्गको नेतृत्वमा चालिएको महान चीनियाँ र्सवहारा साँस्कृतिक क्रान्तिको समग्र योजनाको सफल प्रयोग विश्व र्सवहाराका लागि ऐतिहासिक दर्शन/निर्देशन बन्दै आएको कुरा सबैका सामु प्रष्टै छ । साम्राज्यवाद र सबैखाले प्रतिक्रियावादी वर्ग कागजी बाघ हुन हुन तथा आउँदा ५० देखि १०० वर्षविश्व अजङ्गको हेरफेरबाट गुज्रने छ’ भन्ने भनाइहरूको आधारमा बढि महत्व रहेको छ । यसले विश्व र्सवहारावर्गलाई क्रान्तिको रणनीति निर्धारणमा महान योगदान पुर्याएको छ । मानिसमा सही विचार कहाँबाट आउँछ – भन्ने प्रश्नमा क. माओले मानिसमा सही विचार सामाजिक व्यवहारबाट मात्र आउँछन्, ती तीन किसिमका सामाजिक व्यवहारबाट जस्तै उत्पादनको निम्ति संर्घष्ा, वर्ग संर्घष्ा र वैज्ञानिक प्रयोगबाट आउँछन् भनेर वैज्ञानिक ढंगले संश्लेषण गर्नुभएको छ । यसरी दर्शन राजनीतिक अर्थशास्त्र एवं वैज्ञानिक समाजवाद सहित तीन वटै क्षेत्रको समझदारीमा क. माओले मार्क्सवादी विज्ञानलाई गुणात्मक रूपले त्यसको तेश्रो र नयाँ चरणमा विकास गराउनु भयो । त्यस अवस्थामा र्सवहारावर्गले आफ्नो मुक्तिको दर्शनलाई मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवादको एउटा अमेद्य धारिलो हतियारको रूपमा प्राप्त गरेको छ र त्यसैको पथपर््रदर्शक र मार्ग निर्देशनमा आज विश्वभरका क्रान्तिकारी माओवादी कम्युनिष्ट पार्टर्ीी संचालित भइरहेका छन् । महान् चीनियाँ र्सवहारा साँस्कृतिक क्रान्ति जुनका माओले दश वर्षम्म सफल रूपमा संचालन गरेर समाजवादमा वर्गहरू जीवितै रहने भएकाले वर्गसंर्घष्ालाई जारी राख्नु पर्ने जुन निरन्तर क्रान्तिको सिद्धान्त जारी राख्नुपर्ने जुन निरन्तर क्रान्तिको सिद्धान्त जारी राख्नुपर्ने र सन् १९५६ देखि सोभियत रुसमा प्रकट भएको आधुनिक संशोधनवाद लगायत सबैखाले संशोधनवाद र अबसरवादका विरुद्ध विश्वस्त भै जुन महान बहस संचालन गर्नुभयो त्यसले क. माओलाई विश्वस्तरमा विश्वर्सवहारावर्गको महान नेताको रूपमा माथि उठायो । यी माथि उल्लेख गरिएका समग्र विषयहरू नै कमरेड माओका र्सार्वभौम योगदानहरू हुन् र यी योगदानहरूलाई ग्रहण नगरिकन कोही पनि सच्चा क्रान्तिकारी कम्युनिष्ट बन्नै सक्तैन । उपसंहार मार्क्सवाद र्सवहारा वर्गको मुक्तिको सिद्धान्त हो । यसको दर्शन द्वन्द्वात्मक भौतिकवाद हो । मार्क्सवाद गतिशील विज्ञान हो । मार्क्सवादले आज मार्क्सवादको विकासको दोश्रो चरण लेनिनवाद र मार्क्सवाद- लेनिनवादको गुणात्मक विकासको तेश्रो र नयाँ चरण माओवादमा जुन विकास गरेको छ यही मार्क्सवाद- लेनिनवाद-माओवाद नै विश्व र्सवहारावर्गको मुक्तिको पथपर््रदर्शक र मार्गदर्शक सिद्धान्त बन्न पुगेको छ । यस विषयमा माथि पनि आवश्यक प्रकाश पारिएको छ । अतः मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवाद विश्व र्सवहारा वर्गको विश्वदृष्टिोण भएकाले यसको गहिरो अध्ययन नगरिकन, अर्थात् मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवादलाई दह्रो ढंगले ग्रहण नगरिकन, मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवादलाई जीवनदर्शनको रूपमा आत्मसात नगरिकन र यसलाई जीवन व्यवहारमा साँचो अर्थमा प्रयोग नगरिकन कोही पनि असल कम्युनिष्ट क्रान्तिकारी बन्नै सक्तैन । त्यसैले संसार बदल्ने दायित्वबोध बकेका र सिँगो मानवजातिलाई सबै खाले शोषण र उत्पीडनबाट मुक्त गरेर समानतामा आधारित मानव समाजको निर्माण गर्ने कल्पना गरेका अर्थात् वर्ग विहिन, राज्य विहिन साम्यवादमा पुग्ने लक्ष्य र उद्देश्य बोकेर र्सवहारा वर्गको सबैभन्दा उच्चस्तरको संगठित अग्रदस्ता नेकपा-माओवादीमा संगठीत भएका हामी नेपाली माओवादी क्रान्तिकारी कम्युनिष्टहरूले मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवादको गहिरो अध्ययन गर्न, यसलाई पाइला पाक्ष्लामा जीवन व्यवहारमा प्रयोग गर्न नितान्त जरुरी छ । मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवाद मानव जातिको ज्ञानको विशाल भण्डार हो । यसलाई आजको विश्वपरिवेशमा सापेक्षित ढंगले नबुझिकन, ग्रहण नगरिकन, यसलाई दह्रो ढंगले नपकडीकन र साँचो अर्थमा जीवन व्यवहारमा नउत्रिकन हामी कोही पनि सच्चा क्रान्तिकारी माओवादी बन्नै सक्ने छैन र मुलुकलाई बदल्न पनि सक्ने छैनौ । त्यसैले हाम्रा निम्ति मार्क्सवादी-लेनिनवादी-माओवादी दर्शन र सिद्धान्तलाई बुझ्न र यसलाई जीवन व्यवहारमा सही ढंगले प्रयोग गर्नु हाम्रो मुख्य कर्तव्य बन्न पुगेको छ । हामीले भुल्नै नहुने एउटा साँचो कुरा के हो भने मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवादको गहिरो अध्ययन नै नगरिकन यसलाई साँचो अर्थमा जीवन व्यवहारमा नउतारिकन कम्युनिष्ट पार्टीे माथिल्लो ओहोदा र नेतृत्वमा पुगेका र मार्क्सवादी-लेनिनवादी-माओवादी सैद्धान्तिक धरातल कमजोर भएका व्यक्तिहरू जो कम्युनिष्ट पार्टीे माथिल्लो ओहोदा र नेतृत्वमा पुग्ने गरेका छन् तिनीहरूमा नै सैद्धान्तिक विचलन पैदा हुने प्रतिक्रान्तिको बाटो लिने, क्रान्ति र जनताप्रति गद्धारी गर्ने कम्युनिष्ट आन्दोलन र पार्टीई विर्सजन गराउने र अन्तिममा प्रतिक्रियावादीहरूको कित्तामा सामेल हुन पुग्ने जुन विश्व कम्युनिष्ट आन्दोलन र नेपालको यस ६४ वर्षो लामो इतिहासमा हामीले पाउने गरेका छौं, यसको, मुख्य कारण माथि उल्लेख गरिएकै कुरा मार्क्सवाद – लेनिनवाद – माओवादको गहन अध्ययन नहुनु र त्यसलाई जीवन व्यवहारमा उतार्न नसक्नु नै हो । यी नकारात्मक परिघटनाहरूको विषद् ज्ञान प्राप्त गरेका हामी माओवादी क्रान्तिकारीहरूले मार्क्सवाद- लेनिनवाद-माओवादको गहिरो अध्ययन गर्ने र यसलाई साँचो अर्थमा जीवन व्यवहारमा उतार्नुको विकल्प छैन । आजको तथ्य के हो भने आजको मार्क्सवाद र नेपाली क्रान्ति, आजको मार्क्सवाद र भूमण्डलीकृत साम्राज्यवादी युगको मार्क्सवादको व्याख्या गर्न पुगेका नव मार्क्सवादीहरूले नेपालमा पुँजीवादी, जनवादी क्रान्ति सम्पन्न भइसक्यो अब समाजवादी क्रान्ति गर्नुपर्छ भन्ने भ्रान्तीपूण् तर्कहरू अगाडि सारेर विभिन्न रूप र रंगका संशोधनवादी विचार-दृटिष्कोणहरू फैलाएर मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवादमाथि भिषण आक्रमण गरिरहेका छन् । तिनका विरुद्ध सैद्धान्तिक लर्डाई लडेर ती संशोधनवादी विचाररुलाई परास्त गर्दै मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवादका सैद्धान्तिक मान्यताहरूलाई नेपालको वर्तमान सापेक्षतामा आधारित नयाँ नेपाली जनवादी क्रान्तिलाई अगाडि बढाउनका निम्ति पनि हामी माओवादी क्रान्तिकारी कम्युनिष्टहरूले मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवदको गहिरो अध्ययन गरी त्यसलाई जीवन व्यवहारमा उतार्नु विकल्प छैन ।

हाकु फिल्म हेरेर बाहिर निस्किदै थ्यो एक्कासी एउटा भिखारी हात फैल्याउदै पैसा माग्न थालेछ … भिखारी : “भागवानको नाममा केइ दिनुस् हजुर्… २ दिनदेखि केही खान पाको छैन” हाकुले १०० को नोट देखाउदै भनेछ, के तँ सँग ५० को नोट छ ? भिखारी खुशी हुँदै : “छ हजुर्, छ ! हाकु : “साला ठग भिखारी, पहिला त्यो खर्च गर न त, किन भोकै बसेको ?”

काठमाडौं, कार्तिक ४ । ‘यस्तो भोज यहाँ भइरहन्छ ?’ पढाइ बन्द गरेर विद्यालयमा व्यवस्थापन समितिका अध्यक्षका छोराको विवाह भोज गरिरहेको उजुरी परेपछि अनुगमनका लागि जिल्ला शिक्षा कार्यालयबाट आएका कर्मचारीले जवाफ पाए–‘होइन कहिलेकाँही पढाइ पनि हुन्छ…’   सामुदायिक विद्यालयमा भएको अति राजनीतिक चित्रण र त्यसलाई कसरी सुधार्न सकिन्छ भन्नेमा केन्द्रित नेपाली चलचित्र ‘छक्कापञ्जा–३’ को यो संवाद रमाइलोको विषय नबन्न सक्छ तर यस्तै संवाद र कथावस्तुको सो चलचित्रले यसपटकको दसैंमा दर्शकको मन जित्न सफल भएको हो । यही अवधिमा प्रदर्शन भइरहेको अर्को नेपाली चलचित्र ‘जयभोले’ ले पनि बजार पाएको छ । दुई घन्टा पच्चीस मिनेटको ‘छक्कापञ्जा–३’ र एक घन्टा ५५ मिटेनको ‘जयभोले’ले को टिकट काट्न राजधानी उपत्यकाका चलचित्र घरमा आइतबार पनि दर्शकको लाइन देखिन्छ ।   सामाजिक यथार्थलाई जीवन्त र हाँस्य रससहित प्रस्तुत ‘छक्कापञ्जा–३’ प्रदर्शन सुरु भएदेखि १३औं दिनसम्म पनि ‘हाउसफूल’ भइरहेको छ । हरेक दिन तीन पटक लाग्ने काठमाडौं उपत्यकाका विभिन्न २० हल (मल) मा यी दुई चलचित्र हेर्नेको भीड देखिन्थ्यो ।   दुबै चलचित्रका कतिपय कलाकार उही भएपनि कथावस्तु र प्रस्तुतिमा भिन्नताका कारण दर्शकले दुबै चलचित्र हेर्न छोडेनन् । विदाको बेला परिवारसहित समय बिताउने मनोरञ्जनको एक माध्यम चलचित्र पनि भएकाले पनि यी दुई चलचित्र चलेको देखिन्छन् ।   यसबीचमा चलेका कतिपय हिन्दी चलचित्रलाई भन्दा यी दुई नेपाली चलचित्रलाई दर्शकले बढी रुचाएको पाइएको नेपाल चलचित्र विकास बोर्डका अध्यक्ष निकिता पौडेलले बताए । ‘विगत चार वर्षदेखि दसैंका समयमा नेपाली चलचित्रको बजार बढ्न थालेको र यो क्रम यसपटक पनि जारी छ ।’ पौडेलले भने ।   ‘बक्स अफिस प्रणाली’का परामर्शदाता मनिष पण्डितका अनुसार ‘छक्कापञ्जा–३’ ले यसबीचमा राम्रो बजार लिएको छ ‘जयभोले’ले पनि यसलाई पछ्याइरहेको छ । सामाजिक सन्देशभित्र पनि ‘हे हे माधुरी पहिलो नम्बरमा, हाइ हाइ औंठी बैन्हा मारे मैले पहिलो नम्बरमा..’ जस्ता मनोरञ्जनात्मक गीतसमेत यो चलचित्रमा समावेश छ ।   बक्स अफिस प्रणाली लागू भएपछि कुन चलचित्रले हालसम्म कति व्यापार गरेको छ भन्ने एकिन विवरण वितगमा जस्तो सार्वजनिक हुँदैन । निर्माता र निर्देशकले आफूखुशी धेरै व्यापार भएको प्रचार गर्ने तर चलचित्रको कर छली हुने सम्भावना रोक्न गत वैशाख १ गतेदेखि हरेक चलचित्र घरमा बक्स अफिसको सफ्टवेयर जडान गरेर ‘इ–टिकट’ अनिवार्य गरी एकीकृत सूचना संकलन गरिन्छ ।   ‘छक्कापञ्जा’ चलचित्रको शृङ्खलावद्ध प्रस्तुति भएकाले पनि दीपाश्री निरौलाको निर्देशन र कलाकार दीपकराज गिरी, केदार घिमिरे, जितु नेपाल, वर्षा राउत, स्वस्तिका खड्का र दीपिका प्रसाईँलगायत कलाकार अभिनित ‘छक्कापञ्जा–३’ ले अहिलेको बजार लिएको देखिन्छ ।   घटस्थापनाको दिनदेखि चालू यो चलचित्रले बजार पाएको र दर्शकले माया गरेकामा प्रशन्न हुँदै निर्देशक निरौलाले भने, ‘सामाजिक चेतनाप्रधान विषयको नेपाली फिल्मलाई दर्शकले मन पराइदिनुहुन्छ भन्ने देखिएको छ, यसबाट हामी उत्साहित छौं ।’   फूलपातिका दिनदेखि चल्न शुरु गरेको अशोक शर्माको ‘जयभोले’ले युवाका विकृति, प्रेम र मनोरञ्जनका साथै जातीय विभेदविरुद्धका विषयवस्तुलाई समेटेको छ । खगेन्द्र लामिछाने, सौगात मल्ल, स्वस्तिमा खड्का, सलोन बस्नेत, बुद्धी तामाङलगायतका कलाकार रहेको यो चलचित्रमा प्रेमका लागि युवाहरुको आपसी द्वन्द्व र त्यसले निम्त्याएका गलत प्रवृत्ति उजगार गरेको छ । -रासस

काठमाडौं, भदौ १५ । रियल मड्रिडको क्रोएसियाली स्टार फुटबलर लुका मोड्रिच यस वर्षको युइएफए वर्ष खेलाडी बन्न सफल भएका छन् । उनले रियलका पूर्व स्टार खेलाडी क्रिष्ट्रियानो रोनाल्डो र लिभरपुलका मोहम्मद सलाहलाई पछि पार्दै बिहीबार उक्त उपाधि हात पारेका हुन । मोड्रिचले भने, ‘यो ठूलो पुरस्कार जित्न सफल भएकोमा म धेरै खुशी छु । मैले यसका लागि कडा मेहनत गरेको थियो । र आज यो उच्च स्थान पाउन सफल भएको छु ।’ रियललाई तेस्रो पटक लीग च्याम्पियन बनाउन रर क्रोएसियालाई विश्वकपको फाइनलसम्म पुर्याउन लुकाको भूमिका महत्वपूर्ण रहेको थियो ।

भक्तपुर । यहाँ आउने पर्यटकका लागि आकष्मिक स्वास्थ्योपचार सेवा शुरु भएको छ । भक्तपुर पर्यटन विकास समिति र डा इवामुरा अस्पतालबीच आइतबार सोसम्बन्धी सम्झौता भएको हो । सम्झौतानुसार अस्पतालले भक्तपुरमा आउने पर्यटकलाई निःशुल्क एम्बुलेन्स सेवा, विषाक्त खानालगायतको आकष्मिकरुपमा आवश्यक पर्ने स्वास्थ्य सेवा उपलब्ध गराउने अस्पतालका व्यवस्थापक रञ्जित मारिखुले जानकारी दिनुभयो । उहाँका अनुसार पर्यटकका लागि आकष्मिक सेवा प्रदान गर्ने कुनै अस्पताल नभएकाले इवामुराले पर्यटन विकास समितिसँग सम्झौता गरी पर्यटकलाई सेवा प्रदान गरेको । पर्यटन विकास समितिका अध्यक्ष रामसुन्दर भेलेले दुई निकायबीच भएको सम्झौताले भक्तपुरमा पर्यटक थप आकर्षित हुने विश्वास व्यक्त गर्नुभयो । रासस

बलिउड क्षेत्रका चर्चित अभिनेत्री श्रीदेवीको असामयिक निधन भएपछि उनका पति बोनी कपूर निकै ठूलो शोकमा परेका छन् । शोककै बीचमा उनले एक घोषणा गरेका छन् । उनले श्रीदेवीको जीवनमा आधारित चलचित्र बनाउने घोषणा गरेका हुन् । बोनी श्रीदेवीको गोप्य तथ्यमा वास्तविक फिल्म निर्माण गर्ने तयारीमा जुटेको भारतीय मिडियाले जनाएका छन् । फिल्म डकुमेन्ट्री जस्तै हुनेछ, जसमा श्रीदेवीको वास्तविक आवाज र उनको जिन्दगीसँग जोडिएका असली भिडियो प्रयोग गरिने छ । उक्त चलचित्रको निर्देशन भने शेखर कपुरले गर्नेछ । २१ वर्ष पहिला शेखरले श्रीदेवीलाई लिएर ‘मिस्टर इन्डिया’ बनाएका थिए । संसार छाड्नुअघि अभिनेत्री श्रीदेवीले शेखरको निर्देशनमा ‘मिस्टर इन्डिया पार्ट २’ गर्ने इच्छा व्यक्त गरेकी थिइन् । यसपटक बोनी कपूर पर्दाको पछाडि रहेर श्रीदेवीको जिन्दगीको बारेमा नसुनेका कुरा दर्शकलाई देखाउँदैछन् । एजेन्सीको सहयोगबाट

नेपालको हावापानीले पारेका पाँच वटा असरहरु उल्लेख गर्नुहोस् । दक्षिण एसिया र दक्षिण–पूर्व एसियाका क्षेत्रहरुमा जस्तो नेपालमा उष्ण मौसमी हावापानी पाइन्छ । यहाँ मुख्यरुपमा उचाइको कारणले भने हावापानीको अवस्थामा देशका विभिन्न क्षेत्रहरुमा ठूलो विविधता पाइन्छ । वर्षभरिको वायुमण्डलीय अवस्थालाई ध्यानमा राख्दा नेपालमा हावापानीका ग्रीष्मकालीन अवस्था र शीतकालीन अवस्था गरी दुई अवस्था पाइन्छन् । सानो र अधिकांश भूभाग पहाडै पहाडले निर्मित मुलुक नेपालको हावापानीलाई मुख्यतः पाँच भागमा विभाजन गरी अध्ययन गर्ने गरिएको छ । यहाँ पाइने विभिन्न प्रकारका हावापानीले पारेका असरहरुलाई निम्नानुसार उल्लेख गर्न सकिन्छः → हिमाली भेगमा अत्यन्त चिसो भइरहने र हिउँ जमिरहने भएकाले खेतीपातीको राम्रो उब्जनी नहुने, जैविक जनजीवन अत्यन्त कष्टकर रहेको, बाह्रै महिना बाक्ला लुगा लगाउनुपर्ने, जाडो छल्न तथा शरिर तताउनका लागि रक्सी सेवन गर्ने परम्परा, वन बुट्यान फस्टाउन नसकी प्राय झारी, लेउ, झ्याउ मात्र उम्रने, जाडो खप्न सक्ने हुनाले चौरीँ गाई, भेडा, च्याङ्ग्रापालन मुख्य कृषि पेशा रहेको → पहाडी प्रदेशको हावापानी जैविक दृष्टिले अनुकूल रहने भएतापनि खेतीपाती खासै राम्रो नहुने, पहाडका बेँसीका फाँटहरुमा धान उत्पादन भए पनि प्रमुख कृषि बालीका रुपमा मकै खेती गरिने, घाँसपात प्रशस्त पाइने र चरिचरनको व्यवस्था भएको हुँदा हुँदा पशुपालन गरिने, स्वास्थ्यका दृष्टिकोणले यहाँको हावापानीलाई उत्तम मानिएको → तराई प्रदेशमा अत्यन्त गर्मी हुँने र मनसुनी वायु प्रवेश गर्ने नेपालको पहिलो भौगोलिक क्षेत्र भएकोले वर्षा पनि बढी हुने, हिउँदमा तुषारो तथा चिसो हुने भएतापनि खेतीपातीका लागि अनुकूल मौसम हुने, अग्ला र ठूला तथा कडा जातका रुखहरु हुर्कने वातावरण भएको, गर्मीयाममा पातला कपडा लगाउने, देशको अन्य क्षेत्रभन्दा तापक्रम बढी हुने र जैविक जनजीवन सामान्य हुने → हिन्दमहासागरबाट आएको मनसुनी वायु नेपालको पूर्वी भेगमा पहिले प्रवेश गर्ने हुँदा पूर्वदेखि पश्चिमको क्रममा वर्षा कम हुँदै जाने, यसैगरी गर्मी महिनामा बहने सुष्क वायु पनि तराईदेखि पहाड हुँदै हिमाली क्षेत्रतिर जानेक्रममा तराईमा अत्यधिक गर्मी हुँदै पहाडमा गर्मीको केही अनुभव र हिमालसम्म पुग्दा सो वायु चिसो भई खासै असर नगर्ने → जलवाष्पले भरिएको मनसुनी वायु बहने क्रममा तराईदेखि पहाड हुँदै हिमाली क्षेत्रतिर पनि त्यसैगरी वर्षा कम हुँदै जाने हुँदा कृषि बाली उत्पादन पनि सोही अनुसारको हुँने, नेपालमा पाइने ऋतुहरुलाई स्पष्ट रुपमा हिमाली क्षेत्रमाभन्दा तराई क्षेत्रमा रहेर अध्ययन गर्न सकिने, हिमालको तुलनामा तराईमा रोगका कारक तत्वहरु बढी पाइने एजेन्सीको सहयोगबाट

पुस २५ । बलिउड क्षेत्रमा चर्चित कलाकारहरु आफ्नो वास्तविक जोडीसँग तस्विरमा देखिएको छ । हेर्नुहोस् केही १३ फोटोहरु–